YΠOIK 1134858/409/B0013/ΠOΛ. 1091/11.3.1997

Κοινοποίηση γνωμοδότησης

Σας κοινοποιούμε την με αριθ. 731/96 γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου, του κράτους η οποία έγινε δεκτή από τον Υφυπουργό Oικονομικών ως προς τη γνώμη της πλειοψηφίας και παρακαλούμε για την εφαρμογή της.

Με τη γνωμοδότηση αυτή έγινε δεκτό ότι αν κατά την αγορά ακινήτου ο αγοραστής έτυχε απαλλαγής από το φόρο για πρώτη κατοικία με τις διατάξεις του ν. 1078/80 και μέσα στην πενταετία το ακίνητο εκπλειστηριάστηκε αναγκαστικά σε περίπτωση που ο καθού προβεί περαιτέρω σε αγορά του ιδίου ακινήτου θα τύχει απαλλαγής για δεύτερη φορά μόνο εφόσον συντρέχουν στο πρόσωπό του οι προϋποθέσεις που προβλέπονται από τις διατάξεις της παραγ. 5 του άρθρου 1 του ν. 1078/80.

TO NOMIKO ΣYMBOYΛIO TOY KPATOYΣ

Αριθμός Γνωμοδοτήσεως: 731/1996

Συνεδρίαση της 5.12.1996

Επί του παραπάνω ερωτήματος το Νομικό Συμβούλιο του κράτους (Δ` Τμήμα) εγνωμοδότησε ως εξής:

I. Με το υπ` αριθμ. πρωτ. 1110201/327/B0013/25.10.1996 έγγραφο του Υπ. Oικονομικών - Γεν. Δ/νσεως Φορολογίας - Δ/νσεως Φ/γίας κεφαλαίου (13) - Τμ. B` δίδεται ότι η E. K. με την από 14.10.1996 αίτησή της προς την ερωτώσα υπηρεσία εγνώρισε ότι είχε αγοράσει διαμέρισμα, ως πρώτη κατοικία, με δανειοδότηση από τράπεζα και είχε τύχει απαλλαγής από τον φόρο μεταβιβάσεως. κατά τους ισχυρισμούς της, σοβαροί λόγοι εμπόδισαν την αποπλήρωμή του χρέους προς την Τράπεζα, η οποία εξ αυτού του λόγου επέσπευσε πλειστηριασμού του διαμερισμάτος μέσα στην πενταετία από της αγοράς και ανεδείχθη υπερθεματίστρια. Ακολούθως, μετά την εξόφληση του χρέους προς την Τράπεζα, επροχώρησε σε αγορά του ίδιου διαμερίσματος για την οποία ερωτάται αν θα τύχει απαλλαγής από τον Φ.M.A.

II. Στο άρθρο 1 παρ. 1 εδ. α` του N. 1078/1980, όπως αντικαταστάθηκε από το άρθρο 45 του N. 2214/94 ορίζεται ότι: _Συμβάσεις αγοράς εξ ολοκλήρου και κατά πλήρη κυριότητα ακινήτου παρά φυσικού προσώπου, εγγάμου, απαλλάσσονται του φόρου μεταβίβασης, εφόσον ο αγοραστής ή η σύζυγος ή οιονδήποτε εκ των τέκνων αυτού που δεν έχει συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας του ή το 25ο προκειμένου περί τέκνων που σπουδάζουν σε αναγνωρισμένες σχολές της ημεδαπής ή αλλοδαπής, δεν έχουν δικαίωμα πλήρους κυριότητας ή επικαρπίας ή οίκησης σε άλλη οικία ή διαμέρισμα που πληρεί τις στεγαστικές ανάγκες της οικογένειάς του, ή δικαίωμα πλήρους κυριότητας επί οικοπέδου οικοδομήσιμου, ή επί ιδανικού μεριδίου οικοπέδου στο οποίο αντιστοιχεί εμβαδόν κτίσματος που πληρεί τις στεγαστικές τους ανάγκες που βρίσκονται σε πόλη με πληθυσμό άνω των 3.000 κατοίκων ή σε τουριστικές περιοχές_.

Στην παράγραφο 5 του ίδιου άρθρου ορίζεται ότι: _H απαλλαγή από του φόρου μεταβιβάσεως δι` αγοράν οικίας ή διαμερίσματος ή οικοπέδου, παρέχεται άπαξ.

κατ` εξαίρεσιν, επί αγοράς οικίας ή διαμερίσματος, παρέχεται τοιαύτη δια μίαν εισέτι φοράν και υπό τας αυτά προϋποθέσεις. μετά πάροδον διετίας τουλάχιστον από της αρχικής αγοράς, εφ` όσον ηυξήθη ο αριθμός των προστατευομένων τέκνων της οικογενείας του αγοραστού και εξεποιήθη η παλαιά οικία ή το διαμέρισμα, όπερ δεν επλήρου τας στεγαστικάς ανάγκας της οικογενείας του, ουχί όμως εις συγγενείς αυτού εξ αίματος ή αγχιστείας μέχρι και του δευτέρου βαθμού_.

