ΕΒΕΘ

16 Μαΐου 2022

Δελτίο Τύπου

Συμμετοχή ΕΒΕΘ στο BLUE CROWDFUNDING symposium στη Λευκωσία, Κύπρο: η συμμετοχική χρηματοδότηση στην υπηρεσία της Γαλάζιας Ανάπτυξης

Το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης συμμετείχε σε εργαστήριο εκπαίδευσης εκπαιδευτών του έργου BLUE CROWFUNDING, με τίτλο “BLUE CROWDFUNDING symposium Opportunities for the Mediterranean Region from lessons learned to implementation”, που έλαβε χώρα στη Λευκωσία της Κύπρου (ξενοδοχείο Hilton), στις 5-6 Απριλίου 2022, εκπροσωπούμενο από το στέλεχος του Τμήματος Μελετών & Έρευνας, Γιώργο Εμμανουηλίδη. Το έργο BLUE CROWDFUNDING συγχρηματοδοτείται από το Πρόγραμμα Ευρωπαϊκής Εδαφικής Συνεργασίας για την περιοχή της Μεσογείου, Interreg Mediterranean και στο εταιρικό του σχήμα συμμετέχει από την περιοχή μας η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, η οποία προσκάλεσε το ΕΒΕΘ να συμμετάσχει στο προαναφερόμενο διήμερο σεμινάριο, ως ενδιαφερόμενο μέρος (stakeholder).

Σκοπός του BLUE CROWDFUNDING είναι η βελτίωση των δεξιοτήτων φορέων που δραστηριοποιούνται στους τομείς της γαλάζιας οικονομίας και ανάπτυξης, στην περιοχή της Μεσογείου, ενισχύοντας την καινοτομία μέσω της αξιοποίησης της συμμετοχικής χρηματοδότησης (crowdfunding). Επικεφαλής εταίρος του έργου είναι το Ινστιτούτο E-Zavod (Σλοβενία), που εξειδικεύεται στο σχεδιασμό και την υλοποίηση καινοτόμων έργων με εστίαση στη βιώσιμη ανάπτυξη. Λοιποί εταίροι είναι το Δίκτυο Νησιωτικών Επιμελητηρίων της ΕΕ INSULEUR, το Επιμελητήριο Σεβίλλης (Ισπανία), η εταιρεία παροχής υπηρεσιών πληροφορικής και ανοιχτής καινοτομίας Crowdpolicy (Ελλάδα), η πλατφόρμα κοινωφελούς crowdfunding για κοινωφελείς σκοπούς (civic) Goteo, το Πανεπιστήμιο του Algarve (Τομέας Επιχειρηματικότητας και μεταφοράς τεχνολογίας, Πορτογαλία), το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο της Κύπρου, το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Crowdfunding EUROCROWD (Βέλγιο), οι Περιφέρειες Καμπανίας και Marche (Ιταλία), το Πανεπιστήμιο της Ριέκα (Σχολή Οικονομικών & Επιχειρείν, Κροατία) και, όπως προαναφέρθηκε η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας.

Το προαναφερθέν διήμερο εργαστήριο εκπαίδευσης εκπαιδευτών του BLUE CROWDFUNDING διοργανώθηκε από το Εμπορικό και Βιομηχανικό Επιμελητήριο της Κύπρου, ενώ το συντονισμό του προγράμματος, κατά τη διάρκεια των εργασιών του είχε το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Crowdfunding EUROCROWD. Το εργαστήριο ξεκίνησε με χαιρετισμό των διοργανωτών, ενώ ακολούθησε περιγραφή των δράσεων του έργου BLUE CROWDFUNDING από τον επικεφαλής εταίρο του, Ινστιτούτο E-Zavod. Το εν λόγω έργο περιλαμβάνει μια σειρά από συμπληρωματικές δράσεις σεμιναρίων, μελετών, διαμόρφωσης προτάσεων και  πιλοτικές προσκλήσεις για την υποστήριξη έργων κοινωφελούς χαρακτήρα μέσω εκστρατειών συμμετοχικής χρηματοδότησης, που εστιάζουν σε συγκεκριμένους τομείς της γαλάζιας οικονομίας και ανάπτυξης: γαλάζια ενέργεια, ασφάλεια στη θάλασσα, θαλάσσιες μεταφορές, θαλάσσιος τουρισμός, αλιεία και υδατοκαλλιέργεια.

