ΦΟΡΟΔΟΞΙΕΣ

Φοροδοξίες, 01.01.2023

Γνωρίζετε ότι...

Πρόσφατα κυρώθηκε η Σύμβαση Αποφυγής Διπλής Φορολογίας μεταξύ Ελλάδος και Σιγκαπούρης.

Η Σύμβαση αυτή έρχεται να προστεθεί στις 57 Συμβάσεις Αποφυγής Διπλής Φορολογίας που βρίσκονται ήδη εν ισχύ και έχει συνάψει η Ελλάδα. Τα βασικά σημεία της Σύμβασης προβλέπουν ότι δύναται να παρακρατηθεί φόρος από το Συμβαλλόμενο Κράτος κατά την καταβολή μερίσματος σε φορολογούμενο στο άλλο Συμβαλλόμενο Κράτος έως 10% (υπό προϋποθέσεις μειώνεται σε 5%) ενώ κατά την καταβολή τόκων και δικαιωμάτων η παρακράτηση δύναται να ανέρχεται σε 7,5%. Οι διατάξεις της εν λόγω Σύμβασης θα τεθούν σε εφαρμογή από την 01-01-2023. Mε τον τρόπο αυτό ενθαρρύνεται η αποτελεσματικότητα του διασυνοριακού εμπορίου, μέσω της βελτίωσης της ασφάλειας για τους φορολογουμένους όσον αφορά τις διεθνείς συναλλαγές τους με μακροπρόθεσμα οφέλη στην οικονομική ανάπτυξη της χώρας καθώς η διπλή φορολογία συχνά συνιστά εμπόδιο στις διεθνείς οικονομικές σχέσεις.

Η διατήρηση μόνιμης θέσης μέλους ΔΕΠ, δεν συνιστά επαρκές τεκμήριο ύπαρξης φορολογικής κατοικίας.

Πιο συγκεκριμένα, με πρόσφατη απόφαση του ΣτΕ αποσαφηνίστηκε ότι σε περίπτωση όπου ανακύπτει ανάγκη προσδιορισμού φορολογικής κατοικίας, ο φορολογούμενος θεωρείται κάτοικος του κράτους με το οποίο διατηρεί στενότερους οικονομικούς, κοινωνικούς και προσωπικούς δεσμούς. Εν προκειμένω, ο αιτών με αίτημά του στην αρμόδια Δ.Ο.Υ ζήτησε να μεταφέρει τη φορολογική κατοικία του στο Κατάρ, καθώς εργαζόταν ως Καθηγητής σε Πανεπιστημιακό Ίδρυμα της χώρας αυτής. Η Δ.Ο.Υ απέρριψε το αίτημα με μόνη αιτιολογία ότι ο αιτών είχε διατηρήσει παράλληλα τη μόνιμη θέση του ως μέλος ΔΕΠ του Πανεπιστημίου Κρήτης και η ενασχόλησή του στην αλλοδαπή δεν φέρεται να έχει το χαρακτήρα της μονιμότητας, σε αντίθεση με τη μονιμότητα της θέσης του στο Πανεπιστήμιο της Κρήτης. Μετά από άσκηση αιτήσεως ακυρώσεως, το ΣτΕ επιλήφθηκε της υπόθεσης και αποφάνθηκε ότι η κρίση της διοίκησης δεν ήταν επαρκής και νομίμως αιτιολογημένη και πως τα προσκομισθέντα στοιχεία επαρκούν για την έγκριση του αιτήματος μεταβολής της φορολογικής του κατοικίας. Ειδικότερα, έκρινε ότι, όπως προκύπτει από το σύνολο των στοιχείων, ο αιτών είχε καταστήσει το Κατάρ το κέντρο των βιοτικών σχέσεων και ζωτικών συμφερόντων του με πρόθεση μονιμότητας αναφέροντας μάλιστα ότι τα ανωτέρω δεν αναιρούνται από το γεγονός ότι ο αιτών είχε διατηρήσει τη θέση του μέλους ΔΕΠ στο Πανεπιστήμιο Κρήτης. (ΣτΕ 2722/2022).

Μη εναρμονισμένη με την ευρωπαϊκή νομοθεσία παραμένει η διάταξη για τη μείωση της βάσης επιβολής του ΦΠΑ σε περίπτωση ολικής ή μερικής μη αποπληρωμής του τιμήματος, τρία έτη μετά τη δημοσίευση της σχετικής απόφασης του ΣτΕ.

