Θέμα: «Απόφαση ΔΕΕ στην υπόθεση C-198/15 - Κλάση 87.13 - Έννοια του όρου «ανάπηροι»» 

Κοινοποιούμε συνημμένα, για ενημέρωση και εφαρμογή, την Απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΔΕΕ) στην υπόθεση C-198/15 (Επίσημη Εφημερίδα της Ε.Ε., σειρά C, αριθ. 260/18-7- 2016), με την οποία παρέχεται ερμηνεία του όρου «ανάπηροι» στα πλαίσια της δασμολογικής κλάσης 87.13 του Κοινού Δασμολογίου της Ε.Ε. «Αμαξάκια τύπου πολυθρόνας και άλλα οχήματα για αναπήρους, έστω και με κινητήρα ή άλλο μηχανισμό προώθησης», καθώς και ερμηνεία του περιεχομένου της εν λόγω δασμολογικής κλάσης όσον αφορά τα χαρακτηριστικά των οχημάτων που προορίζονται για αναπήρους. 

Ειδικότερα, τα βασικά σημεία της προαναφερόμενης Απόφασης έχουν ως εξής: 

1. Σύμφωνα με την παρ. 18 της εν λόγω Απόφασης, και κατά πάγια νομολογία του Δικαστηρίου, το αποφασιστικό κριτήριο για τη δασμολογική κατάταξη των εμπορευμάτων πρέπει γενικά να αναζητείται στα αντικειμενικά χαρακτηριστικά και στις αντικειμενικές ιδιότητές τους. Εξάλλου, σύμφωνα με την παρ. 22, ο προορισμός του προϊόντος μπορεί να αποτελέσει αντικειμενικό κριτήριο κατάταξης, με την προϋπόθεση ότι είναι συμφυής με το εν λόγω προϊόν σύμφωνα με τα προαναφερόμενα χαρακτηριστικά και ιδιότητες αυτού, δηλαδή ο προορισμός του πρέπει να προκύπτει και μπορεί να αναγνωριστεί ως συνέπεια των εν λόγω χαρακτηριστικών. 

2. Σύμφωνα με την παρ. 21, η ουσιώδης διαφοροποίηση μεταξύ του πεδίου εφαρμογής των δασμολογικών κλάσεων 87.03 και 87.13 του Δασμολογίου, εντοπίζεται στο ότι η πρώτη καλύπτει τα οχήματα για τη μεταφορά προσώπων εν γένει, ενώ η δεύτερη περιορίζεται ειδικότερα στα μεταφορικά μέσα για αναπήρους. 

3. Πέραν αυτής της ουσιώδους διαφοροποίησης, το Δικαστήριο επισημαίνει στην παρ. 24, ότι η εκτίμηση του προορισμού ενός οχήματος ως όχημα για αναπήρους της κλάσης 87.13, θα πρέπει να περιορίζεται στην προβλεπόμενη χρήση του με βάση τα αντικειμενικά χαρακτηριστικά και ιδιότητες, όπως προαναφέρθηκε. Κατά συνέπεια, θα πρέπει να εκτιμηθεί εάν το όχημα με βάση το σχεδιασμό του, τον τρόπο χρήσης, τα τεχνικά του χαρακτηριστικά κλπ. προορίζεται σαφώς να χρησιμοποιηθεί από τη συγκεκριμένη ομάδα προσώπων που αναφέρεται ρητά στην κλάση 87.13, δηλαδή από άτομα με αναπηρία. 

4. Επιπλέον, στην ίδια παράγραφο (παρ. 24), το Δικαστήριο επισημαίνει ότι συχνά δεν μπορεί να αποκλειστεί η δυνατότητα παράλληλης χρήσης των οχημάτων αυτών από άλλα άτομα πλην αυτών με αναπηρία, όμως σε κάθε περίπτωση η δασμολογική κατάταξη θα πρέπει να πραγματοποιείται σύμφωνα με την προβλεπόμενη και όχι την πιθανή ή δυνατή χρήση (που συχνά δεν είναι εύκολο να προβλεφθεί εκ των προτέρων). Ως παράδειγμα, το Δικαστήριο αναφέρει την περίπτωση προσώπων που δεν έχουν αναπηρία αλλά χρησιμοποιούν τα οχήματα αυτά για να μετακινούνται σε μικρές αποστάσεις αντί να μετακινηθούν με τα πόδια (π.χ. παίκτες του γκολφ, πρόσωπα που κάνουν αγορές κλπ.). Εντούτοις, εφόσον τα εν λόγω οχήματα έχουν εκ κατασκευής σχεδιαστεί ειδικά για χρήση από αναπήρους, το γεγονός ότι μπορεί και άλλα άτομα να κάνουν παράλληλη χρήση αυτών δεν αποκλείει την υπαγωγή τους στην κλάση 87.13. 

5. Τέλος, όσον αφορά στη συγκεκριμένη ερμηνεία του όρου «ανάπηροι» για σκοπούς εφαρμογής της δασμολογικής κλάσης 87.13, το Δικαστήριο αναφέρει τα εξής: 

• Σύμφωνα με την παρ. 30, δεν είναι εφικτή η ταύτιση του όρου «ανάπηροι» στα πλαίσια της δασμολογικής κλάσης 87.13, με τη γενικότερη και πιο ευρεία ερμηνεία του όρου «αναπηρία», όπως αυτή διαλαμβάνεται στο άρθρο 21 του Χάρτη Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ε.Ε. καθώς και της Οδηγίας 2000/78 ΕΚ του Συμβουλίου για την ίση μεταχείριση στην απασχόληση και την εργασία. 
• Κατά συνέπεια, στην παρ. 32 το Δικαστήριο διευκρινίζει ότι η ερμηνεία του όρου «ανάπηροι» στα πλαίσια της δασμολογικής κλάσης 87.13 πρέπει είναι αυτοτελής και να έχει συγκεκριμένο περιεχόμενο, λαμβάνοντας υπόψη το πλαίσιο στο οποίο εντάσσεται η εν λόγω διάταξη, δηλαδή στη συγκεκριμένη περίπτωση τη δασμολογική κατάταξη οχημάτων για αναπήρους. 
• Λαμβάνοντας υπόψη τα ανωτέρω, και σύμφωνα με την παρ. 33, η βασική έννοια του όρου «οχήματα για αναπήρους» της κλάσης 87.13 είναι ότι πρόκειται για οχήματα που έχουν σχεδιαστεί για να χρησιμεύουν ως βοήθημα σε πρόσωπα που έχουν υποστεί μη οριακό περιορισμό της ικανότητάς τους να βαδίζουν, ενώ ο εν λόγω περιορισμός μπορεί να είναι μόνιμος ή περιορισμένης χρονικής διάρκειας. 
• Τέλος, η τυχόν συνύπαρξη ή μη άλλων διανοητικών ή φυσικών διαταραχών των προσώπων αυτών, πέραν του περιορισμού στην ικανότητα για βάδιση, δεν πρέπει να λαμβάνεται υπόψη και δεν επηρεάζει τη δασμολογική κατάταξη των οχημάτων στην κλάση 87.13, εφόσον πληρούνται τα λοιπά κριτήρια που προαναφέρθηκαν. 

6. Παρακαλούμε για την εφαρμογή των ανωτέρω για σκοπούς δασμολογικής κατάταξης οχημάτων για αναπήρους της δασμολογικής κλάσης 87.13, λαμβάνοντας ιδίως υπόψη ότι το Δικαστήριο της Ε.Ε. αποτελεί την ανώτατη δικαστική αρχή (δικαιοδοτικό όργανο) της Ε.Ε. που διασφαλίζει την ομοιόμορφη ερμηνεία και εφαρμογή του δικαίου της Ε.Ε., ενώ οι αποφάσεις του για θέματα ερμηνείας και εφαρμογής του ενωσιακού δικαίου υπερτερούν έναντι κάθε άλλου μη συμβατού μέτρου του κοινοτικού δικαίου, όπως είναι οι κανονισμοί, οι οδηγίες ή οι αποφάσεις των οργάνων της Ε.Ε., καθώς και έναντι τυχόν εθνικών διατάξεων και ρυθμίσεων. 

Η ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΗ ΤΗΣ Δ/ΝΣΗΣ Π. ΑΔΙΚΗΜΕΝΑΚΗ