Αθήνα, 7 Νοεμβρίου 2008 Αριθ. πρωτ.: 1093948/1782/Α0012

ΘΕΜΑ: Φορολογική μεταχείριση αποζημίωσης καταβαλλομένης μηνιαίως, κατόπιν δικαστικής απόφασης ή και εφάπαξ από ασφαλιστική εταιρεία σε μισθωτό που κατέστη ανίκανος προς εργασία λόγω τροχαίου ατυχήματος.

1. Κατά την έννοια και το πνεύμα των διατάξεων του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος (ν.2238/1994), ως εισόδημα λογίζεται και φορολογείται έστω και αν δεν κατονομάζεται ρητώς στο νόμο, εφόσον υφίσταται περιοδικότητα και διαρκώς εκμεταλλεύσιμη πηγή αυτού, το αντάλλαγμα της προσωπικής εργασίας ή οι καρποί περιουσιακών στοιχείων του φορολογουμένου και όχι και κάθε άλλη προσαύξηση της περιουσίας του, εκτός εάν αυτή δυνάμει ειδικής διατάξεως νόμου λογίζεται, για την υπαγωγή στο φόρο, ως εισόδημα (ΣΤΕ 2184/1986, 588/1980, Ολ. Ν.Σ.Κ. 573/1994, 434/1992).

2. Περαιτέρω, με την 1002651/Α0012/ 11.2.2000 διαταγή μας, με την οποία κοινοποιήθηκε η 777/1999 Γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους η οποία έγινε αποδεκτή από τον Υπουργό των Οικονομικών, έγινε δεκτό ότι η αποζημίωση η σκοπούσα την ανόρθωση ορισμένης ζημίας, δηλ. ως αντικρίζουσα και καλύπτουσα την ζημία αυτή δεν υπόκειται σε φόρο εισοδήματος μη αποτελούσα πράγματι εισόδημα. Τέτοια αποζημίωση όμως δεν αποτελούν τα χρηματικά ποσά που επιδικάζονται, με δικαστικές αποφάσεις, σε ιδιώτες που ασκούν συγκεκριμένο επάγγελμα, καθόσον η αποζημίωση αυτή, ως αντικρίζουσα την απώλεια του εισοδήματός τους λόγω της ανικανότητας τους προς εργασία (διαφυγόν κέρδος) που επήλθε από τον τραυματισμό τους σε τροχαίο ατύχημα, δεν χάνει τον χαρακτήρα της ως φορολογητέου εισοδήματος, για τον λόγο ότι, κάθε φορά παρίσταται ανάγκη εκδόσεως σχετικής δικαστικής απόφασης προς επιδίκαση και προσδιορισμό του ποσού της εν λόγω απαιτήσεως για καταβολή αποζημιώσεως(ΣΤΕ 1121/1994).

3. Με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 14 του ΚΦΕ, μεταξύ των άλλων ορίζεται ότι τα ποσά των αποζημιώσεων που καταβάλλονται στους δικαιούχους με βάση:

α. το άρθρο 1 του β.δ.16/18 Ιουλίου 1920 (ΦΕΚ 158 Α')

β. τον ν.2112/1920 (ΦΕΚ 67 Α')

γ. το άρθρο 94 του ν.δ. 3026/1954 (ΦΕΚ 235 Α') φορολογούνται αυτοτελώς εξαντλούμενης της φορολογικής υποχρεώσεως και ο φόρος υπολογίζεται με συντελεστή είκοσι τοις εκατό (20%) στο καθαρό ποσό της αποζημίωσης μετά την αφαίρεση ποσού είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ και παρακρατείται κατά την πληρωμή της στον δικαιούχο. Με την επιφύλαξη των διατάξεων της περίπτωσης γ' της παραγράφου 4 του άρθρου 45, οι διατάξεις αυτής της περίπτωσης εφαρμόζονται αναλόγως και για κάθε εφάπαξ αποζημίωση που παρέχεται από οποιονδήποτε φορέα και για οποιονδήποτε λόγο διακοπής της σχέσης η οποία συνδέει τον φορέα με τον δικαιούχο της αποζημίωσης.

