Υπουργείο Οικονομικών

Τετάρτη, 20 Ιουλίου 2022

Δελτίο Τύπου

Τοποθέτηση της Ειδικής Γραμματέως Διαχείρισης Ιδιωτικού Χρέους κας Μαριαλένας Αθανασοπούλου σχετικά με την πορεία υλοποίησης του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών

Η αποτελεσματική διαχείριση του ιδιωτικού χρέους είναι αναγκαία για την υποστήριξη μιας ισχυρής και βιώσιμης ανάπτυξη στη χώρα.

Η βασική πρόκληση που συνδέεται με το ιδιωτικό χρέος δεν αφορά στον όγκο αλλά στην εύρυθμη εξυπηρέτηση των δανείων.

Το ιδιωτικό χρέος στην Ελλάδα είναι 383 δισ. ευρώ, ή 125% του ΑΕΠ, πολύ κάτω από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο (139%).

Παρ’ όλα αυτά, τα ληξιπρόθεσμα χρέη φτάνουν τα 251 δισ. ευρώ (με πάνω από 150 δισ. ευρώ σε δημόσιους φορείς) και παραμένουν βασικό βάρος στην ελληνική οικονομία.

Tα εισοδήματα και η δυναμική της οικονομίας επανέρχονται, αλλά δεν έχουν φτάσει ακόμα στα προ-κρίσης επίπεδα.

Οι περισσότεροι δανειολήπτες αντιμετώπισαν και αντιμετωπίζουν δυσκολίες με την εξυπηρέτηση των δανείων τους.

• Θεσμικό Πλαίσιο

Το θεσμικό πλαίσιο αφερεγγυότητας είναι ένα σημαντικό επίτευγμα για την Ελλάδα. Είναι εντυπωσιακό το τι μπορεί να καταφέρει μία χώρα αν όλοι οι θεσμικοί παράγοντες, συνεργαστούν έχοντας κοινό στόχο.

Το Υπουργείο, με την Τράπεζα της Ελλάδος, τους servicers, τις τράπεζες, κάθισαν γύρω από ένα τραπέζι και βρήκαν λύσεις στα προβλήματα.

Το αποτέλεσμα είναι ένα θεσμικό πλαίσιο το οποίο χαίρει αναγνώρισης από την Παγκόσμια Τράπεζα, τους ευρωπαϊκούς θεσμούς, αλλά και τις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες για τον τρόπο που η Ελλάδα κατάφερε να μεταφέρει μια Ευρωπαϊκή Οδηγία αποτελεσματικά και καινοτόμα.

Η ύπαρξη αυτού του θεσμικού πλαισίου δίνει μια σταθερή βάση, αλλά η λύση του προβλήματος απαιτεί την άμεση και αποτελεσματική εφαρμογή του.

Τα μη εξυπηρετούμενα δάνεια μπορεί να έφυγαν από τους ισολογισμούς των τραπεζών, παραμένουν όμως ως βάρος στην οικονομία.

Το θέμα, λοιπόν, είναι η αποτελεσματική εφαρμογή του, ώστε να εξυγιανθούν οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά και να επιστρέψουν στην υγιή τραπεζική πιστή.

• Εξωδικαστικός μηχανισμός ρύθμισης οφειλών (OCW): Εργαλείο και αποτελέσματα

Ο Εξωδικαστικός μηχανισμός αποτελεί τον βασικό πυλώνα αυτού του θεσμικού πλαισίου, αλλά και ένα μεγάλο στοίχημα για την ελληνική οικονομία. Είναι ένα εργαλείο που αντιμετωπίζει με τρόπο ολιστικό, ενιαίο και συνεκτικό την υπερχρέωση των φυσικών και νομικών προσώπων. Η πλήρης εφαρμογή του είναι ένα πάρα πολύ φιλόδοξο εγχείρημα, που περιλαμβάνει την ενοποίηση βάσεων δεδομένων των τραπεζών, των servicers, του ΕΦΚΑ, της ΑΑΔΕ και των προσωπικών στοιχείων ενός δανειολήπτη. Λόγω της πολυπλοκότητάς του, όπως ήταν αναμενόμενο, χρειάστηκε κάποιο χρόνο.

