του Γιάννη Σταματόπουλου,
Οικονομολόγου - Φορολογικού Συμβούλου, Διδάκτορα του Παν. Πειραιώς​

Στη στήλη του Forin.gr «Global Trends» συγκεντρώνουμε ενδιαφέρουσες ειδήσεις και θέματα από τη φορολογική επικαιρότητα σε όλο το κόσμο. Στόχος μας είναι η καταγραφή της φορολογικής πραγματικότητας άλλων κρατών στην Ευρώπη, στην Αμερική και τον υπόλοιπο κόσμο, αλλά και των τάσεων και των ιδεών που αναπτύσσονται στο φορολογικό δίκαιο παγκοσμίως.

Στη σημερινή στήλη, θα εστιάσουμε σε ένα θέμα που έχει κατά το παρελθόν έλθει στην επικαιρότητα και στη χώρα μας: στη φορολογία στην κατανάλωση ζαχαρούχων ροφημάτων.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έχει συστήσει επανειλημμένως τη μείωση της κατανάλωσης των ελεύθερων σακχάρων με απώτερο στόχο την αποφυγή της παχυσαρκίας, των λοιπών ασθενειών που συνδέονται με αυτή, του διαβήτη και της φθοράς των δοντιών. Συγκεκριμένα, προτείνει τη μείωση της κατανάλωσης των ελεύθερων σακχάρων (μονοσακχαρίτες και δισακχαρίτες που προστίθενται σε τρόφιμα και ροφήματα καθώς και σάκχαρα που βρίσκονται φυσικά στο μέλι, στους χυμούς κ.λπ.) σε ποσοστό μικρότερο του 10% της συνολικής ημερήσιας κατανάλωσης θερμίδων (το ποσοστό αυτό ισοδυναμεί περίπου με 12 κουταλάκια του γλυκού ζάχαρης). Προαιρετικά δε, συνιστά τον ακόμη περαιτέρω περιορισμό της κατανάλωσης αυτών σε ποσοστό κάτω του 5% της ημερήσιας κατανάλωσης θερμίδων (6 κουταλάκια του γλυκού) για επιπλέον θετικές επιπτώσεις στην υγεία.

Στο πλαίσιο αυτό, έχει προταθεί και έχει σε ορισμένες περιπτώσεις υλοποιηθεί η φορολόγηση των ζαχαρούχων ποτών, κατ’ ανάλογο τρόπο που οι κυβερνήσεις φορολογούν τον καπνό, με ευθύ στόχο την αύξηση της τιμής τους και κατ’ επέκταση τη μείωση της ζήτησης και της κατανάλωσής τους. Ενδεικτικά, σε παγκόσμιο επίπεδο «φόρος ζάχαρης» έχει επιβληθεί, μεταξύ άλλων, στο Ηνωμένο Βασίλειο, στη Γαλλία, στην Ιρλανδία, στη Νορβηγία, στη Φινλανδία και στο Μεξικό. Για παράδειγμα, στο Μεξικό, επιβλήθηκε φόρος την 1.1.2014 που οδήγησε σε 10% αύξηση της τιμής των αναψυκτικών. Ο φόρος αυτός είχε ως συνέπεια τη μείωση της κατανάλωσης αυτών κατά 7,6% ενώ ειδικότερα, τα νοικοκυριά με χαμηλότερο εισόδημα μείωσαν περαιτέρω την κατάναλωσή τους κατά 11,7%. Ένα από τα οφέλη στο οποίο αναμφίβολα υπολογίζουν οι υποστηρικτές της φορολόγησης των ζαχαρούχων ποτών είναι και η μείωση των ιατρικών δαπανών που επωμίζεται το Δημόσιο, λόγω του περιορισμού των ασθενειών που συνδέονται με την υπερβολική κατανάλωση της ζάχαρης.

Ερωτήματα βεβαίως εγείρονται σχετικά με το εάν και κατά πόσο ένας τέτοιος φόρος θα ήταν πράγματι αποτελεσματικός. Μεταξύ των βασικότερων αντεπιχειρημάτων είναι και η άποψη ότι ο φόρος αυτός πιθανότατα θα οδηγήσει τους καταναλωτές σε φθηνότερα brands με ίδια ή ακόμη και μεγαλύτερη αναλογία σακχάρων, γεγονός που υπονομεύει το βασικό στόχο της προστασίας της υγείας του ατόμου. Τα κράτη, υποστηρίζουν οι πολέμιοι του φόρου, θα μπορούσαν να επιτύχουν τον σταδιακό περιορισμό της κατανάλωσης των σακχάρων παρεμβαίνοντας σταδιακά στον ανασχεδιασμό των προϊόντων που τίθενται στο στόχαστρο των οργανισμών Υγείας.

Ολοκληρώνοντας τη σημερινή μας στήλη, δεν μπορούμε παρά να αναφερθούμε και στις εξελίξεις αναφορικά με το νομοσχέδιο “Stop Bad Employers by Zeroing Out Subsidies Act” ή “Stop Bezos Act” με την αναφορά στο οποίο εγκαινιάσαμε τη στήλη μας σε προηγούμενο άρθρό μας εδώ.

Η Amazon ανακοίνωσε την Τρίτη τον υπερδιπλασιασμό από την 1^η Νοεμβρίου του ελάχιστου μισθού των εργαζομένων στις Η.Π.Α. στα 15 δολάρια (από τα 7,25 δολάρια που είναι ο ελάχιστος βασικός μισθός). Περισσότεροι από 250.000 εργαζόμενοι στην Amazon καθώς και περισσότεροι από 100.000 εποχικοί εργαζόμενοι θα επωφεληθούν από την αύξηση αυτή. Ο CEO της εταιρείας Jeff Bezos είπε, σε σχετικές δηλώσεις του, ότι «ακούσαμε την κριτική, σκεφτήκαμε καλά τι θέλουμε να κάνουμε και αποφασίσαμε να ηγηθούμε. Είμαστε ενθουσιασμένοι για αυτή την αλλαγή και ενθαρρύνουμε τους ανταγωνιστές μας και τους υπόλοιπους μεγάλους εργοδότες να συμμετάσχουν στο πλάνο μας». Διαβάστε αναλυτικά το προηγούμενο άρθρό μας με τίτλο «Μηδενίστε τις επιδοτήσεις στους κακούς εργοδότες» εδώ.