Υπουργείο Οικονομικών

Παρασκευή, 18 Φεβρουαρίου 2022

Δελτίο Τύπου

Ομιλία του Υπουργού Οικονομικών κ. Χρήστου Σταϊκούρα σε ημερίδα του Γενικού Λογιστηρίου της Δημοκρατίας και της Κυπριακής Ακαδημίας Δημόσιας Διοίκησης

Θέλω να ευχαριστήσω την Κυπριακή Δημοκρατία Δημόσιας Διοίκησης και το Γενικό Λογιστήριο της Κυπριακής Δημοκρατίας για την πρόσκληση που μου απηύθυναν να λάβω μέρος στη σημερινή εκδήλωση.

Παράλληλα να τους συγχαρώ για τη διοργάνωση της Ημερίδας, που αφορά μία σημαντική μεταρρύθμιση για τη Διαχείριση των Δημοσίων Πόρων στην Κυπριακή Δημοκρατία.

Ημερίδα που μου δίνει την αφορμή και τη δυνατότητα να καταθέσω την εμπειρία μου πάνω στην Ελληνική Δημόσια Διοίκηση, αναδεικνύοντας τις προσπάθειες και τις θεσμικές μεταρρυθμίσεις που έχουν υλοποιηθεί στην Ελλάδα, τα προηγούμενα χρόνια, στο πεδίο της δημοσιονομικής εξυγίανσης, πειθαρχίας και διαφάνειας.

Κυρίες και Κύριοι,

Την περίοδο 2012-2014 τέθηκαν οι βάσεις για μια σύγχρονη προσέγγιση των δημόσιων οικονομικών στην Ελλάδα.

Με το Νόμο 4270/2014, τον Νόμο που είχα τιμή να συντάξω με συνεργάτες μου από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους και να εισηγηθώ στο ελληνικό Κοινοβούλιο, σημειώθηκε σημαντική πρόοδος στο σύστημα δημοσιονομικού προϋπολογισμού της χώρας, κυρίως στους τομείς μακροπρόθεσμου προγραμματισμού και κατάρτισης του προϋπολογισμού.

Με τον συγκεκριμένο νόμο:

• Αναθεωρήθηκε και εκσυγχρονίστηκε το θεσμικό πλαίσιο δημοσιονομικής διαχείρισης και εποπτείας.
• Εναρμονίστηκε το εθνικό δημοσιονομικό πλαίσιο με τις βέλτιστες ευρωπαϊκές και διεθνείς πρακτικές.
• Επικαιροποιήθηκαν οι διατάξεις του δημόσιου λογιστικού.
• Αναδείχθηκε και εμπεδώθηκε η έννοια της δημοσιονομικής πειθαρχίας, μεταξύ άλλων με:
• τη διάκριση των ρόλων και των αρμοδιοτήτων των θεσμικών οργάνων που συμμετέχουν στη δημοσιονομική διαχείριση,
• με τη χαρτογράφηση αρμοδιοτήτων και υποχρεώσεων των Γενικών Διευθύνσεων Οικονομικών Υπηρεσιών,
• Με τη θέσπιση ενός ανεξάρτητου Δημοσιονομικού Συμβουλίου.

Ευρύτερα, την περίοδο 2012-2014, αναλήφθηκαν σημαντικές πρωτοβουλίες για τη θέσπιση δημοσιονομικών κανόνων και εποπτικών πρακτικών και τη θωράκιση των ελεγκτικών μηχανισμών, με στόχο τη στήριξη της ευρύτερης προσπάθειας για δημοσιονομική εξυγίανση, προσαρμογή και πειθαρχία.

Πρωτοβουλίες, όπως είναι ενδεικτικά:

1ον. Η επικαιροποίηση και βελτίωση του συστήματος δημοσιονομικών ελέγχων, διαμορφώνοντας ένα σύστημα, το οποίο, προσαρμοσμένο στις διεθνείς πρακτικές και τα ελεγκτικά πρότυπα, θα συνέβαλε αποτελεσματικά στην εξυγίανση των δομών και στη διαφάνεια της λειτουργίας της Δημόσιας Διοίκησης.

2ον. Η ποσοτική και ποιοτική ενίσχυση των ελεγκτικών μηχανισμών για τη διαχείριση των δημοσίων πόρων, ενδυναμώνοντας, τόσο στελεχιακά όσο και οργανωτικά, τις υπηρεσίες του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους που ασκούν δημοσιονομικούς ελέγχους.

3ον. Η ενίσχυση του πλαισίου δημοσιονομικών κανόνων και πρακτικών με την παράλληλη ενεργοποίηση μηχανισμών παρακολούθησης των ΔΕΚΟ και των ΝΠΙΔ.

