ΘΕΜΑ: Δημόσια Ανακοίνωση της FATF σχετικά με χώρες που εμφανίζουν στρατηγικές αδυναμίες στην αντιμετώπιση του Ξεπλύματος Χρήματος και της Χρηματοδότησης της Τρομοκρατίας, κατόπιν της Ολομέλειας του Οκτωβρίου 2016. 

Με τις διατάξεις του άρθ. 6, παρ. 3, περ. ε΄ του ν. 3691/2008, όπως ισχύει, ορίζεται η υποχρέωση της Γενικής Διεύθυνσης Φορολογικής Διοίκησης, ως αρμόδιας αρχής, να ενημερώνει τα εποπτευόμενα από αυτήν υπόχρεα πρόσωπα για πληροφορίες και καταστάσεις που αφορούν τη συμμόρφωση ή μη χωρών προς την κοινοτική νομοθεσία και τις συστάσεις της FATF (Ομάδα Χρηματοπιστωτικής Δράσης). Κατ’ εφαρμογή των ανωτέρω, σας γνωρίζουμε τα εξής:

Η FATF, σε συνέχεια των πρωτοβουλιών της για την προστασία του διεθνούς χρηματοοικονομικού συστήματος από τους κινδύνους που ελλοχεύει η χρησιμοποίησή του για σκοπούς ξεπλύματος χρήματος ή και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, κατόπιν της Ολομέλειας που έλαβε χώρα στο Παρίσι στις 19-21 Οκτωβρίου 2016, μεταξύ άλλων:

• εξέδωσε δύο έγγραφα σχετικά με τις χώρες που εμφανίζουν στρατηγικές αδυναμίες στην αντιμετώπιση του ξεπλύματος χρήματος και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, καθώς και ξεχωριστή ανακοίνωση σχετικά με τη Βραζιλία,
• επισήμανε ότι η αντιμετώπιση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας παραμένει κορυφαία προτεραιότητά της και
• συνέχισε τις εργασίες της για τη βελτίωση της διαφάνειας και της πληροφόρησης σχετικά με τον πραγματικό δικαιούχο.

Ειδικότερα:

Α. Το πρώτο έγγραφο αποτελεί τη Δημόσια Ανακοίνωση της FATF (FATF Public Statement – 21 Οκτωβρίου 2016) αναφορικά με τις χώρες που εμφανίζουν στρατηγικές αδυναμίες στην αντιμετώπιση του ξεπλύματος χρήματος και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα της FATF ( www. fatf - gafi.org), στη διαδρομή: http://www.fatf-gafi.org/publications/high-riskandnon-cooperativejurisdictions/documents/public-statement-october-2016.html

Στη Δημόσια Ανακοίνωσή της, η FATF καλεί τα μέλη της να εφαρμόσουν αντίμετρα με σκοπό την προστασία του διεθνούς χρηματοοικονομικού συστήματος από τους σημαντικούς κινδύνους ξεπλύματος χρήματος και χρηματοδότησης της τρομοκρατίας που εμφανίζει η Λαϊκή Δημοκρατία της Κορέας. Συγκεκριμένα, η FATF παροτρύνει τα μέλη της να συμβουλεύουν τα χρηματοοικονομικά τους ιδρύματα να είναι ιδιαιτέρως προσεκτικά σε επιχειρηματικές σχέσεις και συναλλαγές με την εν λόγω χώρα, συμπεριλαμβανομένων των επιχειρήσεων, των χρηματοοικονομικών ιδρυμάτων της χώρας και όσων τα εκπροσωπούν. Παράλληλα με τον λεπτομερή έλεγχο των συναλλαγών, η FATF καλεί τα μέλη της να επιβάλλουν αποτελεσματικά αντίμετρα και στοχευμένες χρηματοοικονομικές κυρώσεις, σύμφωνα με τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών, με σκοπό την προστασία του χρηματοοικονομικού τομέα από το ξέπλυμα χρήματος, τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας και τον πολλαπλασιασμό των κινδύνων που προκύπτουν από τη χρηματοδότηση των όπλων μαζικής καταστροφής στην εν λόγω χώρα. Επιπλέον, η FATF καλεί τα μέλη της να εφαρμόσουν αυξημένα μέτρα δέουσας επιμέλειας όσον αφορά το Ιράν. Ειδικότερα, η FATF τον Ιούνιο ανέβαλε για δώδεκα μήνες την εφαρμογή αντίμετρων χαιρετίζοντας τη δέσμευση της χώρας για την υιοθέτηση ενός Σχεδίου Δράσης για την αντιμετώπιση των αδυναμιών αναφορικά με το ξέπλυμα χρήματος και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας και την αναζήτηση τεχνικής βοήθειας για την υλοποίησή του Σχεδίου αυτού. Ωστόσο, αν μετά τη λήξη της περιόδου αυτής η πρόοδος δεν είναι επαρκής θα εφαρμοστούν εκ νέου αντίμετρα.
Σε κάθε περίπτωση, μέχρι το Ιράν να λάβει όλα τα απαιτούμενα μέτρα για να αντιμετωπίσει τις αδυναμίες που προσδιορίστηκαν στο Σχέδιο Δράσης, η FATF διατηρεί τους προβληματισμούς της για τους κινδύνους χρηματοδότησης της τρομοκρατίας και την απειλή στο διεθνές χρηματοοικονομικό σύστημα που προέρχονται από την εν λόγω χώρα και για το λόγο αυτό καλεί τα μέλη της να συμβουλεύουν τα χρηματοπιστωτικά τους ιδρύματα να εφαρμόζουν αυξημένα μέτρα δέουσας επιμέλειας κατά τις επιχειρηματικές σχέσεις και τις συναλλαγές τους με φυσικά ή νομικά πρόσωπα που προέρχονται από το Ιράν.

Β. Το δεύτερο έγγραφο αναφέρεται στη διαδικασία βελτίωσης της συμμόρφωσης με τα πρότυπα της FATF ως προς το ξέπλυμα χρήματος και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας σε παγκόσμιο επίπεδο (Improving Global AML/CTF Compliance: on-going process – 21 Οκτωβρίου 2016) και είναι διαθέσιμο στην ιστοσελίδα της FATF ( www. fatf gafi.org), στη διαδρομή:

http://www.fatf-gafi.org/publications/high-riskandnon-cooperativejurisdictions/documents/fatf-compliance-october-2016.html 

Στο έγγραφο αυτό προσδιορίζονται οι χώρες που αποτελούν κίνδυνο για το διεθνές χρηματοοικονομικό σύστημα, καθώς εμφανίζουν στρατηγικές αδυναμίες αναφορικά με το ξέπλυμα χρήματος και τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας, αλλά έχουν δεσμευτεί επίσημα για την υλοποίηση ενός Σχεδίου Δράσης για την αντιμετώπιση των αδυναμιών αυτών σε συνεργασία με τη FATF. Οι χώρες αυτές είναι: Αφγανιστάν, Βοσνία και Ερζεγοβίνη, Ιράκ, Λαϊκή Δημοκρατία του Λάος, Συρία, Ουγκάντα, Βανουάτου και Υεμένη. Η FATF προτρέπει τις ανωτέρω χώρες να εφαρμόσουν πιστά και εντός του καθορισμένου χρονοδιαγράμματος τα συμφωνηθέντα Σχέδια Δράσης, ενώ καλεί τα μέλη της να λάβουν υπόψη τις παρεχόμενες στο έγγραφο πληροφορίες σχετικά με την πρόοδο που έχει σημειώσει και τις ελλείψεις που εξακολουθεί να παρουσιάζει κάθε μία από τις χώρες αυτές.

Επιπλέον, στο ίδιο έγγραφο αναφέρεται ότι η Γουιάνα δε θα υπόκειται πλέον στη διαρκή διαδικασία παρακολούθησης της συμμόρφωσης που εφαρμόζει η FATF, καθώς ανέπτυξε το νομικό και ρυθμιστικό πλαίσιο που της επιτρέπει να ανταποκριθεί στις υποχρεώσεις της που προκύπτουν από το Σχέδιο Δράσης και να αντιμετωπίσει τις στρατηγικές αδυναμίες που είχε εντοπίσει η FATF τον Οκτώβριο του 2014. 

Γ. Με ανακοίνωσή της, η FATF ανέφερε ότι η Βραζιλία, από τον Ιούνιο του 2016 και μετά, βελτίωσε την πολιτική της κατά της τρομοκρατίας ετοιμάζοντας σχετικές διατάξεις, οι οποίες ωστόσο δεν έχουν τεθεί ακόμα σε ισχύ. Συνεπώς, εξακολουθούν να υφίστανται αδυναμίες στον τομέα αυτό, οι οποίες θα πρέπει να αντιμετωπιστούν προκειμένου η Βραζιλία να φτάσει σε ένα ικανοποιητικό επίπεδο συμμόρφωσης με τα πρότυπα της FATF. Αν δεν έχει επιτευχθεί επαρκής πρόοδος μέχρι τον Φεβρουάριο του 2017, η FATF 3
επιφυλάσσεται να λάβει άλλα μέτρα, συμπεριλαμβανομένης και της έκδοσης νέας Δημόσιας Ανακοίνωσης.

Δ. Βασική προτεραιότητα για τη FATF αποτελεί η αντιμετώπιση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας. Η πρόοδος που σημειώθηκε σε αυτόν τον τομέα, όπως αναφέρθηκε στην Ολομέλεια, περιλαμβάνει μεταξύ άλλων:

• έγκριση έκθεσης για τη χρηματοδότηση της τρομοκρατίας στη Δυτική και τη Κεντρική Αφρική,
• επικαιροποίηση των πληροφοριών για τη χρηματοδότηση του Ισλαμικού Κράτους (ISIL) και
• έγκριση Οδηγού για την ποινικοποίηση της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας που στοχεύει να βοηθήσει τις χώρες ώστε να καλυφθούν τα κενά που πιθανώς υπάρχουν στο νομοθετικό τους πλαίσιο.

Ε. Στο θέμα της διαφάνειας η FATF ανέλαβε την πραγματοποίηση μελέτης σχετικά με τους κινδύνους και τους μηχανισμούς που χρησιμοποιούνται για την απόκρυψη του πραγματικού δικαιούχου, συμπεριλαμβανομένου του ρόλου που έχουν σε αυτή οι επαγγελματίες διαμεσολαβητές. Παράλληλα, θα ετοιμάσει μελέτη για την αποτελεσματική εφαρμογή των υποχρεώσεων που έχουν οι χώρες σχετικά με το θέμα αυτό στο πλαίσιο των απαιτήσεων της FATF.

Κατόπιν των ανωτέρω και δεδομένων των διατάξεων του άρθ. 19 του ν. 3691/2008 σχετικά με την υποχρέωση εφαρμογής από τα υπόχρεα πρόσωπα μέτρων αυξημένης δέουσας επιμέλειας ως προς τον πελάτη σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, θέτουμε υπόψη σας τα ανωτέρω και παρακαλούμε να ενημερώσετε σχετικά τα μέλη σας – υπόχρεα πρόσωπα αρμοδιότητας Γενικής Διεύθυνσης Φορολογικής Διοίκησης (άρθ. 6, παρ. 2 του ν. 3691/2008), με τον πλέον πρόσφορο κατά την κρίση σας τρόπο, ώστε να εφαρμόζουν τις ως άνω διατάξεις.

Τέλος, οι Δ.Ο.Υ. που διαθέτουν Τμήμα Ελέγχου και τα Ελεγκτικά Κέντρα καλούνται να λαμβάνουν υπόψη τα ανωτέρω κατά τον έλεγχο συμμόρφωσης των υπόχρεων προσώπων αρμοδιότητάς τους προς τις υποχρεώσεις που απορρέουν για αυτά από τον ν.3691/2008, όπως ισχύει. Ειδικότερα, σε περίπτωση που κατά τον έλεγχο βάσει των διατάξεων του ν.3691/2008 διαπιστώνουν συναλλαγές του υπόχρεου προσώπου με κάποια από τις προαναφερθείσες χώρες, θα πρέπει να ελέγχουν εάν εφαρμόζονται τα προβλεπόμενα μέτρα δέουσας επιμέλειας, ανάλογα με το βαθμό επικινδυνότητας της χώρας. 

O ΑΝΑΠΛΗΡΩΤΗΣ ΓΕΝΙΚΟΣ ΔΙΕΥΘΥΝΤΗΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΚΗΣ ΔΙΟΙΚΗΣΗΣ
ΕΥΘΥΜΙΟΣ ΣΑΪΤΗΣ