Υπουργείο Εθνικής
Οικονομίας και Οικονομικών

14 Δεκεμβρίου 2023

Δελτίο Τύπου

Θ. Πετραλιάς: Ο Προϋπολογισμός του 2024 ενισχύει το διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών, μειώνει τις ανισότητες και βελτιώνει την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας

Ομιλία του Υφυπουργού Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών κ. Αθανάσιου Πετραλιά που έκανε πριν από λίγο στη Βουλή στη συζήτηση επί του σχεδίου νόμου «Κύρωση του Κρατικού Προϋπολογισμού οικονομικού έτους 2024»

Κυρίες και κύριοι Βουλευτές,

Η συζήτηση του Κρατικού Προϋπολογισμού είναι μία κορυφαία κοινοβουλευτική διαδικασία γιατί μας δίνει τη δυνατότητα να συζητήσουμε εκτενώς για την κατάσταση στην οποία βρίσκεται η ελληνική οικονομία αλλά και για τις προοπτικές της. 

Είναι μία ευκαιρία επίσης να ενημερωθούν οι πολίτες για τα θέματα της οικονομίας και να μπορούν να κρίνουν καλύτερα πολιτικές που ήδη εφαρμόζονται αλλά και αυτές που πρόκειται να εφαρμοστούν στο μέλλον. 

Με αίσθημα ευθύνης καταθέσαμε τον Προϋπολογισμό του 2024, τον πρώτο μετά από 13 έτη που καταρτίζεται με το αξιόχρεο της χώρας να έχει ανακτήσει την επενδυτική του βαθμίδα. Ένα πολύ σημαντικό επίτευγμα, αποτέλεσμα της συλλογικής προσπάθειας της ελληνικής κοινωνίας και της συνετής και αποτελεσματικής δημοσιονομικής πολιτικής που ακολουθήσαμε.

Με την πρόσφατη αναβάθμιση από τον οίκο Fitch ολοκληρώνεται μέσα στο 2023 ένας κύκλος αναβαθμίσεων στην επενδυτική βαθμίδα, γεγονός που αντανακλά την ενίσχυση του κύρους και της αξιοπιστίας της χώρας. 

Τι σημαίνει όμως η επίτευξη αυτού του σημαντικού στόχου; Σημαίνει: 

• απρόσκοπτη πρόσβαση στην αγορά ομολόγων,
• μείωση του κόστους δανεισμού για το ελληνικό δημόσιο και το χρηματοπιστωτικό σύστημα,
• αύξηση των ξένων επενδύσεων, καθώς αποκαθίσταται η πρόσβαση σε νέες αγορές πολλών χωρών.

Όλα τα παραπάνω θα λειτουργήσουν υπέρ της οικονομίας συνολικά, με σημαντικά οφέλη για νοικοκυριά και επιχειρήσεις. 

Κυρίες και κύριοι Βουλευτές,

Η ελληνική οικονομία είναι σήμερα σε πολύ καλύτερο σημείο από ότι βρίσκονταν τα περασμένα έτη. Αυτό αποτελεί μία γενικά αποδεκτή παραδοχή και μια δικαίωση των επιλογών μας. Η σύγκριση με τα χρόνια της κρίσης και των μνημονίων είναι καταλυτική.

Την τετραετία 2015-2018 ο μέσος ρυθμός ανάπτυξης ανήλθε σε 0,5%, τη στιγμή που η Ευρωζώνη είχε μέση ανάπτυξη 2,1%. Και ενώ το 2021 καλύψαμε τις απώλειες της πανδημίας με ανάπτυξη 8,4%, το 2022 πετύχαμε ανάπτυξη 5,6% έναντι 3,4% του μ.ο. της Ευρωζώνης και το 2023 εκτιμάται ανάπτυξη 2,4% έναντι 0,6% του μ.ο. της Ευρωζώνης.

Δηλαδή πλέον η Ελλάδα δεν είναι ουραγός της Ευρώπης, αλλά πρωτοπόρος έχοντας τον 3ο υψηλότερο ρυθμό ανάπτυξης στην Ε.Ε. και Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν ύψους 222,8 δις ευρώ το 2023 και 233,8 δις ευρώ το 2024, υψηλότερο κατά 28% ή κατά 50 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2019.

Και ενώ οι επενδύσεις μέχρι το 2019 μειώνονταν συνεχώς, έχοντας φτάσει σε χαμηλό 19,6 δισ. ευρώ, φέτος αναμένεται να ανέλθουν σε 31,7 δις ευρώ και του χρόνου σε 37,4 δις ευρώ, αυξημένες κατά 90% σε σχέση με το 2019, ενώ οι επενδυτικοί πόροι μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων που μετά βίας προσέγγιζαν τα 6 δις ευρώ ετησίως έως το 2019, την περίοδο 2020-2023 ανήλθαν σε 10,3 δις ευρώ ετησίως κατά μέσο όρο και το 2024 αναμένεται να ανέλθουν σε 12,2 δις ευρώ, δηλαδή διπλάσιοι σε σχέση με την προηγούμενη δεκαετία.

Την ίδια στιγμή οι αμοιβές εξαρτημένης εργασίας αναμένεται να ανέλθουν σε 77,5 δισ. ευρώ φέτος, αυξημένες κατά περίπου 10 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2019, ενώ το ποσοστό ανεργίας διαμορφώθηκε τον Οκτώβριο σε μονοψήφιο ποσοστό 9,6%, ποσοστό που έχουμε να παρατηρήσουμε από το 2009 πριν τη δημοσιονομική κρίση. Παράλληλα, οι καταθέσεις νοικοκυριών και επιχειρήσεων έχουν αυξηθεί στα 189,5 δισ. ευρώ τον Οκτώβριο του 2023 έναντι 139,7 δισ. ευρώ τον Οκτώβριο του 2019, δηλαδή κατά σχεδόν 50 δισ. ευρώ.

Και όλα αυτά με τον λόγο Χρέους ως προς ΑΕΠ να ανέρχεται φέτος σε 160,3%, 20 ποσοστιαίες μονάδες χαμηλότερα από το 2019, παρά την υγειονομική και ενεργειακή κρίση που μεσολάβησε και με σκοπό να μειωθεί σε 152,3% το 2024 και κάτω από 140% του ΑΕΠ έως το 2026.

Όλα τα ανωτέρω τα πετύχαμε ενισχύοντας συνεχώς τα πιο αδύναμα εισοδήματα με έκτατα μέτρα απέναντι σε διαδοχικές κρίσεις, αλλά και τη μεσαία τάξη με μόνιμες μειώσεις φόρων και εισφορών, αλλά πλέον και με αυξήσεις των αμοιβών.

Έτσι, μόνο κατά τον τρέχοντα μήνα εκταμιεύονται ενισχύσεις 717 εκατ. ευρώ που περιλαμβάνουν:

• Οικονομική στήριξη ύψους 352 εκατ. ευρώ για 2,3 εκατ. συμπολίτες μας, που αφορά τους δικαιούχους του επιδόματος παιδιών του ΟΠΕΚΑ, τους δικαιούχους των επιδομάτων αναπηρίας του ΟΠΕΚΑ και του ΕΦΚΑ, τους δικαιούχους του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, για τους οποίους αυξάνεται και το επίδομα μόνιμα κατά 8%, χαμηλοσυνταξιούχους με κύριες συντάξεις έως 700 ευρώ και τους ανασφάλιστους υπερήλικες. 
• Ενίσχυση για 740.000 περίπου συνταξιούχους που έχουν προσωπική διαφορά με κόστος 107 εκατ. ευρώ,
• Η προκαταβολή του επιδόματος θέρμανσης για περισσότερους από 1 εκατομμύριο δικαιούχους ύψους 189 εκατ. ευρώ,
• Το διπλό Market Pass για τη Θεσσαλία και τον Έβρο ύψους 35 εκατ. ευρώ,
• Το Youth Pass για νέους 18 και 19 ετών ύψους 31 εκατ. ευρώ.

Ενώ από 1η Ιανουαρίου του 2024 υλοποιούνται νέες μόνιμες παρεμβάσεις ενίσχυσης του εισοδήματος ύψους 1,6 δισ. ευρώ, με αύξηση των μισθών στον δημόσιο τομέα, αύξηση των συντάξεων κατά 3%, αύξηση του αφορολογήτου κατά 1000 ευρώ για τις οικογένειες με παιδιά, αύξηση του επιδόματος μητρότητας στους 9 μήνες για ελεύθερους επαγγελματίες και αγρότες, μείωση του ΕΝΦΙΑ 10% για κατοικίες που ασφαλίζονται από φυσικές καταστροφές, μονιμοποίηση της απαλλαγής των πρώην δικαιούχων του ΕΚΑΣ από την φαρμακευτική δαπάνη, άρση του παγώματος των τριετιών στους μισθωτούς και κατάργηση της μείωσης 30% επί των συντάξεων για τους απασχολούμενους συνταξιούχους.

Είναι αλήθεια ότι ο υψηλός πληθωρισμός επηρέασε και συνεχίζει να επηρεάζει σημαντικά τους προϋπολογισμούς των νοικοκυριών, ωστόσο πρέπει να αναγνωρίσουμε όλοι ότι είναι ένα παγκόσμιο φαινόμενο και πάντα πρέπει να συγκρινόμαστε τι κάνουμε σχετικά με τις άλλες χώρες. Φέτος αναμένουμε ετήσιο πληθωρισμό 4,1%, έναντι όμως 5,6% του μέσου όρου της Ευρωζώνης και 6,5% της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Και του χρόνου αποκλιμάκωση σε 2,6% έναντι 3,2% της Ευρωζώνης και 3,5% της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 

Μόνο κατά το 2023 οι παρεμβάσεις αντιμετώπισης της ενεργειακής κρίσης ανήλθαν σε 2,6 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 1,1 δισ. ευρώ ήταν επιδοτήσεις του ηλεκτρικού ρεύματος, 790 εκατ. ευρώ το Market Pass, 280 εκατ. το επίδομα θέρμανσης και 430 εκατ. ευρώ λοιπές παρεμβάσεις.

Για τους μήνες Ιανουάριο έως Μάρτιο του 2024 θα καταβληθεί επιπλέον επιδότηση μέσω των λογαριασμών για τα νοικοκυριά που χρησιμοποιούν ρεύμα για κύριο μέσο θέρμανσης, ενώ η επιδότηση στα κοινωνικά τιμολόγια συνεχίζεται. Παράλληλα, θεσπίζεται κοινωνικό τιμολόγιο ρεύματος για τις πολύτεκνες οικογένειες.

Ειδικά για το ρεύμα συνολικά έχουν διατεθεί από το 2021 έως σήμερα περίπου 9,3 δισ. ευρώ μέσω του Ταμείου Ενεργειακής Μετάβασης σε εκπτώσεις των λογαριασμών των καταναλωτών. Σημαντικό μέρος αυτών καλύφθηκε από την παρακράτηση των υπερκερδών των εταιριών ενέργειας. Πιο συγκεκριμένα, μέχρι σήμερα έχουν εισπραχθεί 3,6 δισ. ευρώ μέσω του πρότυπου μηχανισμού παρακράτησης των υπερκερδών των παραγωγών ενέργειας στο χρηματιστήριο ενέργειας, επιπλέον 340 εκατ. ευρώ μέσω της φορολόγησης των υπερκερδών για την περίοδο έως τον Ιούνιο του 2022 πριν τεθεί σε λειτουργία ο αυτόματος μηχανισμός παρακράτησης και 140 εκατ. από το τέλος στην παραγωγή φυσικού αερίου. Ενώ σε επιπλέον 630 εκατ. ανέρχεται η έκτακτη εισφορά στις εταιρίες διύλισης. Παράλληλα, 2,8 δισ. ευρώ έχουν καλυφθεί από τα δικαιώματα εκπομπών ρύπων.

Κυρίες και κύριοι βουλευτές,

Ο Προϋπολογισμός του 2024 καλείται να απαντήσει στις προκλήσεις της νέας εποχής. Μια από τις βασικότερες προκλήσεις που δυστυχώς οι πρόσφατες μεγάλες φυσικές καταστροφές ανέδειξαν είναι ότι η κλιματική αλλαγή είναι εδώ. Για αυτό το σκοπό:

• Από το 2024 και εφεξής προϋπολογίζονται πόροι ύψους 600 εκατ. ευρώ στο εθνικό ΠΔΕ ώστε να καλύπτονται σε μόνιμη βάση οι δαπάνες κρατικής αρωγής έναντι φυσικών καταστροφών, αυξάνοντας το ύψος των διαθέσιμων πιστώσεων κατά 300 εκατ. ευρώ.
• Πέρα από τον συμπληρωματικό Προϋπολογισμό ύψους 600 εκατ. ευρώ για φέτος, αναθεωρήθηκε το Ταμείο Ανάκαμψης με ένταξη προγραμμάτων ύψους 686 εκατ. ευρώ για την αποκατάσταση του οδικού δικτύου στη Θεσσαλία, του σιδηροδρομικού δικτύου και αντιδιαβρωτικών και αντιπλημμυρικών έργων στον Έβρο, εντάχθηκαν επιπλέον προγράμματα 200 εκατ. στο ΕΣΠΑ 2014-2020 και προωθείται η μέγιστη αξιοποίηση του ΕΣΠΑ 2021 - 2027 για την αποκατάσταση των υποδομών.
• Επιπλέον, από τον Ιανουάριο του 2024 καθίσταται υποχρεωτική η ιδιωτική ασφάλιση για φυσικές καταστροφές για επιχειρήσεις με ετήσιο κύκλο εργασιών άνω των 2 εκατ. ευρώ, ενώ όπως αναφέρθηκε, μειώνεται ο ΕΝΦΙΑ 10% για κατοικίες που ασφαλίζονται για φυσικές καταστροφές. 

Στο σημείο αυτό θα ήθελα να αναφερθώ στον Προϋπολογισμό Επιδόσεων, ο οποίος συνοδεύει για τρίτο έτος την εισηγητική έκθεση, ενώ για πρώτη φορά παρουσιάζεται η περιβαλλοντική διάσταση των προγραμμάτων όλων των Υπουργείων μέσω του λεγόμενου Green Budgeting. Στόχος μας, μέσω του Προϋπολογισμού επιδόσεων, είναι η βέλτιστη αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας και της αποδοτικότητας της χρήσης των πόρων. Η ανάδειξη των βασικών ροών οικονομικών και ανθρώπινων πόρων σε σχέση με τα παραγόμενα αποτελέσματα και η αξιολόγηση των προγραμμάτων των φορέων μέσω επιπλέον δεικτών μέτρησης «Key performance indicators (KPI’s)» είναι κρίσιμης σημασίας για την αποτελεσματικότητα του κράτους.

Στις προκλήσεις της νέας εποχής ανήκει και η καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, μια έννοια που σκοπός μας είναι σε λίγα έτη να αποτελεί έννοια αναχρονιστική. Γιατί το πρόταγμα της κοινωνίας είναι η ενίσχυση των εισοδημάτων των πολλών και όχι των λίγων εις βάρος των πολλών, γιατί η οικονομία μπορεί να είναι ανταγωνιστική μόνο αν λειτουργεί σε συνθήκες δίκαιου ανταγωνισμού, γιατί απαιτείται επιτέλους να φτιάξουμε ένα κοινωνικό κράτος ενισχύοντας τις υπηρεσίες που αυτό προσφέρει στους πολίτες του. 

Αυτό το σκοπό υπηρετούν παρεμβάσεις όπως:

• H θέσπιση της υποχρεωτικής ηλεκτρονικής διαβίβασης των λογιστικών αρχείων στην ΑΑΔΕ (mydata).
• H ολοκλήρωση της διασύνδεσης των ταμειακών μηχανών με τα POS και η επέκταση της υποχρεωτικής κατοχής συστήματος ηλεκτρονικών πληρωμών στους υπόλοιπους κλάδους της λιανικής αγοράς,
• Η μεταρρύθμιση της φορολογίας των ατομικών επιχειρήσεων με παράλληλη μείωση του τέλους επιτηδεύματος,
• Ο περιορισμός της χρήσης των μετρητών με καθιέρωση της αγοραπωλησίας ακινήτων αποκλειστικά με χρήση τραπεζικών μέσων, η πληρωμή προνοιακών επιδομάτων μέσω χρεωστικών καρτών και η αυστηροποίηση των προστίμων για αγορές άνω των 500 ευρώ με μετρητά.

Η ενίσχυση του κοινωνικού κράτους αποτελεί βασική προτεραιότητα της κυβέρνησης. 

Είναι ενδεικτικό ότι οι δαπάνες του Υπουργείου Υγείας ανήλθαν σε 5,58 δισ. ευρώ το 2023, αυξημένες κατά 679 εκατ. ευρώ έναντι των 4,77 δισ. ευρώ που είχαν προβλεφθεί στην εισηγητική του 2023, ενώ το 2024 για πρώτη φορά ξεπερνούν τα 6 δισ. ευρώ. Μέγεθος 46,5% υψηλότερο από τα 4,1 δισ. ευρώ που ήταν το 2019.

Η επιχορήγηση των νοσοκομείων αυξάνεται το 2024 κατά 20% και φτάνει τα 2,86 δις ευρώ, μέγεθος διπλάσιο από τα 1,44 δις ευρώ που ήταν το 2019.

