ΘΕΜΑ: Δημόσια Ανακοίνωση της FATF σχετικά με χώρες που εμφανίζουν στρατηγικές αδυναμίες στην αντιμετώπιση του Ξεπλύματος Χρήματος και της Χρηματοδότησης της Τρομοκρατίας, κατόπιν της Ολομέλειας του Οκτωβρίου 2019.

Με τις διατάξεις του άρθ. 6, παρ. 3, περ. δ' του ν. 4557/2018, όπως ισχύει, ορίζεται η υποχρέωση της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.), ως αρμόδιας αρχής, να ενημερώνει τα εποπτευόμενα από αυτήν υπόχρεα πρόσωπα για πληροφορίες και ανακοινώσεις που αφορούν τη συμμόρφωση ή μη χωρών προς την ενωσιακή νομοθεσία και τις Συστάσεις της Ομάδα Χρηματοπιστωτικής Δράσης ( Financial Action Task Force, FATF). Κατ’ εφαρμογή των ανωτέρω, σας γνωρίζουμε τα εξής:

Η FATF, σε συνέχεια των πρωτοβουλιών της για την προστασία του διεθνούς χρηματοοικονομικού συστήματος από τους κινδύνους που ελλοχεύει η χρησιμοποίησή του για σκοπούς ξεπλύματος χρήματος και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, κατόπιν της Ολομέλειας που έλαβε χώρα στο Παρίσι στις 13-18 Οκτωβρίου 2019 εξέδωσε, μεταξύ άλλων, τα εξής έγγραφα:

Α. Δημόσια Ανακοίνωση της FATF (FATF Public Statement 18 Οκτωβρίου 2019) αναφορικά με τις χώρες που εμφανίζουν στρατηγικές αδυναμίες στην αντιμετώπιση του ξεπλύματος χρήματος και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα της FATF (www.fatf-gafi.org), στη διαδρομή:

• http://www.fatf-gafi.org/publications/high-risk-and-other-monitored-iurisdictions/documents/ public-statement-october-2019.html

Στη Δημόσια Ανακοίνωσή της, η FATF καλεί τα μέλη της να προβούν στη λήψη/επικαιροποίηση μέτρων με σκοπό την προστασία του διεθνούς χρηματοοικονομικού συστήματος από τους σημαντικούς κινδύνους ξεπλύματος χρήματος και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας που εμφανίζουν η Λαϊκή Δημοκρατία της Κορέας και το Ιράν.

Συγκεκριμένα σε ότι αφορά τη Λαϊκή Δημοκρατία της Κορέας (ΛΔΚ), η FATF εκφράζει ανησυχία τόσο για τις σημαντικές ελλείψεις του καθεστώτος καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και καταπολέμησης της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας όσο και για την απειλή που συνιστούν οι παράνομες δραστηριότητες της ΛΔΚ που συνδέονται με τη διάδοση των όπλων μαζικής καταστροφής και τη χρηματοδότησή τους, απειλές που θέτουν σε κίνδυνο την ακεραιότητα του διεθνούς χρηματοπιστωτικού συστήματος. Επιβεβαιώνει την από 25 Φεβρουαρίου 2011 έκκληση προς τα μέλη της να εφαρμόσουν μέτρα αυξημένης δέουσας επιμέλειας στις επιχειρηματικές σχέσεις και συναλλαγές τους με τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα της ΛΔΚ και εκείνων που ενεργούν εξ ονόματός τους, προτρέποντας, εκτός από τον ενισχυμένο έλεγχο να εφαρμόσουν αντίμετρα και στοχευμένες οικονομικές κυρώσεις, σύμφωνα με τα ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών (ΣΑΗΕ). Συμβουλεύει επίσης, εφόσον απαιτείται, να λάβουν όλα τα αναγκαία μέτρα για την διακοπή λειτουργίας εντός της επικράτειάς τους των τραπεζικών υποκαταστημάτων, θυγατρικών εταιρειών, και γραφείων αντιπροσωπείας των τραπεζών της ΛΔΚ, τερματίζοντας τις σχέσεις ανταπόκρισης, εφόσον απαιτείται από τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφάλειας των Ηνωμένων Εθνών, προκειμένου να διασφαλίσουν την προστασία του χρηματοπιστωτικού τους συστήματος.

