ΥΠΟΙΚ 1135929/6222/1572/0014/ΠΟΛ.1300/7.12.1998 Κοινοποίηση ορισμένων διατάξεων του Ν.2648/1998 (ΦΕΚ 238/Α`), οι οποίες αφορούν το ΦΠΑ και παροχή διευκρινίσεων για την ορθή εφαρμογή τους

Σας κοινοποιούμε ορισμένες διατάξεις των άρθρων 22, 25, 30, 34 και 42 του Ν.2648/1998 (ΦΕΚ 238/Α`/22.10.1998) "Ρυθμίσεις δασμολογικού και φορολογικού περιεχομένου, τροποποίηση του Κώδικα Φορολογικής Δικονομίας και άλλες διατάξεις", οι οποίες αναφέρονται σε θέματα ΦΠΑ και παρέχουμε τις ακόλουθες οδηγίες για την ορθή και ομοιόμορφη εφαρμογή τους.

Α. Ευθύνη διοικούντων Νομικά Πρόσωπα

Με τις διατάξεις της παρ. 7 του άρθρου 22 του Ν.2648/1998 ορίζεται ότι οι διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 115 του Ν.2238/1994, όπως αυτές προστέθηκαν με την προηγούμενη παρ. 6 του νόμου αυτού, εφαρμόζονται και για την περ. β` του άρθρου 45 του Ν.1642/1986.

Η ανωτέρω παραπομπή στις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 115 του Ν.2238/1994 έχει ως πρακτική συνέπεια για το ΦΠΑ ότι τα πρόσωπα που θεωρούνται νόμιμοι εκπρόσωποι των Νομικών Προσώπων και ορίζονται στις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 115 του Ν.2238/1994, ευθύνονται προσωπικώς, αλληλεγγύως και εις ολόκληρο με το υπόχρεο και υποκείμενο στο ΦΠΑ Νομικό Πρόσωπο για την καταβολή του ΦΠΑ, όχι μόνο κατά τη διάλυση, συγχώνευση ή μετατροπή των Νομικών Προσώπων, όπως ίσχυε μέχρι σήμερα, αλλά και κατά τη διάρκεια της λειτουργίας των Νομικών Προσώπων και από το χρόνο που το κάθε Νομικό Πρόσωπο όφειλε να επιδίδει στις αρμόδιες ΔΟΥ δηλώσεις ΦΠΑ. Τα ανωτέρω ισχύουν από 1.12.1998, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 48 του νόμου αυτού. Επίσης, διευκρινίζεται ότι σχετικές με το ανωτέρω θέμα είναι και οι οδηγίες που δίδονται με την ΠΟΛ.1272/9.11.1998 ΕΔΥΟ (σελίδα 6) της Διεύθυνσης Φορολογίας Εισοδήματος.

Β. Αποδεικτικό ενημερότητας για χρέη και φορολογικές υποχρεώσεις προς το Δημόσιο

Με τις διατάξεις των παρ. 2, 3 και 4 του άρθρου 25 του νόμου ορίζεται ότι οι περιορισμοί και οι απαγορεύσεις που επιβάλλονται στις συναλλαγές, πράξεις ή ενέργειες των οφειλετών του Δημοσίου, όπως ορίζονται στο άρθρο 26 του Ν.1882/1990, εφαρμόζονται πλέον από 1.1.1999 και προς τους υπόχρεους του ΦΠΑ, οι οποίοι δεν επέδωσαν δηλώσεις ΦΠΑ και δεν απέδωσαν στο Δημόσιο τον οφειλόμενο απ` αυτούς φόρο μέχρι τη χρονολογία έκδοσης από την αρμόδια ΔΟΥ του αποδεικτικού ενημερότητας.

Με τις ίδιες ως άνω διατάξεις παρέχεται εξουσιοδότηση στον Υπουργό Οικονομικών να καθορίζει με αποφάσεις του το χρόνο ισχύος του αποδεικτικού ενημερότητας, ο οποίος μπορεί να διαφοροποιείται ανάλογα με την αιτία που ζητείται το αποδεικτικό αυτό ή ανάλογα με τη συνέπεια ή όχι στις φορολογικές υποχρεώσεις του υπόχρεου σε ΦΠΑ και εφόσον δεν εκκρεμούν σε βάρος του βεβαιωμένες οφειλές από ΦΠΑ, κατά τον Κώδικα Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων (ΚΕΔΕ).

