ΘΕΜΑ: Δημόσια Ανακοίνωση της FATF σχετικά με χώρες που εμφανίζουν στρατηγικές αδυναμίες στην αντιμετώπιση του Ξεπλύματος Χρήματος και της Χρηματοδότησης της Τρομοκρατίας, κατόπιν της Ολομέλειας του Ιουνίου 2017.

Με τις διατάξεις του άρθ. 6, παρ. 3, περ. ε' του ν. 3691/2008, όπως ισχύει, ορίζεται η υποχρέωση της Γενικής Διεύθυνσης Φορολογικής Διοίκησης, ως αρμόδιας αρχής, να ενημερώνει τα εποπτευόμενα από αυτήν υπόχρεα πρόσωπα για πληροφορίες και καταστάσεις που αφορούν τη συμμόρφωση ή μη χωρών προς την κοινοτική νομοθεσία και τις συστάσεις της FATF (Ομάδα Χρηματοπιστωτικής Δράσης). Κατ’ εφαρμογή των ανωτέρω, σας γνωρίζουμε τα εξής:

Η FATF, σε συνέχεια των πρωτοβουλιών της για την προστασία του διεθνούς χρηματοοικονομικού συστήματος από τους κινδύνους που ελλοχεύει η χρησιμοποίησή του για σκοπούς ξεπλύματος χρήματος ή και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, κατόπιν της Ολομέλειας που έλαβε χώρα στη Βαλένθια στις 21-23 Ιουνίου 2017 (http://www.fatf-gafi.org/pubNcations/fatfgeneral/documents/outcomes-plenary-june-2017.html), μεταξύ άλλων:

• επισήμανε ότι η αντιμετώπιση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας παραμένει κορυφαία προτεραιότητά της
• συνέχισε τις εργασίες της για τη βελτίωση της διαφάνειας και της πληροφόρησης σχετικά με τον πραγματικό δικαιούχο και
• εξέδωσε δύο έγγραφα σχετικά με τις χώρες που εμφανίζουν στρατηγικές αδυναμίες στην αντιμετώπιση του ξεπλύματος χρήματος και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, καθώς και ξεχωριστή ανακοίνωση σχετικά με τη Βραζιλία.

Ειδικότερα:

Α. Βασική προτεραιότητα για τη FATF αποτελεί η αντιμετώπιση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας μέσω της λήψης κατάλληλων μέτρων, σύμφωνα με το Επιχειρησιακό της Σχέδιο για το θέμα αυτό. Οι εκπρόσωποι των χωρών αποφάσισαν να εργαστούν μελλοντικά για τον εντοπισμό και την εξάλειψη των πόρων, των τεχνικών και των καναλιών χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, καθώς και για τη διασφάλιση της λήψης μέτρων για το σκοπό αυτό από όλες τις χώρες του Παγκόσμιου Δικτύου της FATF.

Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στη ανταλλαγή πληροφοριών τόσο μεταξύ δημοσίων υπηρεσιών εντός των χωρών, όσο και στον ιδιωτικό τομέα και κυρίως μεταξύ Χρηματοπιστωτικών Ιδρυμάτων.

Η FATF συνεχίζει να παρακολουθεί τις αλλαγές αναφορικά με τις μεθόδους που χρησιμοποιούνται από τρομοκρατικές οργανώσεις για ανεύρεση, μεταφορά και χρήση κεφαλαίων, ενώ παράλληλα ερευνά τη χρηματοδότηση της στρατολόγησης νέων μελών για τρομοκρατικούς σκοπούς. Η σχετική έρευνα αναμένεται να ολοκληρωθεί τον Οκτώβριο του 2017.

Β. Η βελτίωση της διαφάνειας και των πληροφοριών σχετικά με τους πραγματικούς δικαιούχους αποτελεί θέμα υψίστης σημασίας στην ατζέντα της FATF. Οι εκπρόσωποι των χωρών συζήτησαν για την πορεία του ερευνητικού έργου που πραγματοποιείται σε συνεργασία με το Egmont Group και το οποίο αναδεικνύει, μεταξύ άλλων, τους μηχανισμούς που χρησιμοποιούνται για την απόκρυψη των πραγματικών δικαιούχων των εταιρικών οχημάτων. Επίσης συζητήθηκαν τα αποτελέσματα μελέτης σχετικά με την αποτελεσματική επιβολή των υποχρεώσεων αναφορικά με τους πραγματικούς δικαιούχους και εξετάστηκε η πιθανότητα λήψης μελλοντικών μέτρων δράσης.

