ΘΕΜΑ: Δημόσια Ανακοίνωση της FATF σχετικά με χώρες που εμφανίζουν στρατηγικές αδυναμίες στην αντιμετώπιση του Ξεπλύματος Χρήματος και της Χρηματοδότησης της Τρομοκρατίας, κατόπιν της Ολομέλειας του Φεβρουαρίου 2018.

Με τις διατάξεις του άρθ. 6, παρ. 3, περ. ε' του ν. 3691/2008, όπως ισχύει, ορίζεται η υποχρέωση της Γενικής Διεύθυνσης Φορολογικής Διοίκησης, ως αρμόδιας αρχής, να ενημερώνει τα εποπτευόμενα από αυτήν υπόχρεα πρόσωπα για πληροφορίες και καταστάσεις που αφορούν στη συμμόρφωση ή μη χωρών προς την κοινοτική νομοθεσία και τις συστάσεις της Ομάδας Χρηματοπιστωτικής Δράσης FATF (Financial Action Task Force - FATF). Κατ’ εφαρμογή των ανωτέρω, σας γνωρίζουμε τα εξής:

Η FATF, σε συνέχεια των πρωτοβουλιών της για την προστασία του διεθνούς χρηματοοικονομικού συστήματος από τους κινδύνους που ελλοχεύει η χρησιμοποίησή του για σκοπούς ξεπλύματος χρήματος ή και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, κατόπιν της Ολομέλειας που έλαβε χώρα στο Παρίσι στις 21 - 23 Φεβρουαρίου 2018 (http://www.fatf-gafi.org/publications/fatfgeneral/documents/outcomes-plenary-february-2018.html), μεταξύ άλλων:

• επεσήμανε ότι η αντιμετώπιση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας παραμένει κορυφαία προτεραιότητά της, υιοθετώντας νέο επιχειρησιακό σχέδιο αντιμετώπισης της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και
• εξέδωσε δύο έγγραφα σχετικά με τις χώρες που εμφανίζουν στρατηγικές αδυναμίες στην αντιμετώπιση του ξεπλύματος χρήματος και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.

Ειδικότερα:

Α. Η FATF συνεχίζει να εστιάζει τις προσπάθειές της προκειμένου να διασφαλίσει ότι τα πρότυπά της παρέχουν ισχυρά εργαλεία για να βοηθήσουν τις χώρες να προστατέψουν την ακεραιότητα του χρηματοοικονομικού συστήματος και να διασφαλίσουν την προστασία και την ασφάλεια. Για την περαιτέρω ενίσχυση του διεθνούς αγώνα κατά της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας η Ολομέλεια της FATF υιοθέτησε νέο επιχειρησιακό σχέδιο, το οποίο παρέχει το πλαίσιο για ευέλικτη και δυναμική απάντηση στις απειλές που προέρχονται από τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας. Οι τομείς στους οποίους επικεντρώνεται είναι οι εξής:

• Περαιτέρω βελτίωση του εντοπισμού και της κατανόησης των κινδύνων χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, τόσο σε εθνικό, όσο και σε ευρύτερο επίπεδο, που θα έχει επίδραση στην αποτελεσματικότητα των διεθνών προσπαθειών αντιμετώπισης της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.
• Συνέχιση του έργου της FATF για την ενίσχυση της ανταλλαγής πληροφοριών, το οποίο θα επεκτείνει το έργο που η FATF έχει ήδη ολοκληρώσει σχετικά με την εγχώρια ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των υπηρεσιών και την ανταλλαγή εντός του ιδιωτικού τομέα.
• Διασφάλιση ότι οι προσπάθειες εντοπισμού χρηματοδότησης της τρομοκρατίας οδηγούν σε επιτυχείς έρευνες, διώξεις και καταδίκες συμπεριλαμβανομένης της πρωτοβουλίας του Προέδρου της FATF για αυξημένη εμπλοκή με το σύστημα ποινικής δικαιοσύνης και με τις Εισαγγελικές αρχές.
• Εξασφάλιση καλύτερης παγκόσμιας εφαρμογής αποτελεσματικών μέτρων αντιμετώπισης της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας μέσω στενότερου συντονισμού με τους περιφερειακούς φορείς της FATF και τις δράσεις τις οποίες αναλαμβάνουν.

Β. Σε Δημόσια Ανακοίνωση (FATF Public Statement - 23 Φεβρουαρίου 2018) αναφορικά με τις χώρες που εμφανίζουν στρατηγικές αδυναμίες στην αντιμετώπιση του ξεπλύματος χρήματος και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας (που είναι διαθέσιμη στη διαδρομή: http://www.fatf-gafi.org/publications/high-riskandnon-

cooperativejurisdictions/documents/public-statement-february-2018.html) η FATF καλεί τα μέλη της να εφαρμόσουν αντίμετρα με σκοπό την προστασία του διεθνούς χρηματοοικονομικού συστήματος από τους σημαντικούς κινδύνους ξεπλύματος χρήματος και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας που εμφανίζει η Λαϊκή Δημοκρατία της Κορέας. Συγκεκριμένα, η FATF παροτρύνει τα μέλη της να συμβουλεύουν τα χρηματοοικονομικά τους ιδρύματα να είναι ιδιαιτέρως προσεκτικά σε επιχειρηματικές σχέσεις και συναλλαγές με την εν λόγω χώρα, συμπεριλαμβανομένων των επιχειρήσεων, των χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων της χώρας και όσων τα εκπροσωπούν. Παράλληλα με το λεπτομερή έλεγχο των συναλλαγών, η FATF καλεί τα μέλη της να επιβάλλουν αποτελεσματικά αντίμετρα και στοχευμένες χρηματοοικονομικές κυρώσεις, σύμφωνα με τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, με σκοπό την προστασία του χρηματοοικονομικού τομέα τους από τους κινδύνους για ξέπλυμα χρήματος και για χρηματοδότηση της τρομοκρατίας και της διάδοσης των όπλων μαζικής καταστροφής, που προέρχονται από την εν λόγω χώρα.

Τα κράτη μέλη θα πρέπει να λάβουν όλα τα αναγκαία μέτρα για την απαγόρευση της λειτουργίας εντός της επικράτειάς τους των υπαρχόντων υποκαταστημάτων, θυγατρικών και γραφείων αντιπροσωπείας των τραπεζών της χώρας αυτής και να τερματίσουν τις σχέσεις ανταπόκρισης με τις τράπεζες της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κορέας, όπου απαιτείται από τις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών.

Παράλληλα, η FATF καλεί τα μέλη της να εφαρμόσουν αυξημένα μέτρα δέουσας επιμέλειας όσον αφορά το Ιράν. Ειδικότερα, η FATF τον Ιούνιο του 2016 ανέστειλε την εφαρμογή αντίμετρων εις βάρος του Ιράν, χαιρετίζοντας τη δέσμευση της χώρας για την υιοθέτηση ενός Σχεδίου Δράσης για την αντιμετώπιση των αδυναμιών αναφορικά με το ξέπλυμα χρήματος και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας και την αναζήτηση τεχνικής βοήθειας για την υλοποίησή του Σχεδίου αυτού. Σε συνέχεια της πολιτικής δέσμευσης του Ιράν και της σχετικής προόδου που παρατηρήθηκε σύμφωνα με το Σχέδιο Δράσης, η FATF αποφάσισε τον Νοέμβριο του 2017 τη συνέχιση της αναστολή της επιβολής των αντίμετρων.

Από τον Νοέμβριο του 2017 και έκτοτε το Ιράν εφάρμοσε καθεστώς δήλωσης μετρητών και εισήγαγε σχέδιο τροποποιήσεων της νομοθεσίας της χώρας για την καταπολέμηση του ξεπλύματος χρήματος και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Ωστόσο, το Σχέδιο Δράσης του Ιράν έχει εκπνεύσει με τις περισσότερες δράσεις να παραμένουν ανολοκλήρωτες. Το Ιράν θα πρέπει να ολοκληρώσει τις υπόλοιπες δράσεις, μεταξύ άλλων, μέσω:

1) της κατάλληλης ποινικοποίησης της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, καταργώντας, μεταξύ άλλων, την εξαίρεση για συγκεκριμένες ομάδες «που επιδιώκουν να τερματίσουν την ξένη κατοχή, αποικιοκρατία και τον ρατσισμό»,

2) του εντοπισμού και της δέσμευσης των περιουσιακών στοιχείων των τρομοκρατών, σύμφωνα με τις σχετικές αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών,

3) της διασφάλισης ενός κατάλληλου και εφαρμόσιμου καθεστώτος μέτρων δέουσας επιμέλειας,

4) της διασφάλισης της πλήρους ανεξαρτησίας της Μονάδας Χρηματοπιστωτικής Δράσης (FIU) και της αποστολής αναφορών ύποπτων συναλλαγών,

5) του καθορισμού του τρόπου με τον οποίο οι αρχές εντοπίζουν και επιβάλλουν κυρώσεις σε μη αδειοδοτημένους παρόχους υπηρεσιών μεταφοράς χρήματος,

6) της επικύρωσης και εφαρμογής των Συμβάσεων του Παλέρμο και της Χρηματοδότησης της Τρομοκρατίας και της διευκρίνισης της ικανότητας της χώρας να παρέχει αμοιβαία δικαστική συνδρομή,

7) της διασφάλισης της επιβεβαίωσης από τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα ότι τα εμβάσματα περιέχουν όλες τις πληροφορίες σχετικά με τον αποστολέα και τον δικαιούχο,

8) της καθιέρωσης ευρύτερης διαβάθμισης ποινών για παραβάσεις που σχετίζονται με το αδίκημα του ξεπλύματος χρήματος και

9) της υιοθέτησης κατάλληλης νομοθεσίας και διαδικασιών για τη δήμευση περιουσιακών στοιχείων ανάλογης αξίας.

Δεδομένου ότι το Ιράν έχει καταθέσει σχέδιο νόμου στο Κοινοβούλιο της χώρας, η FATF αποφάσισε να διατηρήσει την αναστολή εφαρμογής των αντίμετρων. Βάσει της προόδου του Ιράν αναφορικά με την ολοκλήρωση του Σχεδίου Δράσης του, η FATF θα αποφασίσει για τα περαιτέρω μέτρα τον Ιούνιο του 2018. Η FATF αναμένει από το Ιράν να προχωρήσει ταχέως στο δρόμο των μεταρρυθμίσεων, ώστε να διασφαλίσει την αντιμετώπιση όλων των υπολοίπων θεμάτων του Σχεδίου Δράσης μέσω της εφαρμογής των απαιτούμενων μεταρρυθμίσεων για την καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, ψηφίζοντας κυρίως την αναγκαία νομοθεσία.

Σε κάθε περίπτωση το Ιράν θα παραμείνει στη Δημόσια Ανακοίνωση, μέχρι την ολοκλήρωση του συνόλου του Σχεδίου Δράσης. Επίσης, η FATF διατηρεί τους προβληματισμούς της για τους κινδύνους χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και την απειλή στο διεθνές χρηματοοικονομικό σύστημα που προέρχονται από το Ιράν και για το λόγο αυτό καλεί τα μέλη της να συμβουλεύουν τα χρηματοπιστωτικά τους ιδρύματα να εφαρμόζουν αυξημένα μέτρα δέουσας επιμέλειας κατά τις επιχειρηματικές σχέσεις και τις συναλλαγές τους με φυσικά ή νομικά πρόσωπα που προέρχονται από το Ιράν.

Επιπλέον με έγγραφο που αναφέρεται στη διαδικασία βελτίωσης της συμμόρφωσης με τα πρότυπα της FATF ως προς το ξέπλυμα χρήματος και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας σε παγκόσμιο επίπεδο (Improving Global AML/CTF Compliance: on-going process - 23 Φεβρουαρίου 2018, διαθέσιμο στη διαδρομή: http://www.fatf-gafi.org/publications/high-riskandnon-cooperativejurisdictions/documents/fatf-compliance-february-2018.html) προσδιορίζονται οι χώρες που αποτελούν κίνδυνο για το διεθνές χρηματοοικονομικό σύστημα, καθώς εμφανίζουν στρατηγικές αδυναμίες αναφορικά με το ξέπλυμα χρήματος και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, αλλά έχουν δεσμευτεί επίσημα για την υλοποίηση ενός Σχεδίου Δράσης για την αντιμετώπιση των αδυναμιών αυτών σε συνεργασία με τη FATF. Οι χώρες αυτές είναι: Αιθιοπία, Ιράκ, Σερβία, Σρι Λάνκα, Συρία, Τρινιντάντ και Τομπάγκο, Τυνησία, Βανουάτου και Υεμένη.

Η FATF προτρέπει τις ανωτέρω χώρες να εφαρμόσουν πιστά και εντός του καθορισμένου χρονοδιαγράμματος τα συμφωνηθέντα Σχέδια Δράσης, ενώ καλεί τα μέλη της να λάβουν υπόψη τις παρεχόμενες στο έγγραφο πληροφορίες σχετικά με την πρόοδο που έχει σημειώσει και τις ελλείψεις που εξακολουθεί να παρουσιάζει κάθε μία από τις χώρες αυτές.

Ειδικά για τη Σερβία, η οποία προστέθηκε στη λίστα των χωρών με στρατηγικές αδυναμίες στην καταπολέμηση της νομιμοποίησης εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας επισημαίνεται ότι τον Φεβρουάριο του 2018 προχώρησε σε δέσμευση υψηλού πολιτικού επιπέδου για συνεργασία με τη FATF και τη MONEYVAL (περιφερειακός φορέας στον οποίο ανήκει η χώρα) με στόχο την ενίσχυση της αποτελεσματικότητας του καθεστώτος καταπολέμησης ξεπλύματος χρήματος και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και την αντιμετώπιση των τεχνικών αδυναμιών στον τομέα αυτό. Η Σερβία θα εργαστεί για την εφαρμογή του Σχεδίου Δράσης της, στο οποίο περιλαμβάνονται οι εξής δράσεις:

1) επικαιροποίηση της Εθνικής Εκτίμησης Κινδύνου (National Risk Assessment -NRA) για το ξέπλυμα χρήματος με στόχο την καλύτερη κατανόηση των βασικών κινδύνων,

2) ένταξη δικηγόρων, συμβολαιογράφων και καζίνο σε εποπτεία, εφαρμόζοντας εποπτεία βάσει ανάλυσης κινδύνου και αυξάνοντας τους πόρους που διαθέτει η εποπτεία ανάλογα με τον κίνδυνο κάθε κλάδου,

3) εφαρμογή μέτρων σε σχέση με τα μέτρα δέουσας επιμέλειας, τα πολιτικώς εκτεθειμένα πρόσωπα και τα εμβάσματα, σύμφωνα με τις Συστάσεις της FATF,

4) δημιουργία αποτελεσματικού μηχανισμού για την εξασφάλιση της έγκαιρης πρόσβασης σε πληροφορίες πραγματικού δικαιούχου νομικών προσώπων, καθώς και πλαισίου που να διασφαλίζει ότι οι εν λόγω πληροφορίες είναι κατάλληλες, ακριβείς και επίκαιρες,

5) διασφάλιση της κατάλληλης και αποτελεσματικής διερεύνησης και δίωξης αδικημάτων ξεπλύματος χρήματος,

6) διασφάλιση της χωρίς καθυστέρηση εφαρμογής των στοχευμένων χρηματοοικονομικών κυρώσεων που αφορούν στη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, παρέχοντας ενημέρωση στις αναφέρουσες οντότητες και λαμβάνοντας αναλογικά μέτρα για τους μη κερδοσκοπικούς οργανισμούς βάσει ανάλυσης κινδύνου και

7) διασφάλιση της χωρίς καθυστέρηση εφαρμογής των στοχευμένων χρηματοοικονομικών κυρώσεων που αφορούν στη χρηματοδότηση της διάδοσης των όπλων μαζικής καταστροφής.

Στο ίδιο έγγραφο αναφέρεται ότι η Βοσνία και Ερζεγοβίνη δε θα υπόκειται πλέον στη διαρκή διαδικασία παρακολούθησης συμμόρφωσης που εφαρμόζει η FATF, λόγω της σημαντικής προόδου που έχει σημειώσει ως προς την υλοποίηση του Σχεδίου Δράσης της κατά του ξεπλύματος χρήματος και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.

Κατόπιν των ανωτέρω και δεδομένων των διατάξεων του άρθ. 19 του ν. 3691/2008, σχετικά με την υποχρέωση εφαρμογής από τα υπόχρεα πρόσωπα μέτρων αυξημένης δέουσας επιμέλειας ως προς τον πελάτη σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, θέτουμε υπόψη σας τα ανωτέρω και παρακαλούμε να ενημερώσετε σχετικά τα μέλη σας - υπόχρεα πρόσωπα εποπτείας Γενικής Διεύθυνσης Φορολογικής Διοίκησης (άρθ. 6, παρ. 2 του ν. 3691/2008), με τον πλέον πρόσφορο κατά την κρίση σας τρόπο, ώστε να εφαρμόζουν τις ως άνω διατάξεις.

Τέλος, οι Δ.Ο.Υ. που διαθέτουν Τμήμα Ελέγχου και τα Ελεγκτικά Κέντρα καλούνται να λαμβάνουν υπόψη τα ανωτέρω κατά τον έλεγχο συμμόρφωσης των υπόχρεων προσώπων αρμοδιότητάς τους προς τις υποχρεώσεις που απορρέουν για αυτά από τον ν.3691/2008, όπως ισχύει. Ειδικότερα, σε περίπτωση που κατά τον έλεγχο βάσει των διατάξεων του ν.3691/2008 διαπιστώνουν συναλλαγές του υπόχρεου προσώπου με κάποια από τις προαναφερθείσες χώρες, θα πρέπει να ελέγχουν εάν εφαρμόζονται

τα προβλεπόμενα μέτρα δέουσας επιμέλειας, ανάλογα με το βαθμό επικινδυνότητας της χώρας.

Ο ΓΕΝΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ ΕΥΘΥΜΙΟΣ ΣΑΪΤΗΣ