Γ. Τρόπος καταβολής του φόρου και ατομική ειδοποίηση του υπόχρεου με αντίγραφο του πρακτικού διοικητικής επίλυσης της διαφοράς

1. Με τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 30 του νόμου, αντικαταστάθηκε η υποπερ. δδ` της περ. β` της παρ. 2 του άρθρου 44 του Ν.1642/1986, όπως αυτή ίσχυε μετά την τροποποίηση που έγινε με το Ν.2093/1992. Με την αντικατάσταση αυτή ορίζεται ότι, εφόσον ο ΦΠΑ που βεβαιώθηκε δεν υπερβαίνει τις 100.000 δρχ., έναντι 50.000 δρχ. που ίσχυε προηγουμένως, καταβάλλεται εφάπαξ τον επόμενο μήνα από τη βεβαίωση. Στις παρακάτω περιπτώσεις, που αναφέρονται στην παρ. 3 του άρθρου 44 του Ν.1642/1986, ο φόρος καταβάλλεται σε δύο ίσες μηνιαίες δόσεις, εφόσον υπερβαίνει τις 100.000 δρχ.:

α) Σε περίπτωση διοικητικής επίλυσης της διαφοράς.

β) Σε περίπτωση κατάργησης της φορολογικής δίκης, κατά τις διατάξεις της παρ. 1 του Ν.Δ.4600/1966.

γ) Σε περίπτωση βεβαίωσης με βάση πράξη, η οποία οριστικοποιήθηκε λόγω άσκησης ή μη εμπρόθεσμης άσκησης προσφυγής.

Η νέα διάταξη ισχύει από την πρώτη του μεθεπόμενου μήνα από τη δημοσίευση του νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, δηλαδή από 1.12.1998 και καταλαμβάνει βεβαιώσεις ΦΠΑ που γίνονται μετά τη χρονολογία αυτή.

2. Με τις διατάξεις της παρ. 4 του άρθρου 30 του νόμου προστέθηκε νέο εδάφιο στο τέλος της παρ. 4 του άρθρου 42 (διοικητική επίλυση της διαφοράς) του Ν.1642/1986. Με την εν λόγω προσθήκη ορίζεται ότι αντίγραφο του πρακτικού της διοικητικής επίλυσης της διαφοράς που υπογράφει ο υπόχρεος σε ΦΠΑ παραδίδεται σ` αυτόν, ενώ το πρακτικό αυτό επέχει και θέση ατομικής ειδοποίησης του υπόχρεου για τις οφειλές του από ΦΠΑ, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 4 του Ν.Δ.356/1974 (ΚΕΔΕ).

Οι διατάξεις αυτής της παραγράφου ισχύουν από 1.12.1998 και για πρακτικά διοικητικής επίλυσης της διαφοράς που υπογράφονται από την ημερομηνία αυτή και μετά.

Δ. Θέματα ΦΠΑ

Με την παρ. 5 του άρθρου 34 του νόμου ρυθμίζονται οι φορολογικές υποχρεώσεις των ΔΕΥΑ, σχετικά με το ειδικό τέλος του Ν.1069/1980.

Οι ΔΕΥΑ επιβάλλουν το ειδικό αυτό τέλος, το οποίο υπολογίζεται στο 80% της αξίας του καταναλισκόμενου νερού, για τη χρηματοδότηση έργων μελέτης, κατασκευής και επέκτασης έργων ύδρευσης και αποχέτευσης.

Οπως διευκρινίστηκε με την υπ` αριθ. 1131481/7043/ΠΟΛ.1282/23.12.1992 εγκύκλιο, από 25.11.1992 στο χαμηλό συντελεστή ΦΠΑ 8% υπάγεται μόνο η αξία του καταναλισκόμενου νερού, ενώ τα υπόλοιπα έσοδα των ΔΕΥΑ υπάγονται στον κανονικό συντελεστή ΦΠΑ 18%.

