ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑ

ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΟΙΚΟΝΟΜΙΚΩΝ

Δ/ΝΣΗ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΤΜΗΜΑ Α΄

Αρ.Πρωτ.: 1037956/356/0012 ΠΟΛ. 1094/23-3-1989

ΘΕΜΑ: Προσδιορισμός, της φορολογητέας ύλης με βάση τις δαπάνες.

Σχετικά με το πιο πάνω θέμα σας παρέχουμε τις ακόλουθε ς ερμηνευτικές οδηγίες, για την ορθή και ομοιόμορφη εφαρμογή, των διατάξεων του άρθρου 5 του ν.δ. 3323/1955, όπως αυτό αντικαταστάθηκε με το άρθρο 5 του Ν. 1828/1989 (ΦΕΚ-Α.2) οι οποίες αναφέρονταν στον προσδιορισμό του ετήσιου συνολικού ποσού δαπάνης με βάση είτε την πραγματική δαπάνη (αγορά ορισμένων, περιουσιακών στοιχείων κτλ) είτε την τεκμαρτή δαπάνη (κατοχή ορισμένων περιουσιακών στοιχείων και καταβολή δαπανών σε ορισμένα πρόσωπα).

Άρθρο 5.

Προσδιορισμός φορολογητέας ύλης βάσει δαπανών

Α. ΓΕΝΙΚΑ

Με το άρθρο 5 του νόμου 1828/1989 αντικαθίσταται το άρθρο 5 του ν.δ. 3323/1955, ενώ με το άρθρο 31 του ίδιου νόμου οι διατάξεις των άρθρων 10, 11, 12, 13 και 14 του Ν. 820/1978 καταργούνται από τότε που ισχύει το κοινοποιούμενο άρθρο δηλαδή από 1 Ιανουαρίου 1988, για τα ποσά που δαπανούν οι δικαιούχοι από την ημερομηνία αυτή και μετά.

Β. ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ ΚΑΘΕ ΜΙΑΣ ΠΑΡΑΓΡΑΦΟΥ

Ι. Παράγραφος 1.

Τρόπος προσδιορισμού εισοδήματος βάσει δαπανών

Όπως προκύπτει από τις διατάξεις της παραγράφου αυτής, σε συνδυασμό και με τις διατάξεις των λοιπών, παραγράφων του ίδιου άρθρου, το συνολικό εισόδημα του φορολογουμένου κατ΄ εξαίρεση προσδιορίζεται με βάση ορισμένες δαπάνες (πραγματικές ή τεκμαρτές) του ίδιου και των προσώπων που συνοικούν με αυτόν και τον βαρύνουν.

Αυτό συμβαίνει στην περίπτωση που το συνολικό ποσό ορισμένων δαπανών, πραγματικών ή και τεκμαρτών, που ορίζονται, στο άρθρο αυτό όπως το ποσό αυτό διαμορφώνεται μετά την τυχόν προσαύξηση της συνολικής, τεκμαρτής δαπάνης διαβίωσης με βάση τον αριθμό των στοιχείων προσδιορισμού της δαπάνης αυτής κατά την παράγραφο 3 και μετά την εφαρμογή των παραγράφων 4 και 6 αυτού του άρθρου, υπερβαίνει κατά 20% και πλέον το συνολικό καθαρό φορολογούμενο εισόδημα του υπόχρεου και των προσώπων που συνοικούν με αυτόν και τον βαρύνουν, και εφόσον μετά την εφαρμογή των διατάξεων της παραγράφου 8 παραμένει θετική διαφορά μεταξύ του πιο πάνω συνολικού ποσού δαπανών και του υπόψη συνολικού καθαρού φορολογούμενου εισοδήματος.

Η δαπάνη , πραγματική ή τεκμαρτή, των κοινών τέκνων των συζύγων τα οποία συνοικούν με αυτούς και το εισόδημα τους δεν υπερβαίνει το που, προβλέπεται από την παράγραφο 2 του άρθρού 8 του ν.δ. 3323/1955, λαμβάνεται υπόψη για τον τυχαίο προσδιορισμό του εισοδήματος του πατερά με βάση τις διατάξεις αυτού του άρθρου, εφόσον για κάθε συγκεκριμένη δαπάνη των τέκνων αυτών δεν ορίζεται διαφορετικά από το νόμο. Αυτό γιατί, όπως προκύπτει έμμεσα από τις διατάξεις των παραγράφων 1 και 8 του άρθρου 8 του ν.δ. 3323/1955, τα κοινά τέκνα των συζύγων θεωρούνται ότι βαρύνουν το σύζυγο, δεδομένου ότι το αφορολόγητο ποσό βαρύνουν το σύζυγο, δεδομένου ότι το αφορολόγητο ποσό, χωρίς δικαιολογητικά που προβλέπεται για τα τέκνα αυτά, συνυπολογίζεται στο αφορολόγητο ποσό του πατέρα.

Η δαπάνη των λοιπών προσώπων που βαρύνουν τους συζύγους, λαμβάνεται υπόψη για τον τυχόν προσδιορισμό, με βάση τις δαπάνες αυτού, του άρθρου, του εισοδήματος του συζύγου του οποίου είναι συγγενείς.

ΙΙ. Παράγραφος 2.

Τεκμήριο δαπανών διαβίωσης

Γενικά

Με την παράγραφο 2 ορίζονται τα πιο .κάτω στοιχεία που λαμβάνονται υπόψη για τον προσδιορισμό της συνολικής ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης διαβίωσης του φορολογουμένου της συζύγου του και των προσώπων που συνοικούν με αυτούς και τους βαρύνουν.

1. Ετήσιο τεκμαρτό ή καταβαλλόμενο μίσθωμα για δευτερεύουσα κατοικία

Η ετήσια τεκμαρτή ή καταβαλλόμενη δαπάνη για δευτερεύουσα κατοικία γενικά πάνω από εκατόν πενήντα (150) τετραγωνικά μέτρα, η οποία πολλαπλασιάζεται με συντελεστή δύο (2).

Κατ΄ εξαίρεση, δεν λαμβάνεται υπόψη η τεκμαρτή δαπάνη για δευτερεύουσα κατοικία που βρίσκεται σε χωριό ή πόλη με πληθυσμό κάτω από πέντε χιλιάδες (5.000) κατοίκους και η οποία περιήλθε στο φορολογούμενο ή στη σύζυγος του ή στα πρόσωπα που τους βαρύνουν, από κληρονομιά, κληροδοσία, προίκα ή γονική παροχή, εκτός των κατοικιών που βρίσκονται σε περιοχές οι οποίες χαρακτηρίζονται κατά την κείμενη νομοθεσία ως τουριστικοί τόποι.

Υπολογισμός της δαπάνης αυτής στην περίπτωση συνιδιοκτησίας της δευτερεύουσας κατοικίας.

Όσον αφορά τον υπολογισμό της τεκμαρτής αυτής δαπάνης, στην περίπτωση που ο φορολογούμενος ή πρόσωπα που τον βαρύνουν έχουν ποσοστό συνιδιοκτησίας σε μία δευτερεύουσα κατοικία εμβαδού πάνω από 150 τ.μ., καθώς και τον υπολογισμό των εισοδημάτων των προσώπων που βαρύνουν τον φορολογούμενο, για την εφαρμογή των διατάξεων αυτού του άρθρου, σας πληροφορούμε τα ακόλουθα:

Εάν τα πιο πάνω πρόσωπα (ο φορολογούμενος, η σύζυγός του και τα πρόσωπα που τους βαρύνουν) έχουν ποσοστό συνιδιοκτησίας σε μια δευτερεύουσα κατοικία με πρόσωπα που δεν βαρύνουν το φορολογούμενο ή τη σύζυγο του, τότε για να κριθεί εάν η κατοικία αυτή αποτελεί τεκμήριο, πολλαπλασιάζεται το άθροισμα των ποσοστών του. συζύγου, της συζύγου και των προσώπων που τους βαρύνουν με το εμβαδό, της κατοικίας αυτής. Εάν το γινόμενο υπολείπεται των 150 τ.μ. το τεκμαρτό μίσθωμα της δεν αποτελεί τεκμήριο για το φορολογούμενο ή τη σύζυγο του.

Εάν το γινόμενο αυτό υπερβαίνει τα 150 τ.μ., το τεκμαρτό μίσθωμα της αποτελεί τεκμήριο. Για να ευρεθεί το. μέρος της τεκμαρτής δαπάνης, που βαρύνει τον κάθε σύζυγο, η δαπάνη αυτή επιμερίζεται, μεταξύ, των συζύγων, ανάλογα με το άθροισμα των ποσοστών συν ιδιοκτησίας του καθενός συζύγου και των προσώπων που βαρύνουν αυτόν.

Έτσι σύμφωνα με τα παραπάνω:

Αν ο φορολογούμενος έχει με τον αδελφό του, που δεν τον βαρύνει, συνιδιοκτησία με ποσοστό 50% ο καθένας, σε μια δευτερεύουσα κατοικία εμβαδού 200 τ.μ., για κανένα από τους δύο αδελφούς δεν, υπολογίζεται τεκμαρτή δαπάνη με βάση το τεκμαρτό μίσθωμα αυτής της κατοικίας.

Αν στην παραπάνω περίπτωση ο ένας αδελφός είχε ποσοστό συνιδιοκτησίας 80% και ο άλλος 20%, τότε το 80% της υπόψη δαπάνης υπολογίζεται για τον αδελφό που έχει ποσοστό συνιδιοκτησίας 80%, ενώ για τον άλλο, αδελφό δεν υπολογίζεται τεκμαρτή δαπάνη.

Αν συνιδιοκτήτες της παραπάνω δευτερεύουσας κατοικίας είναι οι δύο σύζυγοι, τότε η υπόψη τεκμαρτή δαπάνη υπολογίζεται στον κάθε σύζυγο κατά το ποσοστό της συνιδιοκτησίας του

2. Δαπάνη συντήρησης επιβατικού αυτοκινήτου Ι.Χ.

Η ετήσια δαπάνη που υπολογίζεται με βάση το ύψος των ετήσιων εξόδων συντήρησης και κυκλοφορίας επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης, που προσδιορίζεται ανάλογα με τους φορολογήσιμους ίππους του αυτοκινήτου και της συμμετοχής της τεκμαρτής αυτής δαπάνης στους οικογενειακούς προϋπολογισμούς.

Για τον προσδιορισμό του ύψους της δαπάνης αυτής και τον ορισμό των προσώπων στα οποία καταλογίζεται η δαπάνη, λαμβάνονται υπόψη και τα ακόλουθα στοιχεία:

α) Η παλαιότητα του αυτοκινήτου ή η προέλευση του από τον ΌΔΔΥ ή η ειδική διασκευή του αυτοκινήτου για χρησιμοποίηση του από ανάπηρο.

Η τεκμαρτή δαπάνη που ορίζεται στην περίπτωση β΄ της παραγράφου 2 αυτού του άρθρου, από κάθε επιβατικό αυτοκίνητο ιδιωτικής χρήσης, μειώνεται ανάλογα με την παλαιότητα του, η οποία υπολογίζεται από το έτος που για πρώτη φορά κυκλοφόρησε στην Ελλάδα, κατά ποσοστό αα) δεκαπέντε τοις εκατό (15%) αν έχει περάσει χρονικό διάστημα, πάνω από πέντε (5) μέχρι δέκα (10) έτη,

ββ) είκοσι (τοις εκατό (20%) αν έχει περάσει χρονικό διάστημα πάνω από 10 (δέκα) έως δεκαπέντε (15) έτη,

γγ) τριάντα τοις εκατό (30%) αν έχει περάσει, χρονικό διάστημα πάνω από δεκαπέντε (15) έτη ή για αγορά επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης από τον Οργανισμό Διαχείρισης Δημόσιου Υλικού (ΟΔΔΥ). Διευκρινίζεται ότι για τη μείωση της υπόψη δαπάνης κατά 30%, αρκεί το αυτοκίνητο να προέρχεται από τον ΟΔΔΥ, χωρίς να είναι αναγκαίο να αγοράσθηκε από το φορολογούμενο απευθείας από τον ΟΔΔΥ. Δηλαδή τη μείωση της δαπάνης αυτής θα την έχει και ο φορολογούμενος που αγόρασε το αυτοκίνητο από τρίτο, ο οποίος τρίτος το είχε αγοράσει από τον 0ΔΔΥ.

δδ) πενήντα τοις εκατό (50%) όταν πρόκειται για επιβατικό αυτοκίνητο ιδιωτικής χρήσης, το οποίο, είναι ειδικά, διασκευασμένο για να χρησιμοποιείται από ανάπηρο και ανήκει σε ανάπηρο.

Με βάση τα πιο πάνω στοιχεία, η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης από κάθε επιβατικό αυτοκίνητο ιδιωτικής χρήσης διαμορφώνεται ως εξής:

ΕΤΗΣΙΑ ΤΕΚΜΑΡΤΗ ΔΑΠΑΝΗ ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΑ ΕΤΗ ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑ Ε.Ι.Χ. ΑΥΤΟΚΙΝΗΤΟΥ κ.τ.λ.

Διευκρινίζεται ότι, όπως έχει γίνει δεκτό και στο παρελθόν, το τεκμήριο αυτό εφαρμόζεται και για τα πρόσωπα που έχουν στην κυριότητα ή στην κατοχή τους αυτοκίνητα με ξένους αριθμούς κυκλοφορίας, εφόσον κυκλοφορούν στην Ελλάδα, οπότε δεν υπολογίζεται χρόνος παλαιότητας και αντίστοιχη μείωση της τεκμαρτής αυτής δαπάνης.

Επισημαίνεται, ότι σύμφωνα με αυτές τις διατάξεις, σε αντίθεση με όσα εφαρμόζονταν με βάση τις προισχύσασες διατάξεις του άρθρου 12 του Ν. 820/1978, για τον υπολογισμό του χρόνου παλαιότητας λαμβάνεται ως πρώτο έτος, το έτος μέσα στο οποίο για πρώτη φορά κυκλοφόρησε το αυτοκίνητο, στην Ελλάδα ανεξάρτητα από το εάν το αυτοκίνητο αυτό είχε κυκλοφορήσει για πρώτη φορά ως επιβατικό αυτοκίνητο ιδιωτικής χρήσης ή ως αυτοκίνητο διαφορετικής χρήσης ή κατηγορίας (π.χ. ως Ε.Δ.Χ.).

β) Η κατοχή ,επιβατικού ή μικτής χρήσης Ι.Χ. αυτοκινήτου από επιχείρηση.

αα) Επιβατικά ή μικτής χρήσης αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης ατομικής επιχείρησης

Στην περίπτωση που ο φορολογούμενος (ο σύζυγος ή η σύζυγος) έχει ατομική επιχείρηση, η οποία χρησιμοποιεί για τις ανάγκες της επιβα­τικά ή μικτής χρήσης αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης, αυτά λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό της τεκμαρτής δαπάνης του φορολογουμένου, με εξαίρεση τους εκπαιδευτές οδηγών αυτοκινήτων, όπως αναλυτικώς αναφέρουμε παρακάτω.

ββ) Επιβατικά ή μικτής χρήσης αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης ομόρρυθμης ή ετερόρρυθμης εταιρείας

Στις περιπτώσεις ομόρρυθμων και ετερόρρυθμων εταιρειών που έχουν στην κυριότητα ή κατοχή τους επιβατικά ή μικτής χρήσης αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης, η τεκμαρτή δαπάνη που αναλογεί σε αυτά λογίζεται ως τεκμαρτή δαπάνη των ομόρρυθμων μόνο εταίρων φυσικών προσώπων, μεριζομένη κατά το ποσοστό συμμετοχής του καθενός. Η τεκμαρτή αυτή δαπάνη που αναλογεί σε κάθε, εταίρο δεν μπορεί να είναι ανώτερη από τη μεγαλύτερη τεκμαρτή δαπάνη που προκύπτει από αυτοκίνητο της εταιρείας.

Σύμφωνα με τα παραπάνω, εάν μια ετερόρρυθμη εταιρεία με τρεις ομόρ­ρυθμους εταίρους (φυσικά πρόσωπα) και ένα ετερόρρυθμο εταίρο, με ποσοστό συμμετοχής στην εταιρεία κάθε εταίρου 25%, έχει τρία επιβα­τικά αυτοκίνητα, ιδιωτικής χρήσης, τα οποία κυκλοφόρησαν στην Ελλάδα (για πρώτη φορά) πριν δύο χρόνια και έχουν φορολογήσιμη ιπποδύναμη 14, 15 και 18 ίππους και τεκμαρτή δαπάνη 1.350.000, 1.650.000 και 2.700.000 δρχ. αντίστοιχα, η τεκμαρτή δαπάνη που θα υπολογισθεί για κάθε ομόρρυθμο εταίρο είναι 1.900.000 δρχ. Αυτό, γιατί το ποσό που προκύπτει από τον επιμερισμό του αθροίσματος της τεκμαρτής δαπάνης με βάση όλα τα αυτοκίνητα της εταιρείας (1.350,000 + 1.650.000 + 2.700.000 5.700.000), ανάλογα με τα ποσοστά συμμετοχής των ομόρρυθμων μελών στην εταιρεία, και αντιστοιχεί σε κάθε εταίρο, δηλαδή

είναι μικρότερο από το ποσό της μεγαλύτερης τεκμαρτής δαπάνης που προκύπτει από αυτοκίνητο της εταιρείας (2.700.000 δρχ.)

Αν στην παραπάνω περίπτωση οι ομόρρυθμοι εταίροι (φυσικά πρόσωπα) ήσαν δύο, με ποσοστά συμμετοχής αντίστοιχα 25% και 50%, τότε:

- για τον εταίρο που έχει ποσοστό συμμετοχής 25%, η δαπάνη που προκύπτει με βάση τα επιβατικά αυτοκίνητα της εταιρείας, σύμφωνα με τους υπολογισμούς της προηγούμενης περίπτωσης, είναι 1.900.000 δρχ.

- για τον εταίρο που έχει ποσοστό συμμετοχής 50%, η τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης που του αναλογεί με βάση τα επιβατικά αυτοκίνητα της εταιρείας είναι 2.700.000 δρχ. Αυτό γιατί τι άθροισμα της τεκμαρτής διαβίωσης με βάση όλα τα αυτοκίνητα της εταιρείας κατά το μέρος που αναλογεί επιμεριστικά στον εταίρο αυτό, δηλαδή:

είναι μεγαλύτερο από το ποσό της μεγαλύτερης τεκμαρτής δαπάνης (2.700.000 δρχ.) που προκύπτει από αυτοκίνητο της εταιρείας.

Στην περίπτωση που μέσα στη χρήση γίνει αλλαγή στα ποσοστά ή τα πρόσωπα των ομόρρυθμων εταίρων, τότε ο υπολογισμός της τεκμαρτής δαπάνης για κάθε ομόρρυθμο εταίρο γίνεται για κάθε τμήμα της χρήσης κατά τη διάρκεια του οποίου είχε το ίδιο ποσοστό. Δηλαδή εάν τα αυτοκίνητα του παραπάνω παραδείγματος ανήκουν σε ομόρρυθμη εταιρεία με δύο ομόρρυθμα μέλη, τον Α και τον Β, με ποσοστά συμμετοχής 50% ο καθένας και στις 11 Ιουλίου του οικείου έτους ο εταίρος Β εκχωρεί ποσοστό 25% στον εταίρο Γ, τότε:

- Για τον εταίρο Α θα υπολογισθεί τεκμαρτή δαπάνη 2.700.000 δρχ. , καθόσον το ποσό 5.700.000 Χ 50% = 2.850.000 είναι μεγαλύτερο από το ποσό της τεκμαρτής δαπάνης 2.700.000 δρχ. που προκύπτει από το αυτοκίνητο της εταιρείας με τη μεγαλύτερη τεκμαρτή δαπάνη.

- Για τον εταίρο Β θα υπολογισθεί τεκμαρτή δαπάνη 1.350.000+ 712.500 = 2.062.500 δρχ.

Τούτο γιατί:

Το άθροισμα της συνολικής τεκμαρτής δαπάνης διαβίωσης με βάση όλα τα αυτοκίνητα που είχε η εταιρία κατά το χρονικό διάστημα 1/1 - 10/7, δηλαδή για τους 6 μήνες, είναι

5.700.000 Χ 6/12 = 2.850.000 δρχ. (α)

Η μεγαλύτερη τεκμαρτή δαπάνη που προκύπτει από αυτοκίνητο που είχε η εταιρεία κατά την ίδια χρονική περίοδο είναι

2.700.000 Χ 6/12 = 1.350.000 δρχ. (β)

Τα παραπάνω ποσά ισχύουν και για το χρονικό διάστημα από 11/7 μέχρι 31/12 καθόσον και αυτό το χρονικό διάστημα αντιστοιχεί σε 6 μήνες.

Με βάση τα παραπάνω, για τον εταίρο Β, κατά το χρονικό διάστημα 1/1 -10/7 θα υπολογισθεί 1.350.000 δρχ. (β) για την υπόψη δαπάνη γιατί αυτή είναι μικρότερη από το ποσό 2.850.000 (α) Χ 50% (ποσοστό συμμετοχής του) = 1.425.000 και

κατά το χρονικό διάστημα 11/7 - 31/12 θα υπολογισθεί 2.850.000 (α) Χ 25% (ποσοστό συμμετοχής του) = 712.500 δρχ. καθόσον το ποσό αυτό είναι μικρότερο από το ποσό 1.350.000 δρχ (β).

- Για τον Γ εταίρο θα υπολογισθεί τεκμαρτή δαπάνη 712.500 δρχ. , καθόσον 2.850.000 (α) Χ 25% = 712.500 είναι μικρότερη της τεκμαρτής δαπάνης του αυτοκινήτου της εταιρείας με την μεγαλύτερη τεκμαρτή δαπάνη 1.350.000 (β).

γγ) Επιβατικά ή μικτής χρήσης αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης Εταιρείας Περιορισμένης Ευθύνης (ΕΠΕ).

Στις περιπτώσεις που εταιρείες περιορισμένης ευθύνης (ΕΠΕ), έχουν στην κυριότητα τους ή στην κατοχή τους επιβατικά ή μικτής χρήσης αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης, η τεκμαρτή δαπάνη που αναλογεί σε αυτά λογίζεται ως τεκμαρτή δαπάνη των φυσικών προσώπων που είναι διαχειρι­στές της εταιρείας και συγχρόνως μέλη της εταιρείας, ανάλογα με το ποσοστό συμμετοχής τους στην εταιρεία,

Στην περίπτωση που κανείς διαχειριστής της ΕΠΕ δεν είναι μέλος της υπόψη εταιρείας, η δαπάνη αυτή λογίζεται ως τεκμαρτή δαπάνη των φυ­σικών προσώπων που είναι μέλη της ΕΠΕ, ανάλογα με το ποσοστό συμμετοχής τους στην ΕΠΕ,

Σύμφωνα με τα πιο πάνω, αν στο παράδειγμα της προηγούμενης υποπερίπτωσης ββ΄ τα υπόψη αυτοκίνητα ανήκαν σε ΕΠΕ, η οποία έχει 4 διαχει­ριστές από τους οποίους οι δύο μόνο ήσαν και μέλη της ΕΠΕ, με ποσοστά συμμετοχής στην ΕΠΕ αντίστοιχα 25% και 50%, σύμφωνα με τους υπολογι­σμούς που έγιναν στην προηγούμενη υποπερίπτωση, το ποσό της τεκμαρτής δαπάνης που αναλογεί σε κάθε διαχειριστή που είναι εταίρος της ΕΠΕ είναι αντίστοιχα 1.900.000 δρχ. και 2.700.000 δρχ.

Εάν μόνο ένα φυσικό πρόσωπο συγκέντρωνε συγχρόνως την ιδιότητα του διαχειριστή και του εταίρου της ΕΠΕ, στο πρόσωπο αυτό θα αναλογούσε πάντα η μεγαλύτερη τεκμαρτή δαπάνη που προέκυπτε από αυτοκίνητο της ΕΠΕ, στη συγκεκριμένη περίπτωση δηλαδή 2.700.000 δρχ.

Για τον υπολογισμό της τεκμαρτής δαπάνης που αναλογεί σε κάθε πρόσωπο, που σε ένα χρονικό διάστημα της χρήσης της ΕΠΕ είχε την ιδιότητα του εταίρου διαχειριστή της ΕΠΕ ή του εταίρου της ΕΠΕ κατά το χρονικό διάστημα που κανένας εταίρος δεν ήταν διαχειριστής της, θα γίνουν, ανάλογοι υπολογισμοί με εκείνους που αναφέραμε στο τελευταίο παράδειγμα της προηγούμενης υποπερίπτωσης ββ΄.

Επίσης, θα γίνουν ανάλογοι υπολογισμοί και στις παρακάτω περιπτώσεις: α) Όταν μέσα στη χρήση αλλάξει ένας από τους διαχειριστές της εταιρείας που είναι μέλος ΕΠΕ Και :

αα) Τη διαχείριση την αναλάβει κάποιος άλλος που:

- είναι και αυτός εταίρος της ΕΠΕ

- δεν ήταν προηγούμενα εταίρος, αλλά συγχρόνως με την ανάληψη της διαχείρισης (μέσα στη χρήση δηλαδή) αγόρασε μερίδιο της ΕΠΕ από άλλο εταίρο.

- δεν είναι εταίρος της ΕΠΕ·

ββ) Δεν αναλαμβάνει άλλος διαχειριστής, αλλά παραμένουν οι υπόλοιποι διαχειριστές που:

- ορισμένοι είναι εταίροι της ΕΠΕ

- κανείς δεν είναι εταίρος της ΕΠΕ,

β) Όταν αρχικά κανένας από το: μέλη της εταιρείας δεν ήταν διαχειριστής και μέσα στη χρήση ένας από τους εταίρους αναλαμβάνει τη διαχείριση ή τη συνδιαχείριση της ΕΠΕ.

γ) Όταν κανένα μέλος της εταιρείας δεν είναι διαχειριστής και μέσα στη χρήση αλλάζουν τα ποσοστά ή και τα πρόσωπα ορισμένων μελών της εταιρείας (λόγω μεταβίβασης μεριδίων της εταιρείας κ.τ.λ.).

δδ) Επιβατικά ή μικτής χρήσης αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης Ανώνυμης Εταιρείας

Τα πιο πάνω εφαρμόζονται ανάλογα και για τα πρόσωπα που είναι διευθύ­νοντες και εντεταλμένοι σύμβουλοι, διοικητές ανώνυμων εταιρειών και πρόεδροι των διοικητικών συμβουλίων τους,

Η κατανομή της δαπάνης αυτής στα υπόψη πρόσωπα θα γίνεται ισομερώς (π.χ, αν μία Α.Ε. έχει δύο εντεταλμένους συμβούλους, ένα διοικητή και ένα πρόεδρο του διοικητικού συμβουλίου της, τότε η συνολική τεκμαρτή δαπάνη με βάση τα αυτοκίνητα της εταιρείας αυτής θα κατανεμηθεί ισομερώς μεταξύ των πιο πάνω προσώπων, ανεξάρτητα από το αν τα πρό­σωπα αυτά ασκούν πραγματική διοίκηση.

Δηλαδή, εάν υπήρχαν τα αυτοκίνητα του παραδείγματος της προηγούμενης υποπερίπτωσης, για κάθε ένα από αυτά τα πρόσωπα θα υπολογισθεί τεκμαρτή δαπάνη 1.425.000 δρχ. (5.700.000 Χ 1/4).

Κατά τα λοιπά εφαρμόζονται όσα προαναφέραμε στις προηγούμενες υποπεριπτώσεις.

Όταν για το φορολογούμενο προκύπτει τεκμαρτή δαπάνη με βάση όσα αναφέρονται στην περίπτωση αυτή (β΄) και παράλληλα ο ίδιος ή πρόσωπο του οποίου η δαπάνη με βάση την κατοχή Ε.Ι.Χ. ή μικτής χρήσης αυτοκινήτου λογίζεται ως δαπάνη του φορολογουμένου, είναι κύριος ή κάτοχος και άλλων επιβατικών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης, η τεκμαρτή δαπάνη που προκύπτει για τα άλλα αυτοκίνητα λαμβάνεται υπόψη για τον υπολογισμό της συνολικής τεκμαρτής δαπάνης του φορολογουμένου. Δηλαδή αν π.χ. ο διοικητής της παραπάνω ΑΕ είχε και ένα καινούργιο αυτοκίνητο 16 ίππων, θα του υπολογιζόταν συνολική τεκμαρτή δαπάνη με βάση τα αυτο­κίνητα 1.425.000 + 20000.000 = 3.425.000 δρχ.

γ) Η κατοχή επιβατικού ή μικτής χρήσης αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης από ανήλικο τέκνο του φορολογουμένου.

Σύμφωνα με την υπόψη διάταξη, η τεκμαρτή δαπάνη που προκύπτει με βάση επιβατικό ή μικτής χρήσης αυτοκίνητο ιδιωτικής χρήσης, του οποίου κύριος ή κάτοχος είναι ανήλικο τέκνο, λογίζεται ως τεκμαρτή δαπάνη του γονέα που έχει το μεγαλύτερο εισόδημα και αν αυτός έχασε τη γο­νική μέριμνα, του άλλου γονέα, ανεξάρτητα από το εάν για το τέκνο αυτό υπάρχει υποχρέωση υποβολής ξεχωριστής δήλωσης φορολογίας εισοδή­ματος.

Για την εφαρμογή αυτής της διάταξης λαμβάνεται υπόψη το εισόδημα των γονέων όπως αυτό προσδιορίζεται ύστερα και από την εφαρμογή των διατάξεων 33β και 47α του ν.δ. 3323/1955 (τεκμήριο βιωσιμότητας), καθώς και μετά την εφαρμογή του παρόντος άρθρου, πριν να ληφθεί υπόψη όμως η τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης με βάση το Ε.Ι,Χ. αυτοκίνητο των ανήλικων τέκνων.

Το απαλλασσόμενο εισόδημα των γονέων δε λαμβάνεται υπόψη προκειμένου να εφαρμοσθεί η παρούσα διάταξη.

Στην περίπτωση που οι δύο γονείς έχουν ίσο εισόδημα ή που κανείς από τους γονείς δεν έχει εισόδημα, η τεκμαρτή αυτή δαπάνη λογίζεται ως δαπάνη του πατέρα, όπως προκύπτει έμμεσα και από τις διατάξεις της παραγράφου 6 του άρθρου 6 του ν.δ. 3323/1955.

δ) Απόκτηση ή μεταβίβαση ή ακινησία ή ολοκληρωτική καταστροφή του επιβατικού ή μικτής χρήσης αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης πατά τη διάρ­κεια του έτους.

Σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος άρθρου, σε περίπτωση απόκτησης ή μεταβίβασης με οποιοδήποτε τρόπο επιβατικού ή μικτής χρήσης αυτοκι­νήτου ιδιωτικής χρήσης κατά τη διάρκεια του έτους η τεκμαρτή δαπάνη μερίζεται σε τόσα δωδέκατα όσοι και οι μήνες κυριότητας ή κατοχής του αυτοκινήτου. Διάστημα μεγαλύτερο από δεκαπέντε (15) ημέρες λογί­ζεται ως ολόκληρος μήνας. Τα ίδια εφαρμόζονται και στην περίπτωση ακινησίας ή ολοκληρωτικής καταστροφής του αυτοκινήτου από οποιαδήποτε αιτία. Προκειμένου να αποδειχθεί η ολοκληρωτική καταστροφή του οχήματος, πρέπει να προσκομισθεί από τον ενδιαφερόμενο βεβαίωση της αρμόδιας υπηρεσίας του Υπουργείου Μεταφορών και Επικοινωνιών ή άλλης αρμόδιας δημόσιας υπηρεσίας, στην οποία θα βεβαιώνεται ότι το όχημα εξαιτίας της καταστροφής του μόνο ως υλικό μπορεί να χρησιμοποιηθεί ή να πωληθεί.

