Αθήνα, 8 Φεβρουαρίου 2008 Αριθ. πρωτ.: 1003378/13/0015

ΘΕΜΑ: Λύση ατομικής επιχείρησης με βιβλία Γ' κατηγορίας λόγω θανάτου. Απογραφή λήξης. Υποβολή δηλώσεων Φορολογίας Εισοδήματος.

1. Με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 27 του Κ.Β.Σ. (Π.Δ. 186/1992) ορίζεται μεταξύ άλλων ότι ο επιτηδευματίας που τηρεί βιβλία τρίτης κατηγορίας κατά τη λήξη της διαχειριστικής περιόδου και μέσα στις προθεσμίες που προβλέπονται από το άρθρο 17 του Κώδικα αυτού, προβαίνει σε καταμέτρηση, καταγραφή και αποτίμηση στο βιβλίο απογραφών όλων των στοιχείων της επαγγελματικής του περιουσίας.

2. Με βάση τις προαναφερόμενες διατάξεις και δεδομένου ότι τα περιουσιακά στοιχεία (απαιτήσεις, πάγια, εμπορεύματα κ.λπ.) που υπήρχαν κατά τη διακοπή της ατομικής επιχείρησης που επέρχεται με τον θάνατο του επιτηδευματία ανήκουν στην κυριότητα του θανόντα, θα πρέπει να συνταχθεί στην ημερομηνία θανάτου, απογραφή λήξης, όλων των στοιχείων της επαγγελματικής περιουσίας του αποβιώσαντος επιτηδευματία.

3. Σημειώνεται ότι όλα τα περιουσιακά στοιχεία της ατομικής επιχείρησης που πιθανόν είχε κατά τη διακοπή της, περιέχονται στην κυριότητα των κληρονόμων με κληρονομικό δικαίωμα. Στην περίπτωση που οι κληρονόμοι του αποβιώσαντος συνεχίσουν να λειτουργούν την επιχείρηση με τη μορφή της κοινωνίας ή ατομικής επιχείρησης όταν πρόκειται για ένα κληρονόμο, τα αποθέματα θα καταχωρηθούν στα βιβλία (αγορών ή εσόδων - εξόδων ή Γ' κατηγορίας) με βάση τη δήλωση φόρου κληρονομιάς και με αξία το ποσό που έχουν επιβαρυνθεί για την απόκτησή τους (φόροι, διάφορα έξοδα κ.λπ.) θεωρούμενη της αξίας αυτής ως κόστος απόκτησης των αγαθών αυτών (τιμή κτήσης). Η αξία αυτή θα ληφθεί υπόψη και κατά την αποτίμηση των αποθεμάτων στο τέλος της διαχειριστικής περιόδου της κοινωνίας ή της ατομικής επιχείρησης, για τον προσδιορισμό της τιμής κτήσης σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 28 του Κ.Β.Σ..

4. Σύμφωνα με τα ανωτέρω και στην περίπτωση απόκτησης αποθεμάτων από άλλη επιχείρηση λόγω χαριστικής αιτία (ή αιτία θανάτου) ως τιμή κτήσης αυτών λαμβάνεται και καταχωρείται στα λογιστικά βιβλία το χρηματικό ποσό που πράγματι κατέβαλε αυτή για την απόκτηση τους, δηλαδή στη συγκεκριμένη περίπτωση ο φόρος κληρονομιάς και λοιπά έξοδα. Συνεπώς για τον προσδιορισμό του κόστους πωληθέντων τα αποθέματα αποτιμώνται με το ποσό που είχαν επιβαρυνθεί για την απόκτηση τους με βάση τη δήλωση κληρονομιάς.

5. Με τις διατάξεις των άρθρων 1884, 1711, 1846 του Α.Κ. η κοινωνία κληρονομικού δικαίου υφίσταται από την ημερομηνία θανάτου του κληρονομούμενου καθότι ο χρόνος της επαγωγής της κληρονομιάς είναι αυτός του θανάτου του κληρονομούμενου και επομένως οι κληρονόμοι αποκτούν αυτοδικαίως την κληρονομιά (στην προκειμένη περίπτωση την επιχείρηση) μόλις γίνει η επαγωγή αυτής.

6. Συνεπώς η υποχρέωση υποβολής δήλωσης φόρου εισοδήματος της κοινωνίας, έντυπο Ε5 (παρ. 1 άρθρου 64 του ΚΦΕ), υφίσταται από την κοινωνία κληρονόμων για τα εισοδήματα που αποκτήθηκαν από στοιχεία κληρονομιάς (ατομική επιχείρηση) από την ημερομηνία θανάτου του αποβιώσαντος και μετά.

7. Τέλος, σχετική υποχρέωση υποβολής δήλωσης φόρου εισοδήματος υφίσταται (περ. γ' της παρ.3 του άρθρου 61 του ΚΦΕ) και για κάθε κληρονόμο στην οποία θα δηλώσει το σύνολο των εισοδημάτων του θανόντος που απέκτησε εν ζωή, καταβάλλοντος όμως μόνο το ποσό του φόρου που αντιστοιχεί στο ποσοστό της κληρονομικής του μερίδας (σχετ. η Ε 11827/ΠΟΛ. 128/14.9.83).