ΘΕΜΑ: Εφαρμογή των διατάξεων της περίπτωσης ι’ της παραγράφου 1 του άρθρου 14 και της παραγράφου 4 του άρθρου 15 του ν.4172/2013 στις περιπτώσεις κατά τις οποίες τα ασφάλιστρα ομαδικών ασφαλιστηρίων συνταξιοδοτικών συμβολαίων που αφορούν εργαζόμενους ελληνικής θυγατρικής εταιρίας καταβάλλονται από την αλλοδαπή μητρική προς αλλοδαπή ασφαλιστική εταιρία και επαναχρεώνονται στην ελληνική θυγατρική.

Αναφορικά με το πιο πάνω θέμα, σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα:

1. Με τις διατάξεις της περίπτωσης ζ΄ της παρ.3 του άρθρου 12 του ν.4172/2013 ορίζεται ότι ως ακαθάριστο εισόδημα από μισθωτή εργασία και συντάξεις θεωρείται και το ασφάλισμα που καταβάλλεται εφάπαξ ή με τη μορφή περιοδικής παροχής στο πλαίσιο ομαδικών ασφαλιστηρίων συνταξιοδοτικών συμβολαίων.

2. Επίσης, με τις διατάξεις της περίπτωσης ι΄ της παρ.1 του άρθρου 14 του ν.4172/2013 ορίζεται ότι από τον υπολογισμό του εισοδήματος από μισθωτή εργασία και συντάξεις εξαιρούνται τα ασφάλιστρα που καταβάλλονται από τον εργαζόμενο ή τον εργοδότη για λογαριασμό του εργαζομένου στο πλαίσιο ομαδικών ασφαλιστηρίων συνταξιοδοτικών συμβολαίων.

3. Ακόμη, με τις διατάξεις της παρ.4 του άρθρου 15 του ν.4172/2013 ορίζεται ότι το ασφάλισμα που καταβάλλεται στο πλαίσιο ομαδικών ασφαλιστηρίων συνταξιοδοτικών συμβολαίων φορολογείται αυτοτελώς:

α) Με συντελεστή δεκαπέντε τοις εκατό (15%) για κάθε περιοδικά καταβαλλόμενη παροχή.

β) Με συντελεστή δέκα τοις εκατό (10%) για εφάπαξ καταβαλλόμενη παροχή μέχρι σαράντα χιλιάδες (40.000) ευρώ και με συντελεστή είκοσι τοις εκατό (20%) για εφάπαξ καταβαλλόμενη παροχή κατά το μέρος που υπερβαίνει τις σαράντα χιλιάδες (40.000) ευρώ.

Οι συντελεστές των ανωτέρω περιπτώσεων αυξάνονται κατά πενήντα τοις εκατό (50%) σε περίπτωση είσπραξης από τον δικαιούχο ποσού πρόωρης εξαγοράς. Δεν θεωρείται πρόωρη εξαγορά κάθε καταβολή που πραγματοποιείται σε εργαζόμενο ο οποίος έχει θεμελιώσει συνταξιοδοτικό δικαίωμα ή έχει υπερβεί το 60ο έτος της ηλικίας του, καθώς και κάθε καταβολή που γίνεται χωρίς τη βούληση του εργαζομένου, όπως σε περίπτωση απόλυσης του εργαζομένου ή πτώχευσης του εργοδότη.

4. Με το αρ.πρωτ. ΔΕΑΦ 1160724 ΕΞ2016/3.11.2016 έγγραφο έγινε δεκτό ότι στην περίπτωση ομαδικών συνταξιοδοτικών ασφαλιστηρίων συμβολαίων, των οποίων η διάρκεια πληροί τις ελάχιστες προϋποθέσεις θεμελίωσης συνταξιοδοτικού δικαιώματος με βάση την κείμενη νομοθεσία (ενδεικτικά, ομαδικά συνταξιοδοτικά ασφαλιστήρια συμβόλαια με διάρκεια άνω των 15 ετών), έστω κι αν κατά τη λήξη του ομαδικού συνταξιοδοτικού ασφαλιστηρίου οι δικαιούχοι δεν συνταξιοδοτούνται πράγματι από τον ασφαλιστικό τους φορέα, η καταβολή του ασφαλίσματος δεν θεωρείται πρόωρη εξαγορά και συνεπώς εφαρμόζονται οι φορολογικοί συντελεστές των περιπτώσεων α΄ και β΄ της παρ.4 του άρθρου 15 του ν.4172/2013 χωρίς την προσαύξηση του πενήντα τοις εκατό (50%).

