Αθήνα, 18 Ιανουαρίου 2008 Αριθ. πρωτ.: 1121862/10014/Β0012

ΘΕΜΑ: Οι πωλήσεις μετοχών που πραγματοποιούνται από τους Ειδικούς Διαπραγματευτές στα πλαίσια της ειδικής διαπραγμάτευσης μεριδίων Διαπραγματεύσιμων Αμοιβαίων Κεφαλαίων στο Χ.Α., απαλλάσσονται από το φόρο συναλλαγών.

1. Σύμφωνα με τις διατάξεις του πρώτου εδαφίου της παρ.2 του άρθρου 9 του ν.2579/1998, όπως αυτές αντικαταστάθηκαν με το άρθρο 12 του ν.3296/2004, επιβάλλεται φόρος με συντελεστή 1,5%ο στις πωλήσεις μετοχών εισηγμένων στο Χρηματιστήριο Αθηνών για συναλλαγές που πραγματοποιούνται σ' αυτό.

2. Περαιτέρω, με τις διατάξεις της παρ.3Α του άρθρου 25 του ν.3091/2002 ορίζεται, μεταξύ άλλων, ότι ο φόρος που προβλέπεται από τις διατάξεις του πρώτου εδαφίου της παρ.2 του άρθρου 9 του ν.2579/1998 (ΦΕΚ Α' 31) δεν επιβάλλεται στις πωλήσεις μετοχών εισηγμένων στο Χρηματιστήριο Αθηνών για συναλλαγές που πραγματοποιούνται σε αυτό και διενεργούνται από τους Ειδικούς Διαπραγματευτές του άρθρου 22Α του ν.1806/1988 (ΦΕΚ Α' 207) και του άρθρου 6 του ν.2733/1999 (ΦΕΚ Α' 55), στο πλαίσιο της αναλαμβανόμενης, κατά περίπτωση, ειδικής διαπραγμάτευσης, εφόσον οι πωλήσεις αυτές εκκαθαρίζονται μέσω ειδικού κωδικού που τηρείται για λογαριασμό τους από το Κεντρικό Αποθετήριο Αξιών (Κ.Α.Α.).

3. Το άρθρο 22Α του ν.1806/1988 που ρύθμιζε το θεσμό της ειδικής διαπραγμάτευσης στο Χ.Α., καταργήθηκε με το άρθρο 85 του ν.3606/2007 (ΦΕΚ Α' 95) και ο θεσμός αυτός ρυθμίζεται πλέον μόνο από τον Κανονισμό του Χρηματιστηρίου Αθηνών, στα πλαίσια εφαρμογής του ν.3606/2007 με τον οποίο ενσωματώθηκε η Κοινοτική Οδηγία 2004/39 (γνωστή ως MIFID). Ειδικότερα:

Με τις διατάξεις της περ. ζ' της παρ.1 του άρθρου 43 του ν.3606/2007 ορίζεται ότι η οργανωμένη αγορά πρέπει να διαθέτει Κανονισμό λειτουργίας με τον οποίο να ρυθμίζονται, μεταξύ άλλων, ιδίως θέματα σχετικά με κανόνες διαπραγμάτευσης. Επίσης, με τις διατάξεις της παρ.1 και της περ. α' της παρ.2 του άρθρου 45 του ιδίου νόμου ορίζεται, μεταξύ άλλων, ότι ο Κανονισμός της οργανωμένης αγοράς περιλαμβάνει κανόνες που ορίζουν τις υποχρεώσεις που υπέχουν τα μέλη της και που απορρέουν από τη διενέργεια των συναλλαγών.

Σε συμμόρφωση προς τις ανωτέρω διατάξεις, ο νομοθέτης επέλεξε ο θεσμός της Ειδικής Διαπραγμάτευσης, ο οποίος αποτελεί ειδικό τρόπο διενέργειας συναλλαγών επί των κινητών αξιών που διαπραγματεύονται στην Αγορά Αξιών του Χ.Α., να μη ρυθμίζεται πλέον από διατάξεις ειδικού νόμου, αλλά μόνο από τον Κανονισμό του Χρηματιστηρίου Αθηνών και συγκεκριμένα από τα άρθρα 109 (υποχρεώσεις ειδικού διαπραγματευτή), 110 (συναλλαγές ειδικού διαπραγματευτή) και 111 (αναστολή της ειδικής διαπραγμάτευσης).

4. Με τις διατάξεις της παρ.1 του άρθρου 24α του ν.3283/2004 (ΦΕΚ Α' 210) ορίζεται ότι επιτρέπεται, ύστερα από αίτηση της Α.Ε.Δ.Α.Κ., η εισαγωγή για διαπραγμάτευση σε οργανωμένη αγορά που λειτουργεί στην Ελλάδα των μεριδίων αμοιβαίου κεφαλαίου της παρ.1 του άρθρου 24 (αμοιβαίο κεφάλαιο το οποίο αναπαράγει χρηματιστηριακό δείκτη και επιτρέπεται να τοποθετεί μέχρι 20% του καθαρού ενεργητικού του σε μετοχές), καθώς και των μεριδίων αμοιβαίου κεφαλαίου που αναπαράγει χρηματιστηριακό δείκτη και έχει λάβει άδεια λειτουργίας σύμφωνα με τις διατάξεις της Οδηγίας 85/611/ΕΟΚ. Η απόφαση για την εισαγωγή των μεριδίων προϋποθέτει τον ορισμό ενός τουλάχιστον Ειδικού Διαπραγματευτή, η δε έναρξη διαπραγμάτευσής τους προϋποθέτει και την ολοσχερή κατάθεση των στοιχείων του ενεργητικού του αμοιβαίου κεφαλαίου σε κινητές αξίες σύμφωνα με τη σύνθεση του δείκτη, στον θεματοφύλακα.

