ΘΕΜΑ: Κοινοποίηση των διατάξεων των άρθρων 132, 182, 183 και 203 του ν.4820/2021 (Α' 130) «Οργανικός Νόμος του Ελεγκτικού Συνεδρίου και άλλες ρυθμίσεις»

Σας κοινοποιούμε συνημμένα τις διατάξεις των άρθρων 132, 182, 183 και 203 του ν. 4820/2021 «Οργανικός Νόμος του Ελεγκτικού Συνεδρίου και άλλες ρυθμίσεις» (ΦΕΚ Α' 130/23.7.2021), μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται οι νέες διατάξεις που ρυθμίζουν:

α) τον έλεγχο του χαρακτηρισμού οφειλών ως ανεπίδεκτων είσπραξης και διαγραφής αυτών (άρθρο 132),

β) τη διαδικασία χαρακτηρισμού οφειλής ως ανεπίδεκτης είσπραξης σύμφωνα με το άρθρο 82 του ν.δ. 356/1974 (άρθρο 182),

γ) τη διαδικασία διαγραφής οφειλών σύμφωνα με το άρθρο 82Α του ν.δ. 356/1974 (άρθρο 183),

δ) τη διαδικασία και το ποσοστό παρακράτησης του αποδεικτικού ενημερότητας του άρθρου 12 του ν.4174/2013 σε εξαιρετικές περιπτώσεις εκτάκτων γεγονότων που επιβάλλουν την άμεση καταβολή προκαταβολών κατά τις διατάξεις του άρθρου 114 του ν.4270/2014 (άρθρο 203).

Ειδικότερα:

α) Με τις διατάξεις του άρθρου 132 του ν.4820/2021 «Έλεγχος χαρακτηρισμού οφειλών προς το Δημόσιο ως ανεπίδεκτων είσπραξης και διαγραφής αυτών» προβλέπεται η άσκηση ελέγχου του Ελεγκτικού Συνεδρίου επί των πράξεων χαρακτηρισμού οφειλών προς το Δημόσιο ως ανεπίδεκτων είσπραξης και διαγραφής αυτών στο πλαίσιο της αρμοδιότητας του Ελεγκτικού Συνεδρίου να διενεργεί έλεγχο δημόσιων εσόδων. Η αρμοδιότητα αυτή ανατίθεται στην οικεία Υπηρεσία Επιτρόπου, ενώ η επίλυση όλων των τυχόν εγειρόμενων από τον έλεγχο αμφισβητήσεων ανατίθεται στο αρμόδιο Τμήμα Ελέγχων.

β) Με τις διατάξεις του άρθρου 182 του ν. 4820/2021 με τίτλο «Ανεξόφλητες οφειλές -Τροποποίηση των παρ. 2, 4 και 5 του άρθρου 82 του ν.δ. 356/1974», τροποποιούνται οι παρ. 2, 4 και 5 του άρθρου 82 του ν.δ. 356/1974 (Α' 90) ως προς τη διαδικασία και το αρμόδιο όργανο για την έκδοση των πράξεων χαρακτηρισμού ως ανεπίδεκτων είσπραξης των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το Δημόσιο, σε εναρμόνιση με τη νέα ρύθμιση του άρθρου 132 του ν.4820/2021 περί άσκησης ελέγχου από το Ελεγκτικό Συνέδριο.

Ειδικότερα, με το άρθρο 182 του ν.4820/2021 τροποποιείται η παρ. 2 του άρθρου 82 του ν.δ. 356/1974 (Κ.Ε.Δ.Ε.) και προβλέπεται ότι οι πράξεις χαρακτηρισμού ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το Δημόσιο και συμβεβαιωμένων οφειλών προς τρίτους ως ανεπίδεκτων είσπραξης και της καταχώρισης αυτών σε ειδικά βιβλία ανεπίδεκτων είσπραξης γίνονται με απόφαση του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων σύμφωνα με τις διατάξεις που τη διέπουν. Αν το ποσό της συνολικής βασικής, προς χαρακτηρισμό, οφειλής είναι άνω του ενός και ημίσεος εκατομμυρίου (1.500.000) ευρώ, οι πράξεις αυτές κοινοποιούνται στην Υπηρεσία Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου που είναι αρμόδια για τον έλεγχο των δημόσιων εσόδων, από την οποία και ελέγχονται. Σύμφωνα με τις νέες διατάξεις, έλεγχος μπορεί να διενεργηθεί και στις πράξεις χαρακτηρισμού οφειλής ως ανεπίδεκτης είσπραξης με συνολική βασική οφειλή κατώτερη του ως άνω ποσού. Επιπλέον, στη νέα παρ. 2 του άρθρου 82 του Κ.Ε.Δ.Ε. δεν προβλέπεται διαδικασία παροχής σύμφωνης γνώμης για την έκδοση απόφασης χαρακτηρισμού οφειλής ως ανεπίδεκτης είσπραξης.

Επιπροσθέτως, με το άρθρο 182 του ν. 4820/2021 τροποποιείται η παρ. 4 του άρθρου 82 του ν.δ. 356/1974 και ορίζεται ότι η οφειλή που έχει καταχωρισθεί ως ανεπίδεκτη είσπραξης επαναχαρακτηρίζεται ως εισπράξιμη εάν, πριν από την παραγραφή της, διαπιστωθεί ότι υπάρχει δυνατότητα μερικής ή ολικής ικανοποίησής της είτε από τον οφειλέτη είτε από συνυπόχρεο πρόσωπο. Με τις νέες διατάξεις δεν προβλέπεται η παροχή σύμφωνης γνώμης για το χαρακτηρισμό ανεπίδεκτης είσπραξης οφειλής ως εισπράξιμης.

Τέλος, με το άρθρο 182 του ν. 4820/2021 τροποποιείται η παρ. 5 του άρθρου 82 του ν.δ. 356/1974 και προβλέπεται ότι με απόφαση που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ο Διοικητής της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων μπορεί να εκχωρεί τις αρμοδιότητές του σύμφωνα με το άρθρο 14 του ν. 4389/2016 (Α' 94) και να ρυθμίζει τον ειδικότερο τρόπο και τη διαδικασία καταχώρισης των οφειλών στα βιβλία των ανεπίδεκτων είσπραξης, να ορίζει κάθε σχετικό θέμα με τη διαχείριση και την παρακολούθηση αυτών, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια. Σε αντίθεση με τις προϊσχύουσες διατάξεις, δεν προβλέπεται εξουσιοδότηση για τον ορισμό αρμόδιων οργάνων για την υποβολή σύμφωνης γνώμης, δεδομένου ότι δεν προβλέπεται πλέον στον νόμο η διαδικασία αυτή.

γ) Με τις διατάξεις του άρθρου 183 του ν. 4820/2021 με τίτλο «Διαγραφή οφειλών -Τροποποίηση των παρ. 3 και 5 του άρθρου 82Α του ν.δ. 356/1974» τροποποιούνται οι παρ. 3 και 5 και καταργείται η παρ. 4 του άρθρου 82Α του ν.δ. 356/1974 ως προς τη διαδικασία και το αρμόδιο όργανο για τη διαγραφή των ληξιπρόθεσμων οφειλών προς το Δημόσιο του ίδιου άρθρου, σε εναρμόνιση με τη νέα ρύθμιση του άρθρου 132 του ν.4820/2021 περί άσκησης ελέγχου από το Ελεγκτικό Συνέδριο.

Ειδικότερα, με τις διατάξεις του άρθρου 183 του ν. 4820/2021 τροποποιείται η παρ. 3 του άρθρου 82Α του ν.δ. 356/1974 και ορίζεται ότι η διαγραφή των απαιτήσεων και η καταχώρισή τους σε ειδικά βιβλία διαγραφών γίνονται με απόφαση του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων, σύμφωνα με τις διατάξεις που τη διέπουν. Οι πράξεις αυτές κοινοποιούνται στην Υπηρεσία Επιτρόπου του Ελεγκτικού Συνεδρίου, που είναι αρμόδια για τον έλεγχο των δημόσιων εσόδων από την οποία και ελέγχονται.

Επίσης, καταργείται η παρ.4 του άρθρου 82Α του ν.δ. 356/1947, δυνάμει της οποίας είχαν εκδοθεί οι υπό στοιχεία ΔΠΕΙΣ Α 1096276 ΕΞ2013 (ΦΕΚ Β' 1535) και Δ19Δ 5042147 ΕΞ2013 (ΦΕΚ Βζ 3222) αποφάσεις του Γενικού Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων, και με την οποία προβλεπόταν η διαγραφή, μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2013, των βασικών οφειλών που είχαν γεννηθεί προ του 1993 και ήταν μικρότερες του ποσού των διακοσίων (200) ευρώ ανά φορολογούμενο. Ακόμα, τροποποιείται η παρ. 5 του άρθρου 82Α του ν.δ. 356/1974 και ορίζεται ο Διοικητής της Α.Α.Δ.Ε. ως αρμόδιο όργανο για την έκδοση των αποφάσεων του πρώτου και του δεύτερου εδαφίου της παρ. 5 του άρθρου 82Α του ν.δ. 356/1974, με τις οποίες, αντίστοιχα, αφενός μεν ρυθμίζονται ο ειδικότερος τρόπος και η διαδικασία καταχώρισης των οφειλών στα βιβλία διαγραφών, κάθε σχετικό θέμα με τη διαχείρισή τους, καθώς και κάθε άλλη αναγκαία λεπτομέρεια, αφετέρου δε μπορεί να μεταβάλλονται τα κριτήρια και οι προϋποθέσεις καταχώρισης των οφειλών στα βιβλία διαγραφών. Η δεύτερη ως άνω απόφαση του Διοικητή Α.Α.Δ.Ε. εκδίδεται ύστερα από σύμφωνη γνώμη της Διοικητικής Ολομέλειας του Ελεγκτικού Συνεδρίου.

δ) Με το άρθρο 203 του ν. 4820/2021 «Ρυθμίσεις περί ασφαλιστικής και φορολογικής ενημερότητας - Τροποποίηση του άρθρου 114 του ν. 4270/2014» τροποποιήθηκε το άρθρο 114 του ν. 4270/2014 και προστέθηκε σε αυτό νέα παράγραφος 2, σύμφωνα με την οποία οι προκαταβολές που διατάσσει ο Υπουργός Οικονομικών από τον λογαριασμό του Δημοσίου στις περιπτώσεις γ' , δ', στ, ζ , ι και ια' της παρ. 1 του εν λόγω άρθρου καταβάλλονται στους δικαιούχους κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 83 του ν.δ. 356/1974 (Α’ 90) και των γενικών διατάξεων περί φορολογικής και ασφαλιστικής ενημερότητας για είσπραξη χρημάτων. Σε περίπτωση που δεν πληρούνται οι γενικές διατάξεις περί φορολογικής ενημερότητας, εφαρμόζεται το άρθρο 12 του ν. 4174/2013 (Α’ 170) περί βεβαίωσης οφειλής.

Σε εξαιρετικές περιπτώσεις εκτάκτων γεγονότων που επιβάλλουν την άμεση καταβολή των προκαταβολών επιτρέπεται, με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών και του κατά περίπτωση συναρμόδιου Υπουργού και εφόσον πληρούνται οι λοιπές διατάξεις περί φορολογικής και ασφαλιστικής ενημερότητας, το ποσό της παρακράτησης να ανέρχεται σε ποσοστό δέκα τοις εκατό (10%) επί της προκαταβολής για τους δικαιούχους, των οποίων οι οφειλές έχουν υπαχθεί σε καθεστώς ρύθμισης τμηματικής καταβολής εν ισχύ ή σε δικαστικά επικυρωμένη συμφωνία εξυγίανσης και αποπληρώνονται βάσει αυτής. Αν στη δικαστικά επικυρωμένη συμφωνία εξυγίανσης προβλέπεται ειδικότερος όρος για το ποσοστό παρακράτησης κατά τη χορήγηση του αποδεικτικού ενημερότητας, τότε εφαρμόζεται ο σχετικός όρος της δικαστικής απόφασης. Σε περιπτώσεις ύπαρξης ληξιπρόθεσμων οφειλών προς τη φορολογική διοίκηση και τα ασφαλιστικά ταμεία που δεν έχουν υπαχθεί σε καθεστώς ρύθμισης τμηματικής καταβολής εν ισχύ ή σε δικαστικά επικυρωμένη συμφωνία εξυγίανσης και αποπληρώνονται βάσει αυτής, το ποσό της παρακράτησης που καθορίζεται με την ανωτέρω απόφαση ανέρχεται σε ποσοστό τριάντα τοις εκατό (30%) επί της προκαταβολής. Στις περιπτώσεις αυτές το ποσοστό 30% της παρακράτησης αποδίδεται με χορήγηση βεβαίωσης οφειλής.

Τα ανωτέρω οριζόμενα καταλαμβάνουν και εκκρεμείς κατά την έναρξη ισχύος του ν.4820/2021 προκαταβολές. Στο εν λόγω πεδίο εφαρμογής δεν εμπίπτουν προκαταβολές, οι οποίες έχουν διενεργηθεί και για τις οποίες εκκρεμεί η διενέργεια των τακτοποιητικών λογιστικών εγγραφών .

Επισημαίνεται ότι, σύμφωνα με το άρθρο 211 του ν.4820/2021 «Έναρξη ισχύος», η ισχύς των διατάξεων των άρθρων 132, 182, 183, και 203 αρχίζει από τη δημοσίευση του νόμου στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως.

Συν: Απόσπασμα του ΦΕΚ Α' 130/23.7.2021: διατάξεις των άρθρων 132, 182, 183 και 203 και 211 (έναρξη ισχύος) του ν.4820/2021.

Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ
α.α.
ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΟΥΡΤΙΔΗΣ