ΠΟΛ. 1061/14-5-2010: Κοινοποίηση των διατάξεων των άρθρων 53 έως και 56 του Ν. 3842/2010 (Φ.Ε.Κ. 58Α΄/23-04-2010) και οδηγίες για την εφαρμογή τους.

Σας κοινοποιούμε τις διατάξεις των άρθρων 53, 54, 55 και 56 του Ν. 3842/2010 «Αποκατάσταση φορολογικής δικαιοσύνης, αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής και άλλες διατάξεις» και σας παρέχουμε τις ακόλουθες οδηγίες για την ορθή και ομοιόμορφη εφαρμογή τους:

Αρθρο 53

Ολοκλήρωση Εκκαθάρισης Ενιαίου Τέλους Ακινήτων έτους 2008

Το άρθρο 53 του Ν. 3842/2010 ρυθμίζει τη διαδικασία ολοκλήρωσης της εκκαθάρισης του Ενιαίου Τέλους Ακινήτων (Ε.Τ.ΑΚ.) για το έτος 2008.

Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου αυτού ορίζεται ότι φυσικά πρόσωπα, υπόχρεα σε Ενιαίο Τέλος Ακινήτων για το έτος 2008, σύμφωνα με το άρθρο 6 του Ν. 3634/2008 (Φ.Ε.Κ. 9Α΄/27-01-2008) «Κατάργηση φόρου κληρονομιών και γονικών παροχών - Απαλλαγή πρώτης κατοικίας - Ενιαίο τέλος ακινήτων - Αντιμετώπιση λαθρεμπορίου καυσίμων και λοιπές διατάξεις», για τα οποία δεν έχει εκδοθεί εκκαθαριστικό Ε.Τ.ΑΚ. έτους 2008 μέχρι και την 30η Απριλίου 2010, υποχρεούνται να υποβάλουν, στην αρμόδια για τη φορολογία εισοδήματος Δημόσια Οικονομική Υπηρεσία (Δ.Ο.Υ.), δήλωση στοιχείων ακινήτων (έντυπο Ε9) έτους 2008 έως και την 15η Ιουνίου 2010, προκειμένου να δηλώσουν την ακίνητη περιουσία τους.

Πιο συγκεκριμένα, υπόχρεα σε Ε.Τ.ΑΚ. για το έτος 2008 ήταν όλα τα φυσικά πρόσωπα που την 1η Ιανουαρίου του έτους 2008 είχαν εμπράγματα δικαιώματα πλήρους ή ψιλής κυριότητας ή επικαρπίας ή οίκησης σε ακίνητα, ανεξάρτητα από τις μεταβολές που επήλθαν στα ακίνητα αυτά κατά το χρονικό διάστημα μετά την 1η Ιανουαρίου του έτους 2008 έως και σήμερα.

Για τις ανάγκες της φορολογίας αυτής τα ακίνητα θεωρείται ότι ανήκουν στον υπόχρεο, ανεξάρτητα από τη μεταγραφή τους:

-Από την ημερομηνία σύνταξης του οριστικού συμβολαίου κτήσης, εφόσον αυτό είχε συνταχθεί μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου 2007.

-Από την ημερομηνία έκδοσης της τελεσίδικης δικαστικής απόφασης καταδίκης σε δήλωση βουλήσεως ή δικαστικής απόφασης με την οποία αναγνωρίζεται δικαίωμα κυριότητας ή άλλο εμπράγματο δικαίωμα σε ακίνητο από οποιαδήποτε αιτία, εφόσον αυτή είχε εκδοθεί μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου 2007.

-Από την ημερομηνία σύνταξης της κατακυρωτικής έκθεσης, σε περιπτώσεις αναγκαστικού ή εκούσιου πλειστηριασμού, εφόσον αυτή είχε συνταχθεί μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου 2007.

-Από την ημερομηνία σύνταξης του προσυμφώνου, όταν σε αυτό προβλέπεται ο όρος της αυτοσύμβασης, εφόσον αυτό είχε συνταχθεί μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου 2007.

