Υπουργείο Εργασίας
και Κοινωνικών Υποθέσεων

Τετάρτη 18 Νοεμβρίου 2020

Δελτίο Τύπου

Πληροφοριακό σύστημα «ΑΤΛΑΣ» - 1η Έκθεση​

Μήνυμα Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων:

H έκθεση που έχω την τιμή να παρουσιάσω σήμερα αποτελεί μία ακόμα θεσμική κατάκτηση του Υπουργείου Εργασίας με στόχο την ενημέρωση των πολιτών και τη διαφανή απεικόνιση του ασφαλιστικού μας συστήματος.

Η έκθεση του «ΑΤΛΑΣ» θα εκδίδεται και θα δημοσιεύεται υποχρεωτικά σε μηνιαία βάση παρουσιάζοντας κρίσιμα και σημαντικά στοιχεία του ασφαλιστικού συστήματος και του e-ΕΦΚΑ που μέχρι τώρα αποτελούσαν μόνιμο πεδίο αμφισβητήσεων, πολιτικών διενέξεων και κοινοβουλευτικού ελέγχου και δεν γνωρίζαμε κανένα από αυτά.

Συγκεκριμένα:

α. τον αριθμό των νέων αιτήσεων για απονομή κύριας σύνταξης,

β. τον αριθμό των απονεμηθεισών κύριων συντάξεων,

γ. τον αριθμό των εκκρεμών κύριων συντάξεων και την εκτίμηση του κόστους τους ,

δ. την πορεία και τη δυναμική της ψηφιακής απονομής συντάξεων –«ΑΤΛΑΣ».

Η μηνιαία έκθεση «ΑΤΛΑΣ» έρχεται συμπληρωματικά της έκθεσης «ΗΛΙΟΣ», για να φωτίσει και την τελευταία περιοχή του ασφαλιστικού, που μέχρι τώρα δεν ήταν γνωστή.

Υπενθυμίζω ότι την 1η Ιουνίου του 2013, παρουσιάστηκε για πρώτη φορά η έκθεση «ΗΛΙΟΣ» με την οποία χαρτογραφήσαμε με απόλυτη ακρίβεια το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας!

Μάθαμε για πρώτη φορά τον αριθμό των συνταξιούχων της χώρας, τον αριθμό των συντάξεων, την μηνιαία και ετήσια συνταξιοδοτική δαπάνη και το πιο σημαντικό απ’ όλα εξαλείψαμε τις «μαϊμού» συντάξεις και κάθε μορφής παραβατικότητα για πάντα.

Σήμερα, μετά την ασφαλιστική μας μεταρρύθμιση (ν.4670/2020) και τη δημιουργία του e- ΕΦΚΑ (ηλεκτρονικός Εθνικός Φορέας Κοινωνικής Ασφάλισης), προχωράμε με γοργά βήματα στον ψηφιακό μετασχηματισμό του ασφαλιστικού συστήματος με στόχο την απόλυτη εξυπηρέτηση του πολίτη και την αντιμετώπιση της τελευταίας παθογένειας, της καθυστέρηση της απονομής των συντάξεων.

Οι εκκρεμείς συντάξεις αποτελούν ένα πρόβλημα διαχρονικό που ταλαιπωρεί εδώ και δεκαετίες τους ασφαλισμένους και του οποίου τα αίτια εστιάζονται στον κατακερματισμό, στην πολυπλοκότητα, στα ειδικά καθεστώτα και στην πολυνομία του ασφαλιστικού μας συστήματος σε συνδυασμό με την απουσία κατάλληλων λογισμικών για να το υποστηρίξουν.

Σήμερα, βρισκόμαστε στην αρχή του τέλους αυτής της παθογένειας και την αισιοδοξία μας την αντλούμε από 4 σημαντικά επιτεύγματα:

1. την μεγάλη μεταρρύθμιση που πετύχαμε στις 23 Ιουλίου 2020 με την έναρξη της παραγωγικής λειτουργίας της ψηφιακής απονομής συντάξεων- «ΑΤΛΑΣ», παρουσία του Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη.
2. την ασφαλιστική μεταρρύθμιση του ν.4670/2020 με την οποία συντελέστηκε η απλοποίηση του ασφαλιστικού συστήματος και η αποσύνδεση των εισφορών από το εισόδημα. Με το νέο απλό, λιτό και ανταποδοτικό ασφαλιστικό σύστημα καταργήθηκε η ετήσια εκκαθάριση των μη μισθωτών και εξαλείφθηκαν η πολύμηνη καθυστέρηση που οφειλόταν σε αυτήν.
3. την οργανωτική ανασυγκρότηση και αναδιάρθρωση όλων των υπηρεσιών απονομής του e-ΕΦΚΑ και την ενίσχυσή τους τόσο με την αξιοποίηση έμπειρου προσωπικού όσο και με την εκπαίδευση νέου.
4. την ολοκλήρωση των εκκρεμοτήτων στις εφαρμογές απονομής συντάξεων που παραλάβαμε.