Οι συγκεκριμένες δράσεις έχουν ως αποτέλεσμα να βελτιωθεί η ανταγωνιστικότητα των ΜΜΕ της γαλάζιας οικονομίας μέσω της συμμετοχικής χρηματοδότησης, να αναπτυχθεί η επιχειρησιακή ικανότητα των Περιφερειών στη χρήση της συμμετοχικής χρηματοδότησης και  να διερευνηθεί η δυνατότητα υιοθέτησης νέων πολιτικών και αξιοποίησης εργαλείων συμμετοχικής χρηματοδότησης από τις τοπικές αρχές, τις αναπτυξιακές εταιρείες, τα επιμελητήρια και άλλους δημόσιους φορείς και φορείς του ευρύτερου δημόσιου τομέα που δραστηριοποιούνται στους τομείς της γαλάζιας ανάπτυξης και οικονομίας.

Αξίζει να αναφερθεί, σε ό,τι αφορά την περιοχή μας, ότι η Περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας έχει υλοποιήσει, ως εταίρος του έργου, μια σειρά από ιδιαίτερα ενδιαφέρουσες δράσεις, μεταξύ των οποίων δύο εκστρατείες συμμετοχικής χρηματοδότησης. Οι εν λόγω εκστρατείες διοργανώθηκαν για δύο περιβαλλοντικούς φορείς που δραστηριοποιούνται στην περιοχή του Δέλτα του Γαλλικού ποταμού, οι οποίοι επιλέχθηκαν έπειτα από ανοιχτή πρόσκληση και διαδικασία της Αυτοτελούς Διεύθυνσης Καινοτομίας και Επιχειρηματικότητας της ΠΚΜ. Οι δύο εκστρατείες, που υπερκάλυψαν τους χρηματοδοτικούς τους στόχους, ήταν οι εξής: α) για την οργάνωση «Δράση για την Άγρια Ζωή» συγκεντρώθηκαν 11.145€, για τη δημιουργία κλωβού επανένταξης θηλαστικών, τη διευκόλυνση της αποκατάστασης της υγείας θαλασσοπουλιών και άλλων πουλιών που θα έχουν λερωθεί από πετρέλαιο, λάδια και άλλες ουσίες και την τοποθέτηση καμερών παρακολούθησης άγριων ζώων στις φωλιές τους και β) για την οργάνωση «Εχεδώρου Φύσις» συγκεντρώθηκαν 2.285€, προκειμένου να πραγματοποιήσει παρεμβάσεις στο δέλτα του Γαλλικού ποταμού, ώστε να αποκατασταθούν τα μονοπάτια και η πρόσβαση στην περιοχή και να γίνει επισκέψιμη, αποτελώντας μια διέξοδο αναψυχής για τους Θεσσαλονικείς.

Στη συνέχεια του εργαστηρίου πραγματοποιήθηκαν παρουσιάσεις του θεσμικού πλαισίου και της υφιστάμενης κατάστασης της αγοράς του crowdfunding στην ΕΕ, από στελέχη του EUROCROWD, ενώ πραγματοποιήθηκε και εξειδικευμένη παρουσίαση του ισχύοντος θεσμικού πλαισίου στην Κύπρο, από εκπρόσωπο της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς της χώρας.