Ειδικότερα, σύμφωνα με την εν λόγω διάταξη του ελληνικού Κώδικα ΦΠΑ, οι επιχειρήσεις δικαιούνται να μειώσουν το ποσό επί του οποίου υπολογίζεται ο φόρος μόνο σε περίπτωση που η απαίτησή τους καταστεί οριστικά ή μερικά ανείσπρακτη λόγω θέσεως επιχείρησης σε ειδική εκκαθάριση των άρθρων 46 και 46α του Ν.1892/1990. Ωστόσο, η εν λόγω διαδικασία ειδικής εκκαθάρισης έχει πια καταργηθεί. Επιπλέον, με την απόφαση 355/2019 του ΣτΕ κρίθηκε, στο πλαίσιο πρότυπης δίκης, ότι η παραπάνω διάταξη αντιβαίνει στο δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης καθώς το δικαίωμα αυτό πρέπει να παρέχεται στις επιχειρήσεις σε κάθε περίπτωση υπαγωγής του αντισυμβαλλομένου σε συλλογικές διαδικασίες αφερεγγυότητας στο πλαίσιο των οποίων διαγράφονται απαιτήσεις, όπως είναι η πτώχευση και η εξυγίανση. Κι αυτό διότι, με βάση τις θεμελιώδεις αρχές του δικαίου της Ένωσης, η φορολογική αρχή δεν μπορεί να εισπράξει ΦΠΑ επί ποσού μεγαλύτερου από εκείνο που εισπράττει εν τέλει πράγματι η ίδια η επιχείρηση. Ωστόσο, παρά τη δημοσίευση της εν λόγω απόφασης από τις αρχές του 2019 και ενώ έχει ήδη εκδοθεί σημαντικός αριθμός σχετικών αποφάσεων από τα διοικητικά δικαστήρια και εν μέρει και από τη Διεύθυνση Επίλυσης Διαφορών, η επίμαχη διάταξη δεν έχει τροποποιηθεί. Έτσι, οι φορολογούμενοι αναγκάζονται κατά κανόνα να προσφεύγουν δικαστικά, με αποτέλεσμα την αδικαιολόγητη συμφόρηση των διοικητικών δικαστηρίων, ενώ, σε κάθε περίπτωση, η ασάφεια που υπάρχει αναφορικά με τη διαδικασία και τις προϋποθέσεις εφαρμογής της διάταξης δεν προάγουν την ασφάλεια δικαίου και την εμπέδωση της εμπιστοσύνης των διοικούμενων στη φορολογική διοίκηση.

Εταιρία χαρτοφυλακίου (holding) δεν έχει δικαίωμα έκπτωσης του Φ.Π.Α. των δαπανών για απόκτηση συμμετοχής σχετικών με απαλλασσόμενη δραστηριότητα της λήπτριας θυγατρικής της.

Ειδικότερα, γερμανική εταιρία κατέβαλε κεφαλαιακή εισφορά σε είδος σε θυγατρική της που αντιστοιχούσε σε άνευ ανταλλάγματος αρχιτεκτονικές υπηρεσίες και άλλες υπηρεσίες σχετικές με ακίνητα. Τις υπηρεσίες αυτές η εταιρία holding παρείχε εν μέρει με δικό της προσωπικό ή εξοπλισμό και εν μέρει με την απόκτηση αγαθών και υπηρεσιών από άλλες επιχειρήσεις με επιβάρυνση ΦΠΑ. Η θυγατρική στην οποία γίνεται κεφαλαιακή εισφορά σε είδος δραστηριοποιείται στην κατασκευή ακινήτων και την πώληση κατοικιών, δηλαδή δραστηριότητες που απαλλάσσονται σε μεγάλο βαθμό από τον ΦΠΑ. Με βάση τα πραγματικά περιστατικά, το Δ.Ε.Ε. έκρινε ότι επί των δαπανών αυτών για παροχές από τρίτους, που εισφέρονται από εταιρία holding σε θυγατρική της έναντι απόκτησης συμμετοχής στο συνολικό της κέρδος, η εταιρία holding δεν έχει δικαίωμα έκπτωσης του φόρου εισροών, όταν οι δαπάνες: α) δεν έχουν ευθεία και άμεση σχέση με τις πράξεις της εταιρίας holding που πραγματοποιούνται για ίδιο λογαριασμό αλλά με τις (σε μεγάλο βαθμό) απαλλασσόμενες δραστηριότητες των θυγατρικών, β) δεν ενσωματώνονται στην τιμή των (παρεχόμενων προς τις θυγατρικές) φορολογητέων πράξεων και, γ) δεν αποτελούν μέρος των γενικών εξόδων της ιδίας οικονομικής δραστηριότητας της εταιρίας holding. Αντιθέτως, διευκρινίστηκε ότι προβλέπεται δικαίωμα έκπτωσης για τις λογιστικές και διαχειριστικές υπηρεσίες που προσφέρει μικτή εταιρία holding προς τις θυγατρικές της καθώς η ανάμειξη εταιρίας holding στη διαχείριση των εταιριών στο κεφάλαιο των οποίων συμμετέχει συνιστά οικονομική δραστηριότητα (C-98/2021).