Γ. Σε Δημόσια Ανακοίνωση (FATF Public Statement - 23 Ιουνίου 2017) αναφορικά με τις χώρες που εμφανίζουν στρατηγικές αδυναμίες στην αντιμετώπιση του ξεπλύματος χρήματος και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας (που είναι διαθέσιμη στη διαδρομή: 

http://www.fatf-gafi.org/publications/high-riskandnon-cooperativejurisdictions/documents/public-statement-june-2017.html) η FATF καλεί τα μέλη της να εφαρμόσουν αντίμετρα με σκοπό την προστασία του διεθνούς χρηματοοικονομικού συστήματος από τους σημαντικούς κινδύνους ξεπλύματος χρήματος και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας που εμφανίζει η Λαϊκή Δημοκρατία της Κορέας. Συγκεκριμένα, η FATF παροτρύνει τα μέλη της να συμβουλεύουν τα χρηματοοικονομικά τους ιδρύματα να είναι ιδιαιτέρως προσεκτικά σε επιχειρηματικές σχέσεις και συναλλαγές με την εν λόγω χώρα, συμπεριλαμβανομένων των επιχειρήσεων, των χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων της χώρας και όσων τα εκπροσωπούν. Παράλληλα με το λεπτομερή έλεγχο των συναλλαγών, η FATF καλεί τα μέλη της να επιβάλλουν αποτελεσματικά αντίμετρα και στοχευμένες χρηματοοικονομικές κυρώσεις, σύμφωνα με τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, με σκοπό την προστασία του χρηματοοικονομικού τομέα από το ξέπλυμα χρήματος, τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας και τον πολλαπλασιασμό των κινδύνων που προκύπτουν από τη χρηματοδότηση των όπλων μαζικής καταστροφής στην εν λόγω χώρα. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να λάβουν όλα τα αναγκαία μέτρα για την απαγόρευση της λειτουργίας εντός της επικράτειάς τους των υπαρχόντων υποκαταστημάτων, των θυγατρικών των τραπεζών της χώρας αυτής και να τερματίσουν τις συναλλαγές τους με τις τράπεζες της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κορέας, όπου απαιτείται από τις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.

Παράλληλα, η FATF καλεί τα μέλη της να εφαρμόσουν αυξημένα μέτρα δέουσας επιμέλειας όσον αφορά το Ιράν. Ειδικότερα, η FATF τον Ιούνιο του 2016 ανέβαλε για δώδεκα μήνες την εφαρμογή αντίμετρων χαιρετίζοντας τη δέσμευση της χώρας για την υιοθέτηση ενός Σχεδίου Δράσης για την αντιμετώπιση των αδυναμιών αναφορικά με το ξέπλυμα χρήματος και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας και την αναζήτηση τεχνικής βοήθειας για την υλοποίησή του Σχεδίου αυτού. Σε συνέχεια της πολιτικής δέσμευσης του Ιράν και της σχετικής προόδου που παρατηρήθηκε σύμφωνα με το Σχέδιο Δράσης, η FATF αποφάσισε τη συνέχιση της αναβολής της επιβολής των αντίμετρων. Σε κάθε περίπτωση το Ιράν θα παραμείνει στη Δημόσια Ανακοίνωση, μέχρι να ολοκληρώσει την εφαρμογή του συνόλου του Σχεδίου Δράσης.

Επίσης, η FATF διατηρεί τους προβληματισμούς της για τους κινδύνους χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και την απειλή στο διεθνές χρηματοοικονομικό σύστημα που προέρχονται από το Ιράν και για το λόγο αυτό καλεί τα μέλη της να συμβουλεύουν τα χρηματοπιστωτικά τους ιδρύματα να εφαρμόζουν αυξημένα μέτρα δέουσας επιμέλειας κατά τις επιχειρηματικές σχέσεις και τις συναλλαγές τους με φυσικά ή νομικά πρόσωπα που προέρχονται από το Ιράν. Η FATF παροτρύνει το Ιράν να αντιμετωπίσει εξολοκλήρου τις αδυναμίες του, ειδικότερα σε σχέση με τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας.

Επιπλέον με έγγραφο που αναφέρεται στη διαδικασία βελτίωσης της συμμόρφωσης με τα πρότυπα της FATF ως προς το ξέπλυμα χρήματος και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας σε παγκόσμιο επίπεδο (Improving Global AML/CTF Compliance: on-going process - 23 Ιουνίου 2017, διαθέσιμο στη διαδρομή: http://www.fatf-gafi.org/publications/high-riskandnon-cooperativejurisdictions/documents/fatf-compliance-june-2017.html) προσδιορίζονται οι χώρες που αποτελούν κίνδυνο για το διεθνές χρηματοοικονομικό σύστημα, καθώς εμφανίζουν στρατηγικές αδυναμίες αναφορικά με το ξέπλυμα χρήματος και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, αλλά έχουν δεσμευτεί επίσημα για την υλοποίηση ενός Σχεδίου Δράσης για την αντιμετώπιση των αδυναμιών αυτών σε συνεργασία με τη FATF. Οι χώρες αυτές είναι: Βοσνία και Ερζεγοβίνη, Αιθιοπία, Ιράκ, Συρία, Ουγκάντα, Βανουάτου και Υεμένη.

Η FATF προτρέπει τις ανωτέρω χώρες να εφαρμόσουν πιστά και εντός του καθορισμένου χρονοδιαγράμματος τα συμφωνηθέντα Σχέδια Δράσης, ενώ καλεί τα μέλη της να λάβουν υπόψη τις παρεχόμενες στο έγγραφο πληροφορίες σχετικά με την πρόοδο που έχει σημειώσει και τις ελλείψεις που εξακολουθεί να παρουσιάζει κάθε μία από τις χώρες αυτές.

Στο ίδιο έγγραφο αναφέρεται ότι οι χώρες Αφγανιστάν και Λαϊκή Δημοκρατία του Λάος δε θα υπόκεινται πλέον στη διαρκή διαδικασία παρακολούθησης συμμόρφωσης που εφαρμόζει η FATF, λόγω της σημαντικής προόδου που έχουν σημειώσει ως προς την υλοποίηση του Σχεδίου Δράσης τους για το ξέπλυμα χρήματος και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας.

Επίσης με ανακοίνωσή της το Φεβρουάριο του 2016, η FATF εξέφρασε τις βαθιές της ανησυχίες σχετικά με τη συνεχιζόμενη αποτυχία της Βραζιλίας στην αντιμετώπιση των σοβαρών ελλείψεων που εντοπίστηκαν στην τρίτη έκθεση αξιολόγησης που εκδόθηκε τον Ιούνιο του 2010, ιδιαίτερα εκείνων που σχετίζονταν με την τρομοκρατία και τη χρηματοδότησή της. 

Η FATF ζήτησε την εφαρμογή μέτρων για την αντιμετώπιση αυτών των ελλείψεων και τόσο τον Οκτώβριο του 2016 όσο και τον Φεβρουάριου του 2017 επανέλαβε την ανησυχία της, καλώντας τη Βραζιλία να αντιμετωπίσει τις αδυναμίες της. 

Παρόλο που έγιναν βήματα για τη βελτίωση του καθεστώτος καταπολέμησης της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, αδυναμίες εξακολουθούν να υπάρχουν σχετικά με την επιβολή στοχευμένων χρηματοοικονομικών κυρώσεων.

Κατόπιν των ανωτέρω και δεδομένων των διατάξεων του άρθ. 19 του ν. 3691/2008 σχετικά με την υποχρέωση εφαρμογής από τα υπόχρεα πρόσωπα μέτρων αυξημένης δέουσας επιμέλειας ως προς τον πελάτη σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, θέτουμε υπόψη σας τα ανωτέρω και παρακαλούμε να ενημερώσετε σχετικά τα μέλη σας - υπόχρεα πρόσωπα εποπτείας Γενικής Διεύθυνσης Φορολογικής Διοίκησης (άρθ. 6, παρ. 2 του ν. 3691/2008), με τον πλέον πρόσφορο κατά την κρίση σας τρόπο, ώστε να εφαρμόζουν τις ως άνω διατάξεις.

Τέλος, οι Δ.Ο.Υ που διαθέτουν Τμήμα Ελέγχου και τα Ελεγκτικά Κέντρα καλούνται να λαμβάνουν υπόψη τα ανωτέρω κατά τον έλεγχο συμμόρφωσης των υπόχρεων προσώπων αρμοδιότητάς τους προς τις υποχρεώσεις που απορρέουν για αυτά από τον ν.3691/2008, όπως ισχύει. 

Ειδικότερα, σε περίπτωση που κατά τον έλεγχο βάσει των διατάξεων του ν.3691/2008 διαπιστώνουν συναλλαγές του υπόχρεου προσώπου με κάποια από τις προαναφερθείσες χώρες, θα πρέπει να ελέγχουν εάν εφαρμόζονται τα προβλεπόμενα μέτρα δέουσας επιμέλειας, ανάλογα με το βαθμό επικινδυνότητας της χώρας.

Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΥΘΥΜΙΟΣ ΣΑΪΤΗΣ