Το crowdfunding (Συμμετοχική χρηματοδότηση) είναι ένας τρόπος συγκέντρωσης κεφαλαίων για τη χρηματοδότηση έργων και επιχειρήσεων. Παρέχει στους διοργανωτές εκστρατειών τη δυνατότητα να συγκεντρώνουν χρήματα από μεγάλο αριθμό ατόμων μέσω κάποιας διαδικτυακής πλατφόρμας. Η συμμετοχική χρηματοδότηση χρησιμοποιείται συχνότερα από νεοσύστατες, αναπτυσσόμενες και μικρομεσαίες επιχειρήσεις, αλλά και από μη κερδοσκοπικές οργανώσεις, φιλανθρωπικά σωματεία ή ακόμα και μεμονωμένα άτομα ή ομάδες ατόμων ως μέσο πρόσβασης σε εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης. Πρόκειται για έναν καινοτόμο τρόπο άντλησης χρηματοδότησης για νέα έργα, επιχειρήσεις ή ιδέες και χωρίζεται σε δύο κατηγορίες: τη συμμετοχική χρηματοδότηση έργων κοινωφελούς χαρακτήρα (civic crowdfunding) και τη συμμετοχική χρηματοδότηση επιχειρήσεων (business crowdfunding). Κεντρικό και αναγκαίο σημείο στη συμμετοχική χρηματοδότηση είναι η αξιοποίηση μίας διαδικτυακής πλατφόρμας crowdfunding για τη συγκέντρωση πόρων. Δεδομένου αυτού, μια εκστρατεία crowdfunding είναι απαραίτητα διαδικτυακή.

Οι βασικοί ρόλοι σε μια εκστρατεία συμμετοχικής χρηματοδότησης περιλαμβάνουν την πλατφόρμα crowdfunding, τον ιδιοκτήτη του έργου στο οποίο αφορά η εκστρατεία, τους υποστηρικτές, που καταβάλλουν κάποιο χρηματικό ποσό και τέλος, στην περίπτωση του κοινωφελούς crowdfunding, κάποιο δημόσιο φορέα. Στην τελευταία αυτή περίπτωση, ο συμμετέχων δημόσιος φορέας μπορεί να διαδραματίσει μια σειρά από διαφορετικούς ρόλους, που συνεπάγονται χαμηλότερη ή υψηλότερη εμπλοκή: α) να υλοποιήσει μια δική του εκστρατεία για ένα συγκεκριμένο έργο, σε μια υπάρχουσα πλατφόρμα (sponsor), β) να δημιουργήσει μια δική του πλατφόρμα crowdfunding για να χρηματοδοτήσει αναπτυξιακά έργα για την περιοχή του (manager), γ) να επιλέξει, σύμφωνα με τις προτεραιότητές του, προς ενίσχυση κάποια έργα, για τα οποία υλοποιούνται εκστρατείες σε κάποια υφιστάμενη πλατφόρμα crowdfunding (curator) ή δ) να θέσει προτεραιότητες και να παράσχει χρηματοδοτική και τεχνική υποστήριξη για την υλοποίηση εκστρατειών crowdfunding, συμπεριλαμβανομένης της αξιολόγησης ή/και του σχεδιασμού έργων (facilitator).

Σε σχέση με το θεσμικό πλαίσιο του crowdfunding, αξίζει να αναφερθεί ότι έχει πρόσφατα τεθεί σε ισχύ o νέος Ευρωπαϊκός Κανονισμός 2020/1503 για τους παρόχους υπηρεσιών crowdfunding για επιχειρήσεις, που θα προσφέρει περισσότερη διαφάνεια, ομοιογένεια και ασφάλεια για τους επενδυτές. Παράλληλα, από όσα παρουσιάστηκαν στην παραπάνω ενότητα, μεγάλο ενδιαφέρον προκαλεί το μέγεθος της αγοράς του crowdfunding, τόσο διεθνώς όσο και ειδικότερα στην ευρωπαϊκή ήπειρο. Έτσι, το 2020, το μέγεθος της εναλλακτικής, on-line χρηματοοικονομικής αγοράς, ήταν στην Ευρώπη της τάξης των 22,6δισ.$, συμπεριλαμβανομένου του Ηνωμένου Βασιλείου, το οποίο αποτελεί τη σημαντικότερη αγορά ανάλογων υπηρεσιών, αξίας, κατά το ίδιο έτος 12,6δισ. $.

