Οι διατάξεις του άρθρου 10 του Ν 2579/1998  , όπως ισχύουν σήμερα, ρυθμίζουν τα θέματα της φορολογίας μεταβίβασης των Δ.Χ. λεωφορείων αστικών και υπεραστικών ενταγμένων σε ΚΤΕΛ ή ΚΤΕΛ ΑΕ, των τουριστικών λεωφορείων καθώς και των επιβατικών Δ.Χ. αυτοκινήτων ΤΑΧΙ έως την 31.12.2018, σύμφωνα με το άρθρο 182 παρ. 4 του πρόσφατου Ν 4537/2018 (ΦΕΚ Α΄ 84/15.5.2018).

 

Οι διατάξεις αυτές, λειτουργούν παράλληλα και αυτόνομα προς τις γενικές φορολογικές διατάξεις (ΚΦΕ, Ν 4172/2013) και έχουν περιορισμένη χρονική διάρκεια εφαρμογής.

 

Αφορούν την μεταβίβαση από επαχθή αιτία των αυτοκινήτων δημόσιας χρήσης και κατά συνέπεια στην περίπτωση δωρεών ή κληρονομιών εξακολουθούν και εφαρμόζονται οι οικείες διατάξεις και όχι οι διατάξεις αυτού του άρθρου.

 

Στις περιπτώσεις που επιβάλλεται ο φόρος αυτού του άρθρου προβλέπεται παράλληλη απαλλαγή των πωλητών από το φόρο ή την εισφορά που επιβάλλεται με βάση τις ισχύουσες διατάξεις στο κέρδος (υπεραξία) που προκύπτει από τη μεταβίβαση τόσο της άδειας των αυτοκινήτων αυτών, όσο και από τη μεταβίβαση ως εμπορεύματος του οχήματος (που αποτελεί πάγιο στοιχείο για τους ιδιοκτήτες του) των υπόψη αυτοκινήτων δημόσιας χρήσης (ΠΟΛ. 1113/1998).

 

 

Συγκεκριμένα, τα αναλογικά κλιμακωτά πάγια τέλη χαρτοσήμου: (Άρθρο 4 παρ. 4 ΝΔ 1146/1972) καθορίσθηκαν ως ακολούθως:

 

[...] β) Αυτοκίνητα επιβατηγά δημοσίας χρήσεως, μετά ή άνευ μετρητού, εις δύο και έντεκα (2,11) ευρώ ανά φορολογήσιμον ίππον...

 

στ) Λεωφορεία, πάσης κατηγορίας και χρήσεως, εις τέσσερα και σαράντα (4,40) ευρώ ανά θέσιν καθημένου επιβάτου και εις ογδόντα οκτώ λεπτά (0,88) ανά θέσιν ορθίου επιβάτου.

 

Επί πλέον καθορίσθηκε αναλογικό τέλος χαρτοσήμου (άρθρο 4 παρ. 5) προκειμένου περί μεταβιβάσεως αυτοκινήτου οχήματος δημοσίας χρήσεως, πάσης κατηγορίας, ...εις ποσοστόν ενός και πεντήκοντα εκατοστών επί τοις εκατόν (1,50%) επί της αξίας της αδείας κυκλοφορίας τούτου (υπεραξία), κατά τον χρόνον της μεταβιβάσεως. Τα τέλη αυτά προσαυξάνονται και με εισφορά ΟΓΑ 20% (ΠΟΛ. 28/3.2.1987 και ΠΟΛ. 1103/1990, ΠΟΛ.1195/1993).

 

 

Ειδικότερα, σε κάθε μεταβίβαση από επαχθή αιτία αυτοκινήτου δημόσιας χρήσης, επιβάλλεται εφάπαξ ποσό φόρου για τη μεταβιβαζόμενη άδεια κυκλοφορίας ως ακολούθως:

 