4. Εξάλλου, με την 1031657/568/Α0012/ΠΟΛ. 1111/5.5.1999 διαταγή μας, με την οποία κοινοποιήθηκε η 152/1999 γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους, η οποία έγινε αποδεκτή από τον Υπουργό Οικονομικών, έγινε δεκτό ότι η αποζημίωση που καταβάλλεται σε εργαζόμενο λόγω ατυχήματος εκ βίαιου συμβάντος, με βάση τις διατάξεις του ν.551/1915, υπάγεται σε φορολογία με βάση τα ειδικότερα οριζόμενα από τις προαναφερόμενες διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 14 του ΚΦΕ.

5. Κατόπιν των ανωτέρω, από όσα αναφέρετε στην επιστολή σας και από τις επισυναπτόμενες με αυτή σχετικές δικαστικές αποφάσεις, προκύπτει ότι τα χρηματικά ποσά που σας επιδικάζονται και αναπροσαρμόζονται κάθε φορά, με δικαστική απόφαση, ως αποζημίωση λόγω της ανικανότητας σας προς εργασία (αναπηρία 67% και πάνω), η οποία επήλθε από σοβαρό τραυματισμό σας σε τροχαίο ατύχημα κατά την εκτέλεση της εργασίας σας, αποτελούν εισόδημα από μισθωτές υπηρεσίες και φορολογούνται με τις γενικές διατάξεις του ΚΦΕ. Και τούτο καθόσον η αποζημίωση αυτή αντικρίζει την απώλεια του εισοδήματος σας, λόγω της επελθούσης ανικανότητας σας προς εργασία γεγονός που επιβεβαιώνεται και από τον τρόπο υπολογισμού της(αποδοχές, επιδόματα κ.λπ., με βάση την κατά τα κρινόμενα έτη συλλογική σύμβαση εργασίας, που θα λαμβάνατε εάν ήσασταν ικανός προς εργασία, από τα οποία αφαιρείται το ποσό της αναπηρικής σύνταξης που σας καταβάλλει το ΙΚΑ).

Επίσης, οι τόκοι που επιδικάζονται με τις πιο πάνω αποφάσεις αποτελούν εισόδημα από κινητές αξίες, υπάγονται σε φόρο με τις γενικές διατάξεις της φορολογίας εισοδήματος και κατά την καταβολή τους ενεργείται παρακράτηση φόρου με συντελεστή 20% από τον καταβάλλοντα αυτές. Ο φόρος αυτός λαμβάνεται υπόψη κατά την εκκαθάριση του εισοδήματος της φορολογικής σας δήλωσης και εκπίπτει από τον φόρο που αναλογεί στο συνολικό καθαρό εισόδημα σας ή επιστρέφεται, κατά περίπτωση.

Επισημαίνεται ότι οι 1008989/121/Α0012/6.2.1995 και 1092921/1790/ Α0012/23.10.2000 διαταγές μας, τις οποίες επικαλείσθε στην επιστολή σας, αναφέρονται για αποζημιώσεις που καταβάλλονται για κάλυψη υλικών ζημιών και σωματικών βλαβών, οι οποίες κατά πάγια διοικητική και δικαστική νομολογία δεν αποτελούν εισόδημα.

Ακόμη, σε περίπτωση εφάπαξ αποζημίωσης σας, από τον υπόχρεο φορέα για τον πιο πάνω λόγο, με βάση σχετικές νομοθετικές διατάξεις που προβλέπουν αυτή την ρύθμιση, αυτή θα υπαχθεί σε φόρο με βάση τις προαναφερόμενες διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 14 του ΚΦΕ, δηλαδή ο φόρος υπολογίζεται με συντελεστή είκοσι τοις εκατό (20%) στο καθαρό ποσό της αποζημίωσης μετά την αφαίρεση ποσού είκοσι χιλιάδων (20.000) ευρώ, παρακρατείται κατά την πληρωμή σας από τον καταβάλλοντα αυτή και επέρχεται εξάντληση της φορολογικής σας υποχρέωσης.