Φοροδοξίες, 30.12.2019

​Λόγος περί του ψηφισμένου φορολογικού νομοσχεδίου…

• Απαλλαγή από το φόρο υπεραξίας κατά τη μεταβίβαση μετοχών: διακράτηση 24 μηνών αντί για 36 μηνών που προέβλεπε το προς διαβούλευση προσχέδιο προβλέπεται για την χορήγηση απαλλαγής από φόρο υπεραξίας κατά τη μεταβίβαση μετοχών ελληνικών ή άλλων ευρωπαϊκών εταιρειών. Η συμμετοχή θα πρέπει να αντιστοιχεί τουλάχιστον σε 10% επί της αξίας του κεφαλαίου. Ο φορολογούμενος όμως δεν μπορεί να εκπέσει τις δαπάνες που συνδέονται με τη συμμετοχή που μεταβιβάζεται. Δεν επιβάλλεται φόρος ούτε κατά τη μεταγενέστερη διανομή ή κεφαλαιοποίηση της υπεραξίας. Η νέα διάταξη εφαρμόζεται για εισοδήματα που αποκτώνται από 1η Ιουλίου 2020. Αντίστοιχη απαλλαγή ισχύει εδώ και χρόνια σε πολλές χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ενισχύει την ίδρυση εταιρειών συμμετοχών και στην Ελλάδα.
• Ωφέλεια επιχείρησης από την παραίτηση από απαίτησή της: θεωρείται ως εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα και συνεπώς φορολογείται με συντελεστή 24% εφόσον υπάρχουν κέρδη, η ωφέλεια που προκύπτει από πιστώτρια επιχείρηση που παραιτείται από απαίτησή της στο πλαίσιο αμοιβαίας συμφωνίας ή δικαστικού συμβιβασμού, η οποία λαμβάνει χώρα στο πλαίσιο της επαγγελματικής τους συνεργασίας. Στην περίπτωση αυτή δεν έχουν εφαρμογή οι διατάξεις για τις δωρεές. Μία αντίστοιχη διάταξη ίσχυε και στο πλαίσιο του προϊσχύσαντος Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος.
• Φορολόγηση Stock options: ως υπεραξία με συντελεστή 15% φορολογείται το εισόδημα που προκύπτει από τη μεταβίβαση μετοχών που αποκτήθηκαν κατ’ ενάσκηση του δικαιώματος προαίρεσης απόκτησης μετοχών. Ειδικότερα, το εισόδημα που αποκτούν εργαζόμενοι, εταίροι ή μέτοχοι με τη μορφή δικαιωμάτων προαίρεσης απόκτησης μετοχών (stock options) δεν φορολογείται πια με βάση τη γενική κλίμακα συντελεστών του εισοδήματος από μισθωτές υπηρεσίες, ως παροχή σε είδος, αλλά αποτελεί εισόδημα από υπεραξία, φορολογούμενο με συντελεστή 15%. Τα παραπάνω ισχύουν υπό την προϋπόθεση ότι οι εν λόγω μετοχές μεταβιβάζονται από το δικαιούχο μετά από τη συμπλήρωση 24 μηνών από την απόκτησή τους. Όσον αφορά σε νεοσύστατες μικρές ή πολύ μικρές επιχειρήσεις, το παραπάνω διάστημα παρατείνεται στους 36 μήνες και η υπεραξία φορολογείται, υπό προϋποθέσεις, με 5%.
• Αμφιβολίες αναφορικά με τη φορολόγηση stock options: όπως επισημαίνει και η επιστημονική υπηρεσία της Βουλής στην έκθεσή της, η άσκηση του δικαιώματος προαίρεσης, δηλαδή η απόκτηση των μετοχών, φαίνεται να αποτελεί, κατ’ αρχήν,  φορολογητέα παροχή σε είδος, καθώς, το αν εξαιρείται ή όχι από τις παροχές σε είδος, ούτως ώστε να φορολογηθεί ευνοϊκότερα ως υπεραξία, θα κριθεί, εν τέλει, μετά την παρέλευση 24 μηνών, οπότε και οι φορολογούμενοι θα έχουν ήδη υποβάλει τις φορολογικές δηλώσεις τους. Όπως είναι προφανές, η διάταξη χρήζει άμεσα αναδιατύπωσης ή διευκρινίσεων ώστε η παροχή δικαιωμάτων προαίρεσης να αποτελέσει ένα ελκυστικό και αποτελεσματικό εργαλείο για τα στελέχη επιχειρήσεων.   
•  Νέα διάταξη για τη συμπλήρωση των 183 ημερών της Φορολογικής κατοικίας: με την ψηφισθείσα διάταξη εισάγεται για πρώτη φορά η διευκρίνιση ότι η πλήρωση του αυτόνομου κριτηρίου των 183 ημερών παραμονής στην Ελλάδα, για να θεωρηθεί ένα φυσικό πρόσωπο κάτοικος Ελλάδας, θα εξετάζεται πλέον στη διάρκεια οποιασδήποτε δωδεκάμηνης περιόδου. Αυτό σημαίνει ότι οι 183 ημέρες παραμονής στην Ελλάδα δεν θα απαιτείται να είναι κατ’ ανάγκη εντός του ίδιου ημερολογιακού έτους, αλλά θα μπορούν να είναι εντός δύο διαδοχικών φορολογικών ετών, εντός όμως μιας δωδεκάμηνης περιόδου με αφετηρία την πρώτη ημέρα παραμονής στην Ελλάδα. Για παράδειγμα, φαίνεται πως ένα φυσικό πρόσωπο, εάν διαμείνει στην Ελλάδα τους μήνες Νοέμβριο και Δεκέμβριο του έτους 2019 και οποιουσδήποτε επιπλέον τέσσερις μήνες μέχρι και το τέλος του Οκτωβρίου του 2020, θα μπορεί να θεωρηθεί φορολογικός κάτοικος Ελλάδας από το Νοέμβριο του 2019. Εάν ισχύσει αυτό, το φορολογικό έτος παύει, για πρώτη φορά μετά τη θέσπιση του νέου Κ.Φ.Ε., να αντιμετωπίζεται ενιαία για σκοπούς φορολόγησης του εισοδήματος. Αναπόφευκτα θα πρέπει να διευκρινισθούν από τη Φορολογική Διοίκηση σημαντικά ζητήματα, όπως ο τρόπος υποβολής της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος. Εάν η φορολογική κατοικία μεταβάλλεται στο μέσον του έτους, θα είναι εφικτή η υποβολή μιας ενιαίας δήλωσης, η οποία θα ανταποκρίνεται και στις δύο διαφορετικές φορολογικές κατοικίες, ή οδηγούμαστε στην υποβολή διπλής δήλωσης;
• Έκπτωση δράσεων κοινωνικής εταιρικής ευθύνης: θα εκπίπτουν τα έξοδα των επιχειρήσεων για δράσεις κοινωνικής εταιρικής ευθύνης βάσει ρητής διάταξης του νέου νόμου. Η νομοθετική διευκρίνηση βοηθά την αποσαφήνιση την έκπτωσης δεδομένης της ευρύτητας των δράσεων αυτών. Τέτοιες δαπάνες θα εκπίπτουν όμως μέχρι του σημείου που η επιχείρηση εμφανίζει λογιστικά κέρδη, δηλαδή οι δαπάνες αυτές δεν θα μπορούν να μεγαλώσουν τις μεταφερόμενες ζημιές μιας επιχείρησης. Το όριο αυτό δεν ισχύει για δράσεις κοινωνικής εταιρικής ευθύνης μετά από αίτημα του Δημοσίου.