του Γιάννη Σταματόπουλου,
Οικονομολόγου - Φορολογικού Συμβούλου, Διδάκτορα του Παν. Πειραιώς

Καθώς οι μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι αυξάνουν την πολυπλοκότητα των διαδικασιών τους εμπλέκοντας πολυάριθμα κράτη προκειμένου να επιτύχουν τη μείωση της φορολογικής τους επιβάρυνσης, τα κράτη και οι ασκούντες τη φορολογική πολιτική ανταποκρίνονται θεσπίζοντας νέους φόρους και διατάξεις προκειμένου να αντιμετωπίσουν τη φοροαποφυγή και τη τεχνητή μεταβίβαση κερδών μεταξύ διαφορετικών κρατών. 

Στο πλαίσιο αυτό, στο Ηνωμένο Βασίλειο, θεσπίστηκε το 2015 ένας νέος φόρος με τίτλο "Diverted Profits Tax". Ο φόρος αυτός πολύ γρήγορα υιοθετήθηκε από τους δημοσιογράφους και το κοινό ως ο "φόρος Google" ("Google Tax"). 

Η σχετική νομοθεσία προβλέπει αναλυτικότερα την επιβολή φόρου με συντελεστή 25% (πλέον του αναλογούντος τόκου) στα κέρδη που θεωρείται ότι μεταφέρονται τεχνητά εκτός Ηνωμένου Βασιλείου και αφορά τόσο σε εταιρείες εκτός χώρας όσο και σε εταιρείες εντός χώρας. Σημειώνεται ότι ο βασικός εταιρικός φορολογικός συντελεστής στο Ηνωμένο Βασίλειο είναι αυτή τη στιγμή 19%.

Στόχος της εν λόγω νομοθεσίας είναι ειδικότερα:

• οι εταιρείες που επιδιώκουν με οποιονδήποτε τρόπο να αποφύγουν να χαρακτηριστούν ως φορολογικοί κάτοικοι της χώρας καθώς και
• οι εταιρείες που εμπλέκονται σε συναλλαγές που στερούνται οικονομικής ουσίας, οι συναλλαγές αυτές είναι λογικό να υποτεθεί ότι έχουν πραγματοποιηθεί για το σκοπό της μείωσης της φορολογικής επιβάρυνσης και περιλαμβάνουν μία ήδη υπάρχουσα μόνιμη εγκατάσταση εντός χώρας.

Σημειώνεται γενικώς ότι η νομοθεσία αυτή δεν εφαρμόζεται σε μικρού και μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις, ενώ ειδικώς κατά την εξέταση της πιθανότητας ενεργειών για την αποφυγή απόκτησης μόνιμης εγκατάστασης στη χώρα, προβλέπεται εξαίρεση για τις εταιρείες που πωλούν αγαθά ή παρέχουν υπηρεσίες στο Ηνωμένο Βασίλειο που δεν υπερβαίνουν το ποσό των 10 εκ. λιρών. Πρόκειται, δηλαδή, εμφανώς για μία ρύθμιση που στοχεύει σε μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους που επωφελούνται του φορολογικού τους σχεδιασμού προκειμένου να αποκτήσουν σημαντικό φορολογικό πλεονέκτημα παρά τη δραστηριοποίησή τους στο Ηνωμένο Βασίλειο.

Ενδιαφέρον είναι δε, ότι οι εν λόγω διατάξεις εξετάζουν γενικά τις περιπτώσεις μεταφοράς κερδών εκτός χώρας και όχι μόνο τη μεταφορά κερδών προς κράτη με προνομιακό φορολογικό καθεστώς. Το κρίσιμο για τη συγκεκριμένη νομοθεσία είναι η φορολόγηση στο Ηνωμένο Βασίλειο των κερδών που αναλογούν σε αυτό ενώ είναι αδιάφορο αν η μεταφορά των κερδών τυχόν πραγματοποιείται, για παράδειγμα, προς τη Γερμανία ή τις Μπαχάμες.

Άξιο αναφοράς είναι, τέλος, το γεγονός ότι οι ίδιες οι επιχειρήσεις έχουν υποχρέωση να υποβάλλουν εγγράφως και εντός τριών μηνών από τη λήξη της διαχειριστικής περιόδου γνωστοποίηση ότι συντρέχουν στην περίπτωση τους οι προϋποθέσεις εφαρμογής της συγκεκριμένης νομοθεσίας.

Σημειώνεται ότι στα πρότυπα του Diverted Profits Tax του Ηνωμένου Βασιλείου, αντίστοιχη νομοθεσία θεσπίστηκε και εφαρμόζεται από το 2017 και στην Αυστραλία. Η νομοθεσία, στην περίπτωση αυτή, έχει εφαρμογή σε πολυεθνικές επιχειρήσεις με παγκόσμιο εισόδημα άνω του 1 δις δολαρίων και εισόδημα στην Αυστραλία άνω των 25 εκ. δολαρίων. Ο συντελεστής που προβλέπεται στην περίπτωση αυτή είναι 40%.