Κράτος & Διαφθορά, πώς θα χτίσουμε υψηλά επίπεδα ακεραιότητας ήταν το θέμα του ετησίου συνεδρίου της Διεθνούς Διαφάνειας Ελλάδας (ΔΔ-Ε), θέμα στο οποίο τοποθετήθηκαν με τις ομιλίες τους πολιτικοί, επιχειρηματίες, ακαδημαϊκοί και εκπρόσωποι της κοινωνίας των πολιτών.

Όλοι οι ομιλητές διαπίστωσαν την ύπαρξη εστιών διαφθοράς καθώς και την έλλειψη ακεραιότητας στους περισσότερους τομείς της κοινωνίας. Ιδιαίτερα αναφέρθηκαν στα ζητήματα της λειτουργίας των πολιτικών κομμάτων, στο φορολογικό σύστημα, στη δικαιοσύνη και στην παιδεία.

Ο Πρόεδρος της ΔΔ-Ε κ. Κώστας Μπακούρης τόνισε: «Τα θεμέλια του οικοδομήματος (της εθνικής ακεραιότητας) αποδεικνύονται καθημερινά σαθρά, οι δε αρχές και αξίες που θα έπρεπε να στηρίζουν μια ευαισθητοποιημένη και δυνατή κοινωνία, έχουν αλλοιωθεί. Η ανοχή στην ανομία και τη διαφθορά είναι παρούσα, ενώ η αναγκαία κοινωνική συνοχή απουσιάζει… Είναι επιτακτική ανάγκη να γίνει πράξη η πραγματική καθολική εφαρμογή των νόμων και των μεταρρυθμίσεων. Σε διαφορετική περίπτωση, η απογοήτευση των πολιτών θα είναι μεγάλη και θα κινδυνεύσει κάθε προσπάθεια εξόδου από την κρίση».

Ο Πρωθυπουργός κ. Γιώργος Παπανδρέου στο επίσημο δείπνο που ακολούθησε τόνισε ότι για την κυβέρνηση δεν υπάρχει δρόμος επιστροφής και κανένας δισταγμός. Κεντρική προτεραιότητα είναι το σπάσιμο του φαύλου κύκλου που προκαλείται από τις στρεβλώσεις του θεσμικού συστήματος που καλλιεργεί την αδιαφάνεια, ενώ αναφέρθηκε σε μια σειρά πρωτοβουλιών της κυβέρνησης προς την κατεύθυνση εδραίωσης της διαφάνειας.

Η κα Ηugette Labelle, Πρόεδρος της Διεθνούς Διαφάνειας, σημείωσε ότι η θεμελίωση της ακεραιότητας των θεσμών απαιτεί μεγαλύτερη διαφάνεια, ισχυρό κανονιστικό πλαίσιο και εμπνευσμένη ηγεσία η οποία θα μεριμνήσει για την εφαρμογή και τήρηση του νόμου και των κανόνων καθώς και συναίνεση των πολιτικών δυνάμεων. Οι τρέχουσες δύσκολες συνθήκες επιβάλλουν στις εκάστοτε κυβερνήσεις να δρουν με διαφάνεια και λογοδοσία. Αυτός είναι ο μόνος τρόπος, συμπλήρωσε η κα Labelle, για να καλυφθεί το χάσμα της ακεραιότητας.

Στο κύριο μέρος της ημερίδας, στην ενότητα πολιτικό χρήμα & ακεραιότητα, το μέλος του ΔΣ της ΔΔ-Ε και Επίκουρος Καθηγητής κ. Άγγελος Συρίγος παρουσίασε τις προτάσεις της ΔΔ-Ε για τη χρηματοδότηση των πολιτικών κομμάτων. Στο ίδιο θεματικό πεδίο, τοποθετήθηκε ο Υπουργός Εσωτερικών κ. Γιάννης Ραγκούσης, ο οποίος τόνισε ότι η κυβέρνηση συμφωνεί με τις περισσότερες προτάσεις και ανήγγειλε ότι σύντομα θα κατατεθεί νομοσχέδιο που θα υιοθετεί πολλές από αυτές. Ο Πρόεδρος της Δημοκρατικής Αριστεράς κ. Φώτης Κουβέλης επεσήμανε ότι το πρόβλημα του πολιτικού χρήματος δεν είναι θεσμικό αλλά πολιτικό: «η διαφάνεια αποτελεί θέμα αποτελεσματικότητας της λειτουργίας της δημόσιας διοίκησης και του κράτους».

Στην ενότητα φορολογικό σύστημα & ακεραιότητα, ο Καθηγητής κ. Θεόδωρος Φορτσάκης πρότεινε τη δημιουργία ενός ξεκάθαρου, απλού συστήματος που να εφαρμόζεται πιστά και να ανταποκρίνεται στην ικανότητα του φορολογουμένου. Ο Υπουργός Οικονομικών κ. Γιώργος Παπακωνσταντίνου συμφώνησε με την εισήγηση και τόνισε ότι η πιθανότητα τιμωρίας για παράβαση φορολογικής νομοθεσίας είναι πολύ μικρή –είναι στην πρόθεση της κυβέρνησης αυτό να αλλάξει με το μεσοπρόθεσμο επιχειρησιακό σχέδιο πάταξης της φοροδιαφυγής. Είναι αναγκαίο να κατανοήσουν οι πολίτες πόσο σοβαρό έγκλημα αποτελεί η παράβαση της φορολογικής νομοθεσίας. Ο Βουλευτής της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης κ. Χρήστος Σταϊκούρας συμφώνησε με τις διαπιστώσεις του εισηγητή και επιφυλάχθηκε να προσφέρει προτάσεις.

Στο πεδίο δικαιοσύνη & ακεραιότητα, ο Καθηγητής κ. Κώστας Χρυσόγονος επεσήμανε τη μη ουσιαστική ανεξαρτησία της δικαιοσύνης, αντλώντας επιχειρήματα από τα παραδείγματα Βατοπεδίου & Siemens. Ο Υπουργός Επικρατείας με αρμοδιότητα στις στρατηγικές επενδύσεις κ. Χάρης Παμπούκης υπογράμμισε την έλλειψη πολιτειακού διαλόγου ανάμεσα στις τρεις εξουσίες, ως γενεσιουργό αιτία των προβλημάτων στη λειτουργία της δικαιοσύνης. Ο Βουλευτής της Αξιωματικής Αντιπολίτευσης κ. Κωστής Χατζηδάκης, στην τοποθέτησή του, αναφέρθηκε στο ζήτημα της αξιολόγησης δικαστών με έμφαση στη διαφάνεια (πόθεν έσχες) και κακοδικία.

Στην κεντρική ομιλία της ημερίδας, ο Αντιπρόεδρος της ΝΔ κ. Σταύρος Δήμας χαρακτήρισε την οικονομική κρίση ως η κορυφή του παγόβουνου της πολιτικής κρίσης, καθόσον το πολιτικό σύστημα απέτυχε να προσαρμοστεί στις απαιτήσεις των νέων αναγκών και διεθνών εξελίξεων μετά τη μεταπολίτευση. Απαιτείται πολιτικό θάρρος και ήθος για την αντιμετώπιση των σχετικών προβλημάτων.

Στο πεδίο Πολιτικοί Ηγέτες & Ακεραιότητα, ο Ομ. Καθηγητής κ. Τάκης Αθανασόπουλος, αναφέρθηκε στην ανάδειξη της ακεραιότητας ως ένα από τα δύο σημαντικότερα προσόντα ενός ηγέτη. Εντούτοις, τόνισε ότι υπάρχει έλλειψη υγιούς εθνικής κουλτούρας ακεραιότητας. Στον ίδιο θεματικό πυρήνα τοποθετήθηκε ο τ. Διευθύνων Σύμβουλος & Πρόεδρος του ΟΤΕ κ. Παναγής Βουρλούμης, ο οποίος επεσήμανε ότι είναι βαρύ το τίμημα των ηγετών για να μην προδώσουν τις αρχές τους (αναφέροντας χαρακτηριστικά το παράδειγμα του Γκάντι) και πως το περιβάλλον στην Ελλάδα δεν βοηθάει στην εδραίωση της ακεραιότητας.

Ο Καθηγητής κ. Στάθης Καλύβας, στην εισήγησή του γύρω από το θέμα Παιδεία & Ακεραιότητα, αναγνώρισε την ύπαρξη ορισμένων θετικών στοιχείων (πχ. πειθαρχία, δικαιοσύνη και αξιοκρατία) εντούτοις συμπέρανε ότι το εκπαιδευτικό σύστημα νοσεί και μολύνει ολόκληρο τον κοινωνικό ιστό και δεν θεραπεύεται με απλές μεταρρυθμίσεις. Η Υπουργός Παιδείας στην τοποθέτησή της, συμφώνησε με τις διαπιστώσεις του κ. Καλύβα, απέδωσε την κατάσταση στη μη τήρηση κανόνων, στην παντελή έλλειψη αξιολόγησης, στην προτεραιότητα των συντεχνιακών συμφερόντων των καθηγητών αντί των συμφερόντων των μαθητών, καθώς και στην έλλειψη ακεραιότητας ολόκληρης της εκπαιδευτικής κοινότητας. Το πολιτικό σύστημα δεν είναι έτοιμο να δεχθεί αλλαγές και για τον λόγο αυτό απαιτείται συναίνεση τόσο στα κόμματα όσο και στην πολιτική ηγεσία σύσσωμη.

Στην τελευταία ενότητα, ο Πρόεδρος της Κίνησης Πολιτών για μια Ανοικτή Κοινωνία, κ. Θεόδωρος Παπαλεξόπουλος ανέδειξε την ανάγκη ενεργοποίησης των πολιτών και ανέπτυξε μια σειρά προτάσεων δραστηριοποίησης, όπως: η μη εξαίρεση των αυτοδιοικουμένων οργανισμών από τους κανόνες σωστής συμπεριφοράς, η υιοθέτηση του διπλογραφικού συστήματος για τους δημόσιους οργανισμούς κ.α. Τέλος, ο Γενικός Διευθυντής του ελληνικού γραφείου της Greenpeace κ. Νίκος Χαραλαμπίδης, πρόσθεσε ότι ο κάθε πολίτης πρέπει να γίνει φορέας αλλαγής, να κάνει το πρώτο βήμα, να αντισταθεί στη γενίκευση ότι όλοι είμαστε ίδιοι, καταλήγοντας ότι η διαφάνεια είναι το κλειδί όλων συμπεριλαμβανομένων και των Μη Κυβερνητικών Οργανώσεων.