Σήμερα είμαστε εδώ να σας ενημερώσουμε για την πρόοδο με την εφαρμογή του μηχανισμού, τα πρώτα συμπεράσματα αυτού, αλλά και τις δράσεις που δρομολογούμε ώστε να ισχυροποιήσουμε το εργαλείο.

Με βάση τα στοιχεία μέχρι χθες (19/07), έχουμε 55.142 αιτήσεις μέσα στον εξωδικαστικό, από τις οποίες γύρω στις 11.000 είναι σε πολύ αρχικό στάδιο, 37.726 αιτήσεις έχουν άντληση στοιχείων, ενώ 6.521 αιτήσεις έχουν οριστικά υποβληθεί (διαφάνεια 3).

Αυτό σημαίνει ότι πάνω από 24 δισ. ευρώ δανείων βρίσκονται στα τελικά στάδια του μηχανισμού, εκ των οποίων πάνω από 3 δισ. ευρώ έχουν οριστικά υποβληθεί. Είναι, λοιπόν, ενδεικτικό ότι η πλήρης εφαρμογή του εξωδικαστικού μηχανισμού αποτελεί έναν βασικό πυλώνα της επίλυσης του προβλήματος εξυπηρέτησης των δανειοληπτών που αφορά όλη την οικονομία και είναι προτεραιότητά μας να επιλυθεί άμεσα.

Κοιτώντας λίγο τα δημογραφικά στοιχεία των δανειοληπτών που αναζητούν λύση μέσω του εξωδικαστικού, βλέπουμε ότι η συντριπτική πλειοψηφία είναι φυσικά πρόσωπα για οφειλές προς χρηματοδοτικούς φορείς (διαφάνεια 4). Συγκεκριμένα 77% των οφειλών που βρίσκονται στον εξωδικαστικό αφορούν χρηματοδοτικούς φορείς και το 75% των αιτούντων είναι φυσικά πρόσωπα. Εδώ να τονίσω ότι στα φυσικά πρόσωπα συμπεριλαμβάνονται και οι ελεύθεροι επαγγελματίες.

Ας έρθουμε τώρα στην εφαρμογή του εξωδικαστικού και συγκεκριμένα στην επεξεργασία των αιτήσεων. Όντως οι απαιτητικές τεχνικές προδιαγραφές αποτέλεσαν τον βασικό λόγο κάποιων καθυστερήσεων που αντιμετώπισε η εφαρμογή του εξωδικαστικού μέχρι σήμερα. Παρ’ όλα αυτά, τα τελευταία στοιχεία είναι ενθαρρυντικά και δείχνουν ότι οι προσπάθειες που έχουμε κάνει με την πολύτιμη αρωγή των πιστωτών, τόσο των χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων όσο και των δημόσιων φορέων, αρχίζουν να αποδίδουν αποτελέσματα.

Τις τελευταίες εβδομάδες ο ρυθμός ολοκλήρωσης των αιτήσεων και οριστικής υποβολής τους βαίνει αυξανόμενος (διαφάνεια 5). Χτίζοντας επάνω στις εντατικές προσπάθειες όλων μας τις τελευταίες εβδομάδες, ολοκληρώνονται πάνω από 200 αιτήσεις την εβδομάδα, με μέσο σύνολο οφειλών πάνω από 200 εκατομμύρια ευρώ την εβδομάδα.

Αυτά τα στοιχεία είναι ενθαρρυντικά και καταδεικνύουν ότι οι συνεχείς προσπάθειες των τελευταίων μηνών ως προς την επίλυση των βασικών αιτίων των καθυστερήσεων, αποδίνουν καρπούς. Συγκεκριμένα, η ποιότητα των στοιχείων από χρηματοδοτικούς φορείς, αλλά και ο χρόνος διόρθωσής τους έχει μειωθεί αισθητά.

Αυτό, σε συνάρτηση με τη συστηματική παρακολούθηση και υποστήριξη του μηχανισμού από τη Γραμματεία, είχε ως αποτέλεσμα τη δυναμική βελτίωση της ολοκλήρωσης των αιτήσεων τις τελευταίες εβδομάδες. Οι θετικές εξελίξεις δεν σημαίνουν ότι θα σταματήσουμε τις προσπάθειες. Το αντίθετο, παραμένουμε πάνω από την εφαρμογή του εξωδικαστικού και συνεχίζουμε ακάθεκτοι με συγκεκριμένες δράσεις, στις οποίες θα επανέλθω, για να σιγουρέψουμε ότι όλες οι διαδικασίες ακολουθούν τα χρονοδιαγράμματα του νόμου.

Ας έρθουμε τώρα στα αποτελέσματα του εξωδικαστικού και συγκεκριμένα στις ρυθμίσεις.

Εδώ έχουμε να μοιραστούμε σημαντικές θετικές εξελίξεις, αλλά και να εγείρουμε κάποιους προβληματισμούς.

• Χτίζοντας σε μια θετική δυναμική των τελευταίων εβδομάδων, μέχρι χθες, είχαμε 425 ρυθμίσεις που αφορούν δάνεια ύψους 48 εκατ. ευρώ. Αυτό είναι μια θετική ένδειξη, αφού πράγματι είχαμε μεγάλη αύξηση στην ολοκλήρωση των αιτήσεων τις τελευταίες εβδομάδες (διαφάνεια 6). Άρα, ο μηχανισμός αρχίζει να δίνει λύσεις και με αυξανόμενο ρυθμό.
• Οι λύσεις που προτείνονται είναι ρυθμίσεις που περιλαμβάνουν διαγραφή οφειλών αλλά και μεγάλη διάρκεια αποπληρωμής (διαφάνεια 7). Συγκεκριμένα, στις πολυμερείς ρυθμίσεις η μέση διαγραφή χρέους ανέρχεται σε 33% για τους χρηματοδοτικούς φορείς και 23% για το Δημόσιο – ενώ η μέση διάρκεια αποπληρωμής ξεπερνά τους 220 μήνες. Από μια πρώτη ματιά, τα αποτελέσματα του αλγόριθμου δείχνουν να προσφέρουν βιώσιμες λύσεις με διαγραφή μέρους των χρεών, αλλά και μακριά διάρκεια αποπληρωμής. Να τονίσουμε ότι οι ρυθμίσεις που δίνονται είναι αυτοματοποιημένες με βάση τους δημοσιευμένους αλγόριθμους. Αυτό σημαίνει ότι χτίζοντας στα εισοδήματα και την προσωπική περιουσία των δανειοληπτών, προτείνεται αυτόματα μια ρύθμιση ως προς τις συνολικές οφειλές – δηλαδή, μπορεί να έχουμε μείωση υποχρεώσεων («κούρεμα») – αλλά και ως προς τον χρόνο αποπληρωμής (μέχρι 240 δόσεις).

Στους προβληματισμούς τώρα, όπως αναφέρθηκε και ο Υπουργός, σε σχέση με το μέγεθος του προβλήματος και κρίνοντας εκ του αποτελέσματος, είναι ξεκάθαρο ότι πρέπει να εντείνουμε τις προσπάθειές μας. Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι το τελικό αποτέλεσμα του εξωδικαστικού κρίνεται από τους πιστωτές. Εμείς παρακολουθούμε και συντονίζουμε την προσπάθεια, αλλά εκείνοι είναι που στο τέλος της διαδικασίας θα προβούν ή όχι σε πρόταση ρύθμισης.