5. Επιπλέον, με το αρ. πρωτ. ΔΕΑΦ 1191444 ΕΞ2017/21.12.2017 έγγραφο διευκρινίστηκε ότι η θέση που έγινε δεκτή με το αρ.πρωτ. ΔΕΑΦ 1160724 ΕΞ2016/3.11.2016 έγγραφο, ισχύει για περιπτώσεις υποχρεωτικής λήξης συμβολαίων ήτοι σε περιπτώσεις που η λήξη του ομαδικού ασφαλιστηρίου συμβολαίου γίνεται υποχρεωτικά και ανεξαρτήτως από τη βούληση των ασφαλισμένων. Ειδικότερα, στην περίπτωση που λαμβάνει χώρα πρόγραμμα εθελουσίας εξόδου για τους εργαζόμενους μιας επιχείρησης, δεδομένου ότι αυτοί συμμετέχουν στο εν λόγω πρόγραμμα με τη βούλησή τους, συνάγεται ότι η καταβολή του ασφαλίσματος στους εργαζόμενους αυτούς στο πλαίσιο ομαδικών ασφαλιστικών συμβολαίων θεωρείται πρόωρη εξαγορά και συνεπώς εφαρμόζονται οι φορολογικοί συντελεστές των περιπτώσεων α΄ και β΄ της παρ.4 του άρθρου 15 του ν.4172/2013 με την προσαύξηση του πενήντα τοις εκατό (50%).

6. Επίσης, με την Α.1041/2019 Απόφαση Διοικητή ΑΑΔΕ για τον τύπο και περιεχόμενο της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων φορολογικού έτους 2018, των λοιπών εντύπων και των δικαιολογητικών εγγράφων που συνυποβάλλονται με αυτή ορίστηκε, μεταξύ άλλων, ότι οι κωδικοί 395 - 396 συμπληρώνονται από τον φορολογούμενο και αφορούν ασφάλισμα που καταβάλλεται σε αυτόν από αλλοδαπούς φορείς χωρίς μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα στο πλαίσιο ομαδικού ασφαλιστηρίου συνταξιοδοτικού συμβολαίου που ο εργοδότης του είχε συνάψει με αυτούς τους φορείς. Το ασφάλισμα αυτό, για το οποίο δεν διενεργήθηκε η παρακράτηση της περ.ε΄ παρ.1 άρθρου 64 του ν.4172/2013 από τους εν λόγω φορείς, φορολογείται αυτοτελώς σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.4 του άρθρου 15 του ίδιου νόμου ανάλογα με τον τρόπο καταβολής (περιοδικά, εφάπαξ, πρόωρη εξαγορά) και οι φορολογούμενοι καλούνται στη Δ.Ο.Υ. για έλεγχο δικαιολογητικών.