Επειδή ορισμένες ΔΕΥΑ, από λανθασμένη ερμηνεία, δεν επέβαλαν ΦΠΑ επί του ανωτέρω τέλους ή επέβαλαν ΦΠΑ με μειωμένο συντελεστή, έγινε ρύθμιση με τις διατάξεις του άρθρου 12 του Ν.2515/1997, σύμφωνα με τις οποίες δεν απαιτείτο η είσπραξη του νόμιμα οφειλόμενου ΦΠΑ για το διάστημα από 25.11.1992 έως και 31.12.1996, εφόσον αποδεικνύεται ότι ο φόρος αυτός δεν εισπράχθηκε.

Με την κοινοποιούμενη διάταξη ορίζεται ότι για πράξεις που πραγματοποιήθηκαν από 1.1.1997 έως και 30.9.1998 και οι λογαριασμοί εκδόθηκαν μέχρι την ημερομηνία αυτή, δεν καταβάλλεται από τις ΔΕΥΑ η διαφορά του φόρου, εφόσον αυτός δεν χρεώθηκε στους καταναλωτές.

Επίσης, ορίζεται ότι πράξεις επιβολής ΦΠΑ, προστίμων και άλλων επιβαρύνσεων που τυχόν έχουν εκδοθεί για το διάστημα από 1.1.1997 έως και 30.9.1998 και αφορούν τη διαφορά φόρου επί του τέλους αυτού, ακυρώνονται, εφόσον δεν έχουν καταστεί με οποιοδήποτε τρόπο οριστικές μέχρι την ημερομηνία δημοσίευσης του νόμου (22.10.1998).

Διευκρινίζεται ότι για λογαριασμούς που εκδόθηκαν μετά την 1.10.1998, οι ΔΕΥΑ υποχρεούνται ν` αποδώσουν ΦΠΑ με συντελεστή 18% επί της αξίας του ειδικού τέλους, ανεξάρτητα από την είσπραξή του ή μη από τους καταναλωτές.

Ε. Ρύθμιση χρεών προβληματικών και υπερχρεωμένων επιχειρήσεων

Με τις διατάξεις του άρθρου 42 του κοινοποιούμενου νόμου ρυθμίζονται γενικά φορολογικές υποχρεώσεις από κάθε φόρο, τέλος ή εισφορά υπέρ τρίτων, προβληματικών και υπερχρεωμένων επιχειρήσεων, οι οποίες είχαν υπαχθεί στις διατάξεις του άρθρου 44 του Ν.1892/1990 για χρέη τους που δημιουργήθηκαν μετά την αρχική συμφωνία πιστωτών και προβληματικής επιχείρησης και δεν συμπεριλήφθηκαν στον Ισολογισμό της τελευταίας, πριν από τη σχετική συμφωνία, εταιρικής χρήσης και μέχρι της ημερομηνίας που η συμφωνία αυτή επικυρώθηκε με σχετική απόφαση του αρμόδιου Εφετείου.

Η εν λόγω ρύθμιση προβλέπει την υποβολή από μέρους των προβληματικών επιχειρήσεων των σχετικών κατά φορολογία δηλώσεων, εντός εξήντα ημερών από τη δημοσίευση του Ν.2648/1998, δηλαδή μέχρι 22.12.1998, για τις φορολογικές τους υποχρεώσεις που αφορούν την πιο πάνω αναφερόμενη χρονική περίοδο και οι δηλώσεις τους θα θεωρούνται εμπρόθεσμες, χωρίς να επιβάλλονται προσαυξήσεις και πρόστιμα.