• Παρά τις προσπάθειες, τα ποσοστά έγκρισης των χρηματοδοτικών φορέων παραμένουν χαμηλά (διαφάνεια 8). Από τις 2.745 αιτήσεις που έχουν αξιολογήσει έως σήμερα, έχουν εγκρίνει τις 1.274. Δηλαδή, από τα 914 εκατ. ευρώ οφειλών στις οποίες κλήθηκαν οι πιστωτές να εγκρίνουν ρύθμιση, μόνο τα 304 εκατ. ευρώ πέρασαν με θετική ψήφο. Αυτό δίνει ένα ποσοστό εγκρισιμότητας της τάξεως του 46% – με μεγάλη απόκλιση από πιστωτή σε πιστωτή (διαφάνεια 9) – που μας βάζει σε σκέψεις, με δεδομένο ότι ο αλγόριθμος – και επομένως οι λύσεις και ρυθμίσεις που αυτόματα βγάζει – ήταν αποτέλεσμα σκληρής δουλειάς του Υπουργείου και των πιστωτών και επομένως θα περίμενε κανείς όλες οι ρυθμίσεις του αλγορίθμου να εγκρίνονται.

Δεδομένης της κατανόησης της σημαντικότητας του εγχειρήματος και της καθαρής υποστήριξης του εξωδικαστικού μηχανισμού από τους πιστωτές, έχουμε ήδη συστήσει ομάδα εργασίας με τους πιστωτές, ώστε να μπορέσουμε να αποτυπώσουμε τους λόγους απόρριψης και να βρούμε τρόπους επίλυσης των θεμάτων.

Στόχος είναι μέχρι το τέλος Οκτωβρίου η ομάδα εργασίας να έχει καταθέσει τις απόψεις της για την άμεση επίλυση των προβλημάτων.

• Παρατηρούμε μία τάση απόρριψης και από τους δανειολήπτες. Μέχρι σήμερα έχουμε γύρω στις 699 ρυθμίσεις που απορρίφθηκαν από δανειολήπτες και αφορούν δάνεια γύρω στα 123 εκατ. ευρώ. Για εμάς είναι πολύ σημαντικό να κατανοήσουμε τους λόγους γι’ αυτό και η Γραμματεία ξεκινάει μετά το καλοκαίρι μία συντονισμένη προσπάθεια καταγραφής των λόγων απόρριψης από τους δανειολήπτες, αλλά και ενδυνάμωση της επικοινωνίας και της υποστήριξης τους – σ’ αυτές τις δράσεις θα αναφερθώ αμέσως μετά.

Κοιτώντας μπροστά, υπογραμμίζουμε τις θετικές εξελίξεις ως προς τον εξωδικαστικό και εντοπίζουμε συστηματικά τα πιθανά προβλήματα ως προς την εφαρμογή του. Με γνώμονα την άμεση και ουσιαστική εφαρμογή του πλαισίου έχουμε αποφασίσει μια σειρά δράσεων που ελπίζουμε να δώσουν ώθηση στον εξωδικαστικό.

Αυτό είναι βαρύνουσας σημασίας, γιατί όπως ξέρουμε όλοι η εύρεση βιώσιμης λύσης για τους δανειολήπτες είναι επιτακτική ανάγκη, πρώτα απ’ όλα γιατί πίσω από αριθμούς υπάρχουν άνθρωποι και είναι σημαντικό να μπορούν να γυρίσουν σελίδα και να μπορούν να κοιτούν το μέλλον με ευημερία.

Ο δεύτερος σημαντικός λόγος είναι γιατί οι προκλήσεις στην οικονομία παραμένουν, εξωγενείς αλλά παραμένουν, οπότε καθίσταται ακόμα πιο σημαντικό τα εργαλεία που έχουμε να δουλεύουν για μια βιώσιμη ανάπτυξη της οικονομίας.