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός της απονομής μέσω του συστήματος «ΑΤΛΑΣ» ολοκληρώνεται στο τέλος του 2021 σύμφωνα με το πλήρες χρονοδιάγραμμα που έχουμε παρουσιάσει. Στόχος μας είναι, καθώς οι νέες συντάξεις θα απονέμονται ψηφιακά, ο αριθμός των εκκρεμών συντάξεων συνεχώς να φθίνει μέχρι την πλήρη εξάλειψή τους.

Μέσα από την 1η έκθεση «ΑΤΛΑΣ» μπορεί κάποιος να διακρίνει 3 κρίσιμα σημεία:

1. Την ποσοστιαία αύξηση της απονομής των συντάξεων από το Α’ εξάμηνο του 2020.
2. Το ρεκόρ σε απόλυτο νούμερο των απονεμηθεισών συντάξεων τον Σεπτέμβριο του 2020, ήτοι 19.632 συντάξεις.
3. Την αύξηση κατά 21.461 των απονομών συντάξεων (109.552 το πρώτο εννεάμηνο του 2020, έναντι 88.091 το αντίστοιχο διάστημα του 2019) παρά την υστέρηση που προκάλεσαν οι επιπτώσεις του περιορισμού λόγω της πανδημίας στην προσέλευση του προσωπικού (Μάρτιος-Μάιος 2020).

Και κάτι ακόμα, ιδιαίτερα σημαντικό.

Μετά την παρουσίαση της μηνιαίας έκθεσης ΑΤΛΑΣ, κανείς στο μέλλον δεν θα μπορέσει να αποκρύψει τον αριθμό αιτήσεων συνταξιοδότησης καθώς αυτές θα καταχωρούνται αμέσως με ημερομηνία υποβολής της αίτησης και όχι σε μεταγενέστερο χρόνο όπως συνέβαινε.

Κανείς στο μέλλον δεν θα ξαναρωτήσει ούτε θα μπορεί να αμφισβητήσει τα κρίσιμα αυτά στοιχεία του ασφαλιστικού συστήματος.

Σε μηνιαία βάση θα βρίσκονται στους πολίτες, στους κοινωνικούς εταίρους και στους ερευνητές.

Η Έκθεση αυτή είναι αποτέλεσμα πολύμηνου σχεδιασμού, επίπονης προσπάθειας και συνεργασίας Υπουργείου και e-ΕΦΚΑ και κάθε μήνα θα εμπλουτίζεται με νέα στοιχεία.

Κλείνοντας, νιώθω την ανάγκη να ευχαριστήσω το έμψυχο δυναμικό του e- ΕΦΚΑ για την εργώδη προσπάθειά του και τη Διοίκηση του e- ΕΦΚΑ για το σχεδιασμό και την οργάνωση της έκθεσης.

Πρόλογος

Το πληροφοριακό σύστημα «ΑΤΛΑΣ» αποτελεί μια ολοκληρωμένη τεχνολογική λύση για την αυτοματοποίηση της διαδικασίας απονομής σύνταξης.

Μια γραφειοκρατική, χρονοβόρα και δαιδαλώδης διαδικασία που αποτελεί το μεγαλύτερο πρόβλημα εδώ και δεκαετίες για όλους τους ασφαλισμένους που ολοκληρώνουν τον εργασιακό τους βίο και την κοινωνική ασφάλιση αλλάζει.

Με την αξιοποίηση των σύγχρονων τεχνολογικών εργαλείων, η διαδικασία μετασχηματίζεται σταδιακά για την πλειοψηφία των ασφαλισμένων σε μια ηλεκτρονική υπηρεσία άμεσης απονομής της σύνταξης, ενώ για όσους δεν ενταχθούν το έμπειρο προσωπικό των απονομών του e-ΕΦΚΑ θα ολοκληρώνει την επεξεργασία εντός του προβλεπόμενου τριμήνου.

Η νέα Διοίκηση του e-ΕΦΚΑ, που ανέλαβε το Σεπτέμβριο του 2019, έθεσε ως πρώτη προτεραιότητα την ταχύτερη δυνατή ολοκλήρωση των εκκρεμών αιτήσεων συνταξιοδότησης.

Το αποτέλεσμα της προσπάθειας που καταβάλλεται έκτοτε από το σύνολο του προσωπικού του οργανισμού, είναι η αύξηση του πλήθους των συνταξιοδοτικών αιτημάτων που ολοκληρώνονται μηνιαίως από 9.756 το Σεπτέμβριο του 2019 σε 13.506 το Φεβρουάριο του 2020 (αύξηση 38,44%), πριν την έναρξη της πανδημίας του COVID19, και ο υπερδιπλασιασμός σε 19.632 ένα χρόνο μετά, το Σεπτέμβριο του 2020, με την καθοριστική συμβολή και των ψηφιακών απονομών του συστήματος «ΑΤΛΑΣ».

Το αποτέλεσμα αυτό προέκυψε μέσα από τη στενή συνεργασία με το προσωπικό του e-ΕΦΚΑ και την υιοθέτηση δέσμης συγκεκριμένων μέτρων με κυριότερα τα εξής:

α. την αύξηση του προσωπικού που απασχολείται στις απονομές κατά 38% μέσω της επιστροφής 86 εισηγητών από διάφορες άλλες υπηρεσίες του e-ΕΦΚΑ στην απονομή των συντάξεων και την επιπλέον εκπαίδευση 110 υπαλλήλων στην απονομή των συντάξεων.

β. την ολοκλήρωση 45 εφαρμογών λογισμικού που παραλήφθηκαν το Σεπτέμβριο του 2019 στο αρχικό στάδιο της ανάπτυξης. Παρότι αφορούσαν πρακτικά όλες τις περιπτώσεις της απονομής σύνταξης από 1/1/2019, δεν είχε ολοκληρωθεί για αυτές το σχετικό λογισμικό, με συνέπεια είτε να απαιτείται πολλαπλάσιος χρόνος για την απονομή, είτε αυτή να είναι αδύνατη.

γ. την καθιέρωση κινήτρων ατομικής απόδοσης για το προσωπικό που εργάζεται εκτός ωραρίου για την απονομή των συντάξεων.

δ. τη μεταφορά έργου από μονάδες με περιορισμένη στελέχωση σε μονάδες με επαρκή στελέχωση.

ε. την αποκέντρωση της απονομής για όλους τους τέως φορείς κοινωνικής ασφάλισης.

στ. το σταδιακό ψηφιακό μετασχηματισμό της απονομής μέσω του συστήματος «ΑΤΛΑΣ», ώστε ήδη οι μεταβιβάσεις συντάξεων αιτία θανάτου και οι συντάξεις γήρατος του ΟΓΑ να εκδίδονται αυτόματα.

Η δραστική αύξηση των απονομών δεν έχει ακόμη μεταφραστεί σε μείωση του πλήθους των εκκρεμών αιτήσεων που εμφανίζονται αυξημένες κατά 10% σε σχέση με το Σεπτέμβριο του 2019, εξαιτίας δύο εξωγενών, απρόβλεπτων παραγόντων που αφορούν:

α. στη μεγάλη αύξηση κατά 18% των νέων αιτήσεων συνταξιοδότησης το τελευταίο τετράμηνο του 2019 σε σχέση με το αντίστοιχο του 2018 και

β. στην πανδημία του Covid 19 που οδήγησε στον πρώτο αποκλεισμό κυκλοφορίας και την εκ περιτροπής λειτουργία του δημόσιου τομέα το τρίμηνο Μάρτιος-Μάιος 2020, με αποτέλεσμα να ολοκληρωθούν περίπου 15.600 λιγότερες αιτήσεις.

Ωστόσο, η δυναμική που έχει αναπτυχθεί αποτυπώνεται ξεκάθαρα στις απονομές της περιόδου Ιανουάριος 2020-Σεπτέμβριος 2020. Συνολικά έχουν εκδοθεί 94.961 εγκριτικές αποφάσεις (22.398 παραπάνω σε σχέση με το πρώτο εννεάμηνο του 2019) και έχουν ολοκληρωθεί 109.552 αιτήματα, 21.461 περισσότερα από τα αντίστοιχα του πρώτου εννεαμήνου του 2019.

Σκοπός της παρούσας έκθεσης είναι αφενός η ενίσχυση της διαφάνειας προς τους υποψήφιους συνταξιούχους για την πορεία ολοκλήρωσης των εκκρεμοτήτων και αφετέρου η μηνιαία αποτύπωση της αποδοτικότητας του μηχανισμού απονομής και της προόδου του ψηφιακού μετασχηματισμού της διαδικασίας απονομής.

Η έκθεση αποτυπώνει τις μηνιαίες ολοκληρώσεις των εκκρεμών αιτήσεων σύνταξης. Διαρθρώνεται σε 3 βασικές ενότητες ως εξής:

• στην πρώτη ενότητα καταγράφονται οι απονομές του τελευταίου μήνα και ιστορικά στοιχεία των απονομών από 1/1/2019, καθώς νωρίτερα δεν υπάρχουν συγκρίσιμα στοιχεία που να περιλαμβάνουν και το δημόσιο τομέα.
• στη δεύτερη ενότητα καταγράφονται τα στοιχεία των νέων αιτήσεων που υποβάλλονται κατά το μήνα αναφοράς.
• στην τρίτη ενότητα αποτυπώνεται το πλήθος και το ύψος του ποσού των ληξιπρόθεσμων (αιτήσεις για τις οποίες έχουν παρέλθει 90 ημέρες από την υποβολή) αιτημάτων και των συνολικών εκκρεμοτήτων εκτός των αιτημάτων διεθνών σχέσεων.

1. Μηνιαία ολοκλήρωση Αιτημάτων Κύριας Σύνταξης

Τα αιτήματα συνταξιοδότησης που υποβάλλουν οι ασφαλισμένοι ολοκληρώνονται κατά κανόνα από τις αρμόδιες υπηρεσίες του e-ΕΦΚΑ με την έκδοση εγκριτικών ή απορριπτικών αποφάσεων. Σε κάποιες περιπτώσεις, όπως για παράδειγμα όταν ο ασφαλισμένος καταθέσει αίτηση εκ παραδρομής ή όταν κάποιος έχει υποβάλλει δύο αιτήσεις σε διαφορετικά υποκαταστήματα, η ολοκλήρωση της αίτησης πραγματοποιείται χωρίς την έκδοση απόφασης.

Με τη συνδρομή και της ψηφιακής απονομής «ΑΤΛΑΣ» το Σεπτέμβριο του 2020 διπλασιάστηκε ο αριθμός των αιτημάτων που ολοκληρώθηκαν σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2019, όταν ανέλαβε η νέα Διοίκηση. (Σεπτέμβριος 2019 - 9.756 ολοκληρωμένες αιτήσεις, Σεπτέμβριος 2020 - 19.632 ολοκληρωμένες αιτήσεις).

Συνολικά, στο πρώτο εννεάμηνο η αύξηση της ολοκλήρωσης των αιτημάτων ανέρχεται σε 24,36% παρότι κατά το τρίμηνο (Μάρτιος-Μάιος 2020) οι υπηρεσίες του e-ΕΦΚΑ λειτουργούσαν με μειωμένο προσωπικό λόγω της πανδημίας του COVID19.

Στο Διάγραμμα 1 που ακολουθεί αποτυπώνεται η ολοκλήρωση των συνταξιοδοτικών αιτήσεων κύριας σύνταξης ανά μήνα για τα έτη 2019 και 2020. Αναλυτικά στοιχεία παρουσιάζονται στον Πίνακα 1.

Διάγραμμα 1: Μηνιαία εξέλιξη ολοκλήρωσης αιτημάτων κύριας σύνταξης. (Το τρίμηνο Μάρτιος 2020-Μάιος 2020 εφαρμόστηκε αποκλεισμός κυκλοφορίας λόγω COVID 19, και λειτουργία του δημόσιου τομέα με εκ περιτροπής εργασία).

Πίνακας 1: Κατανομή ολοκλήρωσης συνταξιοδοτικών αιτημάτων (εγκριτικών, απορριπτικών) ανά μήνα

2. Πλήθος νέων αιτήσεων οριστικής κύριας σύνταξης

Οι νέες αιτήσεις για συνταξιοδότηση που υποβάλλουν οι ασφαλισμένοι παρουσιάζουν αυξητικές τάσεις από το 2017 που ιδρύθηκε ο e-ΕΦΚΑ, με το φαινόμενο να εμφανίζεται πιο έντονο το τετράμηνο Σεπτέμβριος-Δεκέμβριος του 2019 (αύξηση 18% - 9.174 περισσότερες νέες αιτήσεις σε σχέση με το αντίστοιχο διάστημα του 2018).

Οι αιτήσεις καταγράφονται με βάση την ημερομηνία υποβολής αντί της ημερομηνίας καταχώρησης στο πληροφοριακό σύστημα στο παρελθόν, καθώς στα τέλη του 2019 διαπιστώθηκε ότι υπήρχε μεγάλος αριθμός αιτημάτων τα οποία δεν είχαν καταχωρηθεί για πολλούς μήνες.

Στο διάγραμμα που ακολουθεί αποτυπώνεται η τάση των νέων αιτήσεων. Για το 2020 γίνεται εκτίμηση με βάση τα δεδομένα του πρώτου εννεαμήνου του έτους και εκτιμάται ότι το πλήθος των νέων αιτήσεων κύριας σύνταξης θα ανέλθει περίπου στις 160.000 συνολικά.

Διάγραμμα 2: Ετήσια κατανομή νέων αιτήσεων (*Για το έτος 2020 προβλέπονται περίπου 160.000 νέες αιτήσεις)

Στον Πίνακα 2 παρουσιάζεται η εξέλιξη των νέων αιτήσεων κύριας συνταξιοδότησης από την έναρξη της λειτουργίας του ΕΦΚΑ το 2017. Επειδή μεσολαβεί ένα χρονικό διάστημα από την ηλεκτρονική υποβολή της αίτησης μέχρι την προσκόμιση των δικαιολογητικών από τον ασφαλισμένο, οπότε και οριστικοποιείται η αίτηση, ενδέχεται να υπάρχει μια μικρή αναθεώρηση του πλήθους στην επόμενη κάθε φορά έκθεση.

Πίνακας 2: Κατανομή πλήθους νέων αιτήσεων οριστικής κύριας σύνταξης

3. Πλήθος και εκτιμώμενη πληρωμή εκκρεμών αιτήσεων οριστικής κύριας σύνταξης

Το πρώτο εννεάμηνο του 2019 χαρακτηρίζεται από υψηλές θετικές τιμές στη μηνιαία αύξηση των εκκρεμοτήτων. Η τάση αποκλιμακώνεται από τον Οκτώβριο του 2019, παρόλο που μέχρι τον Ιανουάριο του 2020 υπάρχει μεγάλη αύξηση στις νέες αιτήσεις, ενώ από τον Αύγουστο του 2020 με την παραγωγική λειτουργία της ψηφιακής απονομής «ΑΤΛΑΣ» εμφανίζονται πλέον αρνητικές τιμές που σημαίνουν μείωση των εκκρεμοτήτων.

Στο διάγραμμα 3 αποτυπώνεται η μηνιαία αύξηση των εκκρεμοτήτων από το Φεβρουάριο του 2019.

Διάγραμμα 3: Μηνιαία Αύξηση εκκρεμών συντάξεων

Στον Πίνακα 3 παρουσιάζεται η εξέλιξη του πλήθους και της εκτιμώμενης πληρωμής των εκκρεμών αιτήσεων προς τους δικαιούχους με βάση την ημερομηνία αίτησης, ανά μήνα από τον Ιανουάριο του 2019 έως και το Σεπτέμβριο του 2020. Από τα εκτιμώμενα ποσά έχει αφαιρεθεί η εισφορά υπέρ υγείας και ο φόρος εισοδήματος.

Σημειώνεται πως στο σύνολο των εκκρεμών αιτήσεων περιλαμβάνονται οι αιτήσεις συνταξιοδότησης, όπως ορίζονται σύμφωνα με την εθνική νομοθεσία, ενώ δεν περιλαμβάνονται οι αιτήσεις που είναι χαρακτηρισμένες ως διεθνείς και για τις οποίες απαιτείται αλληλογραφία με το εξωτερικό.

Πίνακας 3: Εξέλιξη πλήθους και ποσού εκκρεμών αιτήσεων οριστικής κύριας σύνταξης (εκτός διεθνών συντάξεων)

Στον Πίνακα 4 αποτυπώνεται η εξέλιξη του πλήθους και της εκτιμώμενης πληρωμής των ληξιπρόθεσμων εκκρεμών αιτήσεων οριστικής κύριας σύνταξης (αιτήσεις για τις οποίες ο χρόνος αναμονής είναι άνω των 90 ημερών) εκτός των διεθνών συντάξεων, ανά μήνα από τον Ιανουάριο του 2019 έως και το Σεπτέμβριο του 2020.

Πίνακας 4: Εξέλιξη πλήθους και καταβαλλόμενου ποσού ληξιπρόθεσμων εκκρεμών αιτήσεων οριστικής κύριας σύνταξης (εκτός διεθνών συντάξεων)