Παρ. 1. [...] β) Για επιβατικό αυτοκίνητο δημόσιας χρήσης (ΤΑΧΙ), κατά την πρώτη μεταβίβαση, ποσό τρείς χιλιάδες σαράντα ένα ευρώ και εβδομήντα πέντε λεπτά (3.041,75). Για καθεμιά από τις μετέπειτα από αυτή μεταβιβάσεις, ποσό χίλια τριακόσια πενήντα ένα ευρώ και είκοσι πέντε λεπτά (1.351,25). Τα ποσά αυτά μειώνονται κατά ποσοστό δεκαπέντε τοις εκατό (15%) εφόσον το αυτοκίνητο έχει ως έδρα δήμο ή κοινότητα με πληθυσμό κάτω από εκατό χιλιάδες (100.000) κατοίκους και κατά ποσοστό είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) εφόσον το αυτοκίνητο έχει ως έδρα δήμο ή κοινότητα με πληθυσμό κάτω από πέντε χιλιάδες (5.000) κατοίκους. Ως πρώτη μεταβίβαση, για την εφαρμογή των διατάξεων της περίπτωσης αυτής, θεωρείται η μεταβίβαση που έγινε μετά την 1.1.1997.

 

γ) Για τουριστικό λεωφορείο δημόσιας χρήσης, ποσό τριακόσια τριάντα εννέα ευρώ και είκοσι πέντε λεπτά (339,25).

 

δ) Για λεωφορείο δημόσιας χρήσης, που ανήκει σε φυσικό πρόσωπο ή σε επιχείρηση οποιασδήποτε νομικής μορφής ή σε κοινοπραξία ή σε κοινωνία, που είναι ενταγμένο σε ΚΤΕΛ και εκτελεί μεταφορές με κόμιστρο, σε:

 

αα) Υπεραστικές επιβατικές γραμμές, αναλόγως του ύψους του μερίσματος που διανεμήθηκε για το μεταβιβαζόμενο λεωφορείο στο προηγούμενο έτος από τη μεταβίβαση, ποσό δύο χιλιάδες είκοσι εννέα και εβδομήντα πέντε (2.029,75) ευρώ, εφόσον το υπόψη μέρισμα δεν ήταν μεγαλύτερο από είκοσι εννέα χιλιάδες τριακόσια πενήντα (29.350) ευρώ, ποσό τρείς χιλιάδες τριακόσια εβδομήντα πέντε ευρώ και είκοσι πέντε λεπτά (3.375,25), εφόσον το υπόψη μέρισμα ήταν πάνω από είκοσι εννέα χιλιάδες τριακόσια πενήντα (29.350) ευρώ και μέχρι σαράντα τέσσερις χιλιάδες είκοσι πέντε (44.025) ευρώ και ποσό πέντε χιλιάδες εξήντα (5.060,00) ευρώ, εφόσον το υπόψη μέρισμα υπερέβαινε τα σαράντα τέσσερις χιλιάδες είκοσι πέντε (44.025) ευρώ.

 

ββ) Αστικές επιβατικές γραμμές, ποσό χίλια εξακόσια ενενήντα ευρώ και πενήντα λεπτά (1.690,50).

 

ε) ...

 

Κατά την εφαρμογή των διατάξεων αυτής της παραγράφου, για κάθε μεταβίβαση ποσοστού δικαιώματος συνιδιοκτησίας, το αντίστοιχο ποσό φόρου επιμερίζεται ανάλογα. 

 

Παρ. 2. Σε κάθε μεταβίβαση του οχήματος αυτοκινήτου δημόσιας χρήσης από επαχθή αιτία, περιλαμβανομένης και της ανταλλαγής του, πριν από τη μεταβίβαση αυτή, καταβάλλεται εφάπαξ πάγιο ποσό φόρου για τη μεταβίβαση του πάγιου αυτού στοιχείου ως εξής:

 

[...] β) Για επιβατικό αυτοκίνητο δημόσιας χρήσης, ποσό τριακόσια τριάντα εννέα ευρώ και είκοσι πέντε λεπτά (339,25).