ε) Συγκυριότητα, εικονική μεταβίβαση ή απόκτηση επιβατικού ή μικτής χρήσης αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης.

Σύμφωνα με τις διατάξεις του παρόντος άρθρου, σε περίπτωση εικονικής μεταβίβασης επιβατικού ή μικτής χρήσης αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης ή εικονικής κτήσης αυτού από περισσότερα πρόσωπα, το τεκμήριο της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης με βάση το αυτοκίνητο αυτό ισχύει αυτοτελώς στο σύνολο της για κάθε ένα από τους συμβαλλομένους. Ως εικονική θεωρείται ιδίως η μεταβίβαση ή η κτήση, όταν πραγματοποιείται μεταξύ συγγενών εξ αίματος ή εξ αγχιστείας κατευθείαν γραμμή ή εκ πλαγίου μέχρι και τον τρίτο βαθμό, δηλαδή μεταξύ γονέων και παιδιών, μεταξύ πάππων και εγγονών, μεταξύ προπάππων και δισέγγονων, μεταξύ αδελφών μεταξύ πρώτων ανιψιών και πρώτων θείων τα ανίψια θα είναι τα παιδιά των αδελφών του φορολογουμένου και οι θείοι ή οι θείες τα αδέλφια των γονέων του φορολογουμένου).

Σημειώνεται ότι οι συγγενείς εξ αίματος του ενός από τους συζύγους Είναι συγγενείς εξ αγχιστείας του άλλου συζύγου στην ίδια γραμμή και τον ίδιο βαθμό (ΑΚ 1464).

Αντίθετα,, οι σύζυγοι δε θεωρούνται μεταξύ τους συγγενείς εξ αίματος ή εξ αγχιστείας.

Πάντως, σε κάθε περίπτωση οι φορολογούμενοι έχουν δικαίωμα ανταπόδειξης, δηλαδή μπορούν να προσκομίσουν στοιχεία στον προϊστάμενο της δημόσιας οικονομικής υπηρεσίας ή στα διοικητικά δικαστήρια, από τα οποία να προκύπτει ότι δεν είναι εικονική η μεταβίβαση του αυτοκινή­του ή η απόκτηση του ή η συγκυριότητα τους σε αυτό.

Στην περίπτωση που η συγκυριότητα είναι πραγματική, η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη μερίζεται κατά το λόγο των ιδανικών μεριδίων κάθε ενός συγκυρίου.

Έτσι, αν δύο άτομα είναι πραγματικά συγκύριοι σε ένα αυτοκίνητο 16 ίππων που έχει κυκλοφορήσει για πρώτη φορά στην Ελλάδα πριν από δύο χρόνια (όταν και αγοράσθηκε από τους συγκυρίους), και το ποσοστό της συγκυριότητας των ατόμων αυτών στο αυτοκίνητο είναι 30% και 70% αντίστοιχα, η δαπάνη που αναλογεί σε κάθε συνιδιοκτήτη με βάση το υπόψη αυτοκίνητο είναι αντίστοιχα 600.000 και 1.400.000 δρχ.

Κατοχή, από εκπαιδευτές οδηγών αυτοκινήτων, επιβατικών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης που χρησιμοποιούνται για την εκπαίδευση των οδηγών αυτοκινήτων.

Προκειμένου για εκπαιδευτές οδηγών αυτοκινήτων που χρησιμοποιούν για το σκοπό αυτό περισσότερα επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης, για τον υπολογισμό της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης, με βάση τα αυτοκίνητα αυτά, λαμβάνεται μόνο το αυτοκίνητο που δίνει τη μεγαλύτερη δαπάνη.

Από τη διάταξη αυτή συνάγεται ότι, για τον υπολογισμό της τεκμαρτής αυτής δαπάνης για οποιοδήποτε άλλο πρόσωπο που ασκεί ατομική επιχεί­ρηση, λαμβάνεται υπόψη η δαπάνη όλων των αυτοκινήτων της, ατομικής του επιχείρησης.

3. Δαπάνη συντήρησης δίτροχου Ι.Χ. αυτοκινούμενου οχήματος.

Η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη με βάση τον κυβισμό δίτροχου ιδιωτικής χρήσης αυτοκινούμενου οχήματος καθορίζεται στο ποσό των τριακοσίων πενήντα χιλιάδων (350.000) δραχμών για μοτοσικλέτα πεντακοσίων (500)κυβικών εκατοστών, προσαυξανόμενη με το ποσό των πενήντα χιλιάδων (50.000) δραχμών ανά εκατό (100) κυβικά εκατοστά όταν πρόκειται για μοτοσικλέτες με κυβισμό πάνω από πεντακόσια (500) κυβικά εκατοστά. Δηλαδή για μια μοτοσικλέτα 560 κυβικών εκατοστών θα υπολογισθεί τεκμαρτή δαπάνη 350.000 δρχ. , ενώ για μοτοσικλέτα 640 κυβικών εκατοστών θα υπολογισθεί τεκμαρτή δαπάνη 400.000 δρχ. Για μοτοσικλέτα κάτω των 500 κυβικών εκατοστών δεν έχουν εφαρμογή οι διατάξεις της παρούσας παραγράφου,

Οι διατάξεις της περίπτωσης β΄ της παραγράφου 2 αυτού του άρθρου, που αναφέρονται στον προσδιορισμό της τεκμαρτής δαπάνης διαβίωσης με βάση τη φορολογήσιμη ιπποδύναμη επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης και όσα αναφέραμε στην παρούσα σχετικά με την εφαρμογή της περίπτωσης ανάλογα και στην περίπτωση αυτή.

4. Δαπάνη για οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό.

Η ετήσια δαπάνη που καταβάλλεται για οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό, πολλαπλασιαζόμενη με συντελεστή δύο (2),

Αν ο φορολογούμενος απασχολεί ένα μόνο οικιακό βοηθό, η καταβαλλόμενη γι΄ αυτόν ετήσια δαπάνη δεν αποτελεί τεκμήριο όταν:

α) έχει τέκνο ηλικίας μέχρι δώδεκα (12) ετών που τον βαρύνει, με την προϋπόθεση ότι ο ίδιος και ο άλλος σύζυγος αποκτούν εισόδημα από μία ή περισσότερες από τις ακόλουθες δραστηριότητες:

- παροχή εξαρτημένης εργασίας, άσκηση ατομικής εμπορικής επιχείρησης, άσκηση ατομικής γεωργικής επιχείρησης, άσκηση ατομικώς επαγγέλματος από αυτά που αναφέρονται στην παράγραφο 1 του άρθρου 45 του ν.δ. 3323/1955, συμμετοχή σε κοινοπραξία, συμμετοχή σε κοινωνία, συμμε­τοχή σε αστική κερδοσκοπική εταιρεία, συμμετοχή ως ομόρρυθμο μέλος σε ομόρρυθμη ή ετερόρρυθμη εταιρεία,

β) ο ίδιος ο φορολογούμενος ή ο άλλος σύζυγος ή πρόσωπο που συνοικεί με αυτόν και τον βαρύνει, έχει ηλικία πάνω από 65 ετών ή παρουσιάζει αναπηρία 67% και πάνω από διανοητική καθυστέρηση ή φυσική αναπηρία.

Όταν ο φορολογούμενος (ή και ο φορολογούμενος και η σύζυγος του) είναι πάνω από 65 ετών και καταβάλλεται δαπάνη για δύο (ή περισσότε­ρους) βοηθούς, θα ληφθεί υπόψη για την εφαρμογή αυτής της διάταξης η δαπάνη που καταβάλλεται σε όλους τους οικιακούς βοηθούς (δύο ή περισσότερους), πολλαπλασιαζόμενη βέβαια με συντελεστή 2.

Διευκρινίζεται ότι η εξαίρεση αυτή αφορά μόνο οικιακό βοηθό και όχι τα άλλα πρόσωπα αυτής της περίπτωσης, δηλαδή οδηγό αυτοκινήτου, δάσκαλο, κηπουρό κ.λ.π.

5. Δαπάνη συντήρησης σκαφών αναψυχής ιδιωτικής χρήσης

Η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη σκαφών αναψυχής ιδιωτικής χρήσης κυριότητας ή κατοχής του φορολογουμένου, της συζύγου του ή των προσώπων που τους βαρύνουν κατά τις διατάξεις του άρθρου 8 του ν.δ. 3323/1955, η οποία ορίζεται:

α) Για μηχανοκίνητα, σκάφη αυτού του τύπου ταχύπλοα και μη ολικού μήκους μέχρι, πέντε (5) μέτρα, στο ποσό των 120.000 δραχμών, που προσαυξάνεται, με το ποσό των 50.000 δραχμών για κάθε μέτρο μήκους πάνω από τα 5 (πέντε) μέτρα

β) Προκειμένου ιστιοφόρα η μηχανοκίνητα ή μικτά σκάφη με χώρο ενδιαίτησης η τεκμαρτή δαπάνη υπολογίζεται βάσει των μέτρων ολικού μήκους ως ακολούθως:

Η τεκμαρτή δαπάνη από κάθε σκάφος και των δυο παραπάνω υποπεριπτώσεων μειώνεται ανάλογα με την παλαιότητά του κατά ποσοστό:

ι. δεκαπέντε τοις εκατό (15%) αν έχει περάσει χρονικό διάστημα πάνω από πέντε (5) έτη και μέχρι δέκα (10) έτη από την αρχή του έτους που νηολογήθηκε για πρώτη φορά,

ιι. είκοσι τοις εκατό (20%) αν έχει περάσει χρονικό διάστημα πάνω από δέκα (1Ο) έτη και μέχρι δεκαπέντε (15) έτη κα

ιιι. τριάντα τοις εκατό (30%) αν έχει περάσει χρονικό διάστημα πάνω από δεκαπέντε (15) έτη.

Με βάση τα παραπάνω στοιχεία, για ένα μηχανοκίνητο σκάφος ανοικτού τύπου ολικού μήκους 7 μέτρων, που νηολογήθηκε για πρώτη φορά πριν οκτώ (8 χρόνια στο νηολόγιο οποιασδήποτε χώρας (μπορεί για πρώτη φορά πριν 3 χρόνια να νηολογήθηκε σε νηολόγιο της Αγγλίας και πριν δυο χρονιά να το διέγραψε από το νηολόγιο της Αγγλίας και να το καταχώρησε σε νηολόγιο της Ελλάδας) η τεκμαρτή δαπάνη του γι’ αυτό το έτος θα είναι, 120.000 + (50.000 x 2) - 15% [120.000 + (50.000 x 2) ] = 187.000 δρχ.

Σύμφωνα με όσα προαναφέραμε η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης, προ­κειμένου για σκάφος της πιο πάνω περίπτωσης β΄, με βάση τα έτη νηολόγησης του, διαμορφώνεται ως εξής:

Ετήσια τεκμαρτή δαπάνη με βάση τα έτη νηολόγησης ιστιοφόρου ή μηχανοκίνητου ή μικτού σκάφους με χώρο ενδιαίτησης.

Για σκάφη με μόνιμο πλήρωμα ναυτολογημένο για ολόκληρο ή μέρος του έτους, στην πιο πάνω δαπάνη προστίθεται και η αμοιβή πληρώματος πολ­λαπλασιαζόμενη με συντελεστή δύο (2).

Κατά συνέπεια, η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη για ένα μικτό σκάφος μήκους 12 μέτρων με χώρο ενδιαίτησης, που νηολογήθηκε πριν 7 χρόνια για πρώτη φορά και που στο κρίσιμο έτος καταβλήθηκε αμοιβή πληρώματος 500.000 δρχ. θα είναι 850.000 + (2 X 500.000) = 1.850.000 δρχ.

Τα σκάφη επαγγελματικής χρήσης δε λαμβάνονται υπόψη για το τεκμήριο της δαπάνης αυτής.

Οι διατάξεις της περίπτωσης β΄ της παραγράφου 2 του άρθρου αυτού εφαρ­μόζονται ανάλογα και στις περιπτώσεις συγκυριότητας, εικονικής κτήσης ή μεταβίβασης σκαφών αναψυχής.

6. Δαπάνη συντήρησης αεροσκαφών, ελικοπτέρων και ανεμοπτέρων

Η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη για αεροσκάφη, ελικόπτερα και ανεμόπτερα κυριότητας ή κατοχής του φορολογουμένου, της συζύγου του ή των προσώπων που συνοικούν μαζί τους και τους βαρύνουν κατά τις διατάξεις του ν.δ. 3323/1955, η οποία ορίζεται ως εξής:

α) Για αεροσκάφη με κινητήρα κοινό, εσωτερικής καύσης και στροβιλοελικοφόρα, καθώς και ελικόπτερα, στο ποσό των 1.500.000 δραχμών για τους 100 πρώτους ίππους, που προσαυξάνεται με το ποσό των 10.000 δραχμών για κάθε ίππο πάνω από τους 100 ίππους του κινητήρα αυτών.

β) Για αεροσκάφη αεριοπροωθούμενα (JΕΤ) στο ποσό των 2.500 δραχμών για κάθε λίμπρα ώθησης.

γ) Για ανεμόπτερα στο ποσό των 200.000 δραχμών

7. Δαπάνη για δωρεές

Η ετήσια δαπάνη για δωρεές χρηματικών ποσών, εκτός από τις δωρεές προς το δημόσιο, τους δήμους, και τις κοινότητες του Κράτους, τα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, τα κρατικά και δημοτικά νοσηλευτικά ιδρύματα και τα νοσοκομεία που αποτελούν νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου και επιχορηγούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό, τα κοινωφελή ιδρύματα, καθώς και το ταμείο αρχαιολογικών πόρων.

Όσον αφορά τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται λόγω γονικών παροχών, δεδομένου ότι ο νόμος δεν αναφέρεται ρητά σε αυτές, δεν λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό αυτής της δαπάνης.

III. Παράγραφος 3
Προσαύξηση του συνολικού ποσού τεκμαρτής δαπάνης διαβίωσης.

Με την παράγραφο 3 ορίζεται ότι το συνολικό ποσό της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης διαβίωσης του φορολογουμένου όπως αυτό προσδιορίζεται από την προηγούμενη παράγραφο, προσαυξάνεται κατά 10%, για κάθε ένα πέρα από το δεύτερο στοιχεία προσδιορισμού της δαπάνης αυτής του φορολο­γουμένου, της συζύγου του και των προσώπων που τους βαρύνουν.

Τονίζεται ότι, η τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης είναι κατ΄ εξοχήν οικογενειακή δαπάνη και γι΄ αυτό αθροίζονται, σε οικογενειακή βάση, όλα τα στοιχεία που λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό της. Αν τα στοιχεία αυτά δεν υπερβαίνουν τα δύο (2), η τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης δεν προσαυξάνεται. Αν όμως αυτά υπερβαίνουν τα δύο, τότε για κάθε ένα στοιχείο πέρα από τα δύο, η συνολική τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης θα προσαυξάνεται κατά 10%.

Δεν προσαυξάνεται με κανένα ποσοστό η δαπάνη που προκύπτει κατά τα οριζόμενα στην προηγούμενη παράγραφο αυτού του άρθρου, όταν το ποσό αυτής δεν υπερβαίνει το 1.500.000 δραχμές.

Κάθε στοιχείο δαπάνης προσμετράται ολόκληρο έστω και εάν ο φορολογούμενος έχει κυριότητα σε ποσοστό αυτού. Όταν πρόκειται όμως για περίπτωση που στο στοιχείο υπάρχει συνιδιοκτησία μεταξύ των συζύγων ή μεταξύ των συζύγων και προσώπων που τους βαρύνουν η μόνο μεταξύ των προσώπων που βαρύνουν τους δύο συζύγους, το στοιχείο προσδιορισμού της τεκμαρτής δαπάνης διαβίωσης λαμβάνεται υπόψη μία φορά.

Ειδικά, όσον αφορά τη μέτρηση των στοιχείων προσδιορισμού των επί μέρους δαπανών της παραγράφου 2, για την εφαρμογή της υπόψη παραγράφου (3) αυτού, του άρθρου, σας παρέχουμε τις πιο κάτω οδηγίες:

1. Τεκμαρτό ή καταβαλλόμενο μίσθωμα για δευτερεύουσα κατοικία πάνω από 150 τετρ. μέτρα.

Λαμβάνεται υπόψη ο αριθμός των ιδιοκατοικουμένων (από τον ίδιο ή από τα μέλη της οικογενείας του) συγχρόνως ή μισθουμένων συγχρόνως ή ιδιοκατοικουμένων και μισθωμένων συγχρόνως, για οποιοδήποτε χρονικό διάστημα του έτους, δευτερευουσών κατοικιών.

Π.χ. Αν ο φορολογούμενος είχε ενοικιάσει ολόκληρο το έτος μια δευτερεύουσα κατοικία πάνω από 150 τετρ. μέτρα και ένα μήνα του έτους ο φορολογούμενος διέμεινε σε άλλη (ιδιόκτητη) δευτερεύουσα κατοικία του εμβαδού πάνω από 150 τετρ. μέτρα , θα μετρηθούν 2 στοιχεία δαπάνης με βάση το πραγματικό και τεκμαρτό, κατά περίπτωση, μίσθωμα των δευτερευουσών κατοικιών. Αντίθετα, στην περίπτωση που το; Χρονικό διάστημα ενοικίασης ή Ιδιοκατοίκησης ή ενοικίασης και ιδιοκατοίκησης ήταν διαφορετικό (τον ένα μήνα διέμεινε στην ιδιόκτητη δευτερεύουσα κατοικία του, τον δεύτερο μήνα είχε νοικιάσει μια δευτερεύουσα κατοικία και τον τρίτο μήνα είχε νοικιάσει μια άλλη δευτερεύουσα κατοικία) λαμβάνεται υπόψη, για την εφαρμογή της παρούσας παραγράφου, ένα (1) στοιχείο

2. Τεκμαρτή δαπάνη με βάση τους φορολογήσιμους ίππους επιβατικού ή μικτής χρήσης αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης.

α) Αυτοκίνητα που ανήκουν προσωπικά στο φορολογούμενο, τη σύζυγο του και τα πρόσωπα που τους βαρύνουν.

Λαμβάνεται υπόψη ο συνολικός αριθμός των αυτοκινήτων του φορολογουμένου, της συζύγου του και των προσώπων που τους βαρύνουν, που. κυκλοφορούσαν ταυτόχρονα για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 15 ημερών. Αν π.χ. μέχρι τις 4 Μαρτίου ο φορολογούμενος κυκλοφορούσε δύο αυτοκίνητα και στις 5 Μαρτίου αγόρασε τη σύζυγος του τρίτο αυτοκίνητο και στο τέλος Μαρτίου, ο φορολογούμενος πώλησε το ένα αυτοκίνητο, ενώ το άλλο το έθεσε για όλο το υπόλοιπο διάστημα, μέχρι το τέλος του έτους, σε ακινησία, θα υπολογισθούν τρία (3) στοιχεία, γιατί για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο των 15 ημερών η οικογένεια είχε στη διάθεση της τρία (3) αυτοκίνητα. Αντίθετα, αν μέσα στο έτος η οικογένεια του φορολογούμενου είχε στη διάθεση της περισσότερα αυτοκίνητα, όχι όμως ταυτόχρονα (π.χ. κατά το χρόνο ακινησίας του ενός αυτοκινήτου ο φορολογούμενος του αγόρασε και κυκλοφόρησε άλλο αυτοκίνητο, ή είχε η σύζυγος το πρώτο εξάμηνο ένα αυτοκίνητο το οποίο πούλησε στο τέλος του πρώτου εξαμήνου και στην αρχή του δεύτερου εξαμήνου αγόρασε και κυκλοφόρησε άλλο αυτοκίνητο ο σύζυγος) λαμβάνεται υπόψη ένα (1) στοιχείο.

β) Επιβατικά ή μικτής χρήσης αυτοκίνητα που ανήκουν σε επιχειρήσεις

αα) Τα επιβατικά ή μικτής χρήσης αυτοκίνητα εταιρείας με βάση τα οποία υπολογίζεται τεκμαρτή δαπάνη στο φορολογούμενο (π.χ. ομόρρυθμο εταίρο ΟΕ ή ΕΕ ή πρόεδρο ΑΕ κτλ.), για την εφαρμογή αυτής της διά­ταξης, λαμβάνονται υπόψη ως ένα (1) στοιχείο.

ββ) Σε περίπτωση που στο φορολογούμενο, υπολογίζεται τεκμαρτή δαπάνη με βάση τα αυτοκίνητα περισσοτέρων από μιας εταιρειών (π.χ. ο φορολογούμενος είναι ομόρρυθμος εταίρος σε μια εταιρεία και συγχρόνως είναι πρόεδρος μιας Α.Ε.), για την εφαρμογή αυτής της παραγράφου, για κάθε εταιρεία που έχει ένα ή .περισσότερα αυτοκίνητα θα., ληφθεί υπόψη, ένα αυτοκίνητο, Δηλαδή στο παράδειγμα μας θα ληφθούν υπόψη δύο (2)στοιχεία.

γγ) Τα επιβατικά αυτοκίνητα, ανεξάρτητα με τον αριθμό τους, που χρησιμοποιούνται από εκπαιδευτή οδηγών αυτοκινήτων για την επιχείρηση του, για την εφαρμογή αυτής της παραγράφου λαμβάνονται υπόψη ως ένα (1) στοιχείο»

δδ) Σχετικά με τον αριθμό των επιβατικών αυτοκινήτων που χρησιμο­ποιούνται για την ατομική επιχείρηση του φορολογουμένου, για την εφαρμογή αυτής της παραγράφου} λαμβάνονται υπόψη όλα τα αυτοκίνητα της ατομικής επιχείρησης, ως προσωπικά αυτοκίνητα του φορολογουμένου.

Έτσι, σύμφωνα με τα παραπάνω, αν ένας φορολογούμενος είχε ο ίδιος δύο Ε.Ι,Χ. .αυτοκίνητα, ένα αυτοκίνητο είχε η σύζυγος του, και ο φορολογούμενος αυτός συμμετείχε σε μία ομόρρυθμη εταιρεία που είχε τρία αυτοκίνητα, αν στην 1 Δεκεμβρίου του κρίσιμου έτους ανέλαβε πρόεδρος μιας Α.Ε. που είχε 4 αυτοκίνητα και στις 20 Δεκεμβρίου του ίδιου έτους έγινε ομόρρυθμος εταίρος σε κάποια ετερόρρυθμη εταίρε ία που είχε τρία αυτοκίνητα, θα υπολογισθούν πέντε (5) στοιχεία.

3. Τεκμαρτή δαπάνη με βάση τον κυβισμό δίτροχου ιδιωτικής, χρήσης αυτοκινούμενου οχήματος.

Ισχύουν ανάλογα όσα αναφέραμε στην προηγούμενη περίπτωση 2.

4. Ετήσια δαπάνη που καταβάλλεται για οικιακούς βοηθούς οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και για το λοιπό προσωπικό

Όταν λόγω αλλαγής οικιακών βοηθών κ.τ.λ, καταβλήθηκαν αμοιβές μέσα στο έτος σε περισσότερους οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων κ.τ.λ., λαμβάνεται υπόψη ο αριθμός των οικιακών βοηθών κ.τ.λ. που παρείχαν συγχρόνως τις υπηρεσίες τους.

Πιο κάτω σας παραθέτουμε παραδείγματα, σχετικά με τον αριθμό των αριθμό στοιχείων αυτής της δαπάνης πού θα συνυπολογισθεί με τον αριθμό των στοιχείων των λοιπών δαπανών για την εφαρμογή της παρούσας παραγράφου: α) Αν ο ένας σύζυγος είναι πάνω από 65 ετών και κατέβαλαν αμοιβές σε ένα οικιακό βοηθό, δεν θα υπολογισθεί στοιχείο.

β) Αν και οι δύο σύζυγοι είναι πάνω από 65 ετών και κατέβαλαν αμοιβές σε δύο οικιακούς βοηθούς, θα υπολογισθούν δύο (2) στοιχεία γ) Αν και οι δύο σύζυγοι είναι πάνω από 65 ετών και κατέβαλαν αμοιβές σε ένα οδηγό και ένα οικιακό βοηθό, θα υπολογισθούν δύο (2) στοιχεία δ) Αν το πρώτο εξάμηνο υπήρχε ένας οικιακός βοηθός και το δεύτερο εξάμηνο τον απέλυσαν και προσέλαβαν άλλο, θα υπολογισθεί ένα (1) στοιχείο

ε) Αν στο πρώτο εξάμηνο ένας φορολογούμενος είχε ένα οδηγό και το δεύτερο εξάμηνο τον απέλυσε και προσέλαβε ένα οικιακό βοηθό, και τον Οκτώβριο προσέλαβε και ένα δάσκαλο, θα υπολογισθούν δύο (2) στοιχεία.

5. Τεκμαρτή δαπάνη, με βάση σκάφη αναψυχής, αεροσκάφη, ελικόπτερα, ανεμόπτερα

Ισχύουν ανάλογα όσα αναφέρθηκαν πιο πάνω στην περίπτωση 2 (τεκμαρτή δαπάνη με βάση τους φορολογήσιμους ίππους Ε.Ι.Χ. αυτοκινήτου).

6. Ετήσια δαπάνη με βάση τις δωρεές χρηματικών ποσών.

Οι δωρεές, γενικώς, υπολογίζονται ως ένα: στοίχε ίο, ανεξάρτητα από το συνολικό αριθμό των δωρεών χρηματικών ποσών που έχουν γίνει σε οικογενειακή βάση. Αυτό, επειδή η υπόψη δαπάνη, είναι πραγματική και η καταβολή χρηματικών ποσών για τις δωρεές δε συνεπάγεται άλλες επιβαρύνσεις, όπως π.χ. στην περίπτωση οικιακών βοηθών,

IV. Παράγραφος 4.
Αμφισβήτηση ποσού τεκμαρτής δαπάνης διαβίωσης.

Με τις διατάξεις της παραγράφου 4 του άρθρου 5 ορίζεται ότι, αν συντρέχουν ορισμένες προϋποθέσεις, το ετήσιο συνολικό ποσό τεκμαρτής δαπάνης διαβίωσης του φορολογουμένου, που προσδιορίζεται σύμφωνα με τις δύο προηγούμενες παραγράφους αυτού του άρθρου,, μπορεί να αμφισβητηθεί από το φορολογούμενο.

Έτσι, σύμφωνα με τις διατάξεις αυτής της παραγράφου»το ετήσιο συνολικό ποσό τεκμαρτής δαπάνης διαβίωσης που προσδιορίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις των προηγούμενων παραγράφων 2 και 3, μπορεί να αμφισβητηθεί από το φορολογούμενο:

α) Όταν έγινε λανθασμένος υπολογισμός της τεκμαρτής δαπάνης,

β) Όταν η πραγματική δαπάνη του φορολογουμένου και των μελών που τον βαρύνουν είναι μικρότερη από την τεκμαρτή δαπάνη, όπως αποδεικνύεται από τον υπόχρεο με βάση πραγματικά περιστατικά.

Η επίκληση των περιστατικών αυτών μπορεί να γίνει μόνο από τους υπόχρεους, οι οποίοι:

αα. Υπηρετούν τη στρατιωτική τους θητεία: στις ένοπλες δυνάμεις,

ββ. Είναι φυλακισμένοι

γγ. Νοσηλεύονται σε νοσοκομείο ή κλινική,

δδ. Ήταν μετανάστες ή πολιτικοί πρόσφυγες στο εξωτερικό και μετοικούν μόνιμα στην Ελλάδα και μετέφεραν, επιβατικό αυτοκίνητο ιδιωτικής χρήσης για το οποίο κατέβαλαν κατά την εισαγωγή του μειωμένους δασμούς. Οι υπόχρεοι αυτοί μπορούν να επικαλούνται το περιστατικό αυτό για 3 (τρία) έτη από το τέλος του έτους του εκτελωνισμού του αυτοκινήτου.

εε. Είναι άνεργοι. Αυτό μπορούν να το επικαλεσθούν μόνο για το χρο­νικό διάστημα που. δικαιούνται βοήθημα ανεργίας.

στστ. Συγκατοικούν με συγγενείς πρώτου βαθμού και έχουν με μειωμένες δαπάνες διαβίωσης, γιατί αποδεικνύεται ότι στις δαπάνες συμβάλλουν οι συγγενείς αυτοί οι οποίοι πραγματοποιούν, εισόδημα από εμφανείς πηγές.

ζζ. Είναι ορφανοί ανήλικοι οι οποίοι έχουν στην κυριότητα τους επιβατικό αυτοκίνητο, χρήσης από κληρονομιά του πατέρα ή της μητέρας τους

ηη. Όσοι προσκομίζουν στοιχεία από τα οποία αποδεικνύεται ότι, από γεγονότα που οφείλονται σε λόγγους ανώτερης βίας, πραγματοποίησαν δαπάνη" μικρότερη από την τεκμαρτή.

Κατά συνέπεια, σύμφωνα με τα πιο πάνω, η υπόψη δαπάνη μπορεί να αμφι­σβητηθεί μόνο από τα πρόσωπα που αναφέρονται στην παρούσα παράγραφο και μόνο για τις ειδικά αναφερόμενες δαπάνες

Έτσι, την περίπτωση α΄ (λανθασμένος υπολογισμός τεκμαρτής δαπάνης) και την υποπερίπτωση ηη΄ της περίπτωσης β΄ αυτής της παραγράφου (πραγματοποίηση δαπάνης μικρότερης από την τεκμαρτή δαπάνη, εξαιτίας γεγονότων ανώτερης βίας), μπορεί να επικαλεσθεί οποιοσδήποτε φορολογού­μενος και για οποιαδήποτε τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης.

Αντίθετα τις υποπεριπτώσεις αα έως και ζζ΄ της περίπτωσης β΄ μπορούν να επικαλεσθούν μόνο τα πρόσωπα που ρητά αναφέρονται σε αυτή, και για μεν τις υποπεριπτώσεις αα΄, ββ΄, γγ΄, εε΄ και στστ΄ για όλες τις δαπά­νες που αναφέρονται στην παράγραφο 2 αυτού του άρθρου, ενώ για τις υποπεριπτώσεις δδ΄ και ζζ, μόνο για την τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης που προκύπτει με βάση τους φορολογήσιμους ίππους επιβατικών αυτοκινήτων ιδιωτικής χοή ση ς., Συνεπώς, ο φορολογούμενος δεν μπορεί να αμφισβητήσει την τεκμαρτή δαπάνη που προκύπτει με βάση δευτερεύουσα κα­τοικία εμβαδού πάνω από 10 τετραγωνικά μέτρα ή με βάση σκάφος ανα­ψυχής κ.τ.λ. επικαλούμενος ότι τα στοιχεία αυτά τα κληρονόμησε ορφα­νός ανήλικος από τον πατέρα ή την μητέρα του.

Στην περίπτωση λανθασμένου υπολογισμού της τεκμαρτής δαπάνης ο προϊστάμενός της Δ.Ο.Υ. προβαίνει στη διόρθωση του λάθους. Όταν συντρέχει, μια. ή περισσότερες από τις υποπεριπτώσεις αυτής της παραγράφου, ο φορολογούμενος υποχρεούται να υποβάλει μαζί με τη δή­λωση του και τα αναγκαία δικαιολογητικά για την απόδειξη, των ισχυρισμών του ο προϊστάμενος της Δ.Ο.Υ., ελέγχει την ακρίβεια των ισχυρι­σμών και τα .αποδεικτικά στοιχεία του φορολογουμένου και μειώνει ανά­λογα την ετήσια τεκμαρτή δαπάνη στην οποία αναφέρονται οι ισχυρισμοί και τα αποδεικτικά στοιχεία..

Επισημαίνεται ότι δεν αρκεί να συντρέχει μία από τις πιο πάνω υποπερι­πτώσεις για να μην υπολογισθεί δαπάνη, αλλά πρέπει και ο φορολογούμε­νος, να αποδείξει ότι για το λόγο αυτό δεν πραγματοποίησε την υπόψη δαπάνη ή πραγματοποίησε μειωμένη δαπάνη.