Η φαρμακευτική δαπάνη του ΕΟΠΠΥ το 2024 εκτιμάται σε 2,95 δις ευρώ έναντι 2,3 δις ευρώ το 2019, δηλαδή 26,3% υψηλότερη, ενώ οι λοιπές παροχές ασθενείας σε 2,22 δις ευρώ έναντι 1,88 δις ευρώ το 2019, 17,3% υψηλότερες. 

Ο τακτικός προϋπολογισμός του Υπουργείου Παιδείας αυξάνεται το 2024 κατά 255 εκατ. ευρώ και ο συνολικός προϋπολογισμός ανέρχεται σε 6,55 δις ευρώ το 2024, έναντι 5,66 δις ευρώ που ήταν το 2019.

Ενώ και τα επιδόματα του ΟΠΕΚΑ, παρόλο την αύξηση των εισοδημάτων και τη μείωση της ανεργίας έχουν αυξηθεί σε 3,56 δισ. ευρώ το 2024 έναντι 3,18 δις το 2019, δηλαδή 11,8%, καθώς αυξήθηκε μόνιμα το ύψος του ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος, των επιδομάτων αναπηρίας και επεκτάθηκαν άλλες ενισχύσεις.

Τέλος, η συνταξιοδοτική δαπάνη το 2024 ανέρχεται σε 32,78 δις ευρώ, αυξημένη κατά 895 εκατ. ευρώ έναντι του 2023 και κατά 4,62 δις ευρώ ή 16,4% έναντι του 2019.

Κυρίες και κύριοι Βουλευτές,

Η Ελληνική οικονομία κατάφερε να ανακάμψει από την πανδημία και να πετύχει το 2022 πρωτογενές πλεόνασμα 0,1%. Για το 2023 το πρωτογενές πλεόνασμα εκτιμάται σε 1,1% και για το 2024 σε 2,1%, απόλυτα ευθυγραμμισμένο με τους στόχους του Προγράμματος Σταθερότητας που κατατέθηκε πριν τις εκλογές τον Απρίλιο του 2023, δείχνοντας τη προσήλωση μας στη δημοσιονομική σταθερότητα, που αποτελεί Εθνικό κεκτημένο και όλοι μας πρέπει να διαφυλάξουμε.

Την αξιοπιστία των δημοσιονομικών προβλέψεων του Προϋπολογισμού τη πιστοποιούν οι διεθνείς οργανισμοί, οι οίκοι αξιολόγησης, οι εταίροι μας στην ΕΕ. Στις 21 Νοεμβρίου η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσίευσε την αξιολόγησή της για τα σχέδια προϋπολογισμού των χωρών της Ευρώπης, κάτι που επιδοκιμάστηκε και στο Eurogroup της προηγούμενης εβδομάδας. Είναι ενδεικτικό ότι η Ελλάδα ήταν μία από τις επτά μόνο χώρες της Ευρωζώνης που ήταν σε πλήρη ευθυγράμμιση με τους δημοσιονομικούς κανόνες, ενώ χώρες όπως η Γαλλία, το Βέλγιο, η Φιλανδία και η Κροατία δεν ευθυγραμμίζονται με τις δημοσιονομικές συστάσεις και καλούνται να λάβουν μέτρα. 

Κυρίες και κύριοι Βουλευτές,

Με τον Προϋπολογισμό του 2024 η Κυβέρνηση αποδεικνύει στην πράξη ότι εφαρμόζει μία πολιτική με συνέχεια και συνέπεια.

Ενισχύει το διαθέσιμο εισόδημα των πολιτών,

Ενισχύει την κοινωνική συνοχή,

Μειώνει τις ανισότητες,

Βελτιώνει την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας.

Η οικονομία μας έχει κάνει σημαντικά βήματα προόδου, έχει διορθώσει παθογένειες του παρελθόντος και ατενίζει με προοπτική και αισιοδοξία το μέλλον.

Ο Προϋπολογισμός του 2024 συμβάλλει στην κατεύθυνση αυτή ενισχύοντας περεταίρω τα εισοδήματα, το κοινωνικό κράτος και εξασφαλίζοντας ένα καλύτερο μέλλον για όλες και όλους.

Για μία Ελλάδα που θα παράγει πλούτο και θα τον διανέμει δίκαια.

Για μία Ελλάδα ισχυρή που θα πρωταγωνιστεί.

Σας ευχαριστώ θερμά