Στη συνέχεια της πρώτης ημέρας του εργαστηρίου (05.04.2022) πραγματοποιήθηκε, επίσης από στελέχη του EUROCROWD, παρουσίαση των ενοτήτων του εκπαιδευτικού του πακέτου, που περιλαμβάνουν όλα τα στάδια μιας επιτυχημένης εκστρατείας συμμετοχικής χρηματοδότησης. Συνεχίζοντας την περιγραφή των βασικότερων σημείων του crowdfunding, παρουσιάστηκαν στους συμμετέχοντες τα βασικότερα μοντέλα του, που είναι τέσσερα. Καταρχήν, το απλούστερο μοντέλο είναι αυτό της δωρεάς (donation based crowdfunding), στο οποίο ο παρέχων τη χρηματοδότηση αποτελεί έναν δωρητή, ο οποίος δεν προσβλέπει σε καμία ανταμοιβή για τα χρήματα που δίνει. Το δεύτερο μοντέλο είναι αυτό της ανταμοιβής (rewards crowdfunding), στο οποίο ο δωρητής λαμβάνει κάποιο ωφέλημα, που μπορεί να είναι είτε συμβολικού χαρακτήρα (π.χ. κάποιο αναμνηστικό), είτε άλλο, επί παραδείγματι, η αγορά ενός νέου προϊόντος/υπηρεσίας κατά προτεραιότητα ή σε μειωμένη τιμή. Τα δύο παραπάνω μοντέλα αποτελούν τμήματα του απλούστερου, μη χρηματοοικονομικού σκέλους του crowdfunding.

Εντούτοις, υπάρχουν και δύο συνθετότερα μοντέλα, που ανήκουν στον τομέα των χρηματοοικονομικών υπηρεσιών και μπορούν να εξυπηρετήσουν εκστρατείες μεγαλύτερου προϋπολογισμού: το μοντέλο των κεφαλαίων συμμετοχών (equity-based crowdfunding), όπου ο επενδυτής αποκτά μερίδιο στο κεφάλαιο της επιχείρησης που υλοποιεί την εκστρατεία crowdfunding και τέλος το μοντέλο του δανεισμού  (lending-based crowdfunding), στο οποίο έχουμε ουσιαστικά επενδυτές που μετέχουν σε κάποια εκστρατεία συμμετοχικής χρηματοδότησης, αναμένοντας συγκεκριμένη απόδοση επί της επένδυσής τους. Μέχρι σήμερα ήταν ευρύτερα γνωστή η χρησιμότητα και αξία της συμμετοχικής χρηματοδότησης για τη συγκέντρωση δωρεών προκειμένου να χρηματοδοτηθούν έργα κοινωφελούς χαρακτήρα. Εντούτοις, η ανάπτυξη των παραπάνω συνθετότερων μοντέλων, αυτών των equity-funds και του δανεισμού, καθιστά τη συμμετοχική χρηματοδότηση ένα ευέλικτο κι ενδιαφέρον εργαλείο χρηματοδότησης, ιδιαίτερα για τις μικρομεσαίες και τις νεοφυείς επιχειρήσεις, λαμβάνοντας υπόψη και το σαφώς πιο απαιτητικό σε σχέση με το παρελθόν τοπίο του παραδοσιακού χρηματοπιστωτικού τομέα.

Η πρώτη ημέρα του εργαστηρίου ολοκληρώθηκε με την περιγραφή εμπειριών από εταίρους του έργου και άλλους φορείς κι επιχειρήσεις που έχουν υλοποιήσει επιτυχώς εκστρατείες crowdfunding σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες. Εξίσου χρήσιμες ωστόσο με τις ιστορίες επιτυχίας ήταν και οι αναφορές σε εκστρατείες που δεν είχαν τα αναμενόμενα αποτελέσματα, καθώς έγινε ανάλυση των παραγόντων εκείνων που οδήγησαν στην αποτυχία.