Έτσι, για παράδειγμα δεν μπορεί να ισχυρισθεί ότι, επειδή ήταν φυλα­κισμένος ή επειδή ήταν άνεργος, πραγματοποίησε μικρότερο ποσό δαπάνης από το ποσό της δωρεάς του σε κάπρι ο σύλλογο κ.τ.λ.

Μπορεί όμως να ισχυρισθεί για παράδειγμα ότι δεν πραγματοποίησε τεκμαρτή δαπάνη με βάση το ΕΙΧ αυτοκίνητό του το χρονικό διάστημα που νοσηλευόταν η βρισκόταν στη φυλακή.

Πάντως σε όλες αυτές τις περιπτώσεις το ζήτημα είναι πραγματικό και ανάγεται στην εξελεγκτική εξουσία του προϊσταμένου της Δ.Ο.Υ., ή, σε περίπτωση αμφισβήτησης, στην κρίση των διοικητικών δικαστηρίων.

V. Παράγραφος 5
Δαπάνες από την απόκτηση περιουσιακών στοιχείων

1. Με τις διατάξεις της παραγράφου 5 του άρθρου αυτού ορίζεται ότι τα χρηματικά ποσά που πραγματικά καταβάλλονται για ορισμένους λόγους (αγορά ορισμένων περιουσιακών στοιχείων κ.τ.λ.) από το φορολογούμενο, τη σύζυγό του και τα πρόσωπα που τους βαρύνουν λαμβάνονται υπόψη για τον προσδιορισμό του εισοδήματος του φορολογουμένου, με βάση τις διατάξεις αυτού του άρθρου.

Σημειώνεται ότι οι διατάξεις της παραγράφου αυτής εφαρμόζονται μόνο όταν τις οικείες δαπάνες πραγματοποιούν φυσικά πρόσωπα (κατά συνέπεια δεν έχουν, εφαρμογή στα μέλη εταιρείας που αγόρασε π.χ. αυτοκίνητο). Εξυπακούεται ότι στην περίπτωση καταβολής του τιμήματος αγοράς των στοιχείων των πιο κάτω περιπτώσεων α΄, β΄, γ΄ με δόσεις, λαμβάνονται υπόψη τα ποσά που καταβάλλονται στο οικείο έτος (ποσό δόσης, προκαταβολής κ.τ.λ.).

Σύμφωνα με τις διατάξεις αυτής της παραγράφου, ως ετήσια τεκμαρτή δαπάνη του φορολογουμένου της συζύγου του και των προσώπων που τους βαρύνουν λογίζονται και τα χρηματικά ποσά που πραγματικά καταβάλλονταν, για τις πιο κάτω αιτίες:

α) Αγορά αυτοκινήτων, πλοίων αναψυχής και λοιπών σκαφών αναψυχής, αεροσκαφών και κινητών πραγμάτων μεγάλης αξίας.

Τα ποσά που δαπανώνται για αγορά αυτοκινήτων, πλοίων αναψυχής και λοιπών σκαφών αναψυχής, αεροσκαφών (στην έννοια των οποίων υπάγονται και τα ελικόπτερα και τα ανεμόπτερα), καθώς και για κινητά πράγματα μεγάλης αξίας (π.χ. πίνακες ζωγραφικής μεγάλης αξίας, πολύτιμοι λίθοι, κοσμήματα κ.τ.λ.).

Από το τεκμήριο αυτό, εξαιρείται η δαπάνη που καταβάλλεται για αγορά στοιχείων που αποτελούν το αντικείμενο της εμπορικής δραστηριότητας, μηχανημάτων και αυτοκινήτων δημόσιας χρήσης.

Κατά συνεπεία εξαιρείται, η δαπάνη που καταβάλλεται για αγορά αυτοκι­νήτων που αγοράζονται από μια επιχείρηση πώλησης αυτοκινήτων για να μεταπωληθούν, ενώ. αντίθετα, δεν εξαιρείται η δαπάνη που καταβάλλεται για την αγορά αυτοκινήτου που θα χρησιμοποιηθεί σε ατομική επιχείρηση που δεν έχει ως αντικείμενο δραστηριότητας την πώληση αυτοκινήτων.

β) Αγορά επιχειρήσεων εταιρικών μεριδίων, χρεωγράφων.

Τα ποσά που δαπανώνται από 1 Ιανουαρίου 1993 και μετά (όπως προκύπτει από τις διατάξεις της περίπτωσης β του άρθρου 44 του Ν. 1828/1989) για αγορά επιχειρήσεων, εταιρικών μεριδίων και χρεωγράφων γενικά.

Εξαιρείται η αγορά ομολόγων του δημοσίου και μετοχών εισηγμένων στο Χρηματιστήριο,

γ) Αγορά ακινήτων, ανέγερση οικοδομών.

Τα ποσά που δαπανώνται από 1 Ιανουαρίου 1993 και μετά για αγορά ακινήτων ή ανέγερση οικοδομών. Εξαιρείται· η δαπάνη για αγορά ή ανέγερση πρώτης κατοικίας, εφόσον το εμβαδόν της δεν υπερβαίνει τα 120 τετραγωνικά μέτρα.

Κατά συνέπεια, στην περίπτωση που το εμβαδόν της πρώτης κατοικίας υπερβαίνει τα 120 τετραγωνικά μέτρα λαμβάνεται υπόψη ολόκληρο το ποσό που δαπανήθηκε για την κατοικία και όχι μόνο το ποσό που ανα­λογεί στα επιπλέον των 120 τετραγωνικών μέτρων.

δ) Δάνεια επιχειρηματιών προς τις ατομικές τους επιχειρήσεις ή εταίρων προς τις εταιρείες που συμμετέχουν.

Τα ποσά των δανείων που χορηγούνται από 1 Ιανουαρίου 1993 στις εταιρείες από τα πρόσωπα που μετέχουν σ΄ αυτές ως εταίροι ή από τους επιχειρηματίες προς τις ατομικές τους επιχειρήσεις με τη μορφή προσωρινών καταθέσεων.

2. Σύμφωνα με τις διατάξεις του τελευταίου εδαφίου της παραγράφου 5΄ του υπόψη άρθρου, όσοι δεν αναγράφουν στη δήλωση φορολογίας εισοδήματος τους που αφορά τη χρήση 1993 και επόμενες την αγορά ή ανέγερση ακινήτων (δηλαδή τη δαπάνη που καταβάλλουν από 1.1.1993 και μετά για αγορά ή ανέγερση ακινήτων) υπόκεινται στις κυρώσεις που προβλέπονται από την παράγραφο 1 του άρθρου 73α του ν.δ. 3323/1955 που προστέθηκε 24 με τις διατάξεις της παραγράφου 4 του άρθρου 18 του Ν. 1828/1989

VI. Παράγραφος 6.
Εξαίρεση από την εφαρμογή του τεκμηρίου

Σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 6 αυτού του άρθρου το τεκμήριο προσδιορισμού της ετήσιας δαπάνης δεν εφαρμόζεται:

α) Στην περίπτωση που το άθροισμα της συνολικής ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης (παραγράφου 2, 3, 4, 5 και 6) του φορολογουμένου, της συζύγου του και των προσώπων που τους βαρύνουν δεν υπερβαίνει το ποσό του 1.200.000 δρχ.

β) Προκειμένου για τεκμαρτή δαπάνη η οποία προκύπτει βάσει επιβατι­κών αυτοκινήτων ιδιωτικής χρήσης αναπήρου, το οποίο απαλλάσσεται από τα τέλη κυκλοφορίας.

γ) Για το ποσό της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης, η οποία προκύπτει βάσει του επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης (για ένα μόνο επιβατικό αυτοκίνητο ιδιωτικής χρήσης) ή του ενοικίου δευτερεύουσας κατοικίας προκειμένου για αλλοδαπό προσωπικό που δε διαμένει μόνιμα στην Ελλάδα ή ημεδαπό προσωπικό, που διαμένει μόνιμα στο εξωτερικό και απασχολείται αποκλειστικά σε επιχειρήσεις που υπάγονται στις διατάξεις του Α.Ν. 89/1967 (ΦΕΚ Α΄ 132), του Α.Ν. 378/1968 (ΦΕΚ Α΄ 82) και του άρθρου 25 του Ν. 27/1975 (ΦΕΚ Α΄ 77)

δ) Για το ποσό της τεκμαρτής δαπάνης η οποία προκύπτει από επιβατικά αυτοκίνητα ιδιωτικής χρήσης δημόσιων, δημοτικών και κοινοτικών επιχει­ρήσεων, ή επιχειρήσεων στις οποίες συμμετέχουν κατά ποσοστό πάνω από το 50% το δημόσιο και νομικά πρόσωπα, δημοσίου δικαίου. Διευκρινίζεται ότι η διάταξη αυτή ισχύει τόσο όταν στην επιχείρηση συμμετέχει το Δημόσιο με ποσοστό πάνω από 50% (χωρίς να απαιτείται και η συμμετοχή Ν.Π.Δ.Δ.), όσο και όταν στην επιχείρηση συμμετέχει νομικό πρόσωπο ή νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με συνολικό ποσοστό συμμετοχής των νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου πάνω από 50% (χωρίς να απαιτείται, στην περίπτωση αυτή να συμμετέχει και το δημόσιο), όσο τέλος και στην περίπτωση που συμμετέχουν και το Δημόσιο και νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, με συνολικό ποσοστό συμμετοχής (αθροιστικά δημοσίου και Ν.Π.Δ.Δ.) πάνω από 50%.

ε) Όταν η διαφορά μεταξύ του εισοδήματος που δηλώθηκε (από το φορο­λογούμενο, τη σύζυγο του και τα πρόσωπα που τους βαρύνουν) ή προσδιορίστηκε από τον προϊστάμενο της Δ.Ο.Υ. και της συνολικής ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης αυτών, όπως η διαφορά αυτή διαμορφώθηκε από την εφαρμογή των διατάξεων των παραγράφων 2 έως 5 και των περιπτώσεων α΄ έως δ΄ της παραγράφου 6, είναι μικρότερη από το ποσό που αντιστοιχεί σε ποσοστό 20% του δηλωθέντος ή προσδιορισθέντος εισοδήματος αυτών των προσώπων.

Αν ύστερα από το φορολογικό έλεγχο διαπιστωθεί ανακρίβεια ως προς τα πραγματικά εισοδήματα που είχαν δηλωθεί από τον φορολογούμενο και αυτά οριστικοποιηθούν (με διοικητική επίλυση της διαφοράς ή με δικαστική απόφαση) σε ποσό που περιορίζει την πιο πάνω διαφορά σε ποσοστό μικρότερο από 20% του προσδιορισθέντος οριστικά εισοδήματος, τότε πρέπει να γίνει νέα εκκαθάριση, με βάση το πραγματικό εισόδημα και να επιστραφεί, η διαφορά του επιπλέον φόρου που έχει βεβαιωθεί.

VII. Παράγραφος 7.
Προσαύξηση εισοδήματος με τη διαφορά της δαπάνης

Σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 7 του άρθρου 5 η διαφορά μεταξύ του εισοδήματος που δηλώθηκε από το φορολογούμενο, τη σύζυγο του και τα πρόσωπα που τους βαρύνουν ή προσδιορίστηκε από τον προϊ­στάμενο, της Δ.Ο.Υ., και. της συνολικής ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης τους των παραγράφων 2 έως 5, όπως η διαφορά αυτή αναμορφώνεται ύστερα από την εφαρμογή των διατάξεων της παραγράφου 8 αυτού του άρθρου, προσαυ­ξάνει τα εισοδήματα που δηλώνονται ή προσδιορίζονται από τον προϊστά­μενο της Δ.Ο.Υ. για το ίδιο οικονομικό έτος, του φορολογουμένου ή. της συζύγου του, κατά περίπτωση, από εμπορικές επιχειρήσεις ή από την άσκηση ελευθέριων επαγγελμάτων και αν δε δηλώνεται εισόδημα από τις κατηγορίες αυτές, η διαφορά αυτή λογίζεται εισόδημα της παραγράφου 3 του άρθρου 45.

Είναι αυτονόητο ότι οι διατάξεις αυτής της παραγράφου δεν εφαρμόζονται όταν συντρέχει η περίπτωση ε΄ της προηγούμενης παραγράφου.

VIII. Παράγραφος 3.
Μειώσεις της διαφοράς της δαπάνης

Σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 8 του άρθρου 5, ο προϊστάμενος της Δ.Ο.Υ. κατά τον προσδιορισμό της διαφοράς, που προκύπτει με βάση τις διατάξεις της παραγράφου 7 του ίδιου άρθρου, υποχρεούται να λάβει υπόψη του τα αναγραφόμενα στη δήλωση χρηματικά ποσά που εισπράχθηκαν και τα οποία αποδεικνύονται με νόμιμα παραστατικά στοιχεία με τα οποία καλύπτεται η περιορίζεται η διαφορά αυτή.

Στο νόμο αναφέρονται ενδεικτικά ορισμένες κατηγορίες εισοδημάτων ή εσόδων που περιορίζουν την πιο πάνω διαφορά. Τονίζεται ότι και οποιοδήποτε άλλο έσοδο που δεν αναφέρεται ρητά στο νόμο (π.χ. κέρδη από λαχεία, γονικές παροχές κ.τ.λ.) λαμβάνεται υπόψη, εφόσον αποδει­κνύεται η είσπραξη του, η φορολόγηση του ή η απαλλαγή του από τη φορολογία.

Τα ποσά που ιδίως λαμβάνονται υπόψη για την κάλυψη ή τον περιορισμό της υπόψη διαφοράς είναι τα εξής:

α) Πραγματικά απαλλασσόμενα ή φορολογούμενα με ειδικό τρόπο εισοδήματα ιδίου έτους.

Πραγματικά εισοδήματα τα οποία αποκτήθηκαν από τον ίδιο το φορολογούμενο, τη σύζυγο του και τα πρόσωπα που τους βαρύνουν και τα οποία απαλλάσσονται από το φόρο ή φορολογούνται με ειδικό τρόπο, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις.

Συνεπώς δε λαμβάνονται υπόψη για την εφαρμογή αυτής της παραγράφου απαλλασσόμενα τεκμαρτά εισοδήματα όπως π.χ. το απαλλασσόμενο τεκμαρτό μίσθωμα από ιδιοκατοίκηση.

β) Χρηματικά ποσά που δε θεωρούνται εισόδημα.

Χρηματικά ποσά που δε θεωρούνται εισόδημα κατά τις ισχύουσες διατάξεις που αποκτήθηκαν από το φορολογούμενο (π.χ. εφάπαξ ασφαλιστικών ταμείων, τμήμα αποζημίωσης του Ν. 2112/1920).

γ) Χρηματικά ποσά που προέρχονται από τη διάθεση περιουσιακών στοιχείων.

Χρηματικά ποσά που προέρχονται από την πώληση ή την εκχώρηση περιουσιακών στοιχείων εφόσον αποδεικνύεται σε ποιο πρόσωπο ανήκαν αυτά. Τα περιουσιακά αυτά στοιχεία μπορεί να είναι και άυλα (φήμη, πελατεία κ.τ.λ.). Επίσης λαμβάνεται υπόψη το τίμημα που εισπράττεται από την πώληση του δικαιώματος της επικαρπίας ή της ψιλής κυριότητας.

δ) Εισαγωγή ελεύθερου συναλλάγματος

Εισαγωγή συναλλάγματος που δεν εκχωρείται υποχρεωτικά στην Τράπεζα της Ελλάδος. Στην περίπτωση αυτή υποχρεωτικά πρέπει να υποβάλλονται, στην Δ.Ο.Υ. τα πρωτότυπα των μοναδικών βεβαιώσεων εισαγωγής συναλλάγματος της Τράπεζας ή των ΕΛ.ΤΑ. Όταν φορολογούμενος θέλει να καλύψει τεκμήριο που προέκυψε με βάση τη δαπάνη αγοράς συγκεκριμένου επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρή­σης, για το οποίο απαλλάχθηκε από την καταβολή των δασμών με την υποβολή μοναδικών βεβαιώσεων εισαγωγής συναλλάγματος, μπορεί να υπο­βάλει σχετικό πιστοποιητικό του Τελωνείου από το οποίο θα προκύπτει η αξία των μοναδικών βεβαιώσεων εισαγωγής συναλλάγματος που έχουν υποβληθεί σε αυτό και τα στοίχε ία του συγκεκριμένου αυτοκινήτου.

