Γνωρίζετε ότι...

Δεν μεταβάλλεται η φορολογική κατοικία φυσικών και νομικών προσώπων από μόνο το γεγονός της αδυναμίας μετακίνησης λόγω COVID-19.

Ειδικότερα, πρόσθετες διευκρινίσεις δόθηκαν από την ΑΑΔΕ σχετικά με τη φορολογική κατοικία φυσικών και νομικών προσώπων στο πλαίσιο των περιορισμών στις μετακινήσεις, σε παγκόσμιο επίπεδο. Η παραμονή ενός φυσικού προσώπου, φορολογικού κατοίκου αλλοδαπής, στην Ελλάδα για το διάστημα από 9 Νοεμβρίου 2020 έως και τις 14 Μαΐου 2021 δεν λαμβάνεται υπόψη κατά τον προσδιορισμό της φορολογικής κατοικίας του φυσικού προσώπου, δεδομένου ότι καθ’ όλο το διάστημα αυτό επιβλήθηκαν στη χώρα μέτρα ολικής ή μερικής απαγόρευσης κυκλοφορίας και άρα υπήρχε αντικειμενική αδυναμία μετακίνησης. Ομοίως, η παραμονή στην Ελλάδα, κατά το παραπάνω διάστημα, προσώπων που ασκούν τη διοίκηση νομικών προσώπων δεν λαμβάνεται υπόψη όταν εξετάζεται ο τόπος άσκησης της πραγματικής διοίκησης για τον καθορισμό της φορολογικής κατοικίας του νομικού προσώπου, υπό την προϋπόθεση ότι η παραμονή αυτή οφείλεται αποκλειστικά στους περιορισμούς που έχουν εφαρμοστεί λόγω COVID-19. Υπενθυμίζεται ότι με προηγούμενη εγκύκλιό της, η φορολογική αρχή εξαίρεσε ως πρώτη περίοδο αντικειμενικής αδυναμίας μετακίνησης το διάστημα από 18 Μαρτίου έως 15 Ιουνίου 2020. Σε κάθε περίπτωση, για το διάστημα από 15 Ιουνίου 2020 έως 9 Νοεμβρίου 2020 θα εξετάζεται ανά περίπτωση η τυχόν λήψη μέτρων περιορισμού της κυκλοφορίας και αδυναμίας μετακίνησης (Ε 2130/2021).

Μη επαρκείς παραμένουν, ωστόσο, οι οδηγίες σχετικά με την τηλεργασία από την Ελλάδα για αλλοδαπό εργοδότη (home-office).

Ειδικότερα, η φορολογική αρχή διευκρινίζει ότι εφόσον ο λόγος παραμονής φυσικού προσώπου στην Ελλάδα - το οποίο υπό κανονικές συνθήκες ζει και εργάζεται στο εξωτερικό - κατά το ανωτέρω διάστημα συνδέεται με τα προληπτικά μέτρα αποφυγής της διάδοσης του COVID-19 και η εξ αποστάσεως εργασία γίνεται κατ' εξαίρεση, τότε δεν μπορεί να υποστηριχθεί ότι ο εργαζόμενος αποκτά φορολογική κατοικία στην Ελλάδα εξ αυτού του λόγου. Κι αυτό διότι αυτή η προσωρινή κατάσταση δεν είναι ικανή να μεταβάλει τη συνήθη διαμονή του, δηλαδή την παγιωμένη ρουτίνα της ζωής του. Ομοίως, σε αυτή την περίπτωση, δεν μπορεί να θεωρηθεί ότι ο αλλοδαπός εργοδότης αποκτά μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα μόνο με βάση τα παραπάνω. Η κατ’ εξαίρεση παροχή τηλεργασίας από την Ελλάδα προκύπτει κυρίως από το γεγονός ότι αυτό δεν αποτελεί απαίτηση του αλλοδαπού εργοδότη ενώ εξακολουθεί να υπάρχει στη διάθεση του εργαζόμενου η σχετική υποδομή (γραφείο, χώρος εργασίας) από πλευράς του εργοδότη στην αλλοδαπή, ακόμα και αν αυτή η υποδομή δε χρησιμοποιείται. Ωστόσο, ακόμα και στην περίπτωση που η φορολογία κατοικία του φυσικού προσώπου μένει ως έχει, η Ελλάδα έχει κατ’ αρχήν το δικαίωμα να επιβάλλει φόρο στο μισθό που αποκτά ο φορολογικός κάτοικος αλλοδαπής, εφόσον αυτός εργάζεται από την Ελλάδα και παραμένει σε αυτή για διάστημα μεγαλύτερο των έξι μηνών. Η φορολογική αρχή δεν έχει διευκρινίσει μέχρι σήμερα εάν θεωρεί ότι το εν λόγω δικαίωμα φορολόγησης καταλαμβάνεται ή όχι από τις εξαιρετικές συνθήκες που επέβαλε ο COVID-19 ενώ και ο ΟΟΣΑ φαίνεται, με βάση τις τελευταίες κατευθυντήριες οδηγίες του (Ιανουάριος 2021) ότι εντοπίζει το πρόβλημα αυτό και προτρέπει τα κράτη σε συνεννόηση, χωρίς να δίνει συγκεκριμένη κατεύθυνση.