Αναφορικά με το Ιράν η FATF καλεί τα μέλη της και τις άλλες δικαιοδοσίες να εφαρμόσουν σύμφωνα με τη Σύσταση 19: 1) αυξημένη εποπτεία για υποκαταστήματα και θυγατρικές χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων που εδρεύουν στο Ιράν 2) αυστηροποίηση των μηχανισμών υποβολής αναφορών για τις χρηματοπιστωτικές συναλλαγές και 3) αυξημένες απαιτήσεις εξωτερικού ελέγχου για χρηματοοικονομικούς ομίλους σε σχέση με οποιοδήποτε από τα υποκαταστήματα και τις θυγατρικές τους που βρίσκονται στο Ιράν.

Τον Ιούνιο του 2016, η FATF εξέφρασε την ικανοποίησή της για την πολιτική δέσμευση του Ιράν σε υψηλό επίπεδο για την αντιμετώπιση των ανεπαρκειών της στον τομέα της AML / CFT και την απόφασή του να ζητήσει τεχνική βοήθεια κατά την εφαρμογή του σχεδίου δράσης.

Τον Νοέμβριο του 2017, το Ιράν θέσπισε καθεστώς δήλωσης μετρητών. Τον Αύγουστο του 2018, ενέκρινε τροποποιήσεις στον νόμο του για την χρηματοδότηση της τρομοκρατίας και τον Ιανουάριο του 2019, το Ιράν ενέκρινε τροποποιήσεις του νόμου κατά της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες. Η FATF αναγνωρίζει την πρόοδο αυτών των νομοθετικών προσπαθειών. Τα νομοσχέδια για την επικύρωση των συμβάσεων χρηματοδότησης του Παλέρμο και της τρομοκρατίας έχουν περάσει από το Κοινοβούλιο, αλλά δεν έχουν ακόμη τεθεί σε ισχύ. Όπως συμβαίνει με οποιαδήποτε χώρα, η FATF μπορεί να εξετάσει μόνο ρυθμίσεις εν ισχύ. Μόλις η νομοθεσία τεθεί πλήρως σε ισχύ, η FATF θα προβεί σε επανεξέταση για να καθορίσει εάν τα μέτρα που ελήφθησαν εναρμονίζονται με το Σχέδιο Δράσης του Ιράν και είναι σε συμφωνία με τα πρότυπα της FATF.

Το σχέδιο δράσης του Ιράν έληξε τον Ιανουάριο του 2018. Τον Οκτώβριο του 2019, η FATF σημείωσε ότι εξακολουθούν να υπάρχουν στοιχεία που δεν έχουν ολοκληρωθεί και το Ιράν πρέπει να αντιμετωπίσει πλήρως τα εξής:

•  την επαρκή ποινικοποίηση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, και ιδίως της χρηματοδότησης εκείνων των ομάδων που δραστηριοποιούνται υπό την επωνυμία "Προσπάθεια να τερματιστεί η ξένη κατοχή, η αποικιοκρατία και ο ρατσισμός"

•  τον εντοπισμό και δέσμευση των περιουσιακών στοιχείων φυσικών και νομικών προσώπων, που ενέχονται σε τρομοκρατικές δραστηριότητες, σύμφωνα με τα σχετικά ψηφίσματα του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών

•  τη θέσπιση κατάλληλου και εκτελεστού καθεστώτος δέουσας επιμέλειας ως προς τον πελάτη

•  τη διασφάλιση της πλήρους ανεξαρτησίας της μονάδας χρηματοοικονομικής πληροφόρησης (Financial Intelligence Unit-FIU) και υποβολή αναφορών (STR's) για απόπειρες συναλλαγών

•  τη θεσμοθέτηση διαδικασίας για τον εντοπισμό και επιβολή κυρώσεων στους παρόχους υπηρεσιών μεταφοράς χρημάτων/αξίας, χωρίς άδεια.

