Αποφάσεις Δικαστηρίου ΕΕ

Από το 17ο Newsletter Οκτ-Δεκ. 2022 με παρουσιάσεις της Κατερίνας Σαββαΐδου Αναπληρώτριας Καθηγήτριας της Νομικής Σχολής Α.Π.Θ. κατόχου της Έδρας Jean Monnet και τ. Γεν. Γραμ. Δημοσίων Εσόδων

1. Απόφαση του ΔΕΕ στην υπόθεση C-694/20, (“Orde van Vlaamse Balies”) σχετικά με τη μη συμβατότητα διατάξεων της Οδηγίας “DAC 6” με το πρωτογενές δίκαιο της ΕΕ (Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων).

Σε προδικαστικό ερώτημα που απηύθυνε στο Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων, στο βελγικό Συνταγματικό Δικαστήριο τέθηκε το ερώτημα εάν παραβιάζονται θεμελιώδη δικαιώματα που εγγυώνται τα άρθρα 7 και 47 του Χάρτη στην περίπτωση που ο φορολογικός ενδιάμεσος είναι δικηγόρος και η απαίτηση αναφοράς που προβλέπεται στην Οδηγία “DAC 6” σε σχέση με τρίτους ενδιάμεσους παραβιάζει το επαγγελματικό απόρρητο.

Το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης έκρινε το άρθρο 8αβ παράγραφος 5 της Οδηγίας για τη διοικητική συνεργασία στην ΕΕ Οδηγίας “DAC 6” ως ανίσχυρο, καθώς παραβιάζει τα δικαιώματα που κατοχυρώνονται στο άρθρο 7 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Με την απόφαση αυτή το Δικαστήριο αναγνώρισε ότι η καταπολέμηση του επιθετικού φορολογικού σχεδιασμού και η πρόληψη του κινδύνου φοροαποφυγής και φοροδιαφυγής αποτελούν στόχους γενικού συμφέροντος που αναγνωρίζονται από την Ευρωπαϊκή Ένωση για τους σκοπούς του άρθρου 52 παράγραφος 1 του Χάρτη, ο οποίος μπορεί πράγματι να θέσει περιορισμούς στην άσκηση των θεμελιωδών δικαιωμάτων που εγγυάται το άρθρο 7 του Χάρτη (πρωτογενές δίκαιο της Ένωσης). Ωστόσο, ο μηχανισμός με τον οποίο η οδηγία DAC 6 επιβάλλει υποχρεώσεις στους φορολογικούς ενδιάμεσους, ιδίως το άρθρο 8αβ παράγραφος 5, παραβιάζει το δικαίωμα επικοινωνίας μεταξύ δικηγόρου και πελάτη, που διασφαλίζεται στο άρθρο 7 του Χάρτη, στο βαθμό που προβλέπει ότι ένας δικηγόρος-διαμεσολαβητής, ο οποίος υπόκειται σε επαγγελματικό απόρρητο, υποχρεούται να γνωστοποιεί σε οποιονδήποτε άλλο ενδιάμεσο (που δεν είναι πελάτης του) τις υποχρεώσεις αναφοράς του άλλου ενδιάμεσου.

 Η απόφαση του Τμήματος Μείζονος Συνθέσεως του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης θα έχει ως συνέπεια τη νομοθετική πρωτοβουλία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τροποποίηση της Οδηγίας, ευθυγραμμίζοντάς την με τις απαιτήσεις του πρωτογενούς δικαίου της ΕΕ, όπως ορίζονται από το Δικαστήριο.

2. Απόφαση του ΔΕΕ στην υπόθεση C 538/20 σχετικά την έκπτωση των οριστικών ζημιών μόνιμης εγκατάστασης κείμενης στην αλλοδαπή.

 Η αίτηση προδικαστικού ερωτήματος υποβλήθηκε στο πλαίσιο ένδικης διαφοράς μεταξύ της φορολογικής αρχής της Γερμανίας και ανώνυμης εταιρίας εγκατεστημένης στη Γερμανία, με αντικείμενο την άρνηση της πρώτης να λάβει υπόψη, για τον υπολογισμό του φόρου που όφειλε η ως άνω εταιρία στο εν λόγω κράτος μέλος για το έτος 2007, τις ζημίες που είχε υποστεί μόνιμη εγκατάσταση της εταιρίας αυτής στο Ηνωμένο Βασίλειο, η οποία έκλεισε κατά τη διάρκεια του ίδιου έτους.

 Το Δικαστήριο της ΕΕ αποφάνθηκε ότι τα άρθρα 49 και 54 της ΣΛΕΕ έχουν την έννοια ότι δεν αντιτίθενται σε φορολογικό καθεστώς κράτους μέλους δυνάμει του οποίου μια εδρεύουσα σε αυτό εταιρία δεν μπορεί να εκπέσει από τα φορολογητέα κέρδη της τις οριστικές ζημίες που υπέστη η κείμενη σε άλλο κράτος μέλος μόνιμη εγκατάστασή της, στην περίπτωση κατά την οποία το κράτος μέλος της έδρας έχει παραιτηθεί από την εξουσία φορολογήσεως των αποτελεσμάτων της μόνιμης αυτής εγκαταστάσεως δυνάμει συμβάσεως για την αποφυγή της διπλής φορολογίας.

 Στην προκείμενη περίπτωση, από την αίτηση προδικαστικής αποφάσεως προκύπτει ότι η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας παραιτήθηκε από την εξουσία φορολογήσεως των κερδών που πραγματοποιούν μόνιμες εγκαταστάσεις ευρισκόμενες στο Ηνωμένο Βασίλειο μέσω των οποίων οι ημεδαπές εταιρίες της ασκούν βιομηχανική ή εμπορική δραστηριότητα.

Το ίδιο ισχύει, αντιστοίχως, και για τον συνυπολογισμό των ζημιών που υφίστανται οι εγκαταστάσεις αυτές. Καθόσον, δυνάμει συμβάσεως για την αποφυγή της διπλής φορολογίας, η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γερμανίας παραιτήθηκε από την εξουσία φορολογήσεως των κερδών που πραγματοποιεί και των ζημιών που υφίσταται μια τέτοια μόνιμη εγκατάσταση ευρισκόμενη σε άλλο κράτος μέλος, η ημεδαπή εταιρία που έχει μια τέτοια εγκατάσταση δεν βρίσκεται σε κατάσταση συγκρίσιμη με εκείνη ημεδαπής εταιρίας η οποία έχει μόνιμη εγκατάσταση ευρισκόμενη στη Γερμανία υπό το πρίσμα του σκοπού αποφυγής ή περιορισμού της διπλής φορολογήσεως των κερδών και, αντιστοίχως, του διπλού συνυπολογισμού των ζημιών.

Επομένως, σε περίπτωση όπως η επίμαχη στην κύρια δίκη, δεν μπορεί να διαπιστωθεί κανένας περιορισμός της ελευθερίας εγκαταστάσεως την οποία κατοχυρώνουν τα άρθρα 49 και 54 ΣΛΕΕ.