 

γ) Για τουριστικό λεωφορείο δημόσιας χρήσης, αναλόγως του αριθμού των θέσεων καθήμενων επιβατών του οχήματος και των ετών κυκλοφορίας του στην Ελλάδα ως εξής:

 

 

δ) Για λεωφορείο δημόσιας χρήσης, που είναι ενταγμένο σε ΚΤΕΛ ή ανήκει σε επιχείρηση με οποιαδήποτε νομική μορφή ή κοινοπραξία ή κοινωνία, το οποίο εκτελεί ή εκτελούσε μεταφορές σε αστικές ή υπεραστικές επιβατικές γραμμές, ποσό χίλια τριακόσια πενήντα ένα ευρώ και είκοσι πέντε λεπτά (1.351,25). Στην περίπτωση που από το έτος της πρώτης κυκλοφορίας του λεωφορείου στην Ελλάδα έχουν παρέλθει πάνω από δέκα έτη, ως πρώτου έτους λαμβανομένου του έτους της πρώτης κυκλοφορίας του στην Ελλάδα, το πιο πάνω ποσό μειώνεται στα εξακόσια εβδομήντα οκτώ ευρώ και πενήντα λεπτά (678,50).

 

Για κάθε μεταβίβαση ποσοστού συνιδιοκτησίας του οχήματος, το αντίστοιχο ποσό φόρου αυτής της παραγράφου επιμερίζεται ανάλογα.

 

Έγινε δεκτό από την Διοίκηση (ΠΟΛ. 1113/1998) ότι οι διατάξεις του άρθρου 10 του Ν 2579/1998  δεν επηρεάζουν άμεσα ή έμμεσα ούτε άλλες διατάξεις της φορολογίας εισοδήματος (πχ. τεκμήριο δαπάνης αγοράς επιχείρησης, με εξαίρεση βέβαια τις διατάξεις για την φορολογία υπεραξίας), ούτε διατάξεις άλλων φορολογιών (κληρονομιών, δωρεών κλπ). (3)

 

«Δεν επιβάλλονται τα ποσά φόρου των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 10 του Ν 2579/1998  σε περίπτωση ανταλλαγής ποσοστών συνιδιοκτησίας που πραγματοποιείται μεταξύ τους. Προκειμένου για μεταβιβάσεις που πραγματοποιούνται σε δικαιούχους που υπάγονται στην Αʼ και Βʼ κατηγορία του άρθρου 29 του Ν 2961/2001 (ΦΕΚ 266 Αʼ), τα ποσά φόρου των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 10 του Ν 2579/1998  μειώνονται κατά ποσοστό πενήντα τοις εκατό (50%) και είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) αντίστοιχα» (άρθρο 32 § 2 του Ν 3229/2004  , ΦΕΚ Α΄ 38 10.2.2004).

 

Δηλαδή, θεσπίσθηκε απαλλαγή από την καταβολή του εφάπαξ πάγιου ποσού φόρου που προβλέπεται από τις προαναφερόμενες διατάξεις για το όχημα αλλά και για την άδεια κυκλοφορίας αυτού, στην περίπτωση ανταλλαγής ποσοστών συνιδιοκτησίας που πραγματοποιείται μεταξύ των εκμεταλλευτών οχημάτων δημόσιας χρήσης (ΤΑΧΙ, λεωφορείων κ.λπ.). Για παράδειγμα έστω ότι ο Α και ο Β είναι συνιδιοκτήτες κατά 50% σε δύο διαφορετικά λεωφορεία τουριστικά τα Χ και Ψ. Εάν ο Α ανταλλάξει το ποσοστό συμμετοχής (50%) του λεωφορείου (Χ) με το ποσοστό του Β (50%) στο λεωφορείο (Ψ), η πράξη αυτή απαλλάσσεται της εφάπαξ καταβολής του πάγιου ποσού φόρου.

 

Σε άλλη περίπτωση έστω ότι ο Α έχει το 100% ενός ταξί (Χ) και ο Β το 100% ενός ταξί (Ψ), ο Β ανταλλάσσει το 50% του (Ψ) Ταξί με το 50% του (Χ) ταξί του Α, η πράξη αυτή απαλλάσσεται της εφάπαξ καταβολής του πάγιου ποσού φόρου για το όχημα και την άδεια του.

 

Επίσης, καθιερώθηκε μείωση των ποσών φόρου που επιβάλλονται για την άδεια και το όχημα αυτοκινήτων δημόσιας χρήσης (ΤΑΧΙ, λεωφορεία) κατά τη μεταβίβασή τους σε συγγενείς πρώτου και δεύτερου βαθμού, όπως οι κατηγορίες αυτής της συγγένειας προσδιορίζονται στο άρθρο 29 του Ν 2961/2001  .

