ΠΟΛ. 1097- 03/08/2009: Οδηγίες για την εφαρμογή της A.Y.O.O. 1057025/4492/ΔΕ-Β/ΠΟΛ1074/10-6-2009(Φ.Ε.Κ. 1251 B΄ /25-6-2009) "Συγκρότηση Ειδικών Συνεργείων Ελέγχου για τον προληπτικό έλεγχο εφαρμογής φορολογικών διατάξεων".

Ι. ΓΕΝΙΚΑ

Με την ανωτέρω απόφαση του Υπουργού Οικονομίας και Οικονομικών συγκροτήθηκαν Ειδικά Συνεργεία Ελέγχου στους Νομούς Αττικής, Θεσσαλονίκης, Αχαΐας, Ηρακλείου, Ευβοίας, Χαλκιδικής, Κερκύρας, Κεφαλληνίας και Πρέβεζας για τον προληπτικό έλεγχο εφαρμογής των φορολογικών διατάξεων. Περαιτέρω, με την αριθ. 1065877/4557/0002Α/2-7-2009 Α.Υ.Ο.Ο. ορίστηκαν οι Συντονιστές- Επόπτες καθώς και οι εφοριακοί υπάλληλοι που θα μετέχουν στα συγκροτηθέντα Ειδικά Συνεργεία και ρυθμίστηκαν λοιπά ζητήματα οργανωτικής φύσεως.

ΙΙ. ΤΡΟΠΟΣ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΤΩΝ ΕΙΔΙΚΩΝ ΣΥΝΕΡΓΕΙΩΝ

1. Την ευθύνη του συντονισμού, των διαδικασιών, του τρόπου και του χρόνου λειτουργίας των συνεργείων έχει η Δ/νση Ελέγχου του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών.

2. Συντονιστές-Επόπτες των Ειδικών Συνεργείων ορίζονται Οικονομικοί Επιθεωρητές, Προϊστάμενοι Δ/νσεων και Τμημάτων της Κεντρικής Υπηρεσίας του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών, Προϊστάμενοι Δ.Ο.Υ., Υποδιευθυντές Δ.Ο.Υ. και Προϊστάμενοι Τμημάτων Δ.Ο.Υ. Σε κάθε ειδικό συνεργείο ορίζεται ένας (1) Συντονιστής- Επόπτης. Σύμφωνα με την Α.Υ.Ο.Ο. 1065877/4557/0002Α/2- 7-2009, σε περίπτωση απουσίας ή κωλύματός τους οι Συντονιστές-Επόπτες αναπληρώνονται από τους προϊσταμένους των Δ.Ο.Υ. που έχει την έδρα του το κατά περίπτωση συνεργείο ή από τους νόμιμους αναπληρωτές των εν λόγω προϊσταμένων. Συνεπώς, στις περιπτώσεις απουσίας ή κωλύματος των Συντονιστών-Εποπτών(π.χ. απουσία λόγω κανονικής άδειας), αυτοί θα πρέπει να προβαίνουν στις δέουσες συνεννοήσεις με τους αναπληρωτές τους κατά τα ανωτέρω για την απρόσκοπτη και εύρυθμη λειτουργία των συνεργείων. Εξάλλου, σύμφωνα με την ίδια ως άνω Α. Υ. Ο. Ο., με απόφαση του Συντονιστή-Επόπτη θα ορίζεται ο υπάλληλος του συνεργείου που θα παρέχει γραμματειακή υποστήριξη. Ευνόητο είναι ότι η εν λόγω απόφαση θα παραμένει στο αρχείο του συνεργείου, ενώ ο ορισθείς υπάλληλος θα ασκεί παράλληλα κατά το δυνατόν και ελεγκτικά καθήκοντα.

Οι Συντονιστές-Επόπτες οφείλουν να προμηθευτούν μπλοκ εντολών ελέγχου, Υπηρεσιακά Σημειώματα Ελέγχου(Υ.Σ.Ε.) καθώς και υπηρεσιακή (στρογγυλή) σφραγίδα του Ειδικού Συνεργείου, η οποία θα τίθεται επί των Εντολών Ελέγχου, των Υπηρεσιακών Σημειωμάτων Ελέγχου (Υ.Σ.Ε.), των Εκθέσεων Ελέγχου και της εν γένει αλληλογραφίας του Ειδικού Συνεργείου. Στα συνεργεία θα μετέχουν εφοριακοί υπάλληλοι του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών.

3. Οι υπάλληλοι κάθε Ειδικού Συνεργείου θα κατανέμονται σε διμελή ή τριμελή συνεργεία κατά την κρίση του Συντονιστή-Επόπτη, ανάλογα με τη δυνατότητα ενασχόλησής τους στο συνεργείο. Κάθε εβδομάδα θα γίνεται ανασύνθεση των επιμέρους συνεργείων και εναλλαγή των συμμετεχόντων σ΄ αυτά υπαλλήλων. Κατά τον ορισμό των μελών κάθε συνεργείου θα λαμβάνεται υπόψη από το Συντονιστή- Επόπτη η επαγγελματική τους κατάρτιση και εμπειρία και θα επιδιώκεται η χρησιμοποίηση υπαλλήλων με μεγάλη εμπειρία μαζί με άλλους με μικρότερη. Υπάλληλος που δεν εκτελεί σωστά ή με τον προσήκοντα τρόπο τα καθήκοντά του πρέπει να αποκλείεται από τη συμμετοχή του στα επιμέρους συνεργεία ελέγχου, με ευθύνη του Συντονιστή-Επόπτη.

4. Οι έλεγχοι θα διενεργούνται τρεις φορές την εβδομάδα (ήτοι απόγευμα οποιασδήποτε ημέρας της εβδομάδας από Δευτέρα έως και Παρασκευή κατά την κρίση του Συντονιστή-Επόπτη, Σάββατο πρωί και απόγευμα και Κυριακή πρωί και απόγευμα) κατόπιν σχετικών εντολών του Συντονιστή-Επόπτη προς τα επιμέρους συνεργεία, σε μέρες, ώρες και περιοχή που θα ορίζονται με την εντολή ελέγχου, κατά την κρίση του Συντονιστή-Επόπτη, με κριτήριο την κατά το δυνατόν μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα των ελέγχων.

Κάθε συνεργείο προληπτικού ελέγχου θα είναι εφοδιασμένο με ένα τριπλότυπο μπλοκ Υπηρεσιακού Σημειώματος Ελέγχου (Υ.Σ.Ε.), το οποίο θα προμηθεύεται από το Συντονιστή-Επόπτη του Ειδικού Συνεργείου.

Τα πρωτότυπα των εντολών ελέγχου που εκδίδονται και παραδίδονται από τους Συντονιστές-Επόπτες προς τα επιμέρους συνεργεία, καθώς και το μπλοκ Υ.Σ.Ε., θα επιστρέφονται σ` αυτούς μετά το πέρας των ελέγχων με ευθύνη του Προϊσταμένου του κάθε επιμέρους συνεργείου.

5. Οι έλεγχοι θα διενεργούνται με την άμεση εποπτεία και παρακολούθηση των Συντονιστών-Εποπτών, οι οποίοι υποχρεούνται για το σκοπό αυτό να βρίσκονται στην έδρα του συνεργείου κατά την έναρξη και τη διάρκεια του ελέγχου και να επιθεωρούν τους διενεργούμενους ελέγχους σε όλη τη διάρκειά τους με οποιονδήποτε κατά τη κρίση τους πρόσφορο τρόπο, ακόμη και επιτοπίως όταν αυτό κρίνεται απαραίτητο.

Μετά το πέρας του ελέγχου κάθε επιμέρους συνεργείο παραδίδει στο Συντονιστή- Επόπτη κατάσταση (ως συνημμένο υπόδειγμα) για τις επιχειρήσεις που ελέγχθηκαν και τις παραβάσεις που διαπιστώθηκαν. Με μέριμνα των Συντονιστών - Εποπτών τα συνολικά μηνιαία αποτελέσματα για τις επιχειρήσεις που ελέγχθηκαν και τις παραβάσεις που διαπιστώθηκαν από τα επί μέρους Συνεργεία Ελέγχου θα αποστέλλονται στη Δ/νση Ελέγχου μέχρι την 5η ημέρα του αμέσως επόμενου μήνα, με την καταχώρησή τους στην ειδική φόρμα παρακολούθησης αποτελεσμάτων ελέγχου των συνεργείων που βρίσκεται στο site της Δ/νσης Ελέγχου http://10.16.5.22 στο εσωτερικό δίκτυο του Υπουργείου.

Σημειώνεται ότι τα αποστελλόμενα ως άνω αποτελέσματα από τα επιμέρους ειδικά συνεργεία θα παρακολουθούνται συστηματικά από τη Δ/νση Ελέγχου και θα αξιολογείται η εκπλήρωση της αποστολής τους και η απόδοσή τους.

6. Τα επιμέρους συνεργεία, για τις παραβάσεις που διαπιστώνουν σε βάρος των επιτηδευματιών, είτε εντός των επιχειρήσεων είτε στο δρόμο (διακίνηση αγαθών), θα συντάσσουν Υπηρεσιακό Σημείωμα Ελέγχου (Υ.Σ.Ε.) εις τριπλούν, το οποίο θα υπογράφεται από τα μέλη κάθε συνεργείου (υπογραφή και ονοματεπώνυμο υποχρεωτικά) και θα επισυνάπτεται στη σχετική κλήση προς ακρόαση(άρθ. 6 του ν. 2690/1999)που υποχρεωτικά επιδίδεται στον επιτηδευματία σύμφωνα με τα οριζόμενα στην εγκύκλιο ΠΟΛ. 1074/9-4-08, στην οποία και παραπέμπουμε για εφαρμογή σε κάθε περίπτωση.

Τα ίδια συνεργεία θα συντάσσουν το συντομότερο δυνατό τις σχετικές εκθέσεις ελέγχου εις τριπλούν, οι οποίες θα υπογράφονται από τους υπαλλήλους του συνεργείου και θα θεωρούνται από το Συντονιστή-Επόπτη. Στην έκθεση ελέγχου θα αναγράφεται και ο οικείος κωδικός αριθμός παράβασης, όπως αυτός αναφέρεται στην επισυναπτόμενη κατάσταση Κωδικών Παραβάσεων, η οποία χρησιμοποιείται και από τα συνεργεία της ΥΠ.Ε.Ε. Τα δύο αντίτυπα των εκθέσεων αυτών θα διαβιβάζονται στην κατά περίπτωση αρμόδια Δ.Ο.Υ. του επιτηδευματία για άμεση έκδοση των οικείων Αποφάσεων Επιβολής Προστίμου και το τρίτο θα παραμένει στο αρχείο του Ειδικού Συνεργείου και θα διαφυλάσσεται στην έδρα του συνεργείου. Κατά την έκδοση των Αποφάσεων Επιβολής Προστίμου θα χρησιμοποιούνται οι κωδικοί των Ειδικών Συνεργείων Ελέγχου που αναφέρονται στη συνημμένη κατάσταση.

7. Για τη ομαλή και απρόσκοπτη λειτουργία των συνεργείων, τα καταστήματα των Δ.Ο.Υ. που ορίζονται ως έδρα τους πρέπει να παραμένουν ανοικτά κατά τις ημέρες και ώρες διενέργειας των ελέγχων, με ευθύνη των Προϊσταμένων των Δ.Ο.Υ.

ΙΙΙ. ΕΡΓΟ ΕΙΔΙΚΩΝ ΣΥΝΕΡΓΕΙΩΝ

Εργο των Ειδικών Συνεργείων είναι η διενέργεια προληπτικών ελέγχων για τη διαπίστωση της εφαρμογής των διατάξεων του Π.Δ. 186/1992 (Κ.Β.Σ.), του ν. 2238/1994 και του ν. 2859/2000, όπως ισχύουν.

Ειδικότερα:

Θα διενεργείται έλεγχος για τη διαπίστωση της ορθής εφαρμογής των διατάξεων του Κ.Β.Σ. (Π.Δ. 186/92) κυρίως όσον αφορά τη διακίνηση των αγαθών, την πώληση αυτών και την παροχή υπηρεσιών. Συγκεκριμένα, θα εξετάζεται αν εκδόθηκαν τα οριζόμενα φορολογικά στοιχεία (ΔΑ, ΔΑ-ΤΙΜ, Α.Λ.Π. ,Α.Π.Υ. κ.λ.π.) για τη διακίνηση και την πώληση αγαθών ή την παροχή υπηρεσιών μεταξύ επιτηδευματιών ή μεταξύ επιτηδευματιών και ιδιωτών-καταναλωτών.

Για το σκοπό αυτό κάθε συνεργείο όταν διαπιστώνει διακίνηση αγαθών στο δρόμο ή έξοδο πελατών από κάθε είδους επαγγελματική εγκατάσταση πώλησης αγαθών ή παροχής υπηρεσιών, θα ζητά το προβλεπόμενο φορολογικό στοιχείο. Εφόσον διαπιστωθεί ότι εκδόθηκε φορολογικό στοιχείο, θα σημειώνονται τα στοιχεία του εκδότη (ονοματεπώνυμο ή επωνυμία, Α.Φ.Μ., διεύθυνση, αρμόδια Δ.Ο.Υ.). Στην περίπτωση αυτή δεν υπάρχει λόγος για την είσοδο των μελών του συνεργείου στην επαγγελματική εγκατάσταση του επιτηδευματία. Αντίθετα, εφόσον διαπιστώνεται η μη έκδοση φορολογικού στοιχείου ή η ανακριβής έκδοση αυτού, τα μέλη του συνεργείου θα εισέρχονται στην επαγγελματική εγκατάσταση, θα αναφέρουν την ιδιότητά τους, θα επιδεικνύουν την εντολή ελέγχου και την αστυνομική τους ταυτότητα και θα επαληθεύουν την παράβαση, θεωρώντας ταυτόχρονα τα βιβλία και τα στοιχεία της επιχείρησης (ημερομηνία ελέγχου, ονοματεπώνυμο υπαλλήλων, υπογραφές). Στη συνέχεια θα ελέγχουν αν αποδόθηκαν ο Φ.Π.Α. και οι παρακρατούμενοι και επιρριπτόμενοι φόροι (Φ.Μ.Υ., αμοιβές τρίτων κ.λπ). Σε περίπτωση ηλεκτρονικής υποβολής των περιοδικών δηλώσεων Φ.Π.Α. θα αναζητείται το πιστοποιητικό επιτυχούς καταχώρησης αυτών στο σύστημα TAXIS και εφόσον παρουσιάζουν χρεωστικό υπόλοιπο το αντίστοιχο αποδεικτικό καταβολής του φόρου στη συνεργαζόμενη Τράπεζα.

Σημειώνεται ότι όταν ο προληπτικός έλεγχος διενεργείται σε επιχειρήσεις με οργανωμένα λογιστήρια(βιβλία Γ΄ κατηγορίας Κ.Β.Σ.) σε ημέρες και ώρες που το λογιστήριο αποδεδειγμένα δε λειτουργεί, ο έλεγχος πρέπει να περιορίζεται στην ορθή έκδοση των πάσης φύσεως φορολογικών στοιχείων και να μη ζητά για θεώρηση τα λογιστικά βιβλία της επιχείρησης, ούτε να καταλογίζονται παραβάσεις μη επίδειξης λογιστικών βιβλίων. Στην περίπτωση αυτή αν απαιτηθεί έλεγχος των τηρούμενων βιβλίων, αυτός πρέπει να γίνει σε εργάσιμη για το τμήμα του λογιστήριου ημέρα και ώρα. Διευκρινίζεται ότι τα παραπάνω δεν αφορούν τα πρόσθετα βιβλία π.χ. βιβλίο κίνησης πελατών(πόρτας), μαθητών, πελατών, κ.λ.π (σχετ. και η με αριθ. Σ.2641/80 ΠΟΛ 278/24-10-1988 εγκύκλιος).

Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίδεται στις περιπτώσεις που διαπιστώνεται η μη απόδοση ή η ανακριβής απόδοση Φ.Π.Α. και παρακρατούμενων και επιρριπτόμενων φόρων. Στις περιπτώσεις αυτές θα υποδεικνύεται εγγράφως, με απλή κοινοποίηση σχετικού Υπηρεσιακού Σημειώματος Ελέγχου( Υ.Σ.Ε.), στον υπόχρεο να προσέλθει άμεσα στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. και να εκπληρώσει τις φορολογικές υποχρεώσεις του υποβάλλοντας εκπρόθεσμες αρχικές ή τροποποιητικές δηλώσεις με τις νόμιμες προσαυξήσεις. Για την υπόδειξη αυτή θα ενημερώνεται άμεσα εγγράφως και η αρμόδια Δ.Ο.Υ. προκειμένου να προγραμματίσει και διενεργήσει τους σχετικούς ελέγχους σε περίπτωση μη υποβολής των προαναφερόμενων δηλώσεων.

Σε περίπτωση που από τις υποβληθείσες δηλώσεις Φ.Π.Α.( εκκαθαριστικές ή περιοδικές) επιχειρήσεων που πωλούν αγαθά ή παρέχουν υπηρεσίες που υπόκεινται σε διαφορετικούς συντελεστές Φ.Π.Α.( π.χ. φαρμακεία , εστιατόρια κ.λ.π.) προκύπτουν υπόνοιες μετακύλισης του Φ.Π.Α. στο χαμηλότερο συντελεστή, θα ενημερώνεται άμεσα εγγράφως η αρμόδια Δ.Ο.Υ. για τις περαιτέρω δικές της ενέργειες σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις περί ελέγχων και αρμοδιοτήτων.

Ακόμη, σημειώνεται ότι η μη επιτόπια επίδειξη των δηλώσεων Φ.Π.Α. και παρακρατούμενων και επιρριπτόμενων φόρων δεν αποτελεί κατ΄ αρχήν παράβαση. Στις περιπτώσεις αυτές θα υποδεικνύεται επίσης εγγράφως, με απλή κοινοποίηση στον επιτηδευματία ιδιαίτερου Υπηρεσιακού Σημειώματος Ελέγχου(Υ.Σ.Ε.), να προσκομίσει τις δηλώσεις στην έδρα του ειδικού συνεργείου ελέγχου σε χρόνο (ημέρα κ.λ.π.) που θα ορίζεται σαφώς στο Υ.Σ.Ε.(σχετ. και η εγκ. ΠΟΛ. 1254/2001). Σε περίπτωση που δεν προσκομισθούν οι σχετικές δηλώσεις θα ενημερώνεται άμεσα εγγράφως η αρμόδια Δ.Ο.Υ. για τις δικές της περαιτέρω ενέργειες.

Ευνόητο είναι ότι στις περιπτώσεις επιχειρήσεων εστιάσεως και αναψυχής (π.χ. ταβέρνες, εστιατόρια, ψησταριές, πιτσαρίες, καφενεία, μπαρ κ.λ.π.), η είσοδος εντός του καταστήματος ή στους εξωτερικούς χώρους αυτού είναι απαραίτητη, προκειμένου να διαπιστωθεί η έκδοση φορολογικών στοιχείων για την επιτόπια κατανάλωση φαγητών, ποτών κ.λ.π.. Τα παραπάνω ισχύουν ανάλογα και για τους επιτηδευματίες γενικά για τους οποίους για τη διενέργεια του ελέγχου απαιτείται η είσοδος στην επαγγελματική εγκατάσταση (π.χ. επιχειρήσεις με πρόσθετα βιβλία, ήτοι συνεργεία αυτοκινήτων, ξενοδοχεία ,κέντρα αισθητικής κ.λπ.). Στην περίπτωση αυτή, εφόσον δεν διαπιστώνεται παράβαση θα σημειώνονται μόνο τα στοιχεία της επιχείρησης (ονοματεπώνυμο ή επωνυμία, Α.Φ.Μ., διεύθυνση, αρμόδια Δ.Ο.Υ.).

Αντίθετα, εάν διαπιστωθεί παράβαση, θα ακολουθείται η ως άνω διαδικασία της θεώρησης των βιβλίων και των στοιχείων και του ελέγχου της απόδοσης του Φ.Π.Α. και των παρακρατούμενων και επιρριπτόμενων φόρων.

Σημειώνεται ότι η όλη διαδικασία ελέγχου σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να ολοκληρώνεται στον ελάχιστο δυνατό χρόνο.

Οι Συντονιστές - Επόπτες των Ειδικών Συνεργείων Ελέγχου παρακαλούνται για την ορθή εφαρμογή της παρούσας, καθώς και για την παροχή εν γένει οδηγιών προς τα μέλη των Ειδικών Συνεργείων, για την εκτέλεση των καθηκόντων τους κατά τρόπο που θα δημιουργεί κλίμα εμπιστοσύνης μεταξύ ελεγκτών και ελεγχόμενων.