•  την επικύρωση και εφαρμογή των Συμβάσεων του Παλέρμο και των σχετικών με ΧΤ εστιάζοντας στο καθεστώς παροχής αμοιβαίας δικαστικής συνδρομής

•  την υποχρέωση των πιστωτικών ιδρυμάτων να επαληθεύουν τα πλήρη στοιχεία του παραλήπτη και του δικαιούχου κατά την ηλεκτρονική μεταφορά κεφαλαίων

Τον Ιούνιο του 2019, η FATF κάλεσε τα μέλη της και τις λοιπές ενώσεις, να προβλέψουν εφαρμογή ενισχυμένης εποπτείας για υποκαταστήματα και θυγατρικές χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων που εδρεύουν στο Ιράν. Σε συνέχεια της Δημόσιας Ανακοίνωσης του Ιουνίου 2019, η FATF αποφάσισε να καλέσει τα μέλη της και να προτρέψει όλες τις δικαιοδοσίες να εισαγάγουν ενισχυμένους μηχανισμούς υποβολής εκθέσεων ή συστηματικών αναφορών χρηματοπιστωτικών συναλλαγών και αυξημένες απαιτήσεις εξωτερικού ελέγχου για χρηματοοικονομικούς ομίλους όσον αφορά οποιοδήποτε από τα υποκαταστήματά τους και τις θυγατρικές τους που βρίσκονται στο Ιράν.

Εάν πριν από το Φεβρουάριο του 2020 το Ιράν δεν θέσει σε ισχύ τις συμβάσεις του Παλέρμο και της χρηματοδότησης τρομοκρατίας σύμφωνα με τα πρότυπα της FATF, τότε η τελευταία θα άρει πλήρως την αναστολή των μέτρων και θα καλέσει τα μέλη της και όλες τις δικαιοδοσίες να εφαρμόσουν αποτελεσματικά μέτρα αντιμετώπισης, σύμφωνα με τη σύσταση 19.1.

Αναγνωρίζοντας ότι το Ιράν ενέκρινε πρόσφατα τη ρύθμιση για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας (AML-CFT), η FATF εκφράζει την απογοήτευσή της για το γεγονός ότι το σχέδιο δράσης παραμένει ανεφάρμοστο. Η FATF αναμένει ότι το Ιράν θα προχωρήσει γρήγορα στις μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται για να διασφαλίσει ότι θα αντιμετωπίσει όλα τα υπόλοιπα θέματα συμπληρώνοντας και εφαρμόζοντας τις απαραίτητες μεταρρυθμίσεις σχετικά με ΞΧ/ΧΤ.

Το Ιράν θα παραμείνει στη Δημόσια Ανακοίνωση της FATF έως ότου ολοκληρωθεί το πλήρες σχέδιο δράσης. Μέχρις ότου το Ιράν εφαρμόσει τα απαιτούμενα μέτρα για την αντιμετώπιση των ελλείψεων που εντοπίστηκαν όσον αφορά την καταπολέμηση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας στο Σχέδιο Δράσης, η FATF θα εξακολουθεί να ανησυχεί για τον κίνδυνο χρηματοδότησης της τρομοκρατίας που προέρχεται από το Ιράν και την απειλή που αυτή συνεπάγεται για το διεθνές χρηματοπιστωτικό σύστημα. Η FATF καλεί τα μέλη της και προτρέπει όλες τις δικαιοδοσίες να συνεχίσουν να συμβουλεύουν τα χρηματοπιστωτικά τους ιδρύματα να εφαρμόζουν αυξημένη δέουσα επιμέλεια όσον αφορά τις επιχειρηματικές σχέσεις και τις συναλλαγές με φυσικά και νομικά πρόσωπα από το Ιράν σύμφωνα με τη σύσταση 19 της FATF, συμπεριλαμβανομένων των ακόλουθων ενεργειών : (1) συγκέντρωση πληροφοριών για τους λόγους των προβλεπόμενων συναλλαγών και (2) βελτίωση της παρακολούθησης των επιχειρηματικών σχέσεων, αυξάνοντας τον αριθμό και το χρονοδιάγραμμα των ελέγχων που εφαρμόζονται και επιλέγοντας τα είδη των συναλλαγών που χρειάζονται περαιτέρω εξέταση.