Το ανωτέρω δεν ισχύει για τα εργολαβικά προσύμφωνα.

-Από την ημερομηνία παραλαβής διαμερισμάτων - κατοικιών του Οργανισμού Εργατικής Κατοικίας, από τους δικαιούχους οι οποίοι τα έχουν παραλάβει χωρίς οριστικά παραχωρητήρια μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου 2007.

Στις περιπτώσεις κληρονομιαίων ακινήτων υπόχρεοι σε τέλος είναι:

- Οι εκ διαθήκης κληρονόμοι κατά το ποσοστό τους, εφόσον έχει δημοσιευτεί διαθήκη μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου 2007.

- Οι εξ αδιαθέτου κληρονόμοι κατά το ποσοστό τους, εφόσον δεν έχει δημοσιευτεί διαθήκη μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου 2007.

- Όσοι έχουν αποκτήσει ακίνητο με οριστικό συμβόλαιο δωρεάς αιτία θανάτου (πρόταση και αποδοχή), εφόσον ο θάνατος και η αποδοχή έχουν συμβεί μέχρι και την 31η Δεκεμβρίου 2007.

-Ο νομέας, κατά την 1η Ιανουαρίου 2008, σε περίπτωση επίδικου ακινήτου. Επίσης, υπόχρεος σε τέλος είναι όποιος κατά την 1η Ιανουαρίου 2008 ήταν:

-Γονέας, υπόχρεος για την ακίνητη περιουσία των προστατευόμενων τέκνων του, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 7 του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (Ν.2238/1994, ΦΕΚ 151Α΄/16-09-1994, όπως ισχύει).

-Κηδεμόνας, για την ακίνητη περιουσία σχολάζουσας κληρονομιάς.

-Εκτελεστής διαθήκης, για κληρονομιαία ακίνητη περιουσία.

-Σύνδικος της πτώχευσης, για την πτωχευτική ακίνητη περιουσία.

-Μεσεγγυούχος ακίνητης περιουσίας.

Τη δήλωση στοιχείων ακινήτων υποβάλλουν φυσικά πρόσωπα για τα οποία δεν έχει εκδοθεί εκκαθαριστικό Ε.Τ.ΑΚ. έτους 2008. Φυσικά πρόσωπα τα οποία έχουν λάβει εκκαθαριστικό Ε.Τ.ΑΚ. έτους 2008 και λόγω ύπαρξης λαθών σε αυτό έχουν προβεί σε υποβολή δήλωσης στοιχείων ακινήτων έτους 2008 ή σε υποβολή οποιωνδήποτε Υποδειγμάτων, σύμφωνα με την ΠΟΛ. 1143/2008, με σκοπό την επανεκκαθάριση της δήλωσής τους, δεν εμπίπτουν στις διατάξεις του άρθρου 53 του Ν. 3842/2010, και ως εκ τούτου δεν υποβάλλουν την προβλεπόμενη στο άρθρο 53 δήλωση, ακόμη και εάν δεν έχει πραγματοποιηθεί η επανεκκαθάριση της δήλωσής τους.

Αρμόδια Δ.Ο.Υ. για την υποβολή της δήλωσης στοιχείων ακινήτων έτους 2008, αποκλειστικά και μόνο για την καταβολή του Ε.Τ.ΑΚ. έτους 2008 σε περιπτώσεις που δεν έχει εκδοθεί εκκαθαριστικό μέχρι και την 30η Απριλίου 2010, ορίζεται η Δ.Ο.Υ. που είναι αρμόδια για τη φορολογία εισοδήματος κατά το χρόνο υποβολής της προβλεπόμενης στο άρθρο 53 του Ν. 3842/2010 δήλωσης στοιχείων ακινήτων.

