Κατατέθηκε στη Βουλή το σχέδιο νόμου "Καθορισμός κανόνων σχετικά με την άσκηση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και των συγγενικών δικαιωμάτων που ισχύουν για ορισμένες επιγραμμικές μεταδόσεις ραδιοτηλεοπτικών οργανισμών και αναμεταδόσεις τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών προγραμμάτων, με τη διατήρηση υψηλού επιπέδου προστασίας των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και των συγγενικών δικαιωμάτων στην ψηφιακή ενιαία αγορά και με το δικαίωμα του δημοσίου δανεισμού και την αναπαραγωγή πρόσθετου αντιτύπου από μη κερδοσκοπικές βιβλιοθήκες ή αρχεία- Τροποποίηση ν. 2121/1993 και ν. 4481/2017 - Ενσωμάτωση των Οδηγιών (ΕΕ) 2019/789, (ΕΕ) 2019/790 και 2006/115/ΕΚ".

Με τις αξιολογούμενες ρυθμίσεις του Μέρους Α' ενσωματώνεται η Οδηγία (ΕΕ) 2019/789 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 17ης Απριλίου 2019 για τον καθορισμό κανόνων σχετικά με την άσκηση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και των συγγενικών δικαιωμάτων, που ισχύουν για ορισμένες επιγραμμικές μεταδόσεις ραδιοτηλεοπτικών οργανισμών και αναμεταδόσεις τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών προγραμμάτων, και για την τροποποίηση της Οδηγίας 93/83/ΕΟΚ του Συμβουλίου περί συντονισμού ορισμένων κανόνων όσον αφορά το δικαίωμα του δημιουργού και τα συγγενικά δικαιώματα, που εφαρμόζονται στις δορυφορικές ραδιοτηλεοπτικές μεταδόσεις και την καλωδιακή αναμετάδοση στον ν. 2121/1993 (L 130).

Το Μέρος Α’ του εν λόγω σχεδίου νόμου αντιμετωπίζει το ζήτημα της διευκόλυνσης της αδειοδότησης των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και των συγγενικών δικαιωμάτων επί έργων και άλλων αντικειμένων προστασίας, που περιέχονται σε μεταδόσεις ορισμένων ειδών τηλεοπτικών και ραδιοφωνικών προγραμμάτων με σκοπό την ευρύτερη διάδοση στα κράτη μέλη των ραδιοτηλεοπτικών προγραμμάτων, τα οποία προέρχονται από άλλα κράτη μέλη προς όφελος των χρηστών σε ολόκληρη την Ένωση.

Με τις αξιολογούμενες ρυθμίσεις του Μέρους Β'ενσωματώνεται η Οδηγία (ΕΕ) 2019/790 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 17ης Απριλίου 2019 για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας και τα συγγενικά δικαιώματα στην ψηφιακή ενιαία αγορά και για την τροποποίηση των Οδηγιών 96/9/ΕΚ και 2001/29/EK (L 130).

Σε ορισμένους τομείς του δικαίου της πνευματικής ιδιοκτησίας κρίθηκε σε ενωσιακό επίπεδο ότι ήταν απαραίτητη η προσαρμογή και η συμπλήρωση του υφιστάμενου πλαισίου της Ένωσης για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, με τη διατήρηση ενός υψηλού επιπέδου προστασίας των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και των συγγενικών δικαιωμάτων.

Με τις αξιολογούμενες ρυθμίσεις προβλέπονται κανόνες για την προσαρμογή ορισμένων εξαιρέσεων και περιορισμών επί των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και συγγενικών δικαιωμάτων σε ψηφιακά και διασυνοριακά περιβάλλοντα, καθώς και μέτρα για τη διευκόλυνση ορισμένων πρακτικών χορήγησης αδειών, ιδίως όσον αφορά στη διάδοση έργων μη διαθέσιμων στο εμπόριο και άλλων αντικειμένων προστασίας και στην επιγραμμική διαθεσιμότητα οπτικοακουστικών έργων σε πλατφόρμες διάθεσης βίντεο κατά παραγγελία για τη διασφάλιση ευρύτερης πρόσβασης στο περιεχόμενο. Επίσης, περιέχονται κανόνες για τη διευκόλυνση της χρήσης του περιεχομένου που έχει καταστεί κοινό κτήμα. Προκειμένου να επιτευχθεί η εύρυθμη και δίκαιη λειτουργία της αγοράς για τα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, θεσπίζονται κανόνες σχετικά με τα δικαιώματα επί εκδόσεων, με τη χρήση έργων ή άλλων αντικειμένων προστασίας από παρόχους επιγραμμικών υπηρεσιών, οι οποίοι αποθηκεύουν και παρέχουν πρόσβαση σε περιεχόμενο που αναφορτώνεται από τους χρήστες, με τη διαφάνεια των συμβάσεων των δημιουργών και των ερμηνευτών, με την αμοιβή των δημιουργών και των ερμηνευτών, καθώς και ένας μηχανισμός για την ανάκληση των δικαιωμάτων, τα οποία οι δημιουργοί και οι ερμηνευτές έχουν μεταβιβάσει κατ' αποκλειστικότητα.

Το Μέρος Γ’ αντιμετωπίζει τη ρύθμιση του δικαιώματος δημοσίου δανεισμού. Σκοπός των άρθρων 33 έως 40 του σχεδίου νόμου είναι η ενσωμάτωση στην ελληνική νομοθεσία της Οδηγίας 2006/115/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 12ης Δεκεμβρίου 2006 σχετικά με το δικαίωμα εκμίσθωσης, το δικαίωμα δανεισμού και ορισμένα δικαιώματα συγγενικά προς την πνευματική ιδιοκτησία στον τομέα των προϊόντων της διάνοιας. Ειδικότερα με τα άρθρα 33 έως 40 του σχεδίου νόμου απαλείφεται το δικαίωμα του δικαιούχου να επιτρέπει ή να απαγορεύει τον δημόσιο δανεισμό των έργων του ενώ ταυτόχρονα εισάγεται σύστημα εύλογης αμοιβής, ως αντιστάθμισμα του δημόσιου δανεισμού χωρίς την άδεια του δικαιούχου.