Β. Έγγραφο σχετικά με τη διαδικασία βελτίωσης της συμμόρφωσης με τα πρότυπα της FATF ως προς το ξέπλυμα χρήματος και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας σε παγκόσμιο επίπεδο (Improving Global AML/CTF Compliance: on-going process 18 Οκτωβρίου 2019) και είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα της FATF (www.fatf-gafi.org), στη διαδρομή:

• http://www.fatf-gafi.org/publications/high-risk-and-other-monitored-iunsdictions/documents/fatf-compliance-october-2019.html

Στο έγγραφο αυτό περιλαμβάνονται οι χώρες που έχουν δεσμευθεί επίσημα για την υλοποίηση του Σχεδίου Δράσης και συνεργαζόμενες στενά με τη FATF βρίσκονται σε μια εξελικτική διαδικασία αντιμετώπισης των στρατηγικών τους ελλείψεων, και επιγραμματικά είναι: Μπαχάμες, Μποτσουάνα, Καμπότζη, Γκάνα, Ισλανδία, Μογγολία, Πακιστάν, Παναμάς, Συρία, Τρινιντάντ και Τομπάγκο, Υεμένη και Ζιμπάμπουε.

Η FATF χαιρετίζει τη σημαντική πρόοδο της Αιθιοπίας όσον αφορά τη βελτίωση και ενίσχυση του καθεστώτος καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και καταπολέμησης της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας ενώ σημειώνει ότι αντιμετώπισε τις σχετικές τεχνικές ελλείψεις για την εκπλήρωση των δεσμεύσεων που περιλαμβάνονται στο σχέδιο δράσης της σχετικά με τις στρατηγικές ελλείψεις που εντόπισε η FATF τον Φεβρουάριο 2017. Ως εκ τούτου, η Αιθιοπία δεν υπόκειται πλέον στη διαδικασία παρακολούθησης της FATF στο πλαίσιο της διεξαγόμενης διεθνούς διαδικασίας συμμόρφωσης με τα πρότυπα καταπολέμησης της τρομοκρατίας. Η Αιθιοπία θα συνεχίσει να συνεργάζεται με την ESAAMLG για να βελτιώσει περαιτέρω το καθεστώς της καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και καταπολέμησης της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.

Η FATF χαιρετίζει τη σημαντική πρόοδο της Σρι Λάνκα όσον αφορά τη βελτίωση και ενίσχυση του καθεστώτος καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και καταπολέμησης της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας ενώ σημειώνει ότι αντιμετώπισε τις σχετικές τεχνικές ελλείψεις για την εκπλήρωση των δεσμεύσεων που περιλαμβάνονται στο σχέδιο δράσης της σχετικά με τις στρατηγικές ελλείψεις που εντόπισε η FATF τον Νοέμβριο 2017. Ως εκ τούτου, η Σρι Λάνκα δεν υπόκειται πλέον στη διαδικασία παρακολούθησης της FATF στο πλαίσιο της διεξαγόμενης διεθνούς διαδικασίας συμμόρφωσης με τα πρότυπα καταπολέμησης της τρομοκρατίας. Η Σρι Λάνκα θα συνεχίσει να συνεργάζεται με την APG για να βελτιώσει περαιτέρω το καθεστώς της καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και καταπολέμησης της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.

