Τα φορολογικά συστήματα στην ΕΕ εν μέσω προκλήσεων

Η φορολογική πολιτική είναι σημαντικότατη για την επίτευξη αναπτυξιακών στόχων, ειδικά τώρα που η Ευρωπαϊκή Οικονομία ανακάμπτει απορροφώντας και επιπτώσεις των γεωπολιτικών εξελίξεων. Ωστόσο, ανακύπτουν νέες προκλήσεις όπως ο υψηλός πληθωρισμός (9.2% το 2022) που επηρεάζει την φορολογική επιβάρυνση και τα ονομαστικά έσοδα, καθώς και ο φορολογικός ανταγωνισμός μεταξύ των ΚΜ.

Σε αυτά τα πλαίσια η Ε.Ε και τα ΚΜ, συνεχίζουν τις μεταρρυθμίσεις με στόχο την οικονομική βιωσιμότητα. Ωστόσο, η δομή των ευρωπαϊκών φορολογικών συστημάτων δεν έχει αλλάξει. Η φορολογία της εργασίας  ανέρχεται στο 20,9 % του ΑΕΠ (2021) με επιπτώσεις στην ανάπτυξη. Τα έσοδα απο το ΦΠΑ στο 7, 4% του ΑΕΠ ενισχύουν το ρόλο των εμμέσων φόρων, σε σχέση με τα έσοδα απο τη φορολογία επιχειρήσεων τα οποία ανέρχονται στο 3% του ΑΕΠ, ενώ οι φόροι περιβάλλοντος (2.2% του ΑΕΠ), δεν αξιοποιούνται πλήρως απο τα ΚΜ.

Συνεπώς υφίσταται ανάγκη ανάπτυξης φορολογικών πολιτικών στην Ε.Ε σε συνάφεια με τις γενικότερες πολιτικές (π.χ Πράσινη Συμφωνία). Σε αυτά τα πλαίσια έχουν υποβληθεί ή αναμένεται να υποβληθούν σημαντικές προτάσεις στο Συμβούλιο της Ε.Ε:

-Η πρόταση Οδηγίας για την αντιμετώπιση ζητήματος των εικονικών οντοτήτων (Unshell) στοχεύοντας στην αποτροπή της φοροδιαφυγής μέσω επιχειρήσεων χωρίς  πραγματική υπόσταση. Η πρόταση θα συνδυαστεί και με την μελλοντική πρωτοβουλία SAFE για την παρεμπόδιση της δυνατότητας δημιουργίας παρόμοιων σχημάτων σε Τρίτες Χώρες μέσω ενδιάμεσων.

 - Η Πρόταση Οδηγίας για τη θέσπιση κοινού συστήματος για την παρακράτηση  (Πρόταση FASTER) προκειμένου καταστεί αποδοτικότερη η διαδικασία παρακράτησης φόρου επί τόκων ή μερισμάτων στην ΕΕ.

-Προτάσεις για την ενίσχυση της αυτόματης ανταλλαγής πληροφοριών και  προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα με στόχο την ενίσχυση της διοικητικής συνεργασίας με Τρίτες Χώρες.

-Φορολογία Επιχειρήσεων -δέσμη BEFIT στοχεύοντας στην εφαρμογή απλοποιημένου φορολογικού συστήματος με κοινό μοντέλλο επιμερισμού φορολογικών εσόδων στην Ε.Ε.

-Δέσμη μέτων για τον ΦΠΑ στην ψηφιακή εποχή – VIDA στοχεύοντας στον εκσυγχρονισμό των δηλωτικών υποχρεώσεων, στην αντιμετώπιση των προκλήσεων της οικονομίας των πλατφορμών, και στην απλοποίηση των εγγραφών στην ΕΕ.

-Αναθεώρηση των κανόνων ΦΠΑ για τον τουρισμό, μεταρρυθμίζοντας το όλο τουριστικό πακέτο (μεταφορές προσώπων,  επιστροφές ΦΠΑ κλπ).

-Μεταρρυθμίσεις στην Περιβαλλοντολογική φορολογία σε συνάφεια με την Πράσινη Συμφωνία, στοχεύοντας στην υιοθέτηση της Οδηγίας για την Φορολογία της ενέργειας, την υλοποίηση του μηχανισμού CBAM και του RepowerEU, την υλοποίηση του αναθεωρημένου συστήματος εκπομπών ρύπων ETS κλπ. Επιπλέον, σε αυτά τα πλαίσια αναμένεται να ενισχυθούν οι φόροι για την προστασία της δημόσιας υγείας (φορολογία καπνικών και αλκοόλης κλπ).

Τα ανωτέρω εκτιμάται ότι θα επηρεάσουν την ανθεκτικότητα των φορολογικών συστημάτων. Συναφώς, θα πρέπει να διασφαλισθεί η αναλογικότητα των αλλαγών, παρέχοντας στα ΚΜ ευελιξία για τη διασφάλιση συνολικής μακροοικονομικής ισορροπίας.

Αθηνά Καλύβα (Ph.D) Αθηνά Καλύβα (Ph.D)

Επικεφαλής Οικονομικής Μονάδας Μόνιμης Ελληνικής Αντιπροσωπείας στην Ε.Ε

τ. Γενική Γραμματέας Φορολογικής Πολιτικής και Δημόσιας Περιουσίας Υπ. Οικονομικών.