YΠOIK 1061803/10156/Β0012/ΠΟΛ. 1164/27.6.2001

Φορολογική μεταχείριση των Εταιρειών Επενδύσεων στην Ποντοπόρο Ναυτιλία

Σχετικά με το πιο πάνω θέμα, σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα:

1. Με τις διατάξεις του έκτου εδαφίου της περίπτ. α της παρ. 1 του άρθρου 99 του ν. 2238/1994 ορίζεται ότι επί ημεδαπών ανώνυμων εταιρειών, οι οποίες απαλλάσσονται του φόρου εισοδήματος βάσει ειδικών διατάξεων νόμων, αντικείμενο του φόρου είναι τα κεφαλαιοποιούμενα ή διανεμόμενα με οποιαδήποτε μορφή κέρδη μετά την αναγωγή αυτών σε μικτό ποσό με την προσθήκη του αναλογούντος σε αυτά φόρου εισοδήματος.

2. Περαιτέρω, με τις διατάξεις της παρ. 6 του άρθρου 106 του ν. 2238/1994 ορίζεται, ότι σε περίπτωση διάλυσης ημεδαπής ανώνυμης εταιρείας θεωρείται ως κέρδος, φορολογούμενο στο όνομα του νομικού προσώπου, το ποσό που λαμβάνουν οι μέτοχοι πέραν του πράγματι καταβληθέντος και μη επιστρεφέντος σε αυτούς μετοχικού κεφαλαίου και των κερδών που έχουν υπαχθεί σε φορολογία με βάση τις διατάξεις του παρόντος. Ως πράγματι καταβληθέν από τους μετόχους ποσό θεωρείται το μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας, προσαυξημένο κατά τα αποθεματικά τα σχηματισθέντα από καταβολή των μετόχων κατά την τυχόν υπέρ το άρτιον έκδοση των μετοχών.

3. Επίσης, με τις διατάξεις των παρ. 1 και 5 του άρθρου 23 του ν. 2843/2000 (ΦΕΚ 219 Α) ορίζονται τα εξής:

- Το εισόδημα που αποκτάται από την Εταιρεία Επενδύσεων στην Ποντοπόρο Ναυτιλία (Ε.Ε.Π.Ν.), καθώς και το εισόδημα που αποκτούν από αυτή οι μέτοχοι είτε υπό τη μορφή μερισμάτων είτε υπό τη μορφή διανομών του κεφαλαίου και της υπεραξίας αυτού απαλλάσσεται από κάθε άμεσο ή έμμεσο φόρο, εισφορά ή κράτηση. κλλωστε, κάθε φορολογική υποχρέωση τούτων εξαντλείται δυνάμει των διατάξεων των ν. 27/1975 (ΦΕΚ 77 Α) και ν. 29/1975, όπως ισχύουν (παρ. 1).

- Η προβλεπόμενη από τα άρθρα 29 και 35 του ν. 814/1978 απαλλαγή περιλαμβάνει και τη διανομή καθαρών κερδών ή μερισμάτων μέσω και δεύτερης εταιρείας χαρτοφυλακίου -holding company- (παρ. 5).

4. Από τις προαναφερόμενες διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 23 του ν. 2843/2000 και δεδομένου ότι δεν γίνεται καμμία διάκριση από αυτές, προκύπτει ότι το εισόδημα που αποκτούν οι Ε.Ε.Π.Ν., αδιάφορα από την πηγή από την οποία προέρχεται, απαλλάσσεται από το φόρο εισοδήματος. Ενόψει τούτου και δεδομένου ότι οι Ε.Ε.Π.Ν. δύνανται να αποκτούν, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 12 αυτού του νόμου:

α) μερίσματα από μετοχές εταιρειών οι οποίες διαθέτουν ιδιόκτητα πλοία με ελληνική ή ξένη σημαία, καθώς και μερίσματα από μετοχές εταιρειών χαρτοφυλακίου πλοιοκτητριών εταιρειών ποντοπόρων πλοίων, δηλαδή εταιρειών οι οποίες κατέχουν μετοχές των πρώτων εταιρειών,

β) μερίσματα από μετοχές εταιρειών οι οποίες διαχειρίζονται τα πλοία των πρώτων εταιρειών της προηγούμενης περίπτωσης α,

γ) τόκους από τραπεζικές καταθέσεις και πιστωτικούς τίτλους ισοδύναμης ρευστότητας και

δ) κέρδη από αμοιβαία κεφάλαια, από πώληση μετοχών κτλ., προκύπτει ότι όλα αυτά τα εισοδήματα των Ε.Ε.Π.Ν. απαλλάσσονται από το φόρο εισοδήματος.

Περαιτέρω, επειδή οι εν λόγω διατάξεις κατισχύουν των διατάξεων του άρθρου 12 του ν. 2238/1994, καθόσον είναι ειδικότερες και νεότερες των τελευταίων διατάξεων, συνάγεται ότι οι τόκοι από καταθέσεις, από ομόλογα και από έντοκα γραμμάτια του Ελληνικού Δημοσίου, τους οποίους αποκτούν οι ως άνω εταιρείες, δεν υπόκεινται ούτε στην αυτοτελή φορολόγηση την οποία ορίζουν οι διατάξεις του άρθρου 12 του ν. 2238/1994 και συνεπώς επί των τόκων αυτών δεν διενεργείται παρακράτηση φόρου εισοδήματος κατά τα οριζόμενα από τις διατάξεις αυτές.