Η FATF επικροτεί τη σημαντική πρόοδο της Τυνησίας όσον αφορά τη βελτίωση και ενίσχυση του καθεστώτος καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και καταπολέμησης της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας ενώ σημειώνει ότι αντιμετώπισε τις σχετικές τεχνικές ελλείψεις για την εκπλήρωση των δεσμεύσεων που περιλαμβάνονται στο σχέδιο δράσης της σχετικά με τις στρατηγικές ελλείψεις που εντόπισε η FATF τον Νοέμβριο 2017. Ως εκ τούτου, η Τυνησία δεν υπόκειται πλέον στη διαδικασία παρακολούθησης της FATF στο πλαίσιο της διεξαγόμενης διεθνούς διαδικασίας συμμόρφωσης με τα πρότυπα καταπολέμησης της τρομοκρατίας. Η Τυνησία θα συνεχίσει να συνεργάζεται με την MENAFATF για να βελτιώσει περαιτέρω το καθεστώς της καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και καταπολέμησης της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.

Η FATF και οι περιφερειακοί οργανισμοί της (FSRB) θα συνεχίσουν να συνεργάζονται με τις δικαιοδοσίες που αναφέρονται παρακάτω και να υποβάλλουν εκθέσεις σχετικά με την πρόοδο που σημειώθηκε όσον αφορά την αντιμετώπιση των διαπιστωθεισών ελλείψεων. Η FATF καλεί τις εν λόγω δικαιοδοσίες να ολοκληρώσουν την εφαρμογή των σχεδίων δράσης ταχέως και εντός των προτεινόμενων προθεσμιών. Η FATF θα παρακολουθεί εκ του σύνεγγυς την εφαρμογή αυτών των σχεδίων δράσης. Η FATF δεν απαιτεί την εφαρμογή ενισχυμένης δέουσας επιμέλειας σε αυτές τις δικαιοδοσίες, αλλά ενθαρρύνει τα μέλη της να λαμβάνουν υπόψη τις πληροφορίες που παρουσιάζονται κατωτέρω στην ανάλυση κινδύνων.

Κατόπιν των ανωτέρω και δεδομένων των διατάξεων του άρθ. 16 του ν. 4557/2018 σχετικά με την υποχρέωση εφαρμογής από τα υπόχρεα πρόσωπα μέτρων αυξημένης δέουσας επιμέλειας ως προς τον πελάτη σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, θέτουμε υπόψη σας τα ανωτέρω έγγραφα της FATF και παρακαλούμε να ενημερώσετε σχετικά τα μέλη σας - υπόχρεα πρόσωπα αρμοδιότητας Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (Α.Α.Δ.Ε.), (άρθ. 6, παρ. 1 του ν. 4557/2018), με τον πλέον πρόσφορο κατά την κρίση σας τρόπο, ώστε να εφαρμόζουν τις ως άνω διατάξεις.

Τέλος, οι Δ.Ο.Υ. που διαθέτουν Τμήμα Ελέγχου και τα Ελεγκτικά Κέντρα καλούνται να λαμβάνουν υπόψη τα ανωτέρω κατά τον έλεγχο συμμόρφωσης των υπόχρεων προσώπων αρμοδιότητάς τους προς τις υποχρεώσεις που απορρέουν για αυτά από τον ν.4557/2018, όπως ισχύει. Ειδικότερα, σε περίπτωση που κατά τον έλεγχο διαπιστώνουν συναλλαγές του υπόχρεου προσώπου με πελάτη από κάποια από τις προαναφερθείσες χώρες, θα πρέπει να ελέγχουν εάν εφαρμόζονται τα προβλεπόμενα μέτρα δέουσας επιμέλειας, ανάλογα με το βαθμό επικινδυνότητας της χώρας.

Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ Α.Α.Δ.Ε.
ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΙΤΣΙΛΗΣ