Θετική ήταν η διαχείριση της πανδημίας για τις ελληνικές οικογενειακές επιχειρήσεις, σύμφωνα με τα συμπεράσματα της παγκόσμιας έρευνας Family Business Survey 2020 της PwC, που πραγματοποιήθηκε με τη συμμετοχή σχεδόν 3.000 ιδιοκτητών οικογενειακών επιχειρήσεων από όλον τον κόσμο.

Η έρευνα καταδεικνύει ότι η πανδημία Covid-19 αποτέλεσε μία εξαιρετική δοκιμασία ανθεκτικότητας για σχεδόν όλες τις επιχειρήσεις, με τις οικογενειακές να ανταποκρίνονται επιτυχώς στις νέες προκλήσεις της αγοράς.

Προς αυτήν την κατεύθυνση λειτούργησε υποστηρικτικά, όπως αποτυπώνεται από το 81% των ελληνικών επιχειρήσεων, η ύπαρξη εταιρικού σκοπού και ξεκάθαρων αξιών. Ενισχυτικά επέδρασε, επίσης, η εντατικοποίηση της επικοινωνίας τόσο μεταξύ των μελών όσο και μέσα στις επιχειρήσεις.

Αναφορικά με τα έσοδα από πωλήσεις, η έρευνα καταγράφει εκτιμήσεις για μειώσεις της τάξης του 48% και 47% για το ελληνικό σκέλος της έρευνας και το διεθνές σκέλος αντίστοιχα για το 2020 ως αποτέλεσμα της πανδημίας.

Ωστόσο, αισιοδοξία παρατηρείται σχετικά με τον αναμενόμενο ρυθμό ανάπτυξης των επιχειρήσεων για το 2021 και 2022 ενώ οι προοπτικές σε βάθος πενταετίας εμφανίζονται ακόμα πιο θετικές.

Σε επίπεδο χρηματοδότησης, κατά τη διάρκεια του έτους η ανάγκη άντλησης επιπλέον κεφαλαίων ήταν μεγαλύτερη για τις ελληνικές επιχειρήσεις συγκριτικά με τις εταιρείες διεθνώς, με ποσοστά 31% και 21%, αντίστοιχα.

Η κάλυψη αυτών των αναγκών, βάσει των ευρημάτων της έρευνας, στηρίχθηκε σε παραδοσιακές πηγές με την αξιοποίηση, κυρίως, ταμειακών ροών (64%) και τραπεζικού δανεισμού (64%).

Σημειώνεται ότι οι ελληνικές οικογενειακές επιχειρήσεις φαίνεται να υποστήριξαν περισσότερο το προσωπικό τους κατά τη διάρκεια της κρίσης συγκριτικά με τους εταίρους τους διεθνώς.

Αυτό αποτυπώνεται, μεταξύ άλλων, μέσα από την ενθάρρυνση της εξ αποστάσεως εργασίας, τη διατήρηση θέσεων απασχόλησης κατά το μέγιστο δυνατόν, την παροχή προγραμμάτων στήριξης κ.λπ.

Συνολικά, η κρίση διαμορφώνει για τις ελληνικές οικογενειακές επιχειρήσεις προτεραιότητες αντίστοιχες με τη διεθνή αγορά.

Πρωταρχικούς ρόλους με ποσοστό 79% και 82% για τις ελληνικές και διεθνείς επιχειρήσεις, αντίστοιχα, φαίνεται να αποτελούν η επέκταση της δραστηριότητάς τους και η διαφοροποίησή τους μέσω της ανάπτυξης νέων υπηρεσιών, της διείσδυσης σε νέες αγορές και της διαμόρφωση νέων σχημάτων στο πλαίσιο εξαγορών και συγχωνεύσεων.

Στη λίστα των προτεραιοτήτων ακολουθεί ο ψηφιακός μετασχηματισμός, με την υιοθέτηση νέων τεχνολογιών και την ενίσχυση της καινοτομίας μέσω έρευνας και ανάπτυξης (R&D) σε ποσοστό 74% και 80%.

Οι προτεραιότητες για την επόμενη μέρα περιλαμβάνουν, επίσης, την ανάπτυξη ενός νέου τρόπου σκέψης, προσέγγισης και συνεργασίας με άλλες εταιρείες, καθώς και αλληλεπίδρασης των νεότερων μελών της οικογένειας και την ανταπόκριση σε θέματα που άπτονται της βιωσιμότητας και της κοινωνικής ευθύνης.

Η πανδημία της Covid-19 συνέτεινε σε μία αυξανόμενη ευαισθησία σε όλες τις επιχειρήσεις ως προς τη συνεισφορά τους στο περιβάλλον και στην κοινωνία.

Οι ελληνικές οικογενειακές επιχειρήσεις, σε ποσοστό 71%, δηλώνουν ότι αισθάνονται την ευθύνη να βοηθήσουν στην καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και να διασφαλίσουν την ενσωμάτωση της εταιρικής βιωσιμότητας στις δραστηριότητές τους.

Όμως, μέχρι σήμερα, η εταιρική υπευθυνότητα περιορίζεται, κυρίως, με τη δέσμευση σε παραδοσιακές δράσεις, όπως είναι η υποστήριξη της τοπικής κοινότητας και η φιλανθρωπία.

Παρόλο που οι επιχειρήσεις αναγνωρίζουν τη σημασία, τις ευκαιρίες και τις προκλήσεις που αναδύονται στο ευρύτερο πλαίσιο της βιωσιμότητας και της κοινωνικής ευθύνης, μόνο το 37% των ελληνικών οικογενειακών επιχειρήσεων διαθέτει μία καθορισμένη και ολοκληρωμένη στρατηγική.

Το κενό στη διαμόρφωση στρατηγικής αποτυπώνεται και σε σχέση με τα κριτήρια ESG (Περιβάλλον, Κοινωνία, Διακυβέρνηση), με την πλειονότητα των ελληνικών οικογενειακών επιχειρήσεων να μη διαθέτει συγκεκριμένη στρατηγική εφαρμογής των προτύπων.

Αυτό αποτελεί σημείο περαιτέρω προσοχής, καθώς αυξάνεται διαρκώς η πίεση για τη σύνδεση των εταιρικών επιδόσεων με τα κριτήρια ESG.

Ολιγωρία σε αυτό το θέμα ενδέχεται να δημιουργήσει αυξημένους επιχειρηματικούς κινδύνους.

Η πανδημία επιβεβαίωσε τα οφέλη του ψηφιακού μετασχηματισμού. Οι επιχειρήσεις με ήδη εφαρμοσμένες ψηφιακές δυνατότητες βρέθηκαν σε καλύτερη θέση από εκείνες που χρειάστηκε να αντιδράσουν και να αναπτύξουν δράσεις προσαρμογής σε αυτό το σύντομο χρονικό διάστημα.

Συνολικά, ο ψηφιακός μετασχηματισμός, η καινοτομία και η τεχνολογία κατατάσσονται ψηλά στη λίστα προτεραιοτήτων των οικογενειακών επιχειρήσεων.

Η πρόοδος, όμως, που καταγράφεται στον συγκεκριμένο τομέα είναι αργή. Αλλά είναι λίγες εκείνες που θεωρούν πως είναι ισχυρές σε επίπεδο ψηφιακών δυνατοτήτων.

Ειδικότερα, ενώ αποτελεί προτεραιότητα και αναγνωρίζεται η σύνδεση με τις καλύτερες επιδόσεις, το ένα τρίτο των ελληνικών επιχειρήσεων δηλώνουν πως οι ψηφιακές δυνατότητές τους είναι περιορισμένες.

Πηγή: ΑΠΕ-ΜΠΕ