Εν συντομία να πούμε ότι:

1. Αναμένουμε άμεσα, τις επόμενες ημέρες εντός της εβδομάδας, να έχουμε τουλάχιστον άλλες 300-400 ρυθμίσεις, δηλαδή γύρω στα 60-70 εκατομμύρια δάνεια (διαφάνεια 10). Αυτές είναι οι αιτήσεις που έχουν ολοκληρωθεί και βρίσκονται στην τελική ευθεία για να λάβουν οι δανειολήπτες δοσολόγια ή που έχουν ήδη λάβει και περιμένουμε να καταβάλουν την πρώτη δόση.

Μέσα στους επόμενους δύο μήνες, προσβλέποντας στην άμεση εφαρμογή του νόμου από τους πιστωτές, αναμένουμε έναν ικανοποιητικό αριθμό ρυθμίσεων, δηλαδή πάνω από 3.000 ρυθμίσεις, ύψους 1.5 δισ. ευρώ. Αυτό θα γίνει εάν η αξιολόγηση των αιτήσεων που βρίσκονται ήδη στα χέρια των πιστωτών, γίνει στους χρόνους και την εφαρμογή του νόμου.

2. Η γρήγορη και αποτελεσματική εφαρμογή του νόμου είναι πρωταρχικός στόχος της Γραμματείας. Για τον λόγο αυτόν, στην ΕΓΔΙΧ έχουμε συστήσει ομάδες εργασίας σε συνεργασία και με άλλους φορείς, που δουλεύουν εντατικά για την καλύτερη δυνατή ποιότητα δεδομένων και ανάλυσης. Στο ίδιο πλαίσιο, αυτό της παρακολούθησης, στόχος μας είναι να ελαχιστοποιήσουμε τις απορρίψεις των προτεινόμενων ρυθμίσεων από τους δανειολήπτες. Μια σειρά από προτάσεις βελτίωσης αναμένεται μέχρι τέλος Οκτωβρίου.

3. Η ενημέρωση και υποστήριξη των δανειοληπτών πρέπει να ενδυναμωθεί. Οι προκλήσεις είναι ισχυρές, υπάρχει έντονη και διάχυτη αβεβαιότητα στην αγορά , η οποία εντείνεται από την ενεργειακή και γεωπολιτική κρίση που βιώνουμε το τελευταίο διάστημα και βέβαια η άνοδος των επιτοκίων που θα συμπιέσει ακόμα περισσότερο το διαθέσιμο εισόδημα των δανειοληπτών. Υπό το πρίσμα αυτό, λοιπόν, γίνεται επιτακτική η ανάγκη της πλήρους εφαρμογής και γνωστοποίησης της ύπαρξης αυτού του εργαλείου (Εξωδικαστικού Μηχανισμού) ως «διχτυού» προστασίας.

Υπό αυτό το πρίσμα, κινούμαστε να δημιουργήσουμε ένα πιο αποτελεσματικό πλαίσιο υποστήριξης και ενημέρωσης των δανειοληπτών μέσα στο καλοκαίρι, χτίζοντας πάνω στις νέες τεχνολογικές δυνατότητες. Πιλοτικά θα ξεκινήσουμε στο τέλος Σεπτέμβρη, με σκοπό να είμαστε καθολικά έτοιμοι για τη λειτουργία των e-ΚΕΥΔ μέχρι το τέλος του χρόνου.

Η λύση του προβλήματος είναι αναγκαία για όλους – δεν έχουμε πολλά περιθώρια καθυστερήσεων και είμαι σίγουρη ότι σε αυτήν την προσπάθεια του Υπουργείου συντάσσονται και όλοι οι εμπλεκόμενοι παράγοντες. Είμαι σίγουρη, ότι με γνώμονα την αποτελεσματική και άμεση επίλυση αυτού του καίριου οικονομικού ζητήματος, και μπροστά στις επικείμενες προκλήσεις, όλοι μαζί – και οι πιστωτές – εντείνουμε τις προσπάθειες για την πλήρη εφαρμογή του θεσμικού πλαισίου.

Επισυνάπτεται η παρουσίαση της πορείας υλοποίησης του εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης οφειλών