Αθήνα, 3 Ιουνίου 2008

Αριθ. πρωτ.: 1060466/1100/Α0012

ΘΕΜΑ: Άρση φορολογικού απορρήτου για τον καθορισμό διατροφής πρώην συζύγου της οποίας ο πρώην σύζυγος απεβίωσε.

1. Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ.2 του άρθρου 85 του ν.2238/1994, οι φορολογικές δηλώσεις, τα φορολογικά στοιχεία, οι εκθέσεις, οι πράξεις προσδιορισμού αποτελεσμάτων, τα φύλλα ελέγχου, οι αποφάσεις του προϊσταμένου της δημόσιας οικονομικής υπηρεσίας και κάθε στοιχείο του φακέλου που έχει σχέση με τη φορολογία ή άπτεται αυτής είναι απόρρητα και δεν επιτρέπεται η γνωστοποίηση τους σε οποιονδήποτε άλλον εκτός από το φορολογούμενο, στον οποίο αφορούν αυτά.

2. Από τις διατάξεις των παρ. 3 και 4 του ίδιου άρθρου και νόμου προκύπτει ότι, κατά παρέκκλιση των παραπάνω, τα στοιχεία για τα οποία η δημοσίευσή τους είναι επιτρεπτή στους καταλόγους των φορολογουμένων δεν αποτελούν απόρρητο και ο προϊστάμενος της Δ.Ο.Υ. υποχρεούται να χορηγεί, ύστερα από αίτηση, βεβαίωση γι’ αυτά σε οποιονδήποτε τρίτο, ο οποίος έχει έννομο συμφέρον και το αποδεικνύει.

3. Περαιτέρω, με τις διατάξεις της παρ. 5 του ίδιου πιο πάνω άρθρου και νόμου, ορίζονται ρητά οι περιπτώσεις χορήγησης εγγράφων, κατ’ εξαίρεση του φορολογικού απορρήτου, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνεται και η χορήγηση στοιχείων στις περιπτώσεις που ορίζονται από τη διάταξη του άρθρου 1445 του Αστικού Κώδικα, υπέρ των οποίων κάμπτεται το φορολογικό απόρρητο.

4. Ειδικότερα, με τη διάταξη του άρθρου 1445 του Αστικού Κώδικα, όπως τούτο θεσπίστηκε με το άρθρο 16 του πρώτου άρθρου του ν.1329/1983 «Εφαρμογή της Συνταγματικής Αρχής της ισότητας ανδρών και γυναικών στον Αστικό Κώδικα», ορίζεται ότι καθένας από τους πρώην συζύγους είναι υποχρεωμένος να δίνει στον άλλο ακριβείς πληροφορίες νια την περιουσία και τα εισοδήματά του, εφόσον είναι χρήσιμες για να καθορισθεί το ύφος της διατροφής και ότι με αίτηση ενός από τους πρώην συζύγους, που διαβιβάζεται μέσω του αρμόδιου εισαγγελέα, εκτός των άλλων, ο αρμόδιος οικον. έφορος είναι υποχρεωμένος να δίνει κάθε χρήσιμη πληροφορία νια την περιουσιακή κατάσταση του άλλου συζύγου κα ι προπάντων για τα εισοδήματά του.

Δηλαδή, για να χορηγήσει ο Προϊστάμενος της ΔΟΥ με βάση το άρθρο 1445 ΑΚ πληροφορίες σχετικά με την περιουσιακή κατάσταση και προπάντων για τα εισοδήματα του ενός από τους πρώην συζύγους στον άλλο (πρώην) σύζυγο, θα πρέπει να έχει εκδοθεί διαζύγιο , ώστε να είναι «πρώην σύζυγοι» κα ι η αιτούμενη διατροφή να αφορά τον έναν από αυτούς κα ι όχ ι άλλα πρόσωπα π . χ. κοινό τέκνο τους ή γονείς τους κ.λπ . .

5. Επίσης, με την Ε 9646/ΠΟΛ. 237/17-7-1986 διαταγή μας έγινε δεκτό ότι για την κατοχύρωση του απόρρητου άλλων στοιχείων του φορολογουμένου πέρα από τις πιο πάνω πληροφορίες για την περιουσιακή του κατάσταση και για τα εισοδήματά του, τα στοιχεία για τα οποία υπάρχει υποχρέωση χορήγησης, πρέπει να «περιβληθούν» τον τύπο εγγράφου και σε καμία περίπτωση τον τύπο φωτοαντίγραφου ή άλλης μορφής αντίγραφου της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος ή του εκκαθαριστικού σημειώματος υπολογισμού του φόρου εισοδήματος.

6. Επίσης, σύμφωνα με το αριθμ. 1 εδάφιο (πρώτη περίπτωση) του άρθρου 1442 Α.Κ. εφόσον ο ένας από τους πρώην συζύγους δεν μπορεί να εξασφαλίσει τη διατροφή του από τα εισοδήματα του ή από την περιουσία του, δικαιούται να ζητήσει διατροφή από τον άλλο αν κατά την έκδοση του διαζυγίου ή κατά το τέλος των χρονικών περιόδων που προβλέπονται στις επόμενες περιπτώσεις του άρθρου αυτού βρίσκεται σε ηλικία ή σε κατάσταση υγείας που δεν επιτρέπει να αναγκαστεί να αρχίσει ή να συνεχίσει την άσκηση κατάλληλου επαγγέλματος, ώστε να εξασφαλίζει από αυτό τη διατροφή του.

