YΠOIK 1029272/567/A0012/ΠOΛ. 1112/28.3.2002 Απαλλαγή από το φόρο υπεραξίας επιχείρησης που μεταβιβάζεται λόγω συνταξιοδότησης

Σχετικά με το πιο πάνω θέμα, το Νομικό Συμβούλιο του κράτους με την 94/2002 γνωμοδότηση διατύπωσε την άποψη ότι, η απαλλαγή από το φόρο υπεραξίας σύμφωνα με τις διατάξεις των δύο τελευταίων εδαφίων της παραγράφου 1 του άρθρου 13 του ν. 2238/1994, καταλαμβάνει κάθε περίπτωση μεταβίβασης επιχείρησης λόγω συνταξιοδότησης του μεταβιβάζοντα χωρίς άλλους περιορισμούς και προϋποθέσεις, εκτός της ύπαρξης της συγγενικής σχέσης και της συνταξιοδότησης του γονέα ή συζύγου μεταβιβάζοντος.

H Γνωμοδότηση αυτή, η οποία έγινε αποδεκτή από τον Υφυπουργό Oικονομικών, ισχύει από την ημερομηνία αποδοχής της από τον Υφυπουργό Oικονομικών, δηλαδή από 26 Μαρτίου 2002 και κοινοποιείται για την εφαρμογή της στις σχετικές περιπτώσεις.

Αριθ. Γνωμοδοτήσεως 94/2002

TO NOMIKO ΣYMBOYΛIO TOY KPATOYΣ

B` Τμήμα

Συνεδρίαση της 11.2.2002

Πρόεδρος: Χρήστος Τσεκούρας, (Αντιπρόεδρος N.Σ.K.)

Εισηγητής: κων/νος κατσούλας, (Πάρεδρος N.Σ.K.)

Περίληψη Ερωτήματος:

Ερωτάται εάν, προκειμένης απαλλαγής από το φόρο υπεραξίας κατ` εφαρμογήν των τελευταίων εδαφίων της περίπτωσης α παρ. 1 άρθρου 13 ν. 2238/94 (προστεθέντων δι` άρθρου 3 παρ. 12 ν. 2753/99) απαιτείται να συντρέχει ως προϋπόθεση ή ιδιότης της έννοιας του νέου επιχειρηματία ή νέου επιτηδευματία στα τέκνα ή τον άλλο σύζυγο, προς τους οποίους γίνεται η μεταβίβαση ατομικής επιχείρησης ή μεριδίου ομόρρυθμης ή ετερόρρυθμης εταιρείας και σε καταφατική περίπτωση πως προσδιορίζονται οι έννοιες αυτές.

I. κατά την ερωτώσα Υπηρεσία επί μεταβιβάσεως επιχειρήσεως λόγω συνταξιοδοτήσεως του μεταβιβάζοντος σε περιπτώσεις κατά τις οποίες α) τα τέκνα ή ο έτερος σύζυγος είναι ήδη επιτηδευματίες από άλλη αιτία (π.χ. άσκηση ιδίας ατομικής επιχειρήσεως ή συμμετοχής σε τρίτη, β) έχουν συμμετοχή στην ίδια της επιχείρηση, της οποίας μεταβιβάζονται μερίδια, γ) η μεταβίβαση γίνεται σε περισσότερα άτομα (τέκνα ή και σύζυγο) οπότε είναι αναγκαία η σύσταση εταιρείας, δημιουργούνται αμφιβολίες για την έννοια του νέου επιχειρηματία και πότε θεωρούνται νέοι επιτηδευματίες τα τέκνα ή ο άλλος σύζυγος, προκειμένης απαλλαγής τους από τον φόρο υπεραξίας, δεδομένου ότι κατ` αυτήν από την εισηγητική έκθεση προκύπτει ότι η θεσπιζόμενη απαλλαγή δόθηκε για λόγους διευκόλυνσης των νέων επιχειρηματιών. Από την ίδια την εισηγητική έκθεση (που αποτελεί απλώς ερμηνευτικό οδηγό) δεν προκύπτει ότι μοναδικός σκοπός της απαλλαγής ήταν η διευκόλυνση των νέων επιχειρηματιών αλλά και επειδή εκ των πραγμάτων λόγω του δεσμού συγγενείας δεν δημιουργείται υπεραξία, προετάθη η απαλλαγή σταδιακά της φορολογίας της υπεραξίας στις εξεταζόμενες περιπτώσεις.