Επί πλέον, από τις προαναφερόμενες διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 23 του ν. 2843/2000 προκύπτει ότι τα μερίσματα που αποκτούν από τις Ε.Ε.Π.Ν. οι μέτοιχοι αυτών απαλλάσσονται από το φόρο εισοδήματος. Το ίδιο ισχύει και για το ποσό που λαμβάνουν κατά τη λύση της εταιρείας οι μέτοχοι πέραν του καταβληθέντος μετοχικού κεφαλαίου. Αντίθετα, αν οι Ε.Ε.Π.Ν. διανείμουν κέρδη στα μέλη του διοικητικού συμβουλίου τους με οποιαδήποτε μορφή, τα διανεμόμενα αυτά κέρδη, αφού προηγουμένως αναχθούν σε μικτό ποσό με την προσθήκη του φόρου εισοδήματος που αναλογεί επί αυτών, υπόκεινται σε φορολογία στο όνομα των Ε.Ε.Π.Ν. κατ` εφαρμογή των διατάξεων του έκτου εδαφίου της παρ. 1 του άρθρου 99 του ν. 2238/1994. Τούτο, γιατί οι απαλλακτικές διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 23 του ν. 2843/2000 δεν καταλαμβάνουν τα κέρδη των Ε.Ε.Π.Ν. που διανέμονται στα μέλη του διοικητικού συμβουλίου τους.

5. Εξάλλου, με τις διατάξεις του δεύτερου εδαφίου της παρ. 4 του άρθρου 54 του ν. 2238/1994 σε συνδυασμό και με τις διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου 6 του ν. 2873/2000 ορίζεται ότι εξαιρετικά, για αμοιβές μελών διοικητικού συμβουλίου ημεδαπών Α.Ε., που εκπίπτουν σύμφωνα με τις διατάξεις της περίπτ. γ της παρ. 6 του άρθρου 105 του ν. 2238/1994 από τα ακαθάριστα έσοδά τους, ενεργείται παρακράτηση φόρου εισοδήματος ως εξής:

α) με συντελεστή 37,5%, εφόσον τα εισοδήματα προέρχονται από ημεδαπές Α.Ε. των οποίων οι μετοχές δεν είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αθηνών ή από ημεδαπές τραπεζικές Α.Ε. (ανεξάρτητα αν οι μετοχές τους είναι εισηγμένες ή όχι στο Χρηματιστήριο Αθηνών) και καταβάλλονται από 1-1-2001 και μετά και με συντελεστή 35%, όταν τα εισοδήματα αυτά καταβάλλονται από 1-1-2002 και μετά και

β) με συντελεστή 35%, εφόσον τα εισοδήματα προέρχονται από ημεδαπές Α.Ε. των οποίων οι μετοχές κατά την έναρξη της διαχειριστικής περιόδου είναι εισηγμένες στο Χρηματιστήριο Αθηνών, με εξαίρεση τις τραπεζικές. Με την παρακράτηση αυτή εξαντλείται η φορολογική υποχρέωση του δικαιούχου για τα εισοδήματα αυτά.

Από τις παραπάνω διατάξεις προκύπτει ότι όταν οι Ε.Ε.Π.Ν. καταβάλλουν στα μέλη του διοικητικού συμβουλίου τους εισοδήματα που αναφέρονται στην προηγούμενη παράγραφο, δηλαδή αμοιβές και αποζημιώσεις που βαρύνουν τις ίδιες τις Ε.Ε.Π.Ν. σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 24 του κ.ν. 2190/1920, τότε υποχρεούνται να διενεργούν παρακράτηση φόρου εισοδήματος κατά τα οριζόμενα από τις διατάξεις αυτές, με την παρακράτηση δε αυτή εξαντλείται η φορολογική υποχρέωση των πιο πάνω προσώπων για τα συγκεκριμένα εισοδήματά τους.

6. Τέλος, με τις διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου 23 του ν. 2843/2000 ορίζεται, ότι οι συναλλαγές επί μετοχών Ε.Ε.Π.Ν. επιβαρύνονται από το φόρο που προβλέπεται από την παρ. 2 του άρθρου 9 του ν. 2579/1998 σε σχέση με τη φορολόγηση χρηματιστηριακών συναλλαγών, όπως αυτή τροποποιήθηκε από το άρθρο 22 του ν. 2742/1999.

Επειδή με τις διατάξεις των παρ. 5 και 6 του ν. 2874/2000 (μεταγενέστερος του ν. 2843/2000) μειώθηκε από 6 σε 3 ο συντελεστής φορολογίας που επιβάλλεται στις πωλήσεις μετοχών εισηγμένων στο Χ.Α.Α. γίνεται δεκτό, ότι και στις μεταβιβάσεις μετοχών Ε.Ε.Π.Ν. εισηγμένων στο Χ.Α.Α. οφείλεται φόρος 3 και όχι 6 που οριζόταν της παρ. 2 του άρθρου 9 του ν. 2579/1998 έχει γίνει και ισχύει ως εκ του σκοπού του νόμου όπως αυτές θα ισχύουν σε κάθε μεταβολή τους.