 

Παρ. 3: Τα ποσά των φόρων των προηγούμενων παραγράφων βαρύνουν τον πωλητή και καταβάλλονται από αυτόν με την υποβολή σχετικής δήλωσης στη δημόσια οικονομική υπηρεσία που είναι αρμόδια για τη φορολογία του εισοδήματός του.

 

Η δήλωση αυτή υπογράφεται από όλους τους συμβαλλόμενους και υποβάλλεται σε τέσσερα (4) αντίτυπα από τα οποία τα δύο επιστρέφονται θεωρημένα στον αγοραστή και το ένα στον πωλητή...

 

Όταν μεταβιβάζεται η άδεια του αυτοκινήτου δημόσιας χρήσης, υποβάλλεται μια μόνο δήλωση για την καταβολή του φόρου τόσο για τη μεταβιβαζόμενη άδεια, όσο και για το μεταβιβαζόμενο όχημα ως εμπόρευμα, ενώ εάν μεταβιβάζεται μόνο το αυτοκίνητο όχημα, στο έντυπο της δήλωσης γράφεται ότι μεταβιβάζεται μόνο το αυτοκίνητο όχημα και όχι και η άδεια και καταβάλλεται ο φόρος μόνο για το αυτοκίνητο όχημα (πάγιο στοιχείο).

 

Παρ. 4: Απαγορεύεται η σύνταξη συμβολαιογραφικών εγγράφων (4), καθώς και η καταχώριση σε δημόσια βιβλία ή έγγραφα συμβολαιογραφικού ή ιδιωτικού συμφωνητικού, για δικαιοπραξία των παραγράφων 1 και 2 αυτού του άρθρου, καθώς και η έκδοση οποιουδήποτε δημοσίου εγγράφου που να βεβαιώνει οτιδήποτε που να προκύπτει από αυτή τη δικαιοπραξία, χωρίς την υποβολή θεωρημένου από την αρμόδια οικονομική υπηρεσία αντιτύπου της δήλωσης αυτού του άρθρου. Τα πρόσωπα που παραβαίνουν τις υποχρεώσεις που προβλέπονται από αυτό το άρθρο υπόκεινται και στο πρόστιμο της παραγράφου 1 του άρθρου 4 του Ν

2523/1997  [...].

 

Σύμφωνα με το άρθρο 3 παρ. 5 του Ν 2963/2001  μαζί με την άδεια κυκλοφορίας ΔΧ των λεωφορείων αστικών και υπεραστικών, τα οποία είναι ενταγμένα σε ΚΤΕΛ, μεταβιβάζονται και οι μετοχές της ΚΤΕΛ ΑΕ, τις οποίες κατέχει ο πωλητής.

 

Με την επιβολή του σχετικού εφάπαξ ποσού φόρου εξαντλείται η φορολογική υποχρέωση για το υπερτίμημα που προκύπτει κατά τις μεταβιβάσεις αυτές. Τα προαναφερόμενα ισχύουν για όλες τις περιπτώσεις μεταβίβασης Δ.Χ. οχήματος ανεξάρτητα από την κατηγορία των βιβλίων που τηρεί η επιχείρηση της οποίας αυτό είναι πάγιο στοιχείο (ΠΟΛ. 1044/2004).

 

Δεδομένου ότι οι διατάξεις του άρθρου 10 του Ν 2579/1998 κατισχύουν, ως ειδικότερες, σε σχέση με τις διατάξεις του Ν 4172/2013  (ΚΦΕ), προκύπτει ότι με την καταβολή των πιο πάνω ποσών φόρου δεν έχουν περαιτέρω εφαρμογή οι διατάξεις του Ν 4172/2013  στις πωλήτριες επιχειρήσεις για την υπεραξία που προκύπτει από τη μεταβίβαση της άδειας κυκλοφορίας και του οχήματος, αντίστοιχα, με την επιφύλαξη των διατάξεων του δεύτερου εδαφίου της παρ. 1 του άρθρου 47 του ίδιου νόμου (ΠΟΛ. 1128/2015), δηλαδή με την επιβολή του σχετικού εφάπαξ ποσού φόρου εξαντλείται η φορολογική υποχρέωση για το υπερτίμημα που προκύπτει κατά τις μεταβιβάσεις αυτές (ΠΟΛ. 1044/2004).