Κατά τη δεύτερη ημέρα του εργαστηρίου, 06.04.2022, εκπρόσωποι διαφορετικών πλατφορμών crowdfunding, μεταξύ των οποίων και του εταίρου του έργου BLUE CROWDFUNDING, πλατφόρμας Goteo, παρουσίασαν στους παριστάμενους την πολύτιμη εμπειρία τους, σε σχέση με τα σημεία-κλειδιά μιας επιτυχημένης καμπάνιας. Ακολούθησαν εισηγήσεις σχετικά με τις εμπειρίες και τα αποτελέσματα έργων που είχαν να κάνουν με τη χρηματοδότηση εκστρατειών κοινωφελούς χαρακτήρα ανά την Ευρώπη, αξιοποιώντας το εργαλείο της συμμετοχικής χρηματοδότησης ή άλλα ανάλογα χρηματοδοτικά σχήματα που αξιοποιούν τις ιδιωτικές χρηματοδοτήσεις πολιτών, συνδυάζοντάς τις σε πολλές περιπτώσεις με δημόσια χρηματοδότηση. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχαν σχετικές παρουσιάσεις του έργου CITIZEE (Πρόγραμμα Horizon 2020), που αξιοποιεί τη χρηματοδοτική συμμετοχή ιδιωτών για να υλοποιήσει καινοτόμα έργα βελτίωσης της ενεργειακής αποδοτικότητας ανά την Ευρώπη, σε συνδυασμό με δημόσια χρηματοδότηση.

Αξίζει επίσης να αναφερθεί, σε σχέση με τα παραπάνω, το μοντέλο του match-funding, κατά το οποίο ένας δημόσιος φορέας παρέχει χρηματοδότηση μέσω δημοσίων πόρων, ως επί το πλείστον προερχόμενων από τα ευρωπαϊκά διαρθρωτικά ταμεία, σε έργα και πρωτοβουλίες που συγκεντρώνουν επιτυχημένα ιδιωτικούς πόρους χάρη στη συμμετοχική χρηματοδότηση. Κατ’ αυτόν τον τρόπο, το crowdfunding ανάγεται σε εργαλείο σχεδιασμού κι εφαρμογής πολιτικών, καθώς έργα για τα οποία στην πράξη δείχνουν έμπρακτο ενδιαφέρουν οι πολίτες περιφερειών, Δήμων και τοπικών κοινοτήτων, φτάνοντας στο σημείο να τα ενισχύσουν χρηματικά, γίνονται αυτά στα οποία κατευθύνονται κατά προτεραιότητα και οι δημόσιοι πόροι, εξασφαλίζοντας έτσι ότι οι πολίτες «αγκαλιάζουν» τα έργα που χρηματοδοτούνται από τους φορείς τοπικής αυτοδιοίκησης και άλλους δημόσιους φορείς.

Το ιδιαίτερα πλούσιο και υψηλού επιπέδου πρόγραμμα του διήμερου εργαστηρίου εκπαίδευσης εκπαιδευτών του έργου BLUE CROWDFUNDING συνεχίστηκε με την παρουσίαση από τους εκπαιδευόμενους ομαδικών εργασιών βασισμένων σε πραγματικά case-studies εκστρατειών συμμετοχικής χρηματοδότησης. Τέλος, το εργαστήριο ολοκληρώθηκε με τη διενέργεια τεστ για την πιστοποίηση των γνώσεων των συμμετεχόντων στο crowdfunding.

Περισσότερες πληροφορίες για τη συμμετοχική χρηματοδότηση και για το προαναφερόμενο έργο είναι διαθέσιμες στην ιστοσελίδα του BLUE CROWDFUNDING.