Τα φυσικά πρόσωπα, για τα οποία δεν εκδόθηκε από το Υπουργείο Οικονομικών εκκαθαριστικό Ε.Τ.ΑΚ. έτους 2008, υποχρεούνται να υποβάλουν την προβλεπόμενη στο άρθρο 53 του Ν. 3842/2010 δήλωση στοιχείων ακινήτων μέχρι και την 15η Ιουνίου 2010, προκειμένου να δηλώσουν την ακίνητη περιουσία τους στην κατάσταση που αυτή ήταν την 1η Ιανουαρίου 2008. Η υποβολή της δήλωσης, εντός της προθεσμίας αυτής, δεν επιφέρει την επιβολή οποιωνδήποτε κυρώσεων.

Οι δηλώσεις στοιχείων ακινήτων έτους 2008, οι οποίες υποβάλλονται σύμφωνα με την παράγραφο 1 του άρθρου 53 του Ν. 3842/2010, φυλάσσονται χωριστά από τις Δ.Ο.Υ. Με νεότερο έγγραφο μας θα δοθούν οδηγίες για τη διαχείριση των δηλώσεων αυτών.

Αρθρο 54 και Αρθρο 55

Πρόστιμο Ενιαίου Τέλους Ακινήτων νομικών προσώπων και Μεταβατική Διάταξη

Αρθρο 54

Με τις διατάξεις του άρθρου 54 του Ν. 3842/2010 τροποποιείται η παράγραφος 4 του άρθρου 16 του Ν. 3634/2008, όπως αντικαταστάθηκε από την παράγραφο 7 του άρθρου 6 του Ν. 3763/2009 «Ενσωμάτωση Οδηγιών 2006/98/ΕΚ, 2008/8/ΕΚ και 2007/74/ΕΚ, διατάξεων των Οδηγιών 2006/112/ΕΚ και 2006/69/ΕΚ, διατάξεις φορολογίας εισοδήματος, κεφαλαίου, ΦΠΑ και λοιπών φορολογιών και λοιπές διατάξεις» (Φ.ΕΚ. 80Α΄/27-05-2009).

Συγκεκριμένα, με την παράγραφο 7 του άρθρου 6 του Ν. 3763/2009 επιβαλλόταν αυτοτελές πρόστιμο ύψους 5.000,00€ στα νομικά πρόσωπα τα οποία δεν υπέβαλαν αρχικές δηλώσεις Ε.Τ.ΑΚ. έτους 2009 μετά την παρέλευση τριών (3) μηνών από την καταληκτική προθεσμία υποβολής της δήλωσης. Ωστόσο, με δεδομένο ότι το ύψος του εν λόγω προστίμου ήταν αντίθετο με την αρχή της αναλογικότητας και σε πολλές περιπτώσεις ήταν δυσανάλογο με το ποσό του αναλογούντος φόρου, με το άρθρο 54 του Ν. 3842/2010 τροποποιήθηκε το ποσό του προστίμου αυτού.

Ειδικότερα, το ποσό του προστίμου περιορίστηκε στα 1.500,00€ και επιβάλλεται στα νομικά πρόσωπα τα οποία δεν υπέβαλαν αρχικές δηλώσεις Ε.Τ.ΑΚ. έτους 2009 μετά από την παρέλευση τριών (3) μηνών από την καταληκτική προθεσμία υποβολής της δήλωσης.

Για την επιβολή του προστίμου χρονικό σημείο αφετηρίας αποτελεί η επόμενη ημέρα εκείνης κατά την οποία έληξε η προθεσμία υποβολής της δήλωσης Ε.Τ.ΑΚ. έτους 2009, συμπεριλαμβανομένης της παράτασης που δόθηκε με τη με αριθ. πρωτ. 1048938/254/0013/14-05-2009 Απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών, ΠΟΛ. 1064/2009.

Το πρόστιμο επιβάλλεται με απόφαση του Προϊστάμενου της αρμόδιας Δ.Ο.Υ., στην οποία γίνεται σύντομη περιγραφή της παράβασης. Η απόφαση αυτή καταχωρείται και κοινοποιείται αρμοδίως.

Τονίζεται ότι η επιβολή του προστίμου αυτού είναι ανεξάρτητη από πρόσθετους φόρους ή αυτοτελή πρόστιμα που θα επιβληθούν μετά την υποβολή της εκπρόθεσμης αρχικής δήλωσης.

Σύμφωνα με το άρθρο 54 του Ν. 3842/2010 το εν λόγω πρόστιμο, σε περίπτωση διοικητικής επίλυσης της διαφοράς ή δικαστικού συμβιβασμού, περιορίζεται στο ένα τρίτο (1/3) του ύψους του, ήτοι στα 500,00€. Επιπλέον, για τη διοικητική επίλυση της διαφοράς αλλά και τη βεβαίωση και την καταβολή του προστίμου εφαρμόζονται ανάλογα οι διατάξεις του Ν. 2523/1997 «Διοικητικές και ποινικές κυρώσεις στη φορολογική νομοθεσία και άλλες διατάξεις» (ΦΕΚ 179Α΄/11-09-1997).

Αρθρο 55

Με δεδομένο ότι το πρόστιμο της παραγράφου 4 του άρθρου 16 του Ν. 3634/2008, όπως ίσχυε πριν από την τροποποίηση του με το άρθρο 54 του Ν. 3842/2010, έχει ήδη εφαρμοστεί σε περιπτώσεις εκπρόθεσμης υποβολής δηλώσεων Ε.Τ.ΑΚ. έτους 2009 εκ μέρους των νομικών προσώπων, προβλέφθηκε, με το άρθρο 55 του Ν. 3842/2010, μεταβατική διάταξη ώστε να ρυθμιστούν αυτές οι υποθέσεις και να αποτραπούν τυχόν αδικίες κατά τη μετάβαση στις νέες διατάξεις.

Το άρθρο 55 προβλέπει τη δυνατότητα επιστροφής ή συμψηφισμού του ποσού που έχουν καταβάλει τα νομικά πρόσωπα δυνάμει των διατάξεων της παραγράφου 4 του άρθρου 16 του Ν. 3634/2008, όπως ίσχυε πριν από τη δημοσίευση του Ν. 3842/2010. Συγκεκριμένα, το άρθρο 55 ορίζει τρεις (3) περιπτώσεις οι οποίες ρυθμίζονται από τη μεταβατική διάταξη, ως εξής:

Α) Υποθέσεις για τις οποίες έχει εκδοθεί πράξη επιβολής προστίμου και, μέχρι την ημερομηνία δημοσίευσης του Ν. 3842/2010, έχει επιτευχθεί διοικητική επίλυση της διαφοράς ή δικαστικός συμβιβασμός ή μεταγενέστερος διοικητικός συμβιβασμός ενώπιον του διοικητικού πρωτοδικείου, σε υπόθεση που ήταν εκκρεμής ενώπιον του κατά τη δημοσίευση του ανωτέρω νόμου. Στις περιπτώσεις αυτές το ποσό του προστίμου που έχει βεβαιωθεί μετά την επίτευξη της διοικητικής διαφοράς ή του δικαστικού συμβιβασμού ανέρχεται σε 3.000,00€ (τα 3/5 των 5.000,00€). Με το άρθρο 54 του Ν. 3842/2010, το οποίο τροποποίησε το άρθρο 16 του Ν. 3634/2008, το ποσό του προστίμου που αντιστοιχεί στις περιπτώσεις αυτές (διοικητική επίλυση της διαφοράς ή δικαστικός συμβιβασμός) είναι 500,00€ (το 1/3 των 1.500,00€). Συνεπώς, εφόσον νομικό πρόσωπο έχει καταβάλει 3.000,00€ πρέπει να συνταχθεί Ατομικό Φύλλο Έκπτωσης (Α.Φ.ΕΚ.) για το ποσό των 2.500,00€ και το ποσό αυτό να επιστραφεί ή να συμψηφιστεί, κατά περίπτωση.