Τέλος, στην παράγραφο 7 ορίζεται ότι: _Επιφυλλασσομένων των διατάξεων του δευτέρου εδαφίου της παραγράφου 5 του παρόντος άρθρου, η απαλλαγή παρέχεται υπό τον όρον ότι το ακίνητον θα παραμείνη εις την κυριότητα του αγοραστού επί μίαν τουλάχιστον πενταετίαν. Εν ή περιπτώσει ήθελε τούτο μεταβιβασθή ή συσταθή επί τούτου οιονδήποτε εμπράγματον δικαίωμα, πλήν υποθήκης, προ της παρελεύσεως της πενταετίας, ο μεταβιβάζων ή ο συνιστών εμπράγματον δικαίωμα υποχρεούται, προ της μεταβιβάσεως ή της συστάσεως του εμπραγμάτου δικαιώματος, εις υποβολήν δηλώσεως και καταβολήν εφ` άπαξ του φόρου του αναλογούντος επί της αγοραίας αξίας κατά τον χρόνον της νέας μεταβιβάσεως_.

Εξ άλλου, σύμφωνα με την υπ` αριθμ. 563/94 γνωμοδότηση του Δ` Τμήματος του N.Σ.K., η οποία έγινε δεκτή από τον Υφυπουργό Oικονομικών, η άρση της απαλλαγής από τον Φ.M.A., σύμφωνα με τις παραπάνω διατάξεις αφορά τις περιπτώσεις που η μεταβίβαση του ακινήτου ή η σύσταση επ` αυτού εμπραγμάτου δικαιώματος, πλην υποθήκης, είναι εκούσια και όχι όταν αυτή επέρχεται συνεπεία αναγκαστικού πλειστηριασμού, όπως στην εν θέματι περίπτωση.

III. Από τις παραπάνω διατάξεις συνάγεται ότι η απαλλαγή από τον Φ.M.A. χορηγείται προκειμένου να διευκολύνει την απόκτηση στέγης από τους στερουμένους αυτής, οι οποίοι συνήθως είναι και οικονομικά ασθενέστεροι σύμφωνα και με την συνταγματική επιταγή του άρθρου 21 παρ. 4, κατά την οποία η απόκτηση κατοικίας από τους στερουμένους αυτής ή τους ανεπαρκώς στεγαζόμενους αποτελεί αντικείμενο ειδικής φροντίδας του κράτους. Εξαιρετικά δε η απαλλαγή αυτή παρέχεται για δεύτερη φορά εφ` όσον συντρέχουν αθροιστικά οι εξής προϋποθέσεις:

α) Πάροδος διετίας από την αρχική αγορά του ακινήτου για το οποίο εδόθη η απαλλαγή.

β) Το ακίνητο που αγοράστηκε με απαλλαγή από τον Φ.M.A. να μην καλύπτει πλέον τις στεγαστικές ανάγκες του αγοραστού λόγω μεταβολής της οικογενειακής κατάστασεως.

γ) Προηγούμενη εκποίηση του πρώτου ακινήτου και

δ) η εν λόγω εκποίηση να μην γίνει σε συγγενείς μέχρι δευτέρου βαθμού εξ αίματος ή εξ αγχιστείας.

κατά την πλειοψηφήσασα στο Τμήμα γνώμη, απαρτιζομένη από τους Αντιπροέδρους E. κορουγένη και Π. Kυριαζή και από τους Νομικούς Συμβούλους Θ. Αμπλιανίτη, X. Τσεκούρα, I. Πράσινο. I. Πετρόπουλο και X. Παλαιολόγου στην παρούσα υπόθεση δεν μπορεί να δοθεί απαλλαγή από τον Φ.M.A. για δεύτερη φορά, εφ` όσον δεν συντρέχει καμμιά από τις απαιτούμενες προς τούτο προϋποθέσεις και ειδικότερα δεν συντρέχουν οι προϋποθέσεις της παρ. 5 του αρ. 1 του N. 1078/1980, που προβλέπει την κατεξαίρεση απαλλαγή του Φ.M.A για δεύτερη φορά.

Εξάλλου κατά την αληθή έννοια των ως άνω διατάξεων η απαλλαγή από τον Φ.M.A. αφορά την σύμβαση μεταβίβασης και όχι το ακίνητο καθαυτό και για τούτο είναι άμοιρο σημασίας το ότι η εν λόγω φορολογούμενη θα αγοράσει για δεύτερη φορά το ίδιο ακίνητο.

κατά την γνώμη της μειοψηφίας απαρτιζομένης από τους Νομικούς Συμβούλους Γ. Πατρινέλη, Π. κισσούδη και Γ. κρόμπα, εν προκειμένω, δεν πρόκειται περί χορηγήσεως απαλλαγής από τον Φ.M.A. για δεύτερη φορά εφ` όσον δεν αγοράζεται άλλη κατοικία αλλά στην πραγματικότητα διατηρείται στην κυριότητα του αγοραστού η αρχικά αποκτηθείσα κατοικία η οποία προς στιγμήν και άνευ της θελήσεως του, λόγω του μεσολαβήσαντος αναγκαστικού πλειστηριασμού, περιήλθε στην εξουσία της υπερθεματίστριας Τράπεζας. H άποψη δε αυτή ασφαλώς συμπορεύεται με τον σκοπό του νόμου ο οποίος, σύμφωνα με τα προεκτεθέντα, αποβλέπει στην στεγαστική αποκατάσταση και δεν αποτελεί καταστρατήγηση αυτού. Επομένως κατά την μειοψηφήσασα γνώμη, στην εν θέματι, τελείως οριακή, περίπτωση, δεν θα επιβληθεί Φ.M.A. κατά την σύνταξη του συμβολαίου αναμεταβιβάσεως του ακινήτου από την υπερθεματίστρια τράπεζα προς την και αρχικά αγοράστρια.

IV. κατόπιν τούτων, στο τιθέμενο ερώτημα το Νομικό Συμβουλίο του κράτους (Δ` Τμήμα) εγνωμοδότησε, κατά πλειοψηφία, σύμφωνα με τ` ανωτέρω.