Επίσης, όταν ο φορολογούμενος θέλει, από το 1993 και μετά, να καλύψει διαφορά δαπάνης που προέκυψε με βάση την αγορά ακινήτου, για το οποίο συγκεκριμένο ακίνητο απαλλάχθηκε από την καταβολή φόρου μεταβί­βασης επειδή είχε καταθέσει στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. τις μοναδικές βεβαιώ­σεις εισαγωγής συναλλάγματος, μπορεί να λάβει σχετικό πιστοποιητικό της οικείας Δ.Ο.Υ. και να το υποβάλει στην Δ.Ο.Υ. που είναι αρμόδια για τον έλεγχο της φορολογίας του εισοδήματος του.

Τονίζεται ότι, μόνο στις πιο πάνω περιπτώσεις μπορεί ο φορολογούμενος αντί για τις μοναδικές βεβαιώσεις να υποβάλει τα οικεία πιστοποιητικά των Υπηρεσιών που προαναφέραμε και μπορεί να καλύπτει μόνο τη δαπάνη αγοράς των συγκεκριμένων στοιχείων που αναφέραμε.

Σημειώνεται ότι πρέπει να εξακριβώνεται ότι ο φορολογούμενος είναι ο δικαιούχος του συναλλάγματος που εισάγεται και όχι πρόσωπο που λαμ­βάνει επιταγή κ.τ.λ. στο όνομα του για να μεσολαβήσει απλώς για την κατάθεση του προϊόντος του εμβάσματος στο όνομα τρίτου ή σε κοινό λογαριασμό αυτού και του τρίτου.

ε) Δάνεια.

Δάνεια τα οποία έχουν ληφθεί· και αποδεικνύονται με έγγραφα στοιχεία που φέρουν βέβαιη χρονολογία. Εξυπακούεται ότι αυτά τα δάνεια δεν πρέπει να είχαν ληφθεί για άλλο σκοπό π.χ. βιοτεχνικά δάνεια ή δάνειο για αγορά περιουσιακού στοιχείου που η αντίστοιχη δαπάνη του δεν απο­τελεί τεκμήριο που θέλει, να καλύψει ο φορολογούμενος.

στ) Δωρεές

Δωρεά χρηματικών ποσών για την οποία έχει υποβληθεί δήλωση φόρου δωρεάς μέχρι τη λήξη της προθεσμία για .την επίδοση της οικείας δή­λωσης φορολογίας εισοδήματος.

ζ) Ανάλωση Κεφαλαίου.

Ανάλωση κεφαλαίου δηλαδή πραγματική κατανάλωση χρημάτων, τα οποία απο­δεδειγμένα είχαν φορολογηθεί κατά τα προηγούμενα έτη ή νόμιμα είχαν απαλλαγεί από το φόρο.

Μείωση των ποσών κεφαλαίου με δαπάνες απόκτησής τους.

Κάθε δαπάνη για την απόκτηση όλων των ποσών που προαναφέρθηκαν τα μειώνει, προκειμένου αυτά να ληφθούν υπόψη για την κάλυψη ή για τον περιορισμό της διαφοράς μεταξύ της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης και του συνολικού εισοδήματος. Έτσι για παράδειγμα ο φόρος δωρεάς μειώνει την αξία της δωρεάς που λαμβάνεται υπόψη για την κάλυψη της υπόψη διαφοράς.

Προσδιορισμός των κεφαλαίων.

Για τον προσδιορισμό του κεφαλαίου κάθε έτους από τα εισοδήματα που έχουν φορολογηθεί ή νόμιμα απαλλαγεί από το φόρο, τα οποία προκύ­πτουν από συμψηφισμό των θετικών και αρνητικών στοιχείων αυτών, από τα χρηματικά ποσά που ορίζονται στις παραπάνω περιπτώσεις β΄, γ΄, δ΄, ε΄ και στ΄ αυτής της παραγράφου (δηλαδή της παραγράφου 8 του κοινοποιούμενου άρθρου) και από οποιοδήποτε άλλο ποσό το οποίο αποδεδειγμένα έχει εισπραχθεί, εκπίπτουν οι δαπάνες που ο προσδιορισμός τους ορί­ζεται από τις παραγράφους 2 έως 5 αυτού του άρθρου.

Αν το σύνολο των αφορολόγητων ποσών χωρίς δικαιολογητικά των παραγράφων 3 και 4 του άρθρου 8 του ν.δ. 3323/1955, των δαπανών με δικαιολο­γητικά των παραγράφων 6, 7 και 11 του ίδιου άρθρου και του ποσού του αναλογούντος φόρου είναι ανώτερο από τη συνολική ετήσια τεκμαρτή δα­πάνη διαβίωσης των παραγράφων 2 έως 4 του κοινοποιούμενου άρθρου, για τον προσδιορισμό του κεφαλαίου λαμβάνονται υπόψη το σύνολο των ποσών αυτών (δηλαδή το άθροισμα των σχετικών αφορολόγητων ποσών και του αναλογούντος φόρου), αντί για τη. συνολική ετήσια τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης που προσδιορίζεται σύμφωνα με τις διατάξεις των παραγράφου 2 έως 4 του κοινοποιούμενου άρθρου.

Ειδικά, για την κάλυψη ή περιορισμό της διαφοράς η οποία προέρχεται από την τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης των παραγράφων 2 έως 4, δεν μπορεί να ληφθεί υπόψη κεφάλαιο που σχηματίστηκε πριν από την προη­γούμενη πενταετία.

Δηλαδή, όσον αφορά την κάλυψη της διαφοράς μεταξύ του εισοδήματος που δηλώθηκε και της ετήσιας τεκμαρτής δαπάνης με ανάλωση (στην κρίσιμη χρήση) κεφαλαίου που αποδεδειγμένα έχει φορολογηθεί κατά τα προηγού­μενα έτη ή νόμιμα έχει απαλλαγεί από το φόρο, για τον προσδιορισμό του κεφαλαίου, το οπαίο αναλώθηκε μέσα στην κρίσιμη χρήση, λαμβάνον­ται υπόψη:

Ι. ΠΡΟΣΘΕΤΙΚΑ

Έσοδα που εισπράχθηκαν αποδεδειγμένα κατά τα προηγούμενα έτη και έχουν, φορολογηθεί ή νόμιμα έχουν απαλλαγεί από το φόρο. Εξυπακούεται ότι, αν τα ποσά αυτά είχαν απλώς πιστωθεί, χωρίς να έχουν εισπραχθεί μέχρι και την κρίσιμη χρήση δεν μπορούν να ληφθούν υπόψη κατά την εφαρμογή, αυτής της περίπτωσης, καθόσον δεν είναι δυνατόν, να αναλωθούν εφόσον δεν εισπράχθηκαν.

Τα έσοδα τα οποία λαμβάνονται υπόψη .προσθετικά για τον υπολογισμό της ανάλωσης κεφαλαίου, σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου αυτής, είναι τα εξής:

αα) Εισοδήματα που είχαν φορολογηθεί ή είχαν νόμιμα απαλλαγεί.

Εισοδήματα που είχαν φορολογηθεί ή είχαν νόμιμα απαλλαγεί από το φόρο τα οποία προκύπτουν από συμψηφισμό των θετικών και αρνητικών στοιχείων του ιδίου έτους. Εάν κάποιο έτος προκύψει αρνητικό υπόλοιπο τούτο επηρεάζει αρνητικά τα θετικά στοιχεία των προηγούμενων ή επό­μενων ετών.

Αν μετά την υποβολή της οικείας δήλωσης (από την οποία προκύπτει, διαφορά δαπάνης του άρθρου αυτού που θέλουμε να καλύψουμε με κεφάλαιο προηγούμενων ετών) ελεγχθούν προηγούμενα έτη και διαπιστωθούν διαφορές εισοδήματος και επιβληθεί ο οικείος φόρος στα εισοδήματα αυτά, δεδομένου ότι οι διαφορές αυτές δεν είχαν φορολογηθεί κατά: τα προηγούμενα έτη, αλλά φορολογήθηκαν κατά ή μετά το έτος που υποβάλλεται η οικεία δήλωση, δε λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό της ανάλωσης κεφαλαίου προηγούμενων ετών.

Επίσης δεδομένου ότι δεν είναι δυνατή η ανάλωση μη πραγματικών εισο­δημάτων, τα τεκμαρτά εισοδήματα που απαλλάσσονται από το φόρο δε λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό της ανάλωσης κεφαλαίου προηγού­μενων ετών,

ββ) Χρηματικά ποσά που δε θεωρούνται εισόδημα, εισπραχθέντα τα προηγούμενα έτη.

Χρηματικά ποσά που είχαν εισπραχθεί τα οποία δε θεωρούνται εισοδήματα κατά τις ισχύουσες διατάξεις.

γγ) Χρηματικά ποσά που εισπράχθηκαν λόγω διάθεσης περιουσιακών στοιχείων.

Χρηματικά ποσά που εισπράχθηκαν και τα οποία προέρχονται από την πώ­ληση ή την εκχώρηση περιουσιακών στοιχείων.

Τα ποσά αυτοί λαμβάνονται υπόψη για το σχηματισμό του κεφαλαίου του έτους κατά το οποίο εισπράχθηκε το ποσό, ανεξάρτητα από το χρόνο που έγινε η διάθεση των περιουσιακών στοιχείων, π.χ. ή προκαταβολή που εισπράχθηκε στη χρήση 1983 για πώληση που γίνεται το 1989, (ως προς την κάλυψη τεκμηρίων οικον. έτους π.χ. 1991) θα ληφθεί υπόψη για τον υπολογισμό του κεφαλαίου της χρήσης 1988. Επίσης αν είχε πωληθεί κατά τη χρήση 1987 ένα περιουσιακό στοιχείο, του οποίου το τίμημα θα καταβαλλόταν σε δόσεις, η δόση που εισπράχθηκε από τον πωλητή κατά ή χρήση 1988, (ως προς την κάλυψη του τεκμηρίου οικονομικού έτους π.χ. 1991) θα ληφθεί υπόψη για το σχηματισμό του κεφαλαίου της χρήσης 1988.

δδ) Εισαχθέν ελεύθερο συνάλλαγμα.

Εισαγωγή ελεύθερου συναλλάγματος, δηλαδή συναλλάγματος που δεν εκχω­ρείται υποχρεωτικά στην Τράπεζα της Ελλάδος. Για να ληφθεί υπόψη κατά τον προσδιορισμό κεφαλαίου προηγούμενου έτους αυτή η εισαγωγή συναλλάγματος πρέπει να προσκομισθούν σε πρωτότυπα οι μοναδικές βεβαιώσεις εισαγωγής συναλλάγματος της Τράπεζας ή των ΕΛ.ΤΑ. Μόνο εάν πρόκειται να μειωθεί ή να καλυφθεί η διαφορά τεκμαρτής δαπάνης που προέρχεται από αγορά αυτοκινήτου ή ακίνητου, έχουν ανάλογη εφαρμογή όσα προαναφέραμε στην περίπτωση δ΄ της παρούσας παραγράφου.

εε) Ποσά δανείων που εισπράχθηκαν.

Δάνεια τα οποία έχουν ληφθεί και αποδεικνύονται με έγγραφα στοιχεία που φέρουν βέβαιη χρονολογία.

Όσα προαναφέραμε στην περίπτωση ε΄ της παρούσας παραγράφου, έχουν ανάλογη εφαρμογή.

στστ) Δωρεές χρηματικών ποσών,

Δωρεά χρηματικών ποσών για την οποία έχει υποβληθεί δήλωση φόρου δω­ρεάς μέχρι τη λήξη της προθεσμίας για την επίδοση της οικείας δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.

Δηλαδή, προκειμένου μισθωτός να καλύψει τεκμήριο οικονομικού έτους 1991 με δωρεά που έγινε σε αυτόν τη χρήση 1988, πρέπει για τη δωρεά αυτή να έχει υποβληθεί δήλωση φόρου δωρεάς μέχρι και τις 10 Μαρτίου 1989 (λήξη προθεσμίας για υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος οικονομικού έτους 1988 του μισθωτού).

ζζ) Οποιοδήποτε άλλο ποσό που αποδεδειγμένα εισπράχθηκε (π.χ. κέρδος από λαχείο, από γονική παροχή, κ.τ.λ.).

ΙΙ. ΑΦΑΙΡΕΤΙΚΑ

Για να κριθεί ποιο συνολικό ποσό θα αφαιρεθεί τελικά από το άθροισμα των ποσών που αναφέρθηκαν πιο πάνω (υπό την ένδειξη Ι, ΠΡΟΣΘΕΤΙΚΑ), θα συγκριθεί το άθροισμα των αφορολόγητων ποσών χωρίς δικαιολογητικά των παραγράφων 3, και 4 του άρθρου 8 και των δαπανών με δικαιολογητικά των παραγράφων 6, 7 και 11 του ίδιου άρθρου και του ποσού του αναλογούντος φόρου, προς τη συνολική ετήσια τεκμαρτή δαπάνη δια­βίωσης των παραγράφων 2 έως 4 του άρθρου 5.

Η παραπάνω σύγκριση θα γίνει σε οικογενειακό επίπεδο, και θα ληφθεί υπόψη το μεγαλύτερο ποσό που θα προκύψει. Στο μεγαλύτερο αυτό ποσό, κατά το μέρος που αφορά τον κάθε σύζυγο και τα πρόσωπα που τον βα­ρύνουν θα προστεθούν οι δαπάνες (του συζύγου αυτού και των προσώπων που τον βαρύνουν) που ορίζονται στην παράγραφο 5 αυτού του άρθρου (νέο άρθρο 5 Ν.Δ. 3323/1355) και το νέο αυτό άθροισμα θα είναι το ποσό που τελικά θα αφαιρεθεί.

Για τον υπολογισμό του κάθε ποσού που μπορεί να ληφθεί υπόψη αφαιρετικά για τον προσδιορισμό κεφαλαίου προηγούμενων ετών, σας παρέ­χουμε τις πιο κάτω οδηγίες:

α) οι δαπάνες της παραγράφου 2 του άρθρου 5 του ν.δ. 3323/1955 είναι οι εξής:

αα) Η τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης με βάση το ετήσιο τεκμαρτό ή καταβαλλόμενο μίσθωμα για δευτερεύουσα κατοικία πολλαπλασιαζόμενο με συντελεστή 2, όπως η δαπάνη αυτή ορίζεται! στην περίπτωση α΄ της πα­ραγράφου αυτής,

ββ) Η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη που υπολογίζεται με βάση το ύψος των ετήσιων εξόδων συντήρησης και κυκλοφορίας επιβατικού αυτοκινήτου ιδιωτικής χρήσης, με βάση τις διατάξεις της περίπτωσης β΄ της παρα­γράφου αυτής.

γγ) Η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη με βάση τον κυβισμό δίτροχου ιδιωτικής χρήσης αυτοκινούμενου οχήματος, όπως η δαπάνη αυτή ειδικότερα καθορίζεται από τις διατάξεις της περίπτωσης γ΄ της παραγράφου αυτής,

δδ) Η ετήσια δαπάνη που καταβάλλεται για οικιακούς βοηθούς, οδηγούς αυτοκινήτων, δασκάλους και λοιπό προσωπικό πολλαπλασιαζόμενη με συντελεστή 2, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στην περίπτωση δ΄ της πα­ραγράφου αυτής,

εε) Η ετήσια τεκμαρτή δαπάνη σκαφών αναψυχής ιδιωτικής χρήσης κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στην περίπτωση ε΄ της παραγράφου αυτής.

στστ) Η ετήσια δαπάνη για αεροσκάφη, ελικόπτερα και ανεμόπτερα φορολογουμένου και των προσώπων που τον βαρύνουν, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στην περίπτωση στ΄ της παραγράφου αυτής.

ζζ) Η ετήσια δαπάνη του φορολογουμένου και των προσώπων που τον βαρύνουν για δωρεές χρηματικών ή όσων κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στην περίπτωση΄ ζ΄ της παραγράφου αυτής.

Το συνολικό ποσό της ετήσιας, τεκμαρτής δαπάνης, με βάση τα στοιχεία που προαναφέρθηκαν παραπάνω, προσαυξάνεται κατά τα ειδικότερα οριζό­μενα στην παράγραφο 3 του άρθρου αυτού, και αναμορφώνεται κατά τα οριζόμενα στην παράγραφο 4 (μαχητό της τεκμαρτής δαπάνης διαβίωσης), αλλά δεν επηρεάζεται από τις διατάξεις της παραγράφου 6 αυτού του άρθρου (όπως αναφέρουμε και παρακάτω), ούτε από τις εξαιρέσεις των δαπανών που αναφέρονται στις κατ΄ ιδίαν περιπτώσεις της παραγράφου 2 του άρθρου 5 (π.χ. δαπάνη φορολογουμένου 66 ετών για μία οικιακή βοηθό).

β) Οι δαπάνες της παραγράφου 5 του άρθρου 5 του ν.δ. 3323/1955 είναι η ετήσια δαπάνη, του φορολογουμένου για τα χρηματικά ποσά που πραγμα­τικά καταβάλλονται για τις αιτίες που αναφέρονται στην παράγραφο αυτή και ειδικότερα τα χρηματικά, ποσά που καταβάλλονται για αγορά αυτοκι­νήτων, πλοίων αναψυχής και λοιπών σκαφών αναψυχής ,αεροσκαφών και κινητών πραγμάτων μεγάλης αξίας, με εξαίρεση όσα αποτελούν το αντικείμενο της εμπορικής δραστηριότητας, τα μηχανήματα και τα΄ αυτοκίνητα δημόσιας χρήσης, και από 1.1.1993 και μετά τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται για τις αιτίες που αναφέρονται στις περιπτώσεις β΄, γ΄ και δ΄ της ίδιας παραγράφου.

γ) Τα αφορολόγητα ποσά χωρίς δικαιολογητικά των παραγράφων 3 και 4 του άρθρου 8 του ν.δ. 3323/1955, όπως είναι γνωστό είναι:

αα) Τα προσωπικά αφορολόγητα ποσά της παραγράφου 3 του άρθρου 8 με βάση την οικογενειακή κατάσταση του φορολογουμένου ή της φορολογού­μενης, δηλαδή το προσωπικό αφορολόγητο ποσό του φορολογουμένου ή της φορολογούμενης, το αφορολόγητο ποσό για το σύζυγο ή, τη σύζυγο που δεν έχει φορολογούμενο εισόδημα, το αφορολόγητο ποσό για τα λοιπά πρόσωπα που βαρύνουν σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 8 του ν.δ. 3323/1955 το φορολογούμενο ή τη φορολογούμενη δηλαδή, τα τέκνα και καθένα από τα λοιπά πρόσωπα. Τα αφορολόγητα ποσά που αφορούν, τα κοινά τέκνα των συζύγων προστίθενται στο αφορολόγητο ποσό του πατέρα (βλ. σχετικές διατάξεις άρθρου 8 ν.δ. 3323/1955 όπως αντικαθίστανται με τις διατάξεις του άρθρου 2 του κοινοποιούμενου νόμου).

ββ) Τα προσωπικά αφορολόγητα ποσά της παραγράφου 4 του άρθρου 8, δηλαδή τα πρόσθετα αφορολόγητα ποσά λόγω αναπηρίας 67% και πάνω του φορολογουμένου ή της φορολογούμενης ή των προσώπων που τους βαρύνουν.

δ) Οι δαπάνες με δικαιολογητικά των παραγράφων 6, 7 και 11 του άρθρου 8 του ν.δ. 3323/1955, όπως είναι γνωστό, είναι οι εξής:

αα) Οι δαπάνες της παραγράφου 6.

Δαπάνες για επισκευή και συντήρηση της κύριας και δευτερεύουσας, κατοικίας, για αγορά επίπλων, ορισμένων συσκευών και ειδών, και για επισκευή επίσης ορισμένων συσκευών και ειδών, που αναλυτικά ορίζονται στις περιπτώσεις α΄- ε΄ της παραγράφου αυτής, καθώς και τα ποσά της δαπάνης του ενοικίου που καταβάλλεται για την κύρια ή τη θερινή κατοικία ή διαμονή ή για την κατοικία που μισθώνουν για τα τέκνα τους που σπουδάζουν και τέλος τα ποσά της δαπάνης, που καταβάλλονται για ασφάλιστρα ζωής ή θανάτου, καθώς και τα ποσά που καταβάλλονται σε νηπιαγωγεία ή παιδικούς ή βρεφονηπιακούς σταθμούς κ.τ.λ., δηλαδή τα ποσά που καταβάλλονται για τις αιτίες που αναφέρονται στις περι­πτώσεις στ΄, θ΄ τη ζ παραγράφου 6, χωρίς βέβαια να περιορίζονται στα ποσοστά που αναφέρονται στις πιο πάνω περιπτώσεις. Το συνολικό ποσό όλων των παραπάνω δαπανών, χωρίς τον περιορισμό του στις 200.000 ή 300.000 δρχ. κ.τ.λ. που προβλέπεται από το προτελευταίο εδάφιο της παραγράφου 6, μερίζεται μεταξύ των συζύγων ανάλογα με το ύψος του φορολογούμενου εισοδήματος του καθενός, όπως το εισόδημα τους αυτό δηλώθηκε με την αρχική κοινή δήλωση του, προκειμένου να γίνουν οι σχετικοί υπολογισμοί για τον προσδιορισμό του κεφαλαίου του κάθε συζύγου.

ββ) Οι δαπάνες της παραγράφου 7.

Οι δαπάνες της παραγράφου αυτής περιλαμβάνουν:

- Το συνολικό ποσό των εξόδων ιατρικής περίθαλψης που καταβάλλει ο φορολογούμενος για τον εαυτό του και τα πρόσωπα που τον βαρύνουν.

- Το συνολικό ετήσιο ποσό που λόγω διατροφής επιδικάζεται ή συμφω­νείται με συμβολαιογραφικό έγγραφο και καταβάλλεται στο σύζυγο ή στη σύζυγο ή τα ανήλικα τέκνα και το ποσό που επιδικάζεται και καταβάλλεται λόγω διατροφής στα ενήλικα τέκνα.

- Το συνολικό ποσό εισφορών που καταβάλλεται από το φορολογούμενο σε ταμεία ασφάλισης του.

- Τα χρηματικά ποσά που καταβάλλονται από το φορολογούμενο λόγω δωρεάς στα πρόσωπα που ορίζονται στην περίπτωση δ΄ της παραγράφου αυτής (παραγράφου 7 άρθρου 8 ν.δ. 3323/1955). Εξυπακούεται ότι η αξία των ακινήτων που μεταβιβάζονται λόγω δωρεάς δε λαμβάνεται υπόψη για την εφαρμογή της παρούσας, καθόσον τέτοια δωρεά δεν μειώνει την ταμειακή δυνατότητα του φορολογουμένου για σχηματισμό κεφαλαίου.

- Το ποσό των δεδουλευμένων τόκων που αναφέρονται στην περίπτωση ε ΄ και καταβάλλονται από το φορολογούμενο εφόσον τα σχετικά δάνεια ή χρέη ή προκαταβολές έχουν συναφθεί, χορηγηθεί ή δημιουργηθεί από τις 2 Ιανουαρίου 1989 και μετά.

Επίσης λαμβάνονται υπόψη οι δαπάνες για τους τόκους, που αναφέρονται στην παράγραφο 4 του άρθρου 29 του κοινοποιούμενου νόμου.

- Τα έξοδα κηδείας του συζύγου ή της συζύγου και των προσώπων που συνοικούν με το φορολογούμενο και τον βαρύνουν.

Το ποσό της δαπάνης που καταβάλλεται από μισθωτό ή συνταξιούχο ως ετήσια συνδρομή ή ως δικαίωμα εγγραφής σε επαγγελματικούς συλλό­γους και επιμελητήρια, ανεξάρτητα από το εάν δικαιούται επίδομα βι­βλιοθήκης. Φυσικά εάν λαμβάνουν τέτοιο επίδομα, το επίδομα αυτό θα ληφθεί υπόψη και προσθετικά ως ποσό που αποδεδειγμένα εισπράχθηκε (βλέπετε υποπερίπτωση ζζ΄ προηγούμενης ένδειξης Ι. ΠΡΟΣΘΕΤΙΚΑ).

- Το ποσό της κράτησης που βαρύνει το μισθό ή τη σύνταξη των φορολογουμένων, καθώς και τα ποσά που καταθέτονται σε λογαριασμούς που έχουν ανοιχθεί σε τράπεζες κ.τ.λ. που διαθέτονται για την αρωγή πλημμυρο­παθών ή σεισμοπαθών, κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στην περίπτωση η της παραγράφου 7 του άρθρου 8 του ν.δ. 3323/1955.

Διευκρινίζεται ότι για τον προσδιορισμό του κεφαλαίου προηγουμένων ετών, το ποσό των δαπανών της παραγράφου 7 του άρθρου 8 λαμβάνεται πριν από τον περιορισμό που ορίζεται στις κατ΄ ιδίαν περιπτώσεις της παραγράφου αυτής για τον σχηματισμό των αφορολόγητων ποσών. Τούτο καθόσον ο νόμος στην παρούσα διάταξη αναφέρεται σε ποσά δαπανών και όχι σε αφορολόγητα ποσά, έτσι π.χ. εάν για έξοδα κηδείας του συζύγου καταβλήθηκαν 200.000 δρχ., θα ληφθεί υπόψη ολόκληρο το ποσό των 200.000 δρχ. και όχι μόνο 100.000 δρχ.

γγ) Οι δαπάνες της παραγράφου 11.

Οι δαπάνες της παραγράφου 11 του άρθρου 8 του ν.δ. 3323/1955 περιλαμ­βάνουν τα έξοδα ιατρικής και νοσοκομειακής περίθαλψης των προσώπων που βαρύνουν τον φορολογούμενο κατά το μέρος αυτών που δεν καλύπτεται από το εισόδημα τους.

ε) Το ποσό του αναλογούντος φόρου

Αναλογών φόρος είναι το ποσό που. προκύπτει με βάση τις διατάξεις των παραγράφων 2 και 3 του άρθρου 9 του ίδιου νομοθετήματος, δηλαδή του κύριου και συμπληρωματικού φόρου.

Στην περίπτωση μισθωτών, που το ποσό που παρακρατείται είναι μικρό­τερο κατά 10% του ποσού που αναλογεί, το ποσό που, τελικά, από την εκκαθάριση της ετήσιας δήλωσης φορολογίας εισοδήματος, προκύπτει ότι ωφελείται ο φορολογούμενος λόγω της παρακράτησης του φόρου, μειώνει το πιο πάνω ποσό φόρου.

Επίσης, το ποσό της προκαταβολής του φόρου για το επόμενο έτος ή το ποσό που προκαταβλήθηκε το προηγούμενο οικονομικό έτος έναντι του φόρου που αναλογούσε κατά το τρέχον οικονομικό έτος, δεν επηρεάζουν (θετικά ή αρνητικά) το ποσό του αναλογούντος φόρου για την εφαρμογή της υπόψη διάταξης.

Τονίζεται ότι, όπως προκύπτει από τη σχετική διάταξη του νόμου, για τον προσδιορισμό των κεφαλαίων των προηγούμενων ετών, λαμβάνονται υπόψη αποκλειστικά και μόνο τα στοιχεία που ρητά αναφέρονται στα τρία τελευταία εδάφια της παραγράφου 8 αυτού του άρθρου.

Ο προσδιορισμός των κεφαλαίων των οικονομικών ετών 1988, και προηγουμένων, που δεν είναι δυνατόν να γίνει με τις παρούσες διατάξεις, θα γίνεται με βάση τις διατάξεις που προΐσχυσαν, δηλαδή με βάση τις διατάξεις του Ν. 820/1978.

Κάλυψη της τεκμαρτής δαπάνης διαβίωσης δεν μπορεί να γίνει με κεφάλαια που σχηματίσθηκαν πριν την προηγούμενη πενταετία

Σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 8 του άρθρου 5, για την κά­λυψη ή περιορισμό της διαφοράς που προέρχεται από την τεκμαρτή δαπάνη των παραγράφων 2 έώς 4, δεν μπορεί να ληφθεί υπόψη κεφάλαιο που σχηματίστηκε πριν από την προηγούμενη πενταετία. Η διάταξη, αυτή ισχύει για την κάλυψη της υπόψη διαφοράς οικονομικού έτους 1989 και επομένων. Κατά συνέπεια, για την κάλυψη της υπόψη διαφοράς οικονομι­κού έτους 1989, δεν μπορούν να ληφθούν υπόψη κεφάλαια που σχηματί­σθηκαν στη χρήση 1982 και προηγούμενα.

Για την κάλυψη της διαφοράς της παραγράφου 7 αυτού του άρθρου με ανάλωση κεφαλαίου που αποδεδειγμένα έχει φορολογηθεί κατά τα προηγούμενα χρόνια, θα γίνουν οι εξής υπολογισμοί:

α) Εάν ο φορολογούμενος 6εν έχει πραγματοποιήσει κάποια δαπάνη της παραγράφου 5 αυτού του άρθρου, θα ληφθεί υπόψη μόνο η ανάλωση του κεφαλαίου των αμέσως πέντε προηγούμενων χρόνων.

β) Εάν ο φορολογούμενος έχει πραγματοποιήσει, μόνο δαπάνη της παρα­γράφου 5 αυτού του άρθρου, θα ληφθεί υπόψη και η ανάλωση του κεφαλαίου που σχηματίσθηκε και πριν την πενταετία.

γ) Εάν ο φορολογούμενος έχει, πραγματοποιήσει δαπάνη και της παρα­γράφου 2 και της παραγράφου 5 αυτού του άρθρου και η διαφορά της παραγράφου 7, όπως αυτή διαμορφώνεται ύστερα από την εφαρμογή των παραγράφων 3, 4, 6 και των περιπτώσεων α΄ έως και στ΄ της παραγράφου 8,·δεν καλύπτεται από την ανάλωση κεφαλαίου των πέντε αμέσως προη­γούμενων ετών, θα γίνουν οι εξής υπολογισμοί:

Θα εξετασθεί, σε οικογενειακό επίπεδο, εάν η τεκμαρτή δαπάνη της παραγράφου 2 αυτού του άρθρου, όπως η δαπάνη αυτή διαμορφώνεται ύστερα από την εφαρμογή των παραγράφων 3, 4 και των περιπτώσεων β΄ έως και δ΄ της παραγράφου 6 αυτού του άρθρου, είναι μικρότερη ή μεγαλύτερη του εισοδήματος που δηλώθηκε.

αα) Εάν είναι μικρότερη, κατά την εφαρμογή των διατάξεων αυτής της παραγράφου θα ληφθεί υπόψη και η ανάλωση κεφαλαίων που σχηματίσθη­καν και πριν την πενταετία.

ββ) Εάν είναι μεγαλύτερη, τότε στην περίπτωση που το ποσό κατά το οποίο υπερβαίνει το υπόψη εισόδημα καλύπτεται από το άθροισμα των ποσών των περιπτώσεων α΄ έως και στ΄ της παραγράφου 8 αυτού του άρ­θρου και από την ανάλωση κεφαλαίου των πέντε αμέσως προηγούμενων ετών, θα ληφθεί υπόψη και η ανάλωση κεφαλαίων που σχηματίσθηκαν, και πριν την αμέσως προηγούμενη πενταετία.

Στην αντίθετη περίπτωση από το ποσό της διαφοράς μεταξύ της συνολι­κής τεκμαρτής δαπάνης διαβίωσης της παραγράφου.2 του άρθρου αυτού (όπως αυτή η δαπάνη διαμορφώνεται ύστερα από την εφαρμογή των παρα­γράφων 3, 4 και των περιπτώσεων β΄ έως και δ΄ της παραγράφου 6 αυτού του άρθρου) και του εισοδήματος που δηλώθηκε, αφαιρείται το άθροισμα των ποσών των περιπτώσεων α΄ έως και στ΄ της παραγράφου 8 αυτού του· άρθρου και του ποσού της ανάλωσης κεφαλαίου των αμέσως πέντε προη­γούμενων ετών.

Το ποσό που προκύπτει από την πιο πάνω αφαίρεση προστίθεται στο ποσό της θετικής διαφοράς που τυχόν προκύπτει μεταξύ της συνολικής δαπάνης της παραγράφου 5 και της ανάλωσης των κεφαλαίων που σχηματίσθη­καν πριν από την αμέσως προηγούμενη πενταετία και το άθροισμα θα προσαυξήσει, τα εισοδήματα που δηλώνονται από το φορολογούμενο ή προσδιορίζονται από τον προϊστάμενο της Δ.Ο.Υ. κατά τις διατάξεις της παραγράφου 7.

Έτσι, για παράδειγμα, αν κατά το οικονομικό έτος 1998 κάποιος φορο­λογούμενος δηλώσει:

Με βάση τα δεδομένα του υπόψη παραδείγματος προκύπτει ότι το εισόδημα που δήλωσε ο φορολογούμενος αυτός θα προσαυξηθεί κατά το ποσό των 1.800.000 δρχ.

Αυτό για τους εξής λόγους:

α) Ο φορολογούμενος, έχει πραγματοποιήσει δαπάνες των παραγράφου 2 και 5 του άρθρου 5.

β) Το ποσό της τεκμαρτής δαπάνης διαβίωσης ύστερα από την εφαρμογή των διατάξεων των παραγράφων 2, 3, 4 και των περιπτώσεων β΄ - δ΄ της παραγράφου 6 είναι 3.355.000 δρχ.

Τούτο καθόσον:

(Στο υπόψη παράδειγμα δεν υπάρχει περίπτωση της παραγράφου 4 και των περιπτώσεων β΄- δ΄ της παραγράφου 6).

γ) Συνολική δαπάνη άρθρου 5 (παρ. 2, 3, 4, 5 και περιπτ. β΄ έως και δ΄ παρ. 6).

δ) Το ποσό της διαφοράς της παραγράφου 7 αυτού του άρθρου, όπως το ποσό της διαφοράς αυτής διαμορφώνεται ύστερα από την εφαρμογή των παραγράφων 3, 4 και των περιπτ. β΄ έως και δ΄ της παρ. 6 καθώς και των περιπτώσεων α΄ έως στ΄ της παραγράφου 8 αυτού του άρθρου δεν καλύπτεται (είναι μικρότερο,) από το ποσό της ανάλωσης κεφαλαίων που σχη­ματίσθηκαν κατά την αμέσως προηγούμενη πενταετία δηλαδή:

ε) Η συνολική τεκμαρτή δαπάνη διαβίωσης της παραγράφου 2, όπως αυτή διαμορφώθηκε, δηλαδή το ποσό των 3.355.000 δρχ., είναι μεγαλύτερη του εισοδήματος 2.000.000 δρχ. που δηλώθηκε.

στ) Το ποσό 1.355.000 δρχ. (κατά το οποίο η πιο πάνω συνολική τεκ­μαρτή δαπάνη διαβίωσης 3.355.000 δρχ., υπερβαίνει το εισόδημα 2.000.000 δρχ. που δηλώθηκε) είναι μεγαλύτερο από το ποσό των 655.000 δρχ. που είναι το άθροισμα των ποσών των περιπτώσεων α΄ έως και στ΄ της παραγράφου 8 (355.000 δρχ. ποσό χρημάτων που αποκτήθηκε από διά­θεση περιουσιακών στοιχείων) και του ποσού της ανάλωσης κεφαλαίων που δημιουργήθηκαν κατά την αμέσως προηγούμενη πενταετία (300.000 δρχ. ζ) Η διαφορά μεταξύ των πιο πάνω ποσών 1.355.000 - 655,000 δρχ. = 700.000 δρχ, προστίθεται στο ποσό του 1.100.000 δρχ., που είναι η θετική διαφορά μεταξύ της συνολικής δαπάνης της παραγράφου 5 και της ανάλωσης κεφαλαίων που σχηματίσθηκαν πριν από την αμέσως προηγούμενη πενταετία (1.500.000 - 400.000 = 1.100.000 δρχ.) και το άθροισμα τους 1.800.000 δρχ. (700.000 + 1.100.000) θα προσαυξήσει τα εισοδήματα (2.000.000 δρχ.) που δηλώνονται.

IX. Παράγραφος 9
Η ζημία του ίδιου οικονομικού έτους ή και των προηγουμένων δεν εκπίπτει ούτε μεταφέρεται

Με τις διατάξεις της παραγράφου 9 του άρθρου 5 ορίζεται ότι, στην περίπτωση προσδιορισμού του εισοδήματος με βάση την ετήσια δαπάνη αυτού, του άρθρου, η ζημιά του ίδιου οικονομικού έτους (εάν δηλαδή το συνολικό καθαρό εισόδημα του ίδιου έτους του φορολογουμένου, που προκύπτει από την εφαρμογή των δύο πρώτων εδαφίων της παραγράφου 1 του άρθρου 4 του ν.δ. 3323/1955, είναι αρνητικό), καθώς και η ζημιά των προηγούμενων ετών, δεν εκπίπτει και ούτε μεταφέρεται για συμψη­φισμό στα επόμενα οικονομικά έτη.

Εάν κατά το κρίσιμο οικονομικό έτος, για ένα φορολογούμενο προέκυψε αρνητικό συνολικό καθαρό εισόδημα του έτους αυτού (π.χ..600.000 δρχ. ζημία για το σύζυγο που προέρχεται από ατομική επιχείρηση που τηρεί βιβλία τρίτης κατηγορίας του Κ.Φ,,Σ. και750.000 δρχ. καθαρό εισόδημα για τη σύζυγο) και η συνολική ετήσια δαπάνη του άρθρου αυτού του φο­ρολογουμένου, της συζύγου του και των προσώπων που τους βαρύνουν, υπερβαίνει το 1.200.000 δρχ. (π.χ. 700.000 δρχ. δαπάνη του συζύγου και 750.000 δρχ. δαπάνη της συζύγου) τότε η ζημιά του συζύγου για τον οποίο υπολογίζεται δαπάνη του άρθρου αυτού, μηδενίζεται και ο ίδιος φορολογείται με βάση την συνολική του δαπάνη του άρθρου αυτού (δηλ. με τις 700.000 δρχ. στο υπόψη παράδειγμα).

Αντίθετα, αν η δαπάνη της συζύγου στο υπόψη παράδειγμα ήταν 450.000 δρχ. δηλαδή η συνολική οικογενειακή δαπάνη ήταν μικρότερη του 1.200.000 δρχ., η σύζυγος θα φορολογηθεί με βάση το πραγματικό της εισόδημα 750.000 δρχ. και ο σύζυγος θα μεταφέρει τη ζημία των 600.000 δρχ. στο επόμενο έτος.

ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΤΟΥ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΣΥΖΥΓΩΝ

ΜΕ ΒΑΣΗ ΤΙΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΤΩΝ παραγράφου 1 έως 9 ΤΟΥ ΑΡΘΡΟΥ 5.

Αν και οι δύο σύζυγοι έχουν φορολογούμενο εισόδημα και τεκμαρτή δα­πάνη, η οποία συνολικά και για τους δύο συζύγους υπερβαίνει το ποσό του 1.200.000 δρχ. , στην περίπτωση που η συνολική δαπάνη του ενός συζύγου είναι μεγαλύτερη απ6 το εισόδημα που δηλώθηκε από· αυτόν και τα πρόσωπα που τον βαρύνουν, και η διαφορά που προκύπτει δεν καλύ­πτεται με τα ποσά της παραγράφου 8 του άρθρου 5 που δηλώνονται από τον ίδιο σύζυγο, τότε η διαφορά αυτή ή το υπόλοιπο αυτής μπορεί να καλυφθεί με τα ποσά της ίδιας παραγράφου 8 του άλλου συζύγου.

Όταν και στους δύο συζύγους απομένει ακάλυπτο ποσό, τότε για τον καθένα σύζυγο λαμβάνεται υπόψη η διαφορά που προκύπτει από τα τεκμήριά του.

Για καλύτερη κατανόηση σας παραθέτουμε τα πιο κάτω παραδείγματα:

Παράδειγμα 1ο

Ο σύζυγος και η σύζυγος του πραγματοποίησαν αντίστοιχα:

Οι δύο σύζυγοι θα φορολογηθούν με βάση τα πραγματικά τους εισοδήματα, καθόσον αθροιστικά και για τους δύο συζύγους μαζί δεν προκύπτει διαφορά της παραγράφου 7 που να μην καλύπτεται από ποσά της παραγράφου 8.

Δηλαδή:

Συνολικό καθαρό εισόδημα και των δύο συζύγων 1.000.000 + 1.500.000 = = 2.500.000

Συνολική δαπάνη αρθρ. 5 και των δύο συζύγων μαζί 1.400.000 +2.000.000 = 3.400.000

Διαφορά παραγράφου 7 3.400.000 - 2.500.000 = 900.000.

Η διαφορά αυτή καλύπτεται από τα ποσά της παραγράφου 8 (920.000 δρχ. του συζύγου).

Παράδειγμα 2ο

Ο σύζυγος και η σύζυγος του πραγματοποίησαν αντίστοιχα:

Ο σύζυγος θα μεταφέρει τη ζημιά (αν είναι ζημιά που κατά το άρθρο 4 του ν.δ. 3323/1955 μπορεί να μεταφερθεί) στο επόμενο οικονομικό έτος και η σύζυγος θα φορολογηθεί για εισόδημα 2.000.000 δρχ., καθόσον η διαφορά μεταξύ της δαπάνης της του άρθρου 5 και του συνολικού της καθαρού εισοδήματος (2.500.000 - 1.800.000) = 700.000 δρχ. θα μειωθεί κατά το ποσό που το άθροισμα των ποσών της παραγράφου 8 του συζύγου της υπερβαίνει το ποσό της ζημιάς του (1.500.000 - 1.000.000 =500.000). Δηλαδή 700.000 - 500.000 = 200.000 θετική διαφορά προστιθέμενης τεκ­μαρτής δαπάνης και κατά συνέπεια η σύζυγος θα φορολογηθεί για ποσό 1.800.000 (πραγματικό συνολικό καθαρό εισόδημα) + 200.000 (προστι­θέμενη διαφορά τεκμαρτής δαπάνης). = 2.000.000 δρχ.

Παράδειγμα 3ο

Ο σύζυγος και η σύζυγος του πραγματοποίησαν αντίστοιχα:

Ο σύζυγος θα φορολογηθεί για πραγματικό συνολικό καθαρό εισόδημα 600.000 δρχ., καθόσον το ποσό της παραγράφου 8 (800.000 δρχ.) υπερκαλύπτει τη διαφορά των 300.000 δρχ. μεταξύ της συνολικής του δαπάνης του άρθρου 5 (900.000 δρχ.) και του συνολικού του καθαρού εισοδήματος 600.000 δρχ. (όπως αυτό διαμορφώνεται ύστερα από το συμψηφισμό της μεταφερόμενης ζημίας 1.000.000 - 400.000).

Η σύζυγος θα φορολογηθεί για 1.400.000 δρχ., καθόσον το ποσό της διαφοράς μεταξύ της συνολικής της δαπάνης του άρθρου 5 και του συνολικού της καθαρού εισοδήματος (1.900.000 - 1.000.000 = 900.000) μειώνεται κατά το ποσό των 500.000 δρχ. κατά το οποίο οι 800.000 δρχ. (ποσό παραγράφου 8) του συζύγου υπερβαίνουν την διαφορά των 300.000 δρχ. [900.000 - (1.000.000 - 400.000)] που προαναφέραμε στο προηγού­μενο εδάφιο, δηλ. 800.000 - 300.000 = 500.000 και κατά συνέπεια συνολικό καθαρό εισόδημα της συζύγου 1.000.000 συν προστιθέμενη διαφορά δαπάνης (900.000 - 500.000) = 1.400.000.

Χ. Παράγραφος 10.

Κυρώσεις για την ανακριβή αναγραφή στοιχείων σχετικά με τον με τον προσδιορισμό, περιορισμό, ή κάλυψη δαπάνης

Με τις διατάξεις της παραγράφου 10 ορίζεται όχι σε περίπτωση ανακριβούς αναγραφής των στοιχείων που λαμβάνονται υπόψη για τον προσδιορισμό της τεκμαρτής δαπάνης, ή για τον περιορισμό ή την κάλυψη αυτής, το ποσό της τεκμαρτής δαπάνης ή αυτό που αναφέρεται στον περιορισμό αυτής και αφορά το ανακριβές στοιχείο, προσαυξάνεται ή μειώνεται, κατά περίπτωση, κατά ποσοστό 50%,

Έτσι, αν για παράδειγμα ο φορολογούμενος δήλωσε ως δαπάνη για αγορά αυτοκινήτου 1.000.000 δρχ., ενώ το πραγματικό ποσό που δαπάνησε για αυτήν την αγορά είναι 1.800.000 δρχ., τότε ως ποσό δαπάνης αγοράς για την εφαρμογή των διατάξεων αυτού του άρθρου θα ληφθεί υπόψη 2.700.000 δρχ. δηλαδή 1.800.000 + 1.800.000/2 = 1.800.000 + 900.000

Επίσης, αν ο φορολογούμενος δήλωσε, για να καλύψει τη διαφορά από τεκμαρτή δαπάνη του ότι εισέπραξε από την πώληση του αυτοκινήτου του δραχμές 1.400.000 ενώ στην πραγματικότητα είχε εισπράξει δραχμές 1.000.000, τότε για την εφαρμογή της παραγράφου 8 θα ληφθεί υπόψη ως τίμημα από την πώληση αυτού, του αυτοκινήτου ποσό δραχμών 500.000 δηλαδή το 50% της αξίας που πράγματι εισέπραξε.

XI. Παράγραφος 11

Επιβολή προστίμου άρθρου 73 στην περίπτωση μη αναγραφής ή ανακριβούς αναγραφής στοιχείων σχετικών με τις δαπάνες του παρόντος άρθρου ή με τον περιορισμό ή την κάλυψή τους.

Με τις διατάξεις της παραγράφου 11 του άρθρου αυτού ορίζεται ότι οι υπόχρεοι, που δεν αναγράφουν ή ανακριβώς αναφέρουν στη δήλωση τα στοιχεία τα σχετικά με τις δαπάνες απόκτησης περιουσιακών, στοιχείων και τον προσδιορισμό της ετήσιας συνολικής δαπάνης διαβίωσης, υπόκεινται σε πρόστιμο που ορίζεται στο άρθρο 73.

Το πρόστιμο αυτό επιβάλλεται ανεξάρτητα από τις κυρώσεις που προβλέπονται από την προηγούμενη παράγραφο.

ΧΙΙ. Παράγραφος 12

Εξουσιοδοτική διάταξη για έκδοση υπουργικής απόφασης σχετικά με τον καθορισμό των δικαιολογητικών, που απαιτούνται για την εφαρμογή του παρόντος άρθρου.

Τέλος, με τις διατάξεις της παραγράφου 12 του άρθρου αυτού ορίζεται ότι, με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, η οποία δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως καθορίζονται τα δικαιολογητικά που υποβάλ­λονται με τη δήλωση φόρου εισοδήματος και κάθε άλλη σχετική λεπτο­μέρεια, για την εφαρμογή των διατάξεων του παρόντος άρθρου.

Σε εφαρμογή αυτής της διάταξης εκδόθηκε η 1005428/26/0012 ΠΟΛ.1020/16.1.1989 απόφαση του Υπουργού Οικονομικών, με την οποία καθορίσθηκαν τα δικαιολογητικά που απαιτούνται για την εφαρμογή της παραγράφου 8 αυτού του άρθρου.