4ον. Η σύσταση και λειτουργία του Παρατηρητηρίου Οικονομικής Αυτοτέλειας των ΟΤΑ, ώστε να υπάρχουν συμφωνημένοι στόχοι που να συνάδουν με τις προβλέψεις του Μεσοπρόθεσμου Πλαισίου Δημοσιονομικής Στρατηγικής και να διασφαλίζεται η ομαλή εκτέλεση του προϋπολογισμού τους.

5ον. Η θέσπιση τριμηνιαίων ενημερωτικών δελτίων επίτευξης των στόχων του προϋπολογισμού των δομών και των φορέων του ευρύτερου δημόσιου τομέα, στο πλαίσιο της παρακολούθησής τους.

6ον. Η εδραίωση της τακτικής, έγκαιρης και έγκυρης ενημέρωσης και της διαφάνειας σχετικά με την πορεία εκτέλεσης του Προϋπολογισμού του Κράτους, αλλά και της Γενικής Κυβέρνησης, όπως αποδεικνύεται από τις περιοδικές, δημόσιες ενημερώσεις αναφορικά με διάφορες πτυχές της δημοσιονομικής διαχείρισης.

7ον. Η περαιτέρω θεσμική θωράκιση της προσπάθειας καταπολέμησης της απάτης, μέσα από μία σειρά συγκεκριμένων πρωτοβουλιών και συνεργασιών.

8ον. Η αναβάθμιση του ρόλου του Γραφείου Προϋπολογισμού του Κράτους στη Βουλή, με τη διασφάλιση της θεσμικής του υπόστασης και ανεξαρτησίας.

Κυρίες και Κύριοι,

Ενώ όμως έγινε μία ουσιαστική προσπάθεια εκείνη την περίοδο και υλοποιήθηκαν όλες αυτές οι θεσμικές μεταρρυθμίσεις, εξακολουθούσαν να υφίστανται σημαντικές προκλήσεις, κυρίως σε ότι αφορά στα πεδία του Προϋπολογισμού Επιδόσεων και της Επισκόπησης Δαπανών.

Για να αντιμετωπιστούν αυτές οι προκλήσεις τα τελευταία χρόνια έγινε πολλή, ουσιαστική και συστηματική δουλειά από την σημερινή πολιτική και υπηρεσιακή ηγεσία του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους.

Δουλειά που αποτυπώνεται στον Προϋπολογισμό του 2022, στον οποίο εισάγεται μία σειρά καινοτομιών που αποσκοπούν στην αύξηση της αποτελεσματικότητας του Κράτους στη βάση δεικτών επίδοσης, στον έλεγχο των δαπανών και εσόδων και στην αύξηση της διαθέσιμης πληροφόρησης και διαφάνειας.

Σε αυτό το πλαίσιο στον Προϋπολογισμό του 2022:

1ον. Παρουσιάστηκε, για πρώτη φορά σε ξεχωριστό τόμο, ο προϋπολογισμός επιδόσεων έτους 2022 για όλους τους Φορείς της Κεντρικής Διοίκησης και τη Βουλή των Ελλήνων, με την εισαγωγή ενός συνεκτικού πλαισίου αξιολόγησης της επίδοσης των προγραμμάτων των φορέων μέσα από δείκτες μέτρησης του βαθμού επίτευξης του στόχου (Key Performance Indicators).

Στη φάση αυτή η μεταρρύθμιση έχει πιλοτικό χαρακτήρα με στόχο την εξοικείωση των φορέων με τις διαδικασίες της στοχοθεσίας, με βάση δείκτες επιδόσεων.

Την περίοδο 2022-2024, το Υπουργείο Οικονομικών θα ξεκινήσει τη σταδιακή παρακολούθηση της εκτέλεσης των Προγραμμάτων, ώστε να προετοιμαστεί η μετάβαση στο επόμενο στάδιο για την ολοκλήρωση της μεταρρύθμισης, στη βάση και της υποστήριξής της από το κατάλληλο ολοκληρωμένο πληροφοριακό σύστημα.

Τα συμπεράσματα από τη σταδιακή ολοκλήρωση της παρακολούθησης υλοποίησης των Προγραμμάτων θα αποτελέσουν τη βάση για τη διαμόρφωση νέων κανόνων ψήφισης, εκτέλεσης, παρακολούθησης, διαχείρισης και ελέγχου του προϋπολογισμού με το νέο σύστημα.

2ον. Παρουσιάζεται η Λειτουργική Ταξινόμηση των δαπανών της Γενικής Κυβέρνησης.

Το Υπουργείο Οικονομικών, πέραν της βάσει Προγραμμάτων ταξινόμησης, ενισχύει περαιτέρω τη δημοσιονομική πληροφόρηση εισάγοντας και την παρουσίαση της λειτουργικής ταξινόμησης.