7. Όπως προκύπτει από σχετικό ερώτημα που υποβλήθηκε στην υπηρεσία μας, αλλοδαπή μητρική εταιρία έχει καθιερώσει ένα διεθνές συνταξιοδοτικό πρόγραμμα αποταμίευσης «καθορισμένης εισφοράς» προς όφελος όλων των εργαζομένων του ομίλου διεθνώς (συμπεριλαμβανομένου και των εργαζομένων της ελληνικής θυγατρικής). Σύμφωνα με τους όρους του προγράμματος, η αλλοδαπή μητρική καταβάλλει μηνιαία εισφορές/ασφάλιστρα που αντιστοιχούν σε ένα ορισμένο ποσοστό της ελάχιστης αμοιβής του κάθε συμμετέχοντος εργαζόμενου της ελληνικής θυγατρικής και επιπλέον οι εισφορές αυτές που καταβάλλει η αλλοδαπή μητρική για τους εργαζόμενους της ελληνικής θυγατρικής που συμμετέχουν στο πρόγραμμα, επαναχρεώνονται στην ελληνική θυγατρική. Επιπλέον, οι συμμετέχοντες εργαζόμενοι μπορούν, εάν το επιθυμούν, να προβούν οι ίδιοι σε καταβολές μηνιαίων εισφορών/ασφαλίστρων μέχρι ενός ανώτατου ποσοστού της ελάχιστης αμοιβής τους. Τέλος, ο πάροχος του προγράμματος στον οποίο καταβάλλονται όλα τα ανωτέρω ασφάλιστρα, είναι αλλοδαπή ασφαλιστική εταιρία νόμιμα εγκατεστημένη στο εξωτερικό και περαιτέρω το εν λόγω πρόγραμμα έχει συναφθεί μεταξύ της αλλοδαπής μητρικής και της αλλοδαπής ασφαλιστικής.

8. Μετά από όλα όσα αναφέρθηκαν πιο πάνω προκύπτει ότι οι διατάξεις της περίπτωσης ι΄ της παρ.1 του άρθρου 14 του ν.4172/2013 έχουν εφαρμογή και στην περίπτωση που τα ομαδικά ασφαλιστήρια συνταξιοδοτικά συμβόλαια συνάπτονται απευθείας με αλλοδαπές ασφαλιστικές εταιρίες που έχουν φορολογική κατοικία ή μόνιμη εγκατάσταση στην αλλοδαπή καθόσον οι διατάξεις αυτές δεν επιβάλλουν περιορισμούς ως προς την έδρα των ασφαλιστικών εταιριών με τις οποίες συνάπτονται τα συμβόλαια αυτά.

Επομένως, η εφαρμογή των εν λόγω διατάξεων δεν αναιρείται από το γεγονός ότι η καταβολή των ασφαλίστρων που γίνεται από τους ίδιους τους εργαζόμενους της ελληνικής θυγατρικής στο πλαίσιο του ανωτέρω προγράμματος διενεργείται προς τις ως άνω αλλοδαπές ασφαλιστικές εταιρίες.

Περαιτέρω, για τα ασφάλιστρα που καταβάλλονται στις αλλοδαπές αυτές ασφαλιστικές εταιρίες από την αλλοδαπή μητρική για τους εργαζόμενους της ελληνικής θυγατρικής που συμμετέχουν στο πρόγραμμα και επαναχρεώνονται στην ελληνική θυγατρική, έχουν επίσης εφαρμογή οι διατάξεις της περίπτωσης ι΄ της παρ.1 του άρθρου 14 του ν.4172/2013 καθόσον μέσω της επαναχρέωσης αυτής έχει διενεργηθεί έμμεσα καταβολή ασφαλίστρων από πλευράς εργοδότη προς όφελος των εργαζομένων της ελληνικής θυγατρικής.

Τέλος, και τα ασφαλίσματα που καταβάλλονται στους δικαιούχους εργαζόμενους της ελληνικής θυγατρικής στο πλαίσιο των ως άνω περιγραφόμενων συμβολαίων, φορολογούνται σύμφωνα με όσα ορίζονται στις διατάξεις της παρ.4 του άρθρου 15 του ν.4172/2013 και περαιτέρω για την προσαύξηση ή μη του 50% στους συντελεστές που ορίζονται στις διατάξεις αυτές, εφαρμόζονται επίσης και τα όσα έχουν γίνει δεκτά και με τα ΔΕΑΦ 1191444 ΕΞ2017/21.12.2017 και ΔΕΑΦ 1160724 ΕΞ2016/3.11.2016 έγγραφα.

Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ Γ. ΠΙΤΣΙΛΗΣ