Με τα άρθρα 43 έως 47 του Μέρους Γ' επιδιώκεται να ρυθμιστούν τα εξής: (α) Η εναρμόνιση των άρθρων 22 και 71 του ν. 2121/1993 με ρυθμίσεις που εισάγονται με τον νόμο αυτό και αποτελούν ενσωμάτωση των Οδηγιών (ΕΕ) 789/2019, (ΕΕ) 790/2019 και 2006/115/ΕΚ. (β) Η πρόβλεψη της χωρίς την άδεια του δημιουργού και χωρίς αμοιβή αναπαραγωγής πρόσθετου αντιτύπου από μη κερδοσκοπικές βιβλιοθήκες ή αρχεία, ο δημόσιος δανεισμός από σχολικές και ακαδημαϊκές βιβλιοθήκες και η κατάργηση της νομοθετικής εξουσιοδότησης της περ. β) της παρ. 2 του άρθρου 22 του ν. 2121/1993 για την έκδοση προεδρικού διατάγματος περί καθορισμού της αμοιβής που λαμβάνουν οι δικαιούχοι για τον δημόσιο δανεισμό, του τρόπου και του συστήματος είσπραξης και διανομής της, του συνόλου των βιβλιοθηκών και φορέων, που εμπίπτουν στη ρύθμιση και κάθε σχετικής λεπτομέρειας, καθώς και της διάταξης σύμφωνα με την οποία μέχρι την έκδοση του προεδρικού διατάγματος, οι δημόσιες βιβλιοθήκες, οι βιβλιοθήκες που ανήκουν σε Ν.Π.Δ.Δ. και σε Ν.Π.Ι.Δ., που εποπτεύονται από το Κράτος, οι δημοτικές βιβλιοθήκες, οι βιβλιοθήκες κοινωφελών ιδρυμάτων και οργανισμών, μορφωτικών ιδρυμάτων και αποστολών στην Ελλάδα καθώς και οι βιβλιοθήκες ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων δεν καταβάλλουν αμοιβή για τον δημόσιο δανεισμό. Ήδη το ζήτημα της αμοιβής για τον δημόσιο δανεισμό ρυθμίζεται στο άρθρο 34 του νομοσχεδίου. (γ) Η κατάργηση της ρύθμισης που αφορά στην έκταση της μεταβίβασης του περιουσιακού δικαιώματος και των συμβάσεων και την παροχή αδειών στην περίπτωση που εκείνος που αποκτά το δικαίωμα ή την άδεια είναι υποχρεωμένος, μέσα σε εύλογο χρόνο, να καταστήσει το έργο προσιτό στο κοινό με τον κατάλληλο τρόπο εκμετάλλευσης καθώς το ζήτημα ρυθμίζεται με το άρθρο 25 του νομοσχεδίου και (δ) η ενοποίηση του ρυθμιστικού πεδίου που αφορά στις προσβολές των δικαιωμάτων νομίμων δικαιούχων στον τομέα της τρισδιάστατης εκτύπωσης (3D printing), οι οποίες λαμβάνουν χώρα μέσω των παρόχων επιγραμμικών πλατφορμών, μέσω των οποίων χρησιμοποιούνται, διαμοιράζονται ή φιλοξενούνται ψηφιακά μοντέλα ή ψηφιακά αρχεία χωρίς πηγαίο κώδικα που σχετίζονται με τη διαδικασία της τρισδιάστατης εκτύπωσης.

Τέλος, με το άρθρο 48 του σχεδίου νόμου προβλέπεται μεταβατική διάταξη στο άρθρο 68Α του ν. 2121/1993 για να αποτραπεί η καταστρατήγηση της εφαρμογής της αρχής της χώρας προέλευσης μέσω της επέκτασης της διάρκειας των υφιστάμενων συμφωνιών που αφορούν στην άσκηση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και των συγγενικών δικαιωμάτων τα οποία σχετίζονται με την παροχή παρεπόμενης επιγραμμικής υπηρεσίας, καθώς και στην πρόσβαση σε ή τη χρήση αυτής της υπηρεσίας. Για τον σκοπό αυτό είναι αναγκαία η εφαρμογή της αρχής της χώρας προέλευσης και στις υφιστάμενες συμφωνίες, με την πρόβλεψη, ωστόσο, μίας μεταβατικής περιόδου. Κατά τη διάρκεια αυτής της μεταβατικής περιόδου, η αρχή δεν θα πρέπει να εφαρμόζεται στις υφιστάμενες συμφωνίες, παρέχοντας χρόνο για την προσαρμογή τους, όπου αυτό είναι αναγκαίο, σύμφωνα με το νέο νομικό πλαίσιο.

Προβλέπεται, επίσης, μεταβατική περίοδος προκειμένου να επιτραπεί στους ραδιοτηλεοπτικούς οργανισμούς, τους διανομείς σήματος και τους δικαιούχους να προσαρμοστούν στους νέους κανόνες σχετικά με την εκμετάλλευση των έργων και άλλων αντικειμένων προστασίας μέσω της απευθείας διαβίβασης.

Παρατίθεται ακολούθως το σχέδιο νόμου και η αιτιολογική του έκθεση στο σύνολό τους: