Φορολογία και οικογένεια. Πληθυσμιακό πρόβλημα.

του Δημήτρη Σταματόπουλου,
Συγγραφέα Φορολογικού Δικαίου,
τ. Γενικού Διευθυντή Φορολογίας του Υπ. Οικονομικών
Διδάκτορα Παντείου Πανεπιστημίου

Στη φορολογία συγκρούονται πάντοτε πολλές σχολές σκέψης. Άλλοτε για μεγάλα θέματα και άλλοτε για μικρά. Όλες όμως επηρεάζουν την πορεία της χώρας και πέραν του δημιουργού της κάθε εφαρμοσμένης ιδέας. Βέβαια δεν ξεχνάω ότι στη λήψη και εφαρμογή των αποφάσεων ακολουθούμε ως χώρα την θεωρία του εκκρεμούς (από την μια άκρη στην άλλη).

Η φορολογία πρέπει να χρησιμοποιείται ως εργαλείο συγκέντρωσης εσόδων αλλά όχι μόνο. Το εφαρμοζόμενο φορολογικό σύστημα πρέπει να λαμβάνει υπόψη του πολλά δεδομένα και ανάγκες. Γι' αυτό και είναι πολύπλοκα τα φορολογικά συστήματα.  Ακόμα και στο ερώτημα της συγκέντρωσης εσόδων πρέπει να δοθεί η απάντηση για πόσο «κράτος»; Αναγκαίο και χρήσιμο είναι τα έσοδα να επαρκούν για τη λειτουργία ενός σύγχρονου και ευέλικτου δημόσιου τομέα με κοινωνικό πρόσωπο, χωρίς όμως η έκταση του «κράτους» να στερεί ανάπτυξη και να βάζει εμπόδια στη λειτουργία του συνόλου. 

Το εφαρμοσμένο φορολογικό σύστημα πρέπει να χρησιμοποιείται και ως εργαλείο ανάπτυξης, να βοηθάει τον πρώτο και επόμενους βαθμούς συνεργασίας, να ενδιαφέρεται για τις θέσεις εργασίας, να ευνοεί την οικογένεια και να χρησιμοποιείται για την κάλυψη ειδικών αναγκών καθώς και εξυπηρέτηση στόχων που κάθε φορά έχει ανάγκη μια χώρα και η οικονομία της.

Σε προηγούμενο σημείωμα μου είχα αναπτύξει πως με μια απλή διάταξη στη φορολογία είναι δυνατόν να δημιουργηθούν πρόσθετες θέσεις εργασίας.

Σε αυτό το σημείωμα θα ασχοληθώ με το πληθυσμιακό πρόβλημα που αντιμετωπίζει η χώρα και θα μεγεθυνθεί έντονα στο μέλλον.

Διαβάζω μελέτες και προβολές που αναφέρουν ότι ο πληθυσμός της Ελλάδας το 2060 οπωσδήποτε θα έχει μειωθεί από 2,3% έως και 10% με βάση το σημερινό πληθυσμό της χώρας. Ο πληθυσμός της Ελλάδας την 1.1.2016 εκτιμάται επισήμως περίπου στους 10,8 εκ. κατοίκους. Σημειώνουμε ότι ο Δείκτης ολικής γονιμότητας στην Ελλάδα είναι 1,47. Συγκριτικά ο πληθυσμός της Τουρκίας θα ανέρχεται το 2060 περίπου στα 95 εκ. (EUROSTAT) από 79,8 εκ. περίπου σήμερα (2016). Τo 1960 η Ελλάδα είχε πληθυσμό περίπου 8,33 εκ. και η Τουρκία 27,5 εκ..

Σήμερα κυριαρχεί και εφαρμόζεται η λογική ότι τα παιδιά επιδοτούνται κατά βάση διακριτά από τη φορολογία με βάση την αδυναμία και τα χαμηλά εισοδήματα της οικογένειας. Ουσιαστικά χορηγούνται επιδόματα πρόνοιας.

Επειδή ζω στην Ελλάδα (και όχι στην Κίνα) ανήκω στη σχολή σκέψης που πιστεύει ότι η οικογένεια πρέπει να επιβραβεύεται ευθέως μέσω της φορολογίας και να μειώνεται ο φόρος ανάλογα με τα παιδιά ανεξάρτητα του ύψους του εισοδήματος. Δηλαδή να υπάρχει γνήσιο κίνητρο απόκτησης τέκνων σε όλο τον πληθυσμό και για όλες τις οικογένειες και όχι ως μόνο επίδομα πρόνοιας. Αυτό επιβάλλει το συμφέρον της χώρας τόσο για λόγους αναπτυξιακούς όσο και για λόγους υπαρξιακούς.

Τα φυσικά πρόσωπα έχουν περιορισμένη ζωή, αντίθετα τα νομικά πρόσωπα και τα κράτη πρέπει να προγραμματίζουν σε μακροπρόθεσμο ορίζοντα και να μην μένουν σε αδράνεια παρακολουθώντας και καταγράφοντας απλά τις μεταβολές.

Μπορεί να σκεφτεί κάποιος ότι στην περίοδο της κρίσης αυτά είναι «ψύλλοι στα άχυρα» και ίσως να έχει δίκιο, αλλά εδώ γράφουμε «τα θεωρητικά της φορολογίας» που μπορούν να αποτελέσουν αντικείμενο συζήτησης, σκέψης και προβληματισμού τόσο για σήμερα, αλλά κυρίως για το μέλλον.