7. Εξάλλου, σύμφωνα με τις διατάξεις του β' εδαφίου της παρ.2 του άρθρου 1444 Α.Κ. «Το δικαίωμα διατροφής (σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1442 Α.Κ.) δεν παύει με το θάνατο του υπόχρεου...».

8. Όπως προκύπτει από το 16002/6.11.2007 έγγραφό σας και τα συνημμένα σ’ αυτό στοιχεία, φορολογούμενη ζητά αντίγραφα των εντύπων Ε1, Ε2 και Ε9 οικ. έτους 2007 του αποβιώσαντος σης 14.2.2006 πρώην συζύγου της και της χήρας αυτού και μόνης και αποκλειστικής κληρονόμου του προκειμένου να αποδείξει την περιουσιακή κατάσταση και τα εισοδήματα τόσο του πρώην συζύγου της όσο και της χήρας του, κατά τη συζήτηση του Μονομελούς Πρωτοδικείου κατά τις δικάσιμους στις 17.12.2007 και 14.1.2008 της από 15.62007 αγωγής της, και την οποία άσκησε κατά της χήρας αυτού και ζητά επανάληψη διακοπείσης δίκης λόγω του θανάτου του πρώην συζύγου της για την επιδίκαση σ’ αυτήν τακτική κατά μήνα διατροφής από 15.2.2008 και εφεξής.

Την αίτησή της η φορολογούμενη την απηύθυνε στον Εισαγγελέα Πρωτοδικών Αθηνών ο οποίος εξέδωσε την επί του σώματος διαταγή του και διέταξε τη χορήγηση των αιτούμενων στοιχείων κατ’ άρθρο 1445 του Α.Κ..

Διευκρινίζεται ότι η εν λόγω φορολογούμενη βρίσκονταν σε διάσταση με τον πρώην σύζυγό της από το 1983 και ασκούσε ανά διετία αγωγές κατά του συζύγου της για τον καθορισμό διατροφής για την ίδια με βάση τα άρθρα 1389,1390 και 1391 του Α.Κ. και όταν επήλθε το 1991 η αμετάκλητη λύση του γάμου τους συνέχισε να ασκεί αγωγές ανά διετία για την επιδίκαση διατροφής σύμφωνα με τα άρθρα 1442 και 1443 του Α.Κ., επί των οποίων (συνολικά 12 αγωγές εκ των οποίων οι 8 αγωγές έγιναν μετά τη λύση του γάμου) εκδίδονταν κάθε φορά οριστικές αποφάσεις του Μονομελούς Πρωτοδικείου Αθηνών για καταβολή εκ μέρους του πρώην συζύγου διατροφής διάρκειας δυο ετών προς την ίδια.

9. Με το 2397/π.ε./7-5-2008 έγγραφο του Πάρεδρου του ΝΣΚ, το οποίο απαντά σε ανωτέρω σχετικό έγγραφό μας και το οποίο έγινε έπειτα από το ανωτέρω ερώτημά σας που υποβάλατε προς την Υπηρεσία μας με το 16002/6.11.2007 έγγραφό σας, υποστηρίζεται η άποψη της Υπηρεσίας μας όπως διατυπώθηκε στο εν λόγω έγγραφο μας προς το ΝΣΚ, ότι εφόσον ζητούνται στοιχεία για τον καθορισμό και μόνο του ύψους της διατροφής της πρώην συζύγου μπορεί να χορηγηθεί στην αιτούσα σχετική βεβαίωση (όχι αντίγραφα φορολογικών δηλώσεων και εκκαθαριστικών σημειωμάτων) στην οποία θα αναγράφονται αποκλειστικά τα δικαιούμενα στοιχεία που αφορούν μόνο τον σύζυγο και όχι τη χήρα αυτού, δηλαδή στοιχεία μόνο από τη δήλωση εισοδήματος του θανόντος (οικον. έτους 2007) που υπέβαλε η χήρα και κληρονόμος του, διότι, όπως προαναφέρθηκε, με το άρθρο 1444 Α.Κ. το δικαίωμα της διατροφής δεν παύει με το θάνατο του υπόχρεου και για τους κληρονόμους του αποτελεί χρέος κληρονομιάς και όχι υποχρέωση διατροφής, με την οποία επιβαρύνονται οι κληρονόμοι ανάλογα με το ποσοστό της διατροφής που αναλογεί στην κληρονομική τους μερίδα.

Επίσης, ο Πάρεδρος του ΝΣΚ επισημαίνει ότι στην αντίθετη περίπτωση η χορήγηση των αιτούμενων αντιγράφων των εντύπων Ε1, Ε2 και Ε9 και εκκαθαριστικών σημειωμάτων της χήρας είναι δυνατόν να παραβιάσει το φορολογικό της απόρρητο το οποίο ως φορολογική έννοια είναι στενά ερμηνευτέο αφού πιθανόν θα περιλαμβάνονται σ’ αυτά και περιουσιακά της στοιχεία άσχετα προς το χρέος της κληρονομιάς.

10.Κατόπιν των ανωτέρω, τα μόνα στοιχεία που μπορούν να χορηγηθούν στη φορολογούμενη για δικαστική χρήση για τον καθορισμό διατροφής είναι σχετική βεβαίωση (όχι αντίγραφα φορολογικών δηλώσεων και εκκαθαριστικών σημειωμάτων) στην οποία θα αναγράφονται αποκλειστικά τα δικαιούμενα στοιχεία που αφορούν μόνο τον αποβιώσαντα πρώην σύζυγο κα ι όχ ι τη χήρα αυτού, δηλαδή στοιχεία μόνο από τη δήλωση εισοδήματος του θανόντος που υπέβαλε η χήρα και κληρονόμος του.