Κρίθηκε σε δικαστικό επίπεδο το κατά πόσον ο υποχρεωτικός εγκλεισμός ή η πιθανή νόσηση από κορωνοϊό αποτελούν λόγους ανωτέρας βίας.

Πιο συγκεκριμένα, η Φορολογική Αρχή επέβαλε πρόστιμο σε φορολογούμενο λόγω εκπρόθεσμης υποβολής περιοδικής δήλωσης ΦΠΑ. Ο φορολογούμενος άσκησε ενδικοφανή προσφυγή ενώπιον της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών επικαλούμενος ότι λόγω των περιορισμών των μετακινήσεων που είχαν επιβληθεί στο εσωτερικό της χώρας δεν κατέστη δυνατό να υποβάλει εμπρόθεσμα την περιοδική δήλωση ΦΠΑ όπως υποχρεούνταν και ότι μεταξύ άλλων στα πλαίσια της αρχής της χρηστής διοίκησης δεν θα έπρεπε να τού επιβληθεί πρόστιμο. Η Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών απέρριψε την ενδικοφανή προσφυγή κρίνοντας ότι από την Φορολογική Αρχή ελήφθησαν υπ’ όψιν οι ανάγκες εξυπηρέτησης και διευκόλυνσης των υπόχρεων σε υποβολή δηλώσεων συγκεκριμένων κατηγοριών, λόγω των μέτρων αντιμετώπισης της μετάδοσης του κορωνοϊού καθώς και ότι δόθηκαν σχετικές παρατάσεις. Ωστόσο, θεώρησε ότι η συγκεκριμένη κατηγορία δηλώσεων δεν επηρεάστηκε από τα περιοριστικά μέτρα καθώς δεν ήταν απαραίτητη η μετακίνηση του φορολογούμενου από την οικία του αφού η δήλωση υποβάλλονταν υποχρεωτικά ηλεκτρονικά. (ΔΕΔ Θ 1531/2021).

Διαφορετική ήταν η κρίση της Διεύθυνσης Επίλυσης Διαφορών στην περίπτωση σοβαρής εμπύρετης ασθένειας λογιστή με πιθανότητα νόσησης από κορωνοϊό.

Πιο συγκεκριμένα, λογιστής ασθένησε πιθανότατα από κορωνοϊό και συνεπώς δεν κατέστη δυνατό να υποβάλλει εμπρόθεσμα την περιοδική δήλωση ΦΠΑ για σημαντικό αριθμό πελατών του στους οποίους επιβλήθηκε πρόστιμο εκπρόθεσμης υποβολής δήλωσης. Κατόπιν άσκησης ενδικοφανούς προσφυγής, η Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών έκρινε ότι η πιθανή νόσηση του λογιστή από κορωνοϊό σε συνδυασμό με τα περιοριστικά μέτρα για τις μετακινήσεις που είχαν επιβληθεί (καθιστώντας αδύνατη την εξεύρεση νέου λογιστή για τους πελάτες) αποτελούν λόγους ανωτέρας βίας εφόσον αποδειχθούν επαρκώς τα πραγματικά περιστατικά από τα οποία προκύπτουν. Ως εκ τούτου, η ενδικοφανής προσφυγή έγινε δεκτή και το πρόστιμο που επιβλήθηκε ακυρώθηκε. (ΔΕΔ 1092/2021, 1093/2021, 1094/2021 και 1095/2021).