Σε περίπτωση κατά την οποία στις πιο πάνω προβληματικές επιχειρήσεις, που έχουν υπαχθεί στις διατάξεις του άρθρου 44 του Ν.1892/1990, έχουν ήδη καταλογισθεί κύριοι και πρόσθετοι φόροι, τέλη, εισφορές και πρόστιμα, για φορολογικές τους υποχρεώσεις που γεννήθηκαν και αφορούν το πιο πάνω αναφερόμενο χρονικό διάστημα και οι υποθέσεις τους εκκρεμούν στις ΔΟΥ ή ενώπιον των Δικαστηρίων, δίδεται η δυνατότητα στις επιχειρήσεις αυτές να υποβάλουν αίτηση στον Προϊστάμενο της αρμόδιας ΔΟΥ μέσα σε εξήντα ημέρες από τη δημοσίευση του νόμου, ήτοι μέχρι 22.12.1998 και να ζητήσουν τη διοικητική επίλυση της διαφοράς κατά τη διαδικασία του Ν.Δ.4600/1966, χωρίς να καταβληθούν προσαυξήσεις και πρόστιμα.

Τα ποσά τα οποία προκύπτουν από κύριους φόρους, τέλη και εισφορές, με βάση τις υποβαλλόμενες δηλώσεις ή με τη διοικητική επίλυση της διαφοράς, βεβαιώνονται και καταβάλλονται σε δώδεκα ισόποσες δόσεις, από τις οποίες η πρώτη δόση καταβάλλεται τον επόμενο μήνα από τη βεβαίωση και οι υπόλοιπες δόσεις την τελευταία εργάσιμη για το Δημόσιο ημέρα των ένδεκα επόμενων μηνών.

Σε περίπτωση που τυχόν έχουν βεβαιωθεί στις ΔΟΥ χρηματικά ποσά σε βάρος των επιχειρήσεων αυτών, που αφορούν φορολογικές τους υποχρεώσεις που ανάγονται στη χρονική περίοδο που προαναφέρθηκε, ανεξάρτητα από το αν τα ποσά αυτά καταβλήθηκαν ή όχι, τα ποσά αυτά εκπίπτουν με Ατομικό Φύλλο Εκπτωσης (ΑΦΕΚ) και ενεργείται εξ υπ` αρχής βεβαίωση, με βάση το πρακτικό διοικητικής επίλυσης της διαφοράς, ενώ, σε περίπτωση που, λόγω προηγηθείσας μερικής ή ολικής καταβολής, προκύπτει από την εκκαθάριση του ΑΦΕΚ επιστροφή χρηματικού ποσού, το ποσό αυτό συμψηφίζεται με τη νέα βεβαίωση στις παραπάνω δόσεις (12 δόσεις), χωρίς να απαιτείται οι δόσεις αυτές να έχουν καταστεί ληξιπρόθεσμες.

Προϋπόθεση εφαρμογής των διατάξεων του άρθρου 42 του Ν.2648/1998 είναι η εμπρόθεσμη καταβολή των παραπάνω δόσεων, ενώ, σε περίπτωση μη εμπρόθεσμης καταβολής δύο συνεχών δόσεων, εφαρμόζονται οι διατάξεις που ίσχυαν κατά το χρόνο διάπραξης των παραβάσεων μη απόδοσης εκπρόθεσμης απόδοσης ή ανακριβούς απόδοσης των οφειλομένων φόρων, τελών και εισφορών.

ΣΤ. Διευκρινίσεις θεμάτων ΦΠΑ με εγκυκλίους άλλων Διευθύνσεων του Υπουργείου Οικονομικών

Τέλος, επισημαίνεται ότι, για ορισμένες ρυθμίσεις που γίνονται με το Ν.2648/1998 και οι οποίες μεταξύ των άλλων αφορούν και το ΦΠΑ, δίδονται διευκρινίσεις με τις παρακάτω αναφερόμενες εγκυκλίους άλλων Διευθύνσεων του Υπουργείου Οικονομικών:

α) Για τις παρ. 9 και 10 του άρθρου 32, με την ΠΟΛ.1270/6.11.1998 εγκύκλιο της Διεύθυνσης Ελέγχων και

β) Για τα άρθρα 37 και 38, με τις ΠΟΛ.1246/13.10.1998 και ΠΟΛ.1248/14.10.1998 εγκυκλίους των Διευθύνσεων Είσπραξης Δημοσίων Εσόδων και Φορολογίας Εισοδήματος.