II. Επί του ανωτέρω ερωτήματος το B Τμήμα του Νομικού Συμβουλίου του κράτους γνωμοδότησε ομοφώνως ως ακολούθως:

Στο άρθρο 13 παρ. 1 ν. 2238/94 ορίζονται τα ακόλουθα:

1. Φορολογείται αυτοτελώς λογιζόμενο ως εισόδημα: α) Με συντελεστή είκοσι τοις εκατό (20%) κάθε κέρδος η ωφέλεια που προέρχεται από τη μεταβίβαση εταιρικού μεριδίου ή ολόκληρης επιχείρησης με τα άϋλα στοιχεία αυτής, όπως αέρας, επωνυμία, σήμα, προνόμια κ.λπ.

Αρθρο 3 παρ. 12 ν. 2753/99 (ΦEK 249 A/17.11.99). Στο τέλος της περίπτωσης α παρ. 1 άρθρου 13 ν. 2238/94 προστίθενται τελευταία εδάφια ως ακολούθως:

Αν μεταβιβασθεί από επαχθή αιτία ατομική επιχείρηση ή μερίδιο ομόρρυθμης ή ετερόρρυθμης εταιρείας, από γονέα προς τα τέκνα ή από σύζυγο σε σύζυγο, λόγω συνταξιοδότησης του μεταβιβάζοντος, ο συντελεστής φορολογίας της περίπτωσης αυτής μειώνεται από 20% σε 10% για μεταβιβάσεις που γίνονται μέχρι 31 Δεκεμβρίου 2000. Μεταβιβάσεις που γίνονται μετά το χρόνο αυτό δεν υπόκεινται σε φόρο υπεραξίας.

III. Οπως γίνεται παγίως δεκτό, κατά την ερμηνεία γενικώς των φορολογικών διατάξεων, ακολουθείται η στενή ερμηνεία, υπό την έννοια ότι αποβλέπουμε στο γράμμα του νόμου. H γραμματική ερμηνεία επιβάλλεται κυρίως προκειμένου περί διατάξεων, οι οποίες θεσπίζουν απαλλαγές ή εξαιρέσεις, καθόσον πρόκειται περί εξαιρετικών νομοθετικών ρυθμίσεων, που επιτάσσεται να ερμηνεύονται στενά (βλ. ΣτE 3422/75, 2989/80, 3007/84 κ.λπ.).

Επίσης οι φορολογικές εν γένει διατάξεις δεν επιδέχονται διασταλτικής ερμηνείας ούτε τυγχάνουν ανάλογης εφαρμογής, αφού κάτι τέτοιο αντίκειται στον αυστηρό και τυπικό τους χαρακτήρα (βλ. ΣτE 1170/49, 267/52, 866/57, 1807/64, 2989/80 κ.ά.).

Από την σαφή και αδιάστικτο διάταξη της παρ. 12 άρθρου 3 ν. 2753/99 προκύπτει ότι οι μεταβιβάσεις από επαχθή αιτία ατομικής επιχείρησης ή μεριδίου O.E. ή E.E. από γονέα προς τα τέκνα του ή προς τον έτερο σύζυγο λόγω συνταξιοδότησης του μεταβιβάζοντος μετά τον ορισμένο χρόνο (31.12.2000) δεν υπόκεινται σε φόρο υπεραξίας.

Δεν τίθενται προϋποθέσεις για την απαλλαγή, άλλες εκτός της οριζομένης συγγενικής σχέσεως και της συνταξιοδότησης του γονέα ή συζύγου μεταβιβάζοντος. Εφ` όσον δε, ο νόμος δεν διακρίνει μεταξύ νέου επιχειρηματία και ήδη έχοντος την τοιαύτην ιδιότητα εκ της ασκήσεως ιδίας ατομικής επιχειρήσεως ή συμμετοχής στην ιδία ή τρίτη επιχείρηση παρέπεται ότι δεν τίθεται τοιαύτη προϋπόθεση προκειμένης απαλλαγής από τον φόρο υπεραξίας.

IV. Εν όψει των προεκτεθέντων στο τιθέμενο ερώτημα προσήκει η ως άνω αναλυτική απάντηση.