"Άρθρο της Δικηγορικής Εταιρείας VDI Law Firm σχετικά με τον νέο νόμο 4935/2022, ο οποίος αναμένεται να αποτελέσει κινητήριο μοχλό για την ανάπτυξη μικρομεσαίων επιχειρήσεων μέσω συνεργασιών και εταιρικών μετασχηματισμών. 

Η VDI Law Firm https://vdilawfirm.com/el/ διαθέτει μακρόχρονη εμπειρία και εξειδίκευση, μεταξύ άλλων, σε ζητήματα εμπορικού και εταιρικού δικαίου, μετασχηματισμών και εξαγορών επιχειρήσεων."

Ι. Στόχευση νέου νόμου

Στις 26 Μαΐου 2022 ψηφίστηκε από τη Βουλή ο νόμος 4935/2022 «Κίνητρα ανάπτυξης επιχειρήσεων, μέσω συνεργασιών και εταιρικών μετασχηματισμών και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ Α 103/26.5.2022) δυνάμει του οποίου επιδιώκεται η παροχή φορολογικών κινήτρων στις επιχειρήσεις, με σκοπό την προώθηση της μεταξύ τους συνεργασίας, την αύξηση της παραγωγικότητάς τους, την αντιμετώπιση της «θνησιμότητας» των πολύ μικρών, μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων και την επίτευξη οικονομιών κλίμακας.

Είναι γεγονός ότι ένα μεγάλο ποσοστό των ελληνικών μικρών και μεσαίων επιχειρήσεων δεν κατορθώνει να επιβιώσει ελλείψει κινήτρων, με αποτέλεσμα πολλές από αυτές να εξωθούνται στην παύση της δραστηριότητάς τους εντός σύντομου χρονικού διαστήματος από την ίδρυσή τους. Αυτό το πρόβλημα αντιμετωπίζει ο Έλληνας Νομοθέτης μέσω του νέου νόμου παρέχοντας φορολογικά κίνητρα για την ανάπτυξη των επιχειρήσεων μέσω εταιρικών μετασχηματισμών του άρθρου 1 παρ. 1 του ν. 4601/2019 (συγχώνευση, διάσπαση, μετατροπή) αλλά και μορφών μετασχηματισμών που προβλέπονται από το ν.δ. 1297/1972 (Α’ 217), τον ν. 2166/1993 (Α’ 137), τον ν. 4172/2013 (Α’ 167) και άλλους νόμους, ιδίως φορολογικού ή αναπτυξιακού περιεχομένου, που δεν περιλαμβάνονται στις μορφές των μετασχηματισμών του ν. 4601/2019.

ΙΙ. Ρυθμίσεις

Οι ρυθμίσεις του νέου νόμου αφορούν άμεσα στις μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, ενώ τα παρεχόμενα κίνητρα-πλεονεκτήματα σε περίπτωση μετασχηματισμού συνίστανται στην απαλλαγή από το φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων, απαλλαγή του εισοδήματος από υπεραξία μεταβίβασης παγίων σε τρίτο, απαλλαγή από τέλος χαρτοσήμου και συναφείς φορολογικές απαλλαγές. Ειδικότερα:

Στην περίπτωση μετασχηματισμού επιχείρησης, παρέχεται στη νέα εταιρεία (δηλαδή σε αυτή που προκύπτει από το μετασχηματισμό) το κίνητρο της απαλλαγής από την καταβολή φόρου εισοδήματος επί των πραγματοποιούμενων προ φόρου κερδών κατά ποσοστό τριάντα τοις εκατό (30%), εφόσον πληρούνται οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
α) ο συνολικός μέσος κύκλος εργασιών των μετασχηματιζόμενων εταιρειών λαμβάνοντας υπόψη την προηγούμενη τριετία, είναι τουλάχιστον ίσος με ποσοστό 150% του κύκλου εργασιών της εταιρείας με τον μεγαλύτερο μεταξύ των μετασχηματιζόμενων εταιρειών μέσο κύκλο εργασιών της τελευταίας τριετίας, και

β) οι μετασχηματιζόμενες εταιρείες είναι πολύ μικρές, μικρές ή μεσαίες επιχειρήσεις (ΜμΕ), βάσει του ορισμού του άρθρου 2 του Παραρτήματος Ι του Κανονισμού (ΕΚ) 651/2014 της Επιτροπής της 17ης Ιουνίου 2014,

γ) ο κύκλος εργασιών της νέας εταιρείας, δηλαδή, το άθροισμα του κύκλου εργασιών των τελευταίων εγκεκριμένων και δημοσιευμένων οικονομικών καταστάσεων των μετασχηματιζόμενων εταιρειών αφαιρουμένων των μεταξύ τους συναλλαγών, είναι ίσος ή μεγαλύτερος από το ποσό των 375.000 ευρώ, και

δ) η νέα εταιρεία απασχολεί περισσότερους από 9 εργαζόμενους, με πλήρη απασχόληση.

