Η πρόταση της Ε.Ε για τους ίδιους πόρους και η επίδραση των νέων φορολογικών προτάσεων στον τομέα της Φορολογίας.

Η Ε.Ε τον Δεκέμβριο του 2021 υπέβαλε πρόταση για τη μεταρρύθμιση των ιδίων πόρων για τον προϋπολογισμό της συμπεριλαμβάνοντας τρεις νέους πόρους, οι οποίοι συνδέονται με πρόσφατες σημαντικές προτάσεις της Ε.Ε : ο πρώτος βασίζεται στα έσοδα από την εμπορία δικαιωμάτων εκπομπών ρύπων (ETS/ΣΕΔΕ), ο δεύτερος βασίζεται στα έσοδα από τον προτεινόμενο μηχανισμό διασυνοριακής προσαρμογής άνθρακα της ΕΕ (CBAM) και ο τρίτος βασίζεται στο μερίδιο κερδών πολυεθνικών εταιρειών που θα ανακατανέμονται στα KM της ΕΕ βάσει της πρόσφατης συμφωνίας ΟΟΣΑ/G20 για την ανακατανομή των φορολογικών δικαιωμάτων (Pillar 1), της νέας παγκόσμιας φορολογικής συμφωνίας. Οι νέες αυτές πηγές εσόδων αναμένεται να αποφέρουν κατά μέσο όρο συνολικά έως και 17 δισ. € ετησίως στον προϋπολογισμό της ΕΕ (την περίοδο 2026-2030).

Οι νέοι ίδιοι πόροι θα συμβάλουν στην ενίσχυση του προϋπολογισμού της Ε.Ε με στόχο την χρηματοδότηση του NextGenerationEU. Οι νέοι ίδιοι πόροι θα χρηματοδοτήσουν επίσης το Κοινωνικό Ταμείο για το Κλίμα, διασφαλίζοντας την κοινωνική συνοχή. Οι προτάσεις στις οποίες βασίζονται οι ίδιοι πόροι αναλύονται ως ακολούθως :

Η δέσμη μέτρων «Fit for 55» του Ιουλίου του 2021 έχει ως στόχο να μειώσει τις εκπομπές αερίων κατά 55 % έως το 2030, σε σύγκριση με το 1990, ώστε να μπορέσει η ΕΕ να καταστεί κλιματικά ουδέτερη έως το 2050. Η δέσμη αυτή περιλαμβάνει αναθεώρηση του συστήματος εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών της ΕΕ με τη συμπερίληψη και μελλοντικά στο πεδίο εφαρμογής του ναυτιλιακού τομέα ενώ θα αυξηθεί και ο πλειστηριασμός δικαιωμάτων εκπομπών των αεροπορικών μεταφορών.

Με βάση το ισχύον σύστημα εμπορίας δικαιωμάτων εκπομπών της ΕΕ, τα περισσότερα έσοδα από τον πλειστηριασμό δικαιωμάτων εκπομπών μεταβιβάζονται στους κρατικούς προϋπολογισμούς. Με την νέα πρόταση προτείνεται το 25 % των εσόδων από την εμπορία δικαιωμάτων εκπομπών της ΕΕ να διοχετεύεται στον προϋπολογισμό της ΕΕ. Τα εν λόγω έσοδα για τον προϋπολογισμό της ΕΕ εκτιμώνται σε περίπου 12 δισ. € ετησίως κατά μέσο όρο για την περίοδο 2026-2030 (9 δισ. € κατά μέσο όρο από το 2023 έως το 2030).

Στόχος του μηχανισμού διασυνοριακής προσαρμογής άνθρακα, τον οποίο πρότεινε η Επιτροπή τον Ιούλιο του 2021, είναι η μείωση εκπομπών άνθρακα προτρέποντας τους παραγωγούς τρίτων χωρών να ενισχύσουν την οικολογική μετάβαση. Ο μηχανισμός επιβάλει την τιμολόγηση του άνθρακα στις εισαγωγές, η οποία θα αντιστοιχεί στην τιμή που θα είχε καταβληθεί εάν τα αγαθά είχαν παραχθεί στην ΕΕ. Ο μηχανισμός αυτός θα εφαρμόζεται σε στοχευμένους τομείς με σεβασμό των κανόνων του ΠΟΕ.

Η Επιτροπή προτείνει να διατεθεί στον προϋπολογισμό της ΕΕ το 75 % των εσόδων που παράγονται από τον εν λόγω μηχανισμό διασυνοριακής προσαρμογής άνθρακα. Τα έσοδα για τον προϋπολογισμό της ΕΕ εκτιμώνται σε περίπου 1 δισ. € ετησίως κατά μέσο όρο για την περίοδο 2026-2030 (0,5 δισ. € κατά μέσο όρο από το 2023 έως το 2030).