5. Όπως μας γνωρίσατε με συμπληρωματική αίτησή σας, ο Ειδικός Διαπραγματευτής υποχρεούται από το νόμο και τον Κανονισμό του Χ.Α. να προβαίνει στις παρακάτω ενέργειες, προκειμένου να επιτελεί με επιτυχία το έργο της ειδικής διαπραγμάτευσης επί μεριδίων ΔΑΚ: α) Να παρέχει σε συνεχή βάση, καθ' όλη τη διάρκεια της συνεδρίασης, εντολές αγοράς και πώλησης επί συγκεκριμένης ποσότητας μεριδίων ΔΑΚ, προκειμένου να διασφαλίζεται η ύπαρξη τιμών αγοράς και πώλησης κατά πάντα χρόνο για τους επενδυτές που επιθυμούν, είτε να αγοράσουν είτε να πωλήσουν μερίδια εισηγμένα στο Χ.Α..

β) Να δημιουργεί μηχανισμούς arbitrage για να εξανεμίζει, ως υποχρεούται από την κείμενη νομοθεσία περί ΔΑΚ, τις τυχόν αποκλίσεις μεταξύ της χρηματιστηριακής τιμής του μεριδίου ΔΑΚ και της καθαρής τιμής του μεριδίου: π.χ. αν ένα ΔΑΚ διαπραγματεύεται σε χρηματιστηριακή τιμή κατώτερη από την καθαρή τιμή, θα προβεί σε χρηματιστηριακή αγορά των «υποτιμημένων» μεριδίων ΔΑΚ και θα τα επιστρέψει προς εξαγορά τους στην Α.Ε.Δ.Α.Κ., προκειμένου να λάβε ι ως αντάλλαγμα τις (υπερτιμημένες ) υποκείμενες μετοχές για να τις πωλήσε ι στη συνέχεια χρηματιστηριακά .

γ) Τέλος, ως συνέπεια της ανωτέρω υποχρέωσης συνεχούς παροχής τιμών αγοράς και πώλησης στο σύστημα διαπραγμάτευσης του Χ.Α., ο Ειδικός Διαπραγματευτής αποκτά ίδιες θέσεις επί μεριδίων ΔΑΚ, αφού, κατά την εκπλήρωση των υποχρεώσεων του, συμβάλλεται αναγκαία για ίδιο λογαριασμό στις συναλλαγές ειδικής διαπραγμάτευσης. Για τη διαχείριση των κινδύνων που αναλαμβάνει από τις συναλλαγές της ειδικής διαπραγμάτευσης ο Ειδικός Διαπραγματευτής υποχρεούται να προβεί σε πράξεις αντιστάθμισης των κινδύνων αυτών (hedging), δηλαδή στην απόκτηση θέσεων επί των υποκείμενων μετοχών του δείκτη που αναπαράγουν τα ΔΑΚ, αντίστροφων προς αυτές που αποκτά επί των μεριδίων ΔΑΚ από τις συναλλαγές ειδικής διαπραγμάτευσης. Ειδικότερα, προκειμένου για την περίπτωση θέσεων αγοράς που αποκτά επί μεριδίων ΔΑΚ, ο Ειδικός Διαπραγματευτής, για να αντισταθμίσει την εν λόγω θέση του, προβαίνει αναγκαία σε πράξεις πωλήσεων επί των υποκείμενων μετοχών του δείκτη που αναπαράγουν τα ΔΑΚ (όπως ακριβώς ο Ειδικός Διαπραγματευτής Παραγώγων).

6. Από όλα όσα αναφέρθηκαν πιο πάνω συνάγεται ότι η διενέργεια από τον Ειδικό Διαπραγματευτή ΔΑΚ χρηματιστηριακών πωλήσεων επί των υποκείμενων μετοχών του δείκτη που αναπαράγουν τα ΔΑΚ, αποτελεί αναγκαίο συμπλήρωμα για την εύρυθμη λειτουργία της ειδικής διαπραγμάτευσης που διενεργεί επί των μεριδίων ΔΑΚ στο Χ.Α., όπως ακριβώς συμβαίνει και με τον Ειδικό Διαπραγματευτή Μετοχών.

Ενόψει των ανωτέρω και δεδομένου, ότι οι διατάξεις του άρθρου 22Α του ν.1806/1988 καταργήθηκαν με το άρθρο 85 του ν.3606/2007 και εξακολουθεί να ισχύει η απαλλαγή από το φόρο 1,5%ο για τις πωλήσεις μετοχών (εισηγμένων στο Χ.Α.) που πραγματοποιούνται από τους Ειδικούς Διαπραγματευτές Μετοχών, συνάγεται, ότι και οι πωλήσεις μετοχών που πραγματοποιούνται από τους Ειδικούς Διαπραγματευτές στα πλαίσια της ειδικής διαπραγμάτευσης μεριδίων Διαπραγματεύσιμων Αμοιβαίων Κεφαλαίων (ΔΑΚ) στο Χ.Α., απαλλάσσονται από το φόρο συναλλαγών, 1,5%.