 

Διευκρινίζεται ότι τα πιο πάνω αναφερόμενα σχετικά με τη μη περαιτέρω φορολόγηση της υπεραξίας που προκύπτει από τη μεταβίβαση της άδειας κυκλοφορίας και του οχήματος, αντίστοιχα, εφόσον έχουν καταβληθεί τα ποσά φόρου του άρθρου 10 του Ν 2579/1998  , εφαρμόζονται και για την υπεραξία που προκύπτει από τη μεταβίβαση μετοχών ανώνυμων εταιρειών ΚΤΕΛ, όταν η μετοχική ιδιότητα μεταβιβάζεται ταυτόχρονα με τη μεταβίβαση του λεωφορείου δημόσιας χρήσης, κυριότητας του μεταβιβάζοντος μετόχου (φυσικού ή νομικού προσώπου), σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 5 του άρθρου 3 του N 2963/2001, καθώς και για την υπεραξία που προκύπτει όταν η μεταβίβαση του οχήματος δημόσιας χρήσης και της άδειας κυκλοφορίας του συνεπάγεται τη μεταβίβαση ολόκληρης της ατομικής επιχείρησης. (ΠΟΛ. 1128/2015).

 

Τέλος, επισημαίνεται ότι μετά την λήξη του μεταβατικού καθεστώτος του άρθρου 10 του Ν 2579/1998  , από την 1.1.2019 για το υπερτίμημα των μεταβιβάσεων των αυτοκινήτων ΔΧ θα έχουν εφαρμογή οι διατάξεις του Ν 4172/2013  .

 

 

(1). Κατʼ άρθρο 33 του Ν 1759/1998  (ΦΕΚ Αʼ 50) «θεσπίζεται υπέρ ΤΣΑ ποσοστιαία εισφορά 3% στη μεταβιβαζόμενη συνολική αξία κάθε αυτοκινήτου Δημόσιας Χρήσης ή ποσοστού αυτού καταβαλλόμενη κατά ίσα μέρη από τους συμβαλλόμενους».

 

(2). Η μεταβίβαση της άδειας μεταφορικού μέσου δημόσιας χρήσης, με ή χωρίς τη μεταβίβαση και του ίδιου του μεταφορικού μέσου, εφʼ όσον η μεταβίβαση γίνεται από επαχθή αιτία, δηλαδή με αντάλλαγμα και ο αποκτών δια αυτής δύναται να ενεργήσει δημόσια μεταφορά προσώπων, δεν υπόκειται σε ΦΠΑ αλλά υποχρεωτικά υπάγεται σε τέλος χαρτοσήμου (ΠΟΛ. 1103/1990). Συγκεκριμένα, για τη μεταβίβαση αυτή οφείλονται τα τέλη χαρτοσήμου που προβλέπονται από τις διατάξεις του ΝΔ 1146/1972.

 

(3). Η πώληση αποχαρακτηρισμένου αυτοκινήτου ΔΧ ως εμπορεύματος υπόκειται σε ΦΠΑ. Η αγορά νέου οχήματος σε αντικατάσταση παλαιού από τον κάτοχο αδείας αυτοκινήτου ΔΧ δεν αποτελεί τεκμήριο αγοράς και υπόκειται σε ΦΠΑ και όταν αποκτάται από χώρα της ΕΕ.

 

(4). Συντάσσεται συμβολαιογραφικό έγγραφο για την μεταβίβαση τουριστικού λεωφορείου με παλαιά άδεια. Για την μεταβίβαση εξ ολοκλήρου αδείας ΔΧ λεωφορείου ενταγμένου σε ΚΤΕΛ αντί συμβολαίου εκδίδεται τιμολόγιο πώλησης, ενώ για την μεταβίβαση ποσοστού επί της αδείας συντάσσεται συμβολαιογραφικό έγγραφο. Για την πώληση άδειας ΤΑΧΙ αρκεί η εγγραφή στο βιβλίο μεταβολών του αυτοκινήτου και η έκδοση τιμολογίου πώλησης.