Τον Οκτώβριο του 2021, 138 χώρες (αντιπροσωπεύουν περίπου το 90 % του παγκόσμιου ΑΕΠ) που είναι μέλη του περιεκτικού πλαισίου (Inclusive Framework) των ΟΟΣΑ/G20 για τη διάβρωση της βάσης και τη μετατόπιση των κερδών (BEPS) κατέληξαν σε συμφωνία για τη μεταρρύθμιση του διεθνούς φορολογικού πλαισίου. Ουσιαστικά πρόκειται για μια λύση δύο πυλώνων για την αντιμετώπιση της φορο-αποφυγής και έχει ως στόχο να διασφαλίσει ότι τα κέρδη φορολογούνται εκεί όπου δημιουργείται η πραγματική αξία. Με βάση τον πρώτο πυλώνα της συμφωνίας, το δικαίωμα φορολόγησης ενός μεριδίου επί υπολειπόμενων κερδών των μεγαλύτερων παγκοσμίως πολυεθνικών εταιρειών θα επιμερισθεί στις συμμετέχουσες χώρες. Η Ε.Ε προτείνει ίδιο πόρο ισοδύναμο με το 15 % του μεριδίου επί των υπολειπόμενων κερδών των εταιρειών που εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής προς ανακατανομή στα Κ-Μ. Συναφώς η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 22 Δεκεμβρίου 2021 σε υλοποίηση της διεθνούς συμφωνίας, παρουσίασε σχετική «Πρόταση Οδηγίας για τη θέσπιση παγκόσμιου ελάχιστου επιπέδου φορολογίας των πολυεθνικών ομίλων στην Ε.Ε», ενώ θα ακολουθήσουν και πρωτοβουλίες σε επίπεδο ΟΟΣΑ για τον Πυλώνα Ι. Η εν λόγω πρόταση αποτελεί την νομοθετική πρόταση μεταφοράς στο δίκαιο της ΕΕ των κανόνων της συμφωνίας για τον Πυλώνα ΙΙ, με ορισμένες αναγκαίες προσαρμογές για λόγους συμμόρφωσης με τις Συνθήκες της Ε.Ε. Με το Δεύτερο Πυλώνα (Pillar II), οι Κανόνες του οποίου υιοθετήθηκαν στις 14 Δεκεμβρίου 2021, από το Περιεκτικό Πλαίσιο (IF) του ΟΟΣΑ/G20, προτείνεται η εισαγωγή ελάχιστης πραγματικής φορολόγησης με παγκόσμιο φορολογικό συντελεστή 15%.

Για να ενσωματωθούν αυτοί οι νέοι ίδιοι πόροι στον προϋπολογισμό της ΕΕ, η Ε.Ε προτείνει και την τροποποίηση της απόφασης για τους ιδίους πόρους, Η απόφαση προϋποθέτει την ομόφωνη συμφωνία στο Συμβούλιο ECOFIN/Προϋπολογισμού. Επιπλέον, αναμένεται ότι η Ε.Ε θα υποβάλει πρόταση για μια δεύτερη δέσμη νέων ιδίων πόρων έως το τέλος του 2023, η οποία θα βασιστεί στην πρόταση «BEFIT». Η σημαντικότατη πρωτοβουλία θα δημιουργήσει νέο πλαίσιο για τη φορολογία των επιχειρήσεων στην ΕΕ, το οποίο θα συμβάλει στη μείωση του διοικητικού φόρτου, στην άρση των φορολογικών εμποδίων και στη δημιουργία ενός περιβάλλοντος πιο φιλικού για τις επιχειρήσεις στην ενιαία αγορά με ένα ενιαίο πλαίσιο κανόνων για την φορολογία των επιχειρήσεων, το οποίο επιτρέπει τη δικαιότερη κατανομή των φορολογικών δικαιωμάτων μεταξύ των Κ-Μ. Το BEFIT θα αντικαταστήσει την εκκρεμούσα πρόταση για τη δημιουργία κοινής ενοποιημένης βάσης φορολογίας εταιρειών, η οποία θα αποσυρθεί, ενώ θα ενισχύσει περαιτέρω το σ΄συτημα ιδίων πόρων της Ε.Ε.

Αθηνά Καλύβα (Ph.D)
Επικεφαλής Οικονομικής Μονάδας της Μόνιμης Ελληνικής Αντιπροσωπείας στην Ε.Ε
τ. Γενικός Γραμματέας Φορολογικής Πολιτικής και Δημόσιας Περιουσίας Υπ. Οικονομικών