Η απαλλαγή από το φόρο εισοδήματος εφαρμόζεται για έως εννέα (9) φορολογικά έτη, αρχής γενομένης από το επόμενο έτος της ημερομηνίας ολοκλήρωσης του μετασχηματισμού εταιρειών οποιασδήποτε μορφής, ενώ το φορολογικό όφελος δεν μπορεί να υπερβαίνει το συνολικό ποσό των 500.000 ευρώ, σε διάστημα έως εννέα (9) ετών από την ημερομηνία εφαρμογής της απαλλαγής από το φόρο.

Αξίζει να σημειωθεί ότι ρυθμίσεις για υπό προϋποθέσεις απαλλαγή από το φόρο εισοδήματος προβλέπονται και σε περιπτώσεις συνεργασίας προσώπων, καθώς και εισφοράς ατομικής επιχείρησης σε οποιασδήποτε μορφής υφιστάμενη ή νέα εταιρεία.

Ως «συνεργασία» νοείται η σχέση που συγκεντρώνει αθροιστικά τα ακόλουθα χαρακτηριστικά:

α) δημιουργείται δυνάμει οποιασδήποτε μορφής σύμβασης ή συμφωνίας μεταξύ μη συνδεδεμένων προσώπων, κατά την έννοια της περ. ζ’ του άρθρου 2 του ν. 4172/2013 (Α’ 167), (i) με σκοπό την ίδρυση οποιασδήποτε μορφής νομικού προσώπου ή άλλης νομικής οντότητας από δύο (2) ή περισσότερα πρόσωπα, συμπεριλαμβανομένων των κοινοπραξιών, των συνεταιρισμών, των οργανώσεων ή των ομάδων παραγωγών ανεξαρτήτως νομικής μορφής ή (ii) με αντικείμενο τη συμβολαιακή γεωργία ή (iii) τη σύμβαση δικαιόχρησης (franchising),

β) έχει σκοπό την από κοινού προώθηση των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων των συνεργαζόμενων εταιρειών ή προσώπων,

γ) διαρκεί για τουλάχιστον πέντε (5) έτη από την ημερομηνία σύναψης της συμφωνίας ή ίδρυσης του νομικού προσώπου ή της νομικής οντότητας, και

δ) ο συνολικός μέσος κύκλος εργασιών των εταιρειών που μετέχουν σε αυτή, λαμβάνοντας υπόψη την προηγούμενη τριετία, είναι τουλάχιστον ίσος με ποσοστό 150% του κύκλου εργασιών της εταιρείας με τον μεγαλύτερο, μεταξύ των συνεργαζόμενων εταιρειών, μέσο κύκλο εργασιών της τελευταίας τριετίας.

Σε περίπτωση μετασχηματισμού επιχείρησης, το εισόδημα που προκύπτει από την υπεραξία μεταβίβασης στοιχείων παγίου ενεργητικού της νέας εταιρείας σε τρίτο, απαλλάσσεται από το φόρο εισοδήματος, εφόσον πληρούνται οι ακόλουθες προϋποθέσεις:
α) Ο κύκλος εργασιών της νέας εταιρείας, δηλαδή, το άθροισμα του κύκλου εργασιών των τελευταίων εγκεκριμένων και δημοσιευμένων οικονομικών καταστάσεων των μετασχηματιζόμενων επιχειρήσεων, αφαιρουμένων των μεταξύ τους συναλλαγών, είναι ίσος ή μεγαλύτερος από το ποσό των 375.000 ευρώ,

β) η μεταβίβαση των στοιχείων παγίου ενεργητικού της νέας εταιρείας σε τρίτο αφορά σε στοιχεία, που μεταφέρθηκαν από τις μετασχηματιζόμενες επιχειρήσεις, και πραγματοποιείται εντός πενταετίας από την ημερομηνία ολοκλήρωσης του μετασχηματισμού εταιρειών ή την πραγματοποίηση της εισφοράς ατομικής επιχείρησης και

γ) η συνολική αξία των στοιχείων παγίου ενεργητικού της νέας εταιρείας, που μεταβιβάζονται, όπως αυτή προκύπτει κατόπιν αποτίμησης σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία, είναι ίση ή μικρότερη από το 20% του μέσου κύκλου εργασιών των μετασχηματιζόμενων επιχειρήσεων της τελευταίας τριετίας.

Η σύμβαση, η εισφορά και η μεταβίβαση των περιουσιακών στοιχείων των επιχειρήσεων που μετασχηματίζονται, κάθε σχετική πράξη ή συμφωνία που αφορά στην εισφορά ή μεταβίβαση στοιχείων ενεργητικού ή παθητικού ή άλλων δικαιωμάτων και υποχρεώσεων και κάθε εμπράγματου ή ενοχικού δικαιώματος, οι αποφάσεις των κατά νόμο αρμόδιων οργάνων των μετασχηματιζόμενων εταιρειών, η σχέση συμμετοχής στο κεφάλαιο της νέας εταιρείας, καθώς και κάθε άλλη συμφωνία ή πράξη που απαιτείται για τον μετασχηματισμό ή τη σύσταση της νέας εταιρείας, η δημοσίευση αυτών στο Γ.Ε.ΜΗ. και η μεταγραφή των σχετικών πράξεων απαλλάσσονται από κάθε φόρο, συμπεριλαμβανομένου του φόρου εισοδήματος επί της προκύπτουσας υπεραξίας, το τέλος χαρτοσήμου ή οποιοδήποτε άλλο τέλος υπέρ του Δημοσίου, ως και εισφορά ή δικαίωμα υπέρ οποιουδήποτε τρίτου.
Για τη μεταγραφή ή την εγγραφή των σχετικών πράξεων μεταβίβασης των περιουσιακών στοιχείων των επιχειρήσεων, που μετασχηματίζονται, καταβάλλονται μόνο πάγια δικαιώματα εμμίσθων ή αμίσθων υποθηκοφυλάκων και προϊσταμένων κτηματολογικών γραφείων, ποσού ύψους 300 ευρώ, χωρίς οποιαδήποτε άλλη επιβάρυνση, αμοιβή, ή τέλος, ανεξαρτήτως του χρόνου πραγματοποίησης του μετασχηματισμού και συντέλεσης των σχετικών πράξεων μεταβίβασης. Για τη μεταγραφή των ακινήτων και εμπραγμάτων δικαιωμάτων που μεταβιβάζονται, εφαρμόζεται αναλόγως η παρ. 8 του άρθρου 16 του v. 2515/1997 (που αφορά μετασχηματισμούς πιστωτικών ιδρυμάτων).

Κατά ρητή πρόβλεψη του νέου νόμου, όλες οι παραπάνω ωφέλειες χρησιμοποιούνται, αποκλειστικά, για τους μετασχηματισμούς που θα προκύψουν με βάση αυτόν το νόμο και δεν επιτρέπεται η ταυτόχρονη χρήση τους για μετασχηματισμούς με άλλους αναπτυξιακούς νόμους, συμπεριλαμβανομένων και των μετασχηματισμών του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος. Η εφαρμογή επομένως των εν λόγω φορολογικών ρυθμίσεων και πλεονεκτημάτων αποκλείει την εφαρμογή του ν.δ. 1297/1972, του ν. 2166/1993 και του ν. 4172/2013.

Περαιτέρω, προβλέπεται ότι σε περίπτωση εξαγοράς εταιρικών συμμετοχών σε άλλη εταιρεία, επιτρέπεται –υπό προϋποθέσεις – η έκπτωση όλων των δαπανών της αποκτώσας εταιρείας, οι οποίες πραγματοποιούνται για τον σκοπό της απόκτησης εταιρικών συμμετοχών. Οι προϋποθέσεις για την αναγνώριση των δαπανών δεν απαιτείται να συντρέχουν, εάν η εταιρεία που αποκτά τις συμμετοχές, δεν έχει συμπληρώσει ένα (1) πλήρες έτος από την ίδρυσή της ή δεν έχει άλλη δραστηριότητα εκτός της συμμετοχής.

Τέλος, με το νέο νόμο βελτιώνονται διατάξεις φορολογικών κινήτρων προηγούμενων αναπτυξιακών νόμων. Συγκεκριμένα, προβλέπεται πλέον η μεταφορά ζημιών από τις μετασχηματιζόμενες επιχειρήσεις στον ισολογισμό της νέας εταιρίας για τους μετασχηματισμούς του ν. 2166/1993, ενώ καθιερώνεται απαλλαγή από το φόρο συγκέντρωσης κεφαλαίου, υπό προϋποθέσεις, στους μετασχηματισμούς του ν.δ. 1297/1972, του ν. 2166/1993 και του ν. 4172/2013.

ΙΙΙ. Συμπέρασμα

Οι καινοτόμες φορολογικές ωφέλειες που εισάγονται με το νόμο 4935/2022 αποτελούν κινητήριο μοχλό για τη μεγέθυνση των ελληνικών μικρομεσαίων επιχειρήσεων, οι οποίες ως γνωστόν αποτελούν τον πυρήνα της ελληνικής οικονομίας, ώστε να φθάσουν το επίπεδο μικρομεσαίων επιχειρήσεων άλλων κρατών – μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με αυτά τα δεδομένα, ο νέος νόμος δίνει σημαντική ώθηση στη συνεργασία μεταξύ των επιχειρήσεων με μακροπρόθεσμο στόχο τη βελτίωση της παραγωγικότητάς τους, την ενίσχυση της εξωστρέφειας και της βιωσιμότητάς τους και τη διατηρήσιμη ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας.