ΘΕΜΑ: Παροχή οδηγιών για την ορθή βεβαίωση του φόρου πλοίων δεύτερης κατηγορίας του ν.27/1975, μετά την τροποποίηση των διατάξεων των άρθρων 12 και 17 του νόμου αυτού, καθώς και των διατάξεων των παρ. 1 και 2 του άρθρου 41 του ν.3182/2003 με το άρθρο 58 του ν.4646/2019.

Αναφορικά με το θέμα, σας παρέχουμε τις ακόλουθες οδηγίες και διευκρινίσεις για την βεβαίωση φόρου πλοίων δεύτερης κατηγορίας του ν.27/1975 για την εκμετάλλευση αυτών από 1.1.2020 και μετά (ήτοι φορολογικό έτος από 2020 και μετά).

1. Με την παρ.1 του άρθρου 12 του ν.27/1975, όπως αντικαταστάθηκε με την παρ.1 του άρθρου 58 του ν.4646/2019, αναπροσαρμόζεται η κλίμακα των φορολογικών συντελεστών για τον υπολογισμό φόρου πλοίων δεύτερης κατηγορίας που είναι νηολογημένα με ελληνική σημαία καθώς και με σημαία Ε.Ε. και Ε.Ο.Χ. πλην της ελληνικής με βάση το άρθρο 26α του ίδιου νόμου.

Ειδικότερα, με τις διατάξεις αυτές ορίζεται ότι ο φόρος πλοίων δεύτερης κατηγορίας του άρθρου 3 του παρόντος νόμου υπολογίζεται ετησίως ανά κόρο ολικής χωρητικότητας (GROSS) αυτού και καταβάλλεται σε ευρώ με βάση την ακόλουθη κλίμακα:

Σε περίπτωση που, κατά τον υπολογισμό του φόρου με βάση την παραπάνω κλίμακα, προκύψει ποσό μικρότερο των διακοσίων (200) € ορίζεται ελάχιστο ποσό φόρου διακόσια (200) ευρώ.

Από το ελάχιστο αυτό ποσό εξαιρούνται όλα τα αλιευτικά πλοία, καθώς και τα ρυμουλκά πλοία των οποίων ο χρόνος δραστηριοποίησης σε υπηρεσίες θαλάσσιων μεταφορών δεν υπερβαίνει το πενήντα τοις εκατό (50%) του συνολικού χρόνου δραστηριοποίησής τους, για τα οποία με την παρακάτω κλίμακα προβλέπεται μηδενικός φορολογικός συντελεστής προσαύξησης του φόρου χωρητικότητας. Διευκρινίζεται ότι στα πλοία αυτά για την εκμετάλλευσή τους από 1.1.2020 και μετά επιβάλλεται τέλος υπέρ του Δημοσίου με βάση τις διατάξεις του άρθρου 57 του ν.4646/2019 αποκλείοντας έτσι τη διπλή φορολόγηση για το ίδιο εισόδημα.

Με την παρ.2 του άρθρου 12 του ν.27/1975, όπως αντικαταστάθηκε με την παρ.1 του άρθρου 58 του ν.4646/2019, προβλέπεται ότι ο πιο πάνω υπολογιζόμενος φόρος προσαυξάνεται με τους ακόλουθους συντελεστές ανά είδος κατηγορίας πλοίου:

Επισημαίνουμε ότι, τα πλοία που στο έγγραφο εθνικότητας χαρακτηρίζονται ως βοηθητικά των ιχθυοκαλλιεργειών, εφόσον δεν έχει εκδοθεί γι’ αυτά επαγγελματική άδεια αλιείας εφαρμόζονται οι διατάξεις του ν.27/1975, εντασσόμενα στον συντελεστή προσαύξησης 1 (όπως οι φορτηγίδες, εφοδιαστικά κλπ. πλοία), ενώ εάν έχει εκδοθεί γι’ αυτά επαγγελματική άδεια αλιείας επιβάλλεται το τέλος του άρθρου 57 του ν.4646/2019.

Περαιτέρω, με την παρ.3 του άρθρου 12 του ν.27/1975, όπως αντικαταστάθηκε με την παρ.1 του άρθρου 58 του ν.4646/2019, ορίζεται ότι ο φόρος που προκύπτει από τα παραπάνω μειώνεται στις κάτωθι περιπτώσεις ως εξής:

α) Πλοία δρομολογημένα σε τακτικές γραμμές μεταξύ ελληνικών και λιμένων αλλοδαπής ή και μόνο μεταξύ λιμένων αλλοδαπής, με συντελεστή 50% και

β) Επιβατηγά πλοία (μηχανοκίνητα, ιστιοφόρα και ανεξαρτήτως υλικού αυτών) με συντελεστή 60%.

Σημειώνουμε ότι αν κάποια πλοία εμπίπτουν σε περισσότερες από μία περιπτώσεις μείωσης φόρου της παρ. 3 του άρθρου 12, ενεργείται μία μόνο μείωση φόρου, η ευνοϊκότερη για τον υπόχρεο.

Επισημαίνεται ότι με βάση τις διατάξεις του άρθρου 13 του ν.27/1975, στον φόρο που θα προκύψει με βάση το άρθρο 12 του ν.27/1975 αναγνωρίζονται περαιτέρω μειώσεις και απαλλαγές σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο αυτό. Εφόσον υπάρχουν πλοία που εμπίπτουν κατά τη νηολόγησή τους σε περισσότερες της μίας κατηγορίας φορολογικής απαλλαγής ή μείωσης, όπως αυτές ορίζονται με τις παραγράφους 1 έως 4 του άρθρου 13 του ν.27/1975, τυγχάνουν μιας μόνο απαλλαγής ή μείωσης, κατά περίπτωση, και εντάσσονται οριστικά σε μία από τις κατηγορίες αυτές των παρ. 1 έως 4 του άρθρου 13, με ανέκκλητη δήλωση του πλοιοκτήτη αυτών, που καταχωρίζεται στο οικείο νηολόγιο κατά τη νηολόγηση του πλοίου. Ειδικότερα, σύμφωνα με την παράγραφο 5 του άρθρου 13 του ν.27/1975 τα πλοία δεύτερης κατηγορίας του ν.27/1975 που έχουν ναυπηγηθεί στην Ελλάδα και έχουν τεθεί υπό ελληνική σημαία απαλλάσσονται του φόρου μέχρι συμπληρώσεως ηλικίας δώδεκα (12) ετών.

2. Επιπρόσθετα, με βάση τις διατάξεις της παρ.1 του άρθρου 41 του ν. 3182/2003, όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 3 του άρθρου 58 του ν.4646/2019, ο φόρος πλοίων που επιβάλλεται στα ιδιωτικά και επαγγελματικά πλοία αναψυχής, καθώς και στα τουριστικά ημερόπλοια με ελληνική σημαία και με σημαία Ε.Ε. και Ε.Ο.Χ. πλην της ελληνικής με βάση το άρθρο 26α του ν. 27/1975, ορίζεται από τις διατάξεις των παραγράφων 1 και 2 του άρθρου 12 του ν. 27/1975.

Με βάση τις διατάξεις της παρ.2 του άρθρου 41 του ν. 3182/2003, όπως αντικαταστάθηκε με την παρ. 3 του άρθρου 58 του ν. 4646/2019, οι απαλλαγές και οι μειώσεις από τον φόρο πλοίων των άρθρων 12 και 13 του ν. 27/1975, δεν ισχύουν για τα επαγγελματικά πλοία αναψυχής και τα τουριστικά ημερόπλοια, με εξαίρεση την απαλλαγή που ορίζεται στην παράγραφο 5 του άρθρου 13 του νόμου αυτού, ήτοι για πλοία που έχουν ναυπηγηθεί στην Ελλάδα και έχουν τεθεί υπό ελληνική σημαία.

3. Κατά το έτος έναρξης ή διακοπής εργασιών, εφόσον το διάστημα εκμετάλλευσης του πλοίου είναι μικρότερο του έτους, ο φόρος περιορίζεται ανάλογα με τις ημέρες εκμετάλλευσης του πλοίου. Στην περίπτωση μεταβίβασης πλοίου και παραμονής του στην ελληνική σημαία που απαιτείται έκδοση πιστοποιητικού του άρθρου 19 του ν.27/1975, για τον υπολογισμό του φόρου του πλοίου στην διάρκεια φορολογικής περιόδου θα πρέπει να συμπεριληφθεί και ο χρόνος ισχύος του πιστοποιητικού αυτού.

4. Σύμφωνα με την αριθ. πρωτ. 1055171/15868/Γ0012/ΠΟΛ 1188/26.06.2002 εγκύκλιό μας, με την οποία κοινοποιήθηκε η αριθ. 336/2002 γνωμοδότηση του Ν.Σ.Κ. που έγινε δεκτή από τον Γενικό Γραμματέα του Υπουργείου Οικονομίας και Οικονομικών, προβλέπεται ότι:

α) στην περίπτωση διάλυσης ή βύθισης του πλοίου, η φορολογική υποχρέωση του ν.27/1975 του πλοιοκτήτη παύει να υφίσταται από τη διάλυση ή τη βύθιση του πλοίου, το βάρος δε της απόδειξης αυτού του γεγονότος φέρει ο πλοιοκτήτης

β) στην περίπτωση μεταβίβασης του πλοίου σε αλλοδαπούς κατά ποσοστό που συνεπάγεται την απώλεια της ελληνικής εθνικότητας του πλοίου (μετά από δημόσιο πλειστηριασμό ή όχι), η φορολογική υποχρέωση του ν.27/1975 του πλοιοκτήτη εξακολουθεί να υφίσταται μέχρις ότου η περίληψη της κατακυρωτικής έκθεσης ή η μεταβιβαστική σύμβαση, αντίστοιχα, καταχωρηθεί στο νηολόγιο, αδιάφορα αν ο πλοιοκτήτης παρέδωσε το πλοίο και έπαυσε κατόπιν αυτού να το εκμεταλλεύεται.

Επιπλέον, με βάση το αρ.πρωτ.1094098/16182/Γ0012/12.11.1998 έγγραφο της υπηρεσίας μας, δόθηκαν διευκρινίσεις αναφορικά με την ακούσια μεταβίβαση του πλοίου κατόπιν της αριθ. 532/98 γνωμοδότησης του Ν.Σ.Κ., η οποία έγινε αποδεκτή από τον Υφυπουργό Οικονομικών. Ειδικότερα, έγινε δεκτό ότι α) πρέπει να γίνεται διάκριση μεταξύ ακουσίας και εκουσίας μεταβιβάσεως πλοίου και ότι, επί ακουσίας μεταβιβάσεως, δεν υφίσταται αλληλέγγυος ευθύνη του παλαιού με τον νέο πλοιοκτήτη, προκειμένου να χορηγηθεί η απαιτούμενη βεβαίωση της αρμόδιας Δ.Ο.Υ. για να γίνει η οικεία καταχώρηση στα νηολόγια της σχετικής πράξεως μεταβιβάσεως του πλοίου, επειδή ο νόμος κάνει διάκριση (άρθρο 4 παρ.2 του ν.27/1975) και ορίζει ότι τέτοια αλληλέγγυος ευθύνη υπάρχει μόνο επί εκουσίας μεταβιβάσεως.

β) Εφόσον δεν υπάρχει τέτοια αλληλέγγυος ευθύνη του υπερθεματιστή με τον προηγούμενο πλοιοκτήτη, (όπως προαναφέρθηκε) δεν υπάρχει υποχρέωση προσκομίσεως βεβαιώσεως (από τον υπερθεματιστή) ότι δεν οφείλονται οι πάσης φύσεως φόροι και εισφορές που βαρύνουν το πλοίο και οι οποίοι προφανώς έχουν γεννηθεί πριν από την κατακύρωση. Συνεπώς, η διάταξη του άρθρου 19 παρ. 1 του ν. 27/1975 ισχύει στις περιπτώσεις μεταβιβάσεων που υφίσταται αλληλέγγυος ευθύνη και δεν επεκτείνει την αναδοχή υποχρέωσης καταβολής των φόρων και εισφορών σε πρόσωπα πέραν εκείνων που προβλέπει το άρθρο 4 παρ. 2 του ν.27/1975.

γ) Ως φόροι και εισφορές του Δημοσίου που βαρύνουν το πλοίο θεωρούνται μόνον οι φόροι και οι εισφορές που επιβάλλονται με το ν.27/1975 και όχι οι βεβαιωθείσες σε βάρος του προηγούμενου πλοιοκτήτη οφειλές και πρόστιμα Κ.Β.Σ., Φ.Π.Α., χαρτόσημο κ.λπ.

Αναφορικά με την (γ) περίπτωση της ανωτέρω γνωμοδότησης, διευκρινίζεται ότι αφορά στην ακούσια μεταβίβαση του πλοίου και ο νέος πλοιοκτήτης ευθύνεται μόνο για φόρους και εισφορές του Δημοσίου που βαρύνουν το πλοίο από την κατακύρωση του πλοίου σε αυτόν και μετά.

5. Σύμφωνα με τα οριζόμενα στο άρθρο 5 του ν.27/1975, σε περίπτωση πλήρως αποδεδειγμένης αργίας πλοίων λόγω επισκευών, έλλειψης εργασίας ή οποιασδήποτε άλλης αιτίας, ο φόρος χωρητικότητας για τα πλοία δεύτερης κατηγορίας όπως προκύπτει από τα άρθρα 12 και 13 του ν. 27/75 μειώνεται ανάλογα προς τις ημέρες αργίας, εφόσον αυτή διήρκησε για συνεχές χρονικό διάστημα περισσότερο από είκοσι (20) ημέρες κατά το έτος της φορολόγησης.

Ο υπόχρεος υποβάλλει αίτηση μείωσης του φόρου λόγω αργίας του πλοίου στην αρμόδια Δ.Ο.Υ. εντός είκοσι (20) ημερών από την κοινοποίηση της πράξης διοικητικού προσδιορισμού του φόρου.

Η αργία θεωρείται πλήρως αποδεδειγμένη, εφόσον βεβαιώνεται με πιστοποιητικό από την αρμόδια ελληνική ή προξενική Αρχή ή ελλείψει αυτών με πιστοποιητικό αλλοδαπής Αρχής του τόπου ναυλοχίας του πλοίου επίσημα μεταφρασμένο και σε περίπτωση έλλειψης όλων των ανωτέρω Αρχών, με θεωρημένο αντίγραφο του ημερολογίου του πλοίου.

Ο παροπλισμός πλοίου κατά τις διαδικασίες των αρμόδιων Αρχών αποτελεί σε κάθε περίπτωση αποδεδειγμένη αργία για το πλοίο αυτό.

Συνεπώς, εφόσον συντρέχουν οι παραπάνω προϋποθέσεις για μείωση λόγω αργίας, ο φόρος θα υπολογιστεί με βάση τις πραγματικές ημέρες εκμετάλλευσης του πλοίου.

6. Με τις διατάξεις του άρθρου 17 του ν.27/1975 όπως αντικαταστάθηκε με την παρ.2 του άρθρου 58 του ν.4646/2019 καθορίζεται η διαδικασία βεβαίωσης και είσπραξης του φόρου πλοίων δεύτερης κατηγορίας.