Β) Υποθέσεις για τις οποίες έχει εκδοθεί πράξη επιβολής προστίμου, δεν έχει επέλθει διοικητική επίλυση της διαφοράς ή δικαστικός συμβιβασμός και η πράξη αυτή έχει καταστεί οριστική μέχρι τη δημοσίευση του Ν. 3842/2010 και έχει βεβαιωθεί το ποσό του προστίμου που αναγράφεται σε αυτήν. Η πράξη καθίσταται οριστική εφόσον παρέλθει άπρακτο το χρονικό διάστημα εντός του οποίου μπορεί να ασκηθεί προσφυγή ή να ζητηθεί η διοικητική επίλυση της διαφοράς. Στις περιπτώσεις αυτές το ποσό του προστίμου που έχει βεβαιωθεί ανέρχεται σε 5.000,00€. Με το άρθρο 54 του Ν. 3842/2010, το οποίο τροποποίησε το άρθρο 16 του Ν. 3634/2008, το ποσό του προστίμου που αντιστοιχεί στις περιπτώσεις αυτές (μη επίτευξη διοικητικής επίλυσης της διαφοράς ή δικαστικού συμβιβασμού) είναι 1.500,00€. Συνεπώς, εφόσον σε νομικό πρόσωπο έχει βεβαιωθεί ποσό 5.000,00€, πρέπει να συνταχθεί Α.Φ.ΕΚ. για το ποσό των 3.500,00€ και το ποσό αυτό να επιστραφεί ή να συμψηφιστεί, κατά περίπτωση.

Γ) Υποθέσεις για τις οποίες έχει εκδοθεί πράξη επιβολής πρόστιμου που δεν έχει καταστεί οριστική μέχρι την ημερομηνία δημοσίευσης του Ν. 3842/2010 και δεν έχει βεβαιωθεί το ποσό του προστίμου που αναγράφεται σε αυτήν. Οι υποθέσεις αυτές αφορούν περιπτώσεις για τις οποίες έχει εκδοθεί πράξη επιβολής προστίμου αλλά, κατά την ημερομηνία δημοσίευσης του Ν. 3842/2010, δεν έχει επέλθει διοικητική επίλυση της διαφοράς ή δικαστικός συμβιβασμός ή δεν έχει παρέλθει άπρακτο το χρονικό διάστημα εντός του οποίου μπορεί να ασκηθεί προσφυγή ή να ζητηθεί διοικητική επίλυση της διαφοράς, ώστε να καταστεί οριστική. Στις περιπτώσεις αυτές εφαρμόζονται οι διατάξεις του άρθρου 16 του Ν. 3634/2008, όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 54 του Ν. 3842/2010.

Για τις ανωτέρω περιπτώσεις, υπό στοιχεία Α και Β, η σύνταξη του Α.Φ.ΕΚ. δε γίνεται οίκοθεν από τη Δ.Ο.Υ. αλλά κατόπιν αίτησης του υπόχρεου. Οι ενδιαφερόμενοι, προκειμένου να κάνουν χρήση των ευνοϊκών διατάξεων του άρθρου 55 του Ν. 3842/2010 (μεταβατική διάταξη), οφείλουν να υποβάλουν την ανωτέρω αίτηση στην αρμόδια Δ.Ο.Υ., έως και την 30η Σεπτεμβρίου 2010. Στη συνέχεια η Δ.Ο.Υ συντάσσει το Α.Φ.ΕΚ., κατά περίπτωση. Αρμόδια Δ.Ο.Υ. είναι αυτή η οποία εξέδωσε την πράξη επιβολής προστίμου.

Αρθρο 56

Κατάργηση του Ενιαίου Τέλους Ακινήτων

Με το άρθρο αυτό, μετά την επιβολή του Φόρου Ακίνητης Περιουσίας, καταργείται το Ενιαίο Τέλος Ακινήτων, από το έτος 2010.

Οι καταργούμενες διατάξεις εφαρμόζονται για υποθέσεις Ενιαίου Τέλους Ακινήτων των οποίων η φορολογική υποχρέωση γεννήθηκε μέχρι την κατάργησή τους. Επίσης, για τις υποθέσεις αυτές διατηρούνται σε ισχύ οι διατάξεις της παραγράφου 3 του άρθρου 7, του δεύτερου εδαφίου του άρθρου 10 και των παραγράφων 4 και 5 του άρθρου 12 του Ν. 3634/2008, όπως ισχύει.