Μία ταξινόμηση που υλοποιείται ήδη από τις περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες.

Έτσι, από το 2022, οι πολίτες θα γνωρίζουν το σύνολο των δαπανών όλων των φορέων Γενικής Κυβέρνησης ανά τομέα λειτουργίας του κράτους, όπως είναι η Εκπαίδευση, η Υγεία, η Κοινωνική Προστασία, η Αγροτική Ανάπτυξη, η Περιβαλλοντική Προστασία, ο Πολιτισμός, η Άμυνα, οι Υποδομές, και λοιποί τομείς πολιτικής.

3ον. Υλοποιείται, με πιο συντεταγμένο τρόπο σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, η Επισκόπηση Δαπανών και Εσόδων που αποτελούσε και βασική προτεραιότητα της Κυβέρνησης.

Οι επισκοπήσεις δαπανών και εσόδων αποτελούν κύριο δημοσιονομικό εργαλείο στην κατεύθυνση της αποτελεσματικότερης χρήσης των διαθέσιμων πόρων από πλευράς των Υπουργείων και των λοιπών φορέων Γενικής Κυβέρνησης, αλλά και της δημιουργίας δημοσιονομικού χώρου μέσα από αναπτυξιακού/επενδυτικού τύπου παρεμβάσεις με αποδόσεις που αντανακλώνται σε αύξηση των δημοσίων εσόδων, προκειμένου αυτός ο χώρος να διατεθεί σε κρίσιμες κυβερνητικές προτεραιότητες.

Προς αυτή την κατεύθυνση, τα Υπουργεία συνεργάστηκαν στενά με το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους για τη βελτίωση της επίδοσής τους και την αποτελεσματικότερη χρήση των πόρων τους.

Αυξημένη βαρύτητα δόθηκε σε διαρθρωτικού τύπου παρεμβάσεις που αναμένεται να οδηγήσουν σε αποτελεσματικότερη κρατική λειτουργία και ποιοτικότερη παροχή υπηρεσιών προς τους πολίτες, με παράλληλη εξοικονόμηση πόρων.

Επιπρόσθετα, το 2021 δόθηκε ιδιαίτερη έμφαση στην ανάπτυξη δράσεων «πράσινων» επισκοπήσεων, ήτοι δράσεων βελτίωσης του ενεργειακού αποτυπώματος των φορέων, μέσα από εξορθολογισμό της ενεργειακής δαπάνης και κατανάλωσης σε επίπεδο Γενικής Κυβέρνησης.

Τέλος, το Υπουργείο Οικονομικών συνεργάστηκε με τον ΟΟΣΑ για την ολοκλήρωση της στρατηγικής επισκόπησης δαπανών, στην οποία αποτυπώνονται τα κύρια ζητήματα που συνδέονται με τις επισκοπήσεις και τα σημεία σύνδεσής τους με τη διαδικασία προϋπολογισμού, συνδυάζοντας τη διεθνή πρακτική με την ελληνική πραγματικότητα.

Το 2022 θα δοθεί ιδιαίτερο βάρος στην παρακολούθηση των δράσεων επισκόπησης που έχουν συμφωνηθεί με τα Υπουργεία, στο πλαίσιο της περαιτέρω ενσωμάτωσής τους στη διαδικασία προϋπολογισμού.

4ον. Εμφανίζονται δείκτες μέτρησης του περιβαλλοντικού αποτυπώματος συγκεκριμένων πολιτικών που σχετίζονται με προγράμματα των φορέων, ως πρώτο βήμα για τη σταδιακή εφαρμογή της μεταρρύθμισης του Green Budgeting.

Περιλαμβάνεται, κυρίως, η παρουσίαση και αξιολόγηση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος των δημοσίων πολιτικών στο πλαίσιο των εθνικών και διεθνών προτεραιοτήτων για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων από την κλιματική αλλαγή.

Το Υπουργείο Οικονομικών εργάζεται για την αποτελεσματική συμπερίληψη της «πράσινης» διάστασης στη δημοσιονομική διαχείριση, εντάσσοντας αυτή τόσο στις επισκοπήσεις δαπανών όσο και στον προϋπολογισμό επιδόσεων.

Επιπρόσθετα, προχωράμε στην εισαγωγή μίας σημαντικής καινοτομίας στον τομέα της Δημοσιονομικής Διαχείρισης του Κράτους, με την υλοποίηση του έργου Gov-ERP «Μεταρρύθμιση του Δημοσιονομικού Συστήματος στην Κεντρική Διοίκηση και τη Λοιπή Γενική Κυβέρνηση».

Το έργο, που είναι από τα πρώτα που έχουν ενταχθεί και ξεκινήσει στο πλαίσιο του Ταμείου Ανάκαμψης, θα αποτελέσει σημαντικό εργαλείο για τη χάραξη οικονομικής πολιτικής, καθώς θα παρέχει - σε πραγματικό χρόνο - την ακριβή και εύλογη απεικόνιση της χρηματοοικονομικής κατάστασης της Κεντρικής Διοίκησης, αλλά και του συνόλου των φορέων της Γενικής Κυβέρνησης και της περιουσιακής διάρθρωσής τους.

Ταυτόχρονα, θα δίνει τη δυνατότητα:

• καταγραφής όλων των ροών του δημοσίου χρήματος, σε όλα τα στάδια της δαπάνης,
• επίσπευσης των πληρωμών της Κεντρικής Διοίκησης,
• ορθής και άμεσης εκτίμησης της πιστοληπτικής ικανότητας της χώρας,
• βελτίωσης των διαδικασιών κατάρτισης, εκτέλεσης και παρακολούθησης του προϋπολογισμού,
• σύγκλισης του Σχεδίου Λογαριασμών με το Σχέδιο Λογαριασμών των Ελληνικών Λογιστικών Προτύπων και συμβατότητας με άλλες διεθνείς οικονομικές ταξινομήσεις.

Η υλοποίηση αυτών των μεταρρυθμίσεων θα έχει πολλαπλές, πολλαπλασιαστικές, θετικές επιπτώσεις τόσο σε δημοσιονομικό όσο και θεσμικό επίπεδο.

1ον. Βελτίωση της πληροφόρησης και υποστήριξη ουσιαστικότερου ελέγχου επί της χρήσης των δημοσίων πόρων από τα Υπουργεία και τους φορείς Γενικής Κυβέρνησης.

2ον. Υποστήριξη ευχερέστερης και βελτιωμένης παρακολούθησης του κόστους συγκεκριμένων, σημαντικών σε όρους δαπάνης τομέων, όπως η προνοιακή πολιτική, η υγειονομική περίθαλψη, η περιβαλλοντική πολιτική κ.λπ., μέσα από κατάλληλο σύστημα αναφορών και ταξινόμησης δαπανών.

3ον. Ενίσχυση της λογοδοσίας στη δημοσιονομική διαχείριση, μέσα από την παρακολούθηση τόσο των στοιχείων που διαμορφώνουν τη δαπάνη (cost drivers), όσο και ενός συνεκτικού πλαισίου κύριων δεικτών επίδοσης (KPIs).

4ον. Ενίσχυση της πληροφόρησης που παρέχεται στο Κοινοβούλιο και υποστήριξη της βελτίωσης του κοινοβουλευτικού διαλόγου για θέματα προϋπολογισμού.

5ον. Υποστήριξη του καλύτερου συντονισμού του κυβερνητικού έργου και της θέσης των κατάλληλων προτεραιοτήτων.

6ον. Ενίσχυση της διαφάνειας των δεδομένων του προϋπολογισμού.

7ον. Ενίσχυση της διεθνούς εικόνας της χώρας.

Κυρίες και Κύριοι,

Οι ανωτέρω μεταρρυθμίσεις στη δημοσιονομική διαχείριση στην Ελλάδα θα συμβάλλουν στη μακροχρόνια βιωσιμότητα των δημόσιων οικονομικών.

Μεταρρυθμίσεις που είχαν ξεκινήσει τα προηγούμενα έτη, αλλά υλοποιούνται και διενεργούνται - πιο συντεταγμένα - σε όλους τους φορείς Γενικής Κυβέρνησης και στην Κεντρική Διοίκηση από την παρούσα Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας.

Και γι’ αυτό θέλω να ευχαριστήσω και να συγχαρώ τον Αναπληρωτή Υπουργό Οικονομικών κ. Σκυλακάκη και τον Γενικό Γραμματέα Δημοσιονομικής Πολιτικής κ. Πετραλιά, για την εξαιρετική δουλειά την οποία κάνουν.

Και φυσικά, τους δημόσιους υπαλλήλους του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους που εργάζονται πάνω σε αυτό το πεδίο.

Κλείνοντας θέλω να σας ευχαριστήσω και πάλι για την πρόσκληση και να ευχηθώ στον συνάδελφο και καλό μου φίλο, Υπουργό Οικονομικών, κ. Πετρίδη αλλά και σε ολόκληρο το Οικονομικό Επιτελείο της Κυπριακής Δημοκρατίας να συνεχίσει να προωθεί μεταρρυθμίσεις, που συμβάλλουν στην επίτευξη δημοσιονομικής σταθερότητας και ενισχύουν την αναπτυξιακή προοπτική της χώρας.