Ειδικότερα, η φορολογική διοίκηση εκδίδει πράξη διοικητικού προσδιορισμού φόρου ετησίως για το προηγούμενο έτος, με βάση τα στοιχεία που έχει στη διάθεσή της (π.χ. έγγραφο εθνικότητας του πλοίου) και ο φόρος καταβάλλεται σε δύο (2) δόσεις μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του δευτέρου και του τέταρτου μήνα από την έκδοση της πράξης αυτής. Σε περίπτωση που η πράξη εκδοθεί κατά τους μήνες Νοέμβριο και Δεκέμβριο ή σε επόμενο από το οριζόμενο έτος βεβαίωσης, ο φόρος καταβάλλεται εφάπαξ, μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του μεθεπόμενου της έκδοσης μήνα.

Εφόσον μεταγενέστερα προκύψει περίπτωση αιτήματος από τον υπόχρεο για μείωση του βεβαιωμένου φόρου λόγω αργίας του πλοίου ή για μεταβολή του φόρου αυτού λόγω αντίστοιχης μεταβολής των κόρων ολικής χωρητικότητας (Κ.Ο.Χ.) του πλοίου μετά από νέα καταμέτρηση, η φορολογική διοίκηση εκδίδει πράξη επανυπολογισμού του φόρου.

Σε περίπτωση καταστροφής του πλοίου, η φορολογική διοίκηση προβαίνει στην έκπτωση των βεβαιωμένων φόρων για το χρονικό διάστημα μετά την καταστροφή του, αφού επιβεβαιωθεί το γεγονός βάσει των απαιτούμενων δικαιολογητικών που καθορίζονται με την απόφαση του Διοικητή Α.Α.Δ.Ε. της παρ.5 του άρθρου 17 του ν.27/1975 όπως αντικαταστάθηκε με την παρ.2 του άρθρου 58 του ν.4646/2019.

Σε περίπτωση μεταβίβασης του πλοίου και εφόσον παραμείνει στο ελληνικό νηολόγιο, ο φόρος χωρητικότητας βαρύνει τον νέο πλοιοκτήτη και υπολογίζεται από την ημερομηνία μεταβίβασης με βάση τις ημέρες εντός του οικείου φορολογικού έτους. Σημειώνεται ότι, για τη μεταβίβαση πλοίου εφαρμόζονται οι διατάξεις των άρθρων 1 και 19 του ν.27/1975.

7. Για την καλύτερη κατανόηση των ανωτέρω παραθέτουμε τα ακόλουθα παραδείγματα για τον υπολογισμό φόρου:

Παράδειγμα 1ο

Φορτηγό πλοίο 400 κόρων ολικής χωρητικότητας (Κ.Ο.Χ.) ναυπηγούμενο εξολοκλήρου στην Ελλάδα και τιθέμενο στην ελληνική σημαία στις 30.6.2010 έχει δρομολογηθεί σε τακτικές γραμμές μεταξύ ελληνικών και λιμένων αλλοδαπής.

Για το πλοίο αυτό δεν βεβαιώνεται φόρος για τα φορολογικά έτη (έτη εκμετάλλευσης) μέχρι και το έτος 2022, δεδομένου ότι απαλλάσσεται του φόρου μέχρι συμπληρώσεως 12 ετών με βάση την παρ.5 του άρθρου 13 του ν.27/1975. Η βεβαίωση του φόρου ξεκινά από το έτος 2024 και μετά και αφορά στα φορολογικά έτη 2023 και μετά αντίστοιχα.

Παράδειγμα 2ο

Επιβατηγό πλοίο 14.000 κόρων ολικής χωρητικότητας (Κ.Ο.Χ.).

Για το φορολογικό έτος 2020 (φορολογική περίοδος 1.1.2020 – 31.12.2020) ο υπολογισμός του φόρου θα γίνει ως εξής: