ΥΠ.ΟΙΚ 1034030/655/Α0012/ΠΟΛ.1121/11-4-2002 Παροχή οδηγιών για την εκπλήρωση της υποχρέωσης των επιχειρήσεων για την παρακολούθηση των ακαθαρίστων εσόδων τους, για τη φορολογία του εισοδήματος, ανά τριετία.

Σχετικά με την εφαρμογή της απόφασης 1028679/558/Α0012/ΠΟΛ 1109/26.3.2002, παρέχουμε τις ακόλουθες οδηγίες και διευκρινίσεις.

Α. ΓΕΝΙΚΑ

Με την πιο πάνω απόφαση εκφράζεται η, κατά τα κοινώς γνωστά, αντίληψη ότι η συναλλακτική δρατηριότητα των επιχειρήσεων δεν μπορεί να υπολείπεται των βασικών προσδιοριστικών μεγεθών τους.

Ουσιαστικά καθιερώνεται μια διαδικασία αυτοελέγχου των επιχειρήσεων και εκπλήρωσης των υποχρεώσεών τους χωρίς το καταλογισμό κυρώσεων ή άλλων προσαυξήσεων.

Ειδικότερα, κατ` άρθρο της πιο πάνω απόφασης, διευκρινίζονται τα ακόλουθα:

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Α

ΑΡΘΡΟ 1

ΥΠΟΧΡΕΟΙ ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΥ ΤΩΝ ΑΚΑΘΑΡΙΣΤΩΝ ΕΣΟΔΩΝ ΑΝΑ ΤΡΙΕΤΙΑ (ΠΡΟΥΠΟΘΕΣΕΙΣ)

Στις διατάξεις της απόφασης αυτής υπάγονται οι υπόχρεοι που πληρούν τις εξής προϋποθέσεις:

Α. Νομική μορφή

- ατομικές επιχειρήσεις

- ομόρρυθμες εταιρίες

- ετερόρρυθμες εταιρίες

- κοινωνίες αστικού δικαίου, που ασκούν επιχείρηση ή επάγγελμα

- αστικές κερδοσκοπικές

- αστικές μη κερδοσκοπικές

- συμμετοχικές ή αφανείς

- κοινοπραξίες παραγράφου 2 άρθρου 2 ΚΒΣ

- Δημόσιες Επιχειρήσεις

- Δημοτικές Επιχειρήσεις

- Κοινοτικές Επιχειρήσεις

- συνεταιρισμοί

Β. Αντικείμενο Εργασιών - Κατηγορία Βιβλίων

1. Οι επιχειρήσεις εμπορίας και παραγωγής που αποκτούν εισόδημα από εμπορικές επιχειρήσεις (Δ` πηγή), που τηρούν βιβλία Β` κατηγορίας του ΚΒΣ, και οι επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών που τηρούν βιβλία Β` ή προαιρετικά Γ` κατηγορίας του ΚΒΣ, εφόσον τα ακαθάριστα έσοδα από την παροχή υπηρεσιών δεν υπερβαίνει το ποσό των 20.000.000 δρχ., καθώς και οι μικτές επιχειρήσεις, που τηρούν βιβλία Β` κατηγορίας του ΚΒΣ εφόσον από τον κλάδο παροχής υπηρεσιών τα ακαθάριστά έσοδά τους δεν υπερβαίνουν τα 20.000.000 δρχ. υποχρεούνται για κάθε τριετία λειτουργίας τους, με έτος αφετηρίας τη χρήση 1999, να συγκρίνουν τα δηλωθέντα ακαθάριστα έσοδα που πραγματοποίησαν, με τα ακαθάριστα έσοδα που προκύπτουν από το άθροισμα των τεσσάρων προσδιοριστικών παραγόντων (άρθρο 3 της απόφασης) και εφόσον αυτά είναι μικρότερα, επί της διαφοράς θα προσδιοριστεί καθαρό κέρδος και κατά συνέπεια φόρος, χωρίς την επιβολή πρόσθετων φόρων και προστίμων.

Σημειώνεται ότι αν πρόσωπο ασκεί ελευθέριο επάγγελμα (Ζ πηγή) π.χ. Λογιστής, διαθέτει εκτός από το προσωπικό της γραμματειακής υποστήριξης και άλλο έμμισθο προσωπικό ή ανεξάρτητους συνεργάτες, ώστε να διαμορφώνεται εμφανώς η άσκηση επιχείρησης, τότε στην περίπτωση αυτή επειδή αποκτά εισόδημα από εμπορική επιχείρηση, θα υπαχθεί στην απόφαση.

Σημειώνεται επίσης ότι στην απόφαση υπάγονται οι εμπορικές επιχειρήσεις γενικά, εφόσον βεβαίως πληρούν την προϋπόθεση ως προς την κατηγορία βιβλίων, ανεξαρτήτως αν το σύνολο των εκροών τους απαλλάσσεται του ΦΠΑ χωρίς δικαίωμα έκπτωσης του φόρου εισροών ή αν ασκούν και άλλη δραστηριότητα ή κλάδο που υπάγεται στο ΦΠΑ.

Επί παραδείγματι, οργανωμένη επιχείρηση εκμετάλλευσης φροντιστηρίου (Δ` πηγή), αμιγώς ή με παράλληλη δραστηριότητα πώλησης βιβλίων, υπάγεται στην απόφαση, για το σύνολο των δραστηριοτήτων της.

Γ. Διαχειριστικές περίοδοι

1. Ως τριετία λειτουργίας των επιχειρήσεων νοούνται τρεις συνεχόμενες διαχειριστικές περίοδοι, όπως αυτές ορίζονται από τις διατάξεις του ΚΒΣ (ΠΔ 186/1992), ανεξάρτητα εάν πρόκειται για μικρότερο χρονικό διάστημα (διακοπή, έναρξη) ή μεγαλύτερο (υπερδωδεκάμηνη χρήση σε επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών με Γ` κατηγορίας βιβλία προαιρετικά) του έτους χρονικό διάστημα.

`Ετος αφετηρίας της πρώτης τριετίας είναι το 1999 ή επόμενο αυτού έτος, εντός του οποίου η επιχείρηση έκανε έναρξη εργασιών ή τήρησε βιβλίο Β` κατηγορίας λόγω αλλαγής κατηγορίας βιβλίων (από Γ` ή Α` σε Β`).

Διευκρινίζεται ότι στις περιπτώσεις παροχής υπηρεσιών, ή αλλαγή βιβλίων Κ.Β.Σ. από τη Β` κατηγορία τήρησης βιβλίων σε Γ` κατηγορίας προαιρετικά και αντιστρόφως, δεν αλλάζει η τριετία.

Παραδείγματα:

α. Επιχείρηση με Β` κατηγορίας βιβλία έκανε έναρξη εργασιών την 1.5.1999, η τριετία αρχίζει την 1.1.1999.

β. Επιχείρηση την 1.1.2000 αλλάζει κατηγορία βιβλίων από Α` ή Γ` σε Β`, η τριετία αρχίζει την 1.1.2000.

γ. Επιχείρηση παροχής υπηρεσιών με Β` κατηγορίας βιβλία την 1.1.2000 αλλάζει προαιρετικά βιβλία σε Γ` κατηγορίας, η τριετία αρχίζει την 1.1.1999.

Η τριετία λήγει με τη συμπλήρωση τριών συνεχόμενων διαχειριστικών περιόδων.

Διευκρινίζεται ότι, αν διενεργηθεί τακτικός φορολογικός έλεγχος πριν από την παρέλευση τριετίας, η αφετηρία της τριετίας αρχίζει από την διαχειριστική περίοδο που έπεται εκείνης του ελέγχου.

Το ίδιο ισχύει και στην περίπτωση διενέργειας ελέγχου με τις διατάξεις της ΑΥΟ ΠΟΛ 1144/1998, όπως ισχύει, π.χ. σε επιχείρηση που έχει ελεγχθεί για χρήσεις μέχρι και 31.12.2000, η τριετία αρχίζει από 1.1.2001.

Σημειώνεται ότι, η έκδοση μερικών φύλλων ελέγχου μετά τη διενέργεια ελέγχου με τις γενικές διατάξεις δεν αλλάζει την έναρξη της τριετίας της επιχείρησης.

2. Εφόσον τα δηλωθέντα ακαθάριστα έσοδα της τριετίας είναι μεγαλύτερα από αυτά που προσδιορίζονται από το άθροισμα των προσδιοριστικών παραγόντων, μπορούν να υποβληθούν μηδενικές δηλώσεις.

ΑΡΘΡΟ 2

ΕΞΑΙΡΕΣΕΙΣ

Οι διατάξεις του άρθρου αυτού αναφέρονται στις περιπτώσεις για τις οποίες η απόφαση δεν έχει εφαρμογή:

Α. α) Στις τεχνικές επιχειρήσεις για τα ακαθάριστα έσοδα που πραγματοποιούν από την εκτέλεση Δημόσιων `Εργων των οποίων τα καθαρά κέρδη προσδιορίζονται σύμφωνα με την παράγραφο 3 του άρθου 34 του ν. 2238/1994, στην έννοια των οποίων περιλαμβάνονται και οι υπεργολάβοι δημοσίων έργων.

Επίσης εξαιρούνται και οι επιχειρήσεις που ασχολούνται με την πώληση ανεγειρόμενων οικοδομών της παραγράφου 1 του άρθρου 34 του ν. 2238/1994.

Για τυχόν άλλες δραστηριότητες των παραπάνω επιχειρήσεων έχουν εφαρμογή οι διατάξεις για την παρακολούθηση των ακαθαρίστων εσόδων ανά τριετία. Στην περίπτωση αυτή επιμερίζονται οι κοινές δαπάνες κατ` αναλογία των ακαθαρίστων εσόδων.

β) Στις επιχειρήσεις που εντός της τριετίας τηρούν για ορισμένους κλάδους ή δραστηριότητες βιβλία Β` ή προαιρετικά για παροχή υπηρεσίας Γ` κατηγορίας του ΚΒΣ και συγχρόνως για άλλους κλάδους ή δραστηριότητες τηρούν βιβλία Α` κατηγορίας (π.χ. πρατήρια υγρών καυσίμων με ταυτόχρονη εμπορία λιπαντικών και παροχή υπηρεσιών).

γ) Στους αμιγώς ελεύθερους επαγγελματίες του άρθρου 48 του ν. 2238/1994. Για την περίπτωση αυτή παρέχουμε τις ακόλουθες διευκρινίσεις:

I. `Οταν ο ελεύθερος επαγγελματίας δηλώσει και παράλληλη άσκηση δραστηριότητας υπαγομένης στην απόφαση, η τριετία αρχίζει από το έτος που πραγματοποιήθηκε η έναρξη της δρατηριότητας αυτής. π.χ. Γεωπόνος (έναρξη το 1997

- κατηγορία βιβλίων Β` του ΚΒΣ) δηλώνει το 2000 και πώληση φυτοφαρμάκων, η τριετία αρχίζει από 1.1.2000.

II. Στην περίπτωση κατά την οποία, ο ελεύθερος επαγγελματίας με παράλληλη άσκηση δραστηριότητας υπαγομένης στην απόφαση διακόψει την παράλληλη δραστηριότητα το 2ο έτος της τριετίας, οι διατάξεις της απόφασης δεν έχουν εφαρμογή. Αντίθετα, εφαρμόζονται, εάν η διακοπή της υπαγομένης δραστηριότητας πραγματοποιηθεί το 3ο έτος της τριετίας.

III. Οι ελεύθεροι επαγγελματίες, με παράλληλη άσκηση δραστηριότητας υπαγομένης στις διατάξεις της απόφασης, των οποίων οι ακαθάριστες αμοιβές τους έστω και μία από της εντός της τριετίας χρήση υπερέβησαν τα είκοσι εκατομμύρια (20.000.000) δραχμές, δεν υποχρεούνται στην παρακολούθηση των ακαθαρίστων εσόδων τους ανά τριετία.

IV. Γίνεται δεκτό ότι, το ίδιο ισχύει και όταν τα έσοδα από την παράλληλη δραστηριότητα που υπάγεται στην απόφαση είναι χαμηλά, δηλαδή δεν υπερβαίνουν το 5% του συνόλου των ακαθαρίστων εσόδων τους. π.χ. Λογιστής με έσοδα από εκμετάλλευση φωτοτυπικού μηχανήματος.

V. Στα εισοδήματα που αναφέρονται στις παραγράφους 2 και 3 του άρθρου 48 του ν. 2238/1994.

δ) Στις επιχειρήσεις οι οποίες διέκοψαν (οριστική παύση εργασιών) τις εργασίες τους πριν την έναρξη της τρίτης διαχειριστικής περιόδου.

ε) Στις επιχειρήσεις που καθ` όλο το διάστημα της τριετίας είναι σε αδράνεια.

Θεωρείται ότι η επιχείρηση βρίσκεται σε αδράνεια εφόσον κατά το παραπάνω διάστημα δεν πραγματοποίησε αγορές αλλά ούτε και πωλήσεις εμπορευσίμων αγαθών ή παροχές υπηρεσιών. Σε περίπτωση που υφίστανται αγορές εμπορευσίμων αγαθών και όχι πωλήσεις ή το αντίθετο, δηλαδή μόνο πωλήσεις εμπορευσίμων αγαθών, έστω και αν αυτές προέρχονται από αποθέματα προηγουμένων χρήσεων, τότε δεν θεωρείται ότι η επιχείρηση βρίσκεται σε αδράνεια. Επί πωλήσεων αποκλειστικά παγίων στοιχείων θεωρείται ότι υφίσταται αδράνεια. Διευκρινίζεται ότι, η αδράνεια καθ` όλο το διάστημα της τριετίας κρίνεται από τα πραγματικά περιστατικά και επί της ουσίας και δεν θεωρείται απαραίτητη η ύπαρξη ανάλογης δήλωσης μεταβολών. Επίσης, όταν πρόκειται για επιχειρήσεις που το πρώτο έτος της τριετίας (1999) ή και το δεύτερο βρίσκονται σε αδράνεια η τριετία αρχίζει από την επόμενη χρήση.

Ειδικά σε περίπτωση που διαπιστώνεται, από υποβληθείσες δηλώσεις μεταβολών, συνεχόμενη αδράνεια για χρονικό διάστημα μεγαλύτερο του ενός δευτέρου (1/2) της τριετίας δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις αυτές.

στ) Στις επιχειρήσεις παροχής υπηρεσιών οι οποίες έστω και για μία διαχειριστική περίοδο εντός της τριετίας πραγματοποίησαν ακαθάριστα έσοδα μεγαλύτερα των είκοσι εκατομμυρίων (20.000.000) δραχμών. Επίσης, στις μικτές επιχειρήσεις οι οποίες από τον κλάδο παροχής υπηρεσιών πραγματοποίησαν ακαθάριστα έσοδα, έστω και για μία διαχειριστική περίοδο εντός της τριετίας μεγαλύτερα του ίδιου ως άνω ποσού.

ζ) Στις μικτές επιχειρήσεις που τηρούν προαιρετικά βιβλία Γ` κατηγορίας του ΚΒΣ.

Β. Επιπλέον, αναφέρουμε και τις ακόλουθες περιπτώσεις στις οποίες δεν εφαρμόζονται οι διατάξεις της απόφασης αυτής:

α) Στις επιχειρήσεις που έστω και για μία από τις χρήσεις της τριετίας δεν πληρούν την προϋπόθεση με βάση το κριτήριο της κατηγορίας βιβλίων (π.χ. αλλαγή κατηγορίας βιβλίων επιχείρησης εμπορίας ή μεταποίησης από 1.1.2000 ή από 1.1.2001 από Β` σε Γ` ή από Β` σε Α`).

β) Στις επιχειρήσεις που αποκτούν γεωργικά εισοδήματα (ανεξάρτητα καθεστώτος ΦΠΑ) σύμφωνα με τις διατάξεις της φορολογίας εισοδήματος (γεωργικές επιχειρήσεις).

`Οταν οι ίδιες επιχειρήσεις ασκούν συγχρόνως και άλλη ή άλλες δραστηριότητες υπαγόμενες στην απόφαση (π.χ. γεωργική επιχείρηση με παράλληλη εκμετάλλευση θεριζοαλωνιστικής μηχανή ή εκμετάλλευση ελαιοτριβείου), αυτή έχει εφαρμογή μόνο για τις παράλληλες δραστηριότητες.

γ) Επίσης, οι διατάξεις της απόφασης αυτής γίνεται δεκτό ότι δεν έχουν εφαρμογή σε επιχειρήσεις εκμετάλλευσης πλοίων, λόγω του ειδικού τρόπου φορολογίας τους.

δ) Στις επιχειρήσεις που αναφέρονται στις διατάξεις των παραγράφων 5, 6, 7 και 8 του άρθρου 33 του ν. 2238/1994.

ε) Είναι αυτονόητο ότι, οι διατάξεις της απόφασης αυτής δεδομένου ότι αναφέρονται σε επιχειρήσεις, δεν έχουν εφαρμογή στα ΝΠΔΔ, Ιδρύματα, Συλλόγους, Σωματεία, και γενικά στα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα πρόσωπα και ενώσεις αυτών, με εξαίρεση τις αστικές μη κερδοσκοπικές εταιρίες, αν αποδειχθεί ότι δραστηριοποιούνται σε κερδοσκοπική (εμπορική) δραστηριότητα και διανέμουν κάθε είδους ωφελήματα στα μέλη τους, (π.χ. αμοιβές για υπηρεσίες ή κάλυψη εξόδων μετακίνησης που υπερβαίνουν τη συνηθισμένη δαπάνη κτλ.).

ΑΡΘΡΟ 3

ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΤΙΚΟΙ ΠΑΡΑΓΟΝΤΕΣ

1. Οι προσδιοριστικοί παράγοντες που λαμβάνονται υπόψη για τον υπολογισμό των ακαθαρίστων εσόδων ανά τριετία είναι οι εξής:

α) οι αγορές που πωλήθηκαν ή αναλώθηκαν,

β) οι πραγματικές δαπάνες,

γ) οι αποσβέσεις και

δ) τα καθαρά κέρδη επί του αθροίσματος των τριών προηγουμένων προσδιοριστικών παραγόντων με την εφαρμογή του Μ.Σ.Κ.Κ.

2. Αναλυτικότερα σημειώνουμε τα ακόλουθα για κάθε προσδιοριστικό παράγοντα:

α) Οι αγορές εμπορευσίμων αγαθών, πρώτων και βοηθητικών υλών, υλικών συσκευασίας που συνιστούν στοιχείο κόστους παραγωγής, που πωλήθηκαν ή αναλώθηκαν μέσα στη χρήση. Ως τέτοιες αγορές, θεωρούνται οι αγορές της χρήσης συν τα αποθέματα της απογραφής έναρξης μείον τα αποθέματα της απογραφής λήξης.

Στην απογραφή των επιχειρήσεων παραγωγής αγαθών λαμβάνεται υπόψη και το κόστος των ετοίμων, ημιετοίμων ή ημικατεργασμένων αγαθών, όπως ορίζονται από τις διατάξεις του ΚΒΣ (ΠΔ 186/1992) περί απογραφής.

Αν δεν υπάρχει απογραφή εφαρμόζονται οι διατάξεις της παρ. 1 του άρθρ. 33 του ν. 2238/1994, δηλαδή, λαμβάνεται ποσοστό 10% επί των αγορών της προηγούμενης διαχειριστικής περιόδου ως απογραφή έναρξης και 10% επί των αγορών της τρέχουσας διαχειριστικής περιόδου ως απογραφή λήξης.

Στην περίπτωση σύνταξης απογραφών προαιρετικά λαμβάνονται υπόψη τα δεδομένα αυτών, με την προϋπόθεση ότι τηρήθηκε ή θα τηρηθεί η υποχρέωση σύνταξης απογραφών για μια τριετία από τη σύνταξη της πρώτης προαιρετικής απογραφής λήξης. Για παράδειγμα, αν συνταχθεί για πρώτη φορά προαιρετική απογραφή λήξης στις 31.12.1999, τότε η επιχείρηση υποχρεώνεται να διενεργεί συνεχείς απογραφές μέχρι και την απογραφή λήξης της 31.12.2002, εάν συνταχθεί για πρώτη φορά 31.12.2001, θα συνταχθούν απογραφές μέχρι 31.12.2004.

Σημειώνεται ότι είναι δυνατόν να έχουμε τεκμαρτή απογραφή έναρξης (10%) και πραγματική (είτε υποχρεωτικά βάσει διατάξεων ΚΒΣ είτε προαιρετικά) απογραφή λήξης και αντίστροφα.

Επίσης, λαμβάνεται υπόψη η αξία των καταστραφέντων ή απωλεσθέντων εμπορευσίμων αγαθών, πρώτων και βοηθητικών υλών, υλικών συσκευασίας που συνιστούν κόστος παραγωγής, η οποία αποδεικνύεται ή δικαιολογείται με νόμιμα παραστατικά και με την προϋπόθεση ότι έχει καταχωρηθεί στα τηρούμενα βιβλία. π.χ. Πρωτόκολλο καταστροφής αγαθών και λοιπά έγγραφα δικαιολογητικά που αποδεικνύουν το γεγονός αυτό, όπως Δελτίο Αποστολής προς τον τόπο απόρριψης ή καταστροφής, έγγραφα Δημοσίων Υπηρεσιών κλπ.

βα) Οι πραγματικές και όχι οι τεκμαρτές δαπάνες της επιχείρησης που αφορούν τη χρήση. Ενδεικτικά αναφέρονται:

- γενικά έξοδα διαχείρισης (μισθοί, εργοδοτικές εισφορές, ενοίκια, ασφάλιστρα, λογαριασμοί ΔΕΗ, ύδρευσης, σταθερής - κινητής τηλεφωνίας, μισθώσεις κινητών κλπ.),

- δεδουλευμένοι τόκοι κάθε είδους πιστώσεων,

- δαπάνες επισκευής και συντήρησης επαγγελματικών εγκαταστάσεων,

- λοιπές επαγγελματικές δαπάνες.

ββ) Σημειώνεται ότι η ιδιόχρηση ως τεκμαρτή δαπάνη δεν συμπεριλαμβάνεται στις δαπάνες που λαμβάνονται υπόψη κατά τον προσδιορισμό της οικείας παραμέτρου.

- Οι λογιστικές διαφορές, που οφείλονται σε μη αναγνωριζόμενες φορολογικά δαπάνες, συμπεριλαμβάνονται στις δαπάνες.

Διευκρινίζεται ειδικά ως προς τις περιπτώσεις επιδοτήσεων, οι οποίες αποτελούν κατά τις διατάξεις της φορολογίας εισοδήματος μειωτικά στοιχεία των δαπανών, ότι θα λαμβάνεται υπόψη η πραγματική δαπάνη, δηλαδή το τελικό ποσόν μετά τη σχετική μείωση.

Παράδειγμα:

Για τη συγκεκριμένη δαπάνη λαμβάνουμε το ποσόν των 9.000.000 δρχ.

γ) Οι αναλογούσες στη χρήση αποσβέσεις παγίων στοιχείων, σύμφωνα με όσα ορίζονται από τις διατάξεις της φορολογίας εισοδήματος. Παρέχεται η δυνατότητα αντί των αποσβέσεων αυτών να λαμβάνεται υπόψη το 1% του αθροίσματος των ανωτέρω προσδιοριστικών παραγόντων α` και β`, προκειμένου για επιχειρήσεις εμπορίας αγαθών, παροχής υπηρεσιών και το 3% προκειμένου για μεταποιητικές.

Διευκρινίζεται προς άρση αμφισβητήσεων ότι, οι επιχειρήσεις εκμετάλλευσης εστιατορίων, ζαχαροπλαστείων και λοιπών συναφών επιχειρήσεων αποτελούν επιχειρήσεις εμπορίας (συντελεστής 1%) και οι επιχειρήσεις εκμετάλλευσης τεχνικών έργων με ίδια υλικά μεταποιητικές (συντελεστής 3%).

Για τις μικτές επιχειρήσεις, εμπορίας ή και παραγωγής αγαθών και παροχής υπηρεσιών, ή ελευθερίων επαγγελμάτων που ασκούν ταυτόχρονα και μεταποιητική δραστηριότητα, προκειμένου να υπολογισθούν οι αποσβέσεις με το συντελεστή 1% ή 3% θα λαμβάνεται υπόψη η κύρια δραστηριότητα με κριτήριο τα ακαθάριστα εσόδα και το ποσοστό θα εφαρμόζεται επί του συνόλου του αθροίσματος των πιο πάνω προσδιοριστικών παραγόντων.

Με τα ίδια ως άνω ποσοστά και επί των προσδιοριστικών παραγόντων της οικείας χρήσης υπολογίζονται οι αποσβέσεις στην περίπτωση κατά την οποία δεν έχουν διενεργηθεί και καταχωρηθεί στα τηρούμενα βιβλία οι αναλογούσες αποσβέσεις ή αυτές δεν έχουν υπολογισθεί ορθά κατά τις κείμενες διατάξεις.

Στις περιπτώσεις που αποδεδειγμένα τα πάγια που χρησιμοποιεί η επιχείρηση έχουν αποσβεσθεί σε προηγούμενες χρήσεις δεν υπολογίζονται και δεν προστίθενται αποσβέσεις. Το ίδιο ισχύει και στις περιπτώσεις που η επιχείρηση δεν έχει πάγια (π.χ. μίσθωση αυτών από τρίτους - υπολογίζονται βέβαια τα μισθώματα στις δαπάνες).

δ) Τα αναλογούντα καθαρά κέρδη. Αυτά προσδιορίζονται με πολλαπλασιασμό του αθροίσματος των προσδιοριστικών παραγόντων α`, β` και γ` (αγορές, δαπάνες και αποσβέσεις) με τον προβλεπόμενο κατά περίπτωση Μοναδικό Συντελεστή Καθαρού Κέρδους (Μ.Σ.Κ.Κ.) - χωρίς εσωτερική υφαίρεση.

Για επιχειρήσεις που εφαρμόζουν περισσότερους του ενός Μ.Σ.Κ.Κ., ως μοναδικός συντελεστής θα λαμβάνεται, ο μέσος σταθμικός συντελεστής, ο οποίος προκύπτει από τη διαίρεση των συνολικών καθαρών κερδών της επιχείρησης, βάσει των προβλεπομένων γι` αυτήν Μ.Σ.Κ.Κ., δια των συνολικών δηλωθέντων ακαθαρίστων εσόδων της κάθε χρήσης, ανεξάρτητα αν πρόκειται για αμιγώς εμπορικές επιχειρήσεις ή μικτές. Αν το πηλίκο είναι δεκαδικός αριθμός, στρογγυλοποιείται στην πλησιέστερη ακέραια μονάδα (π.χ. 8,49 = 8 - 8,50 = 9 - 8,51 = 9).

Παράδειγμα:

ΜΣΣΚΚ = 6.150.000/45.000.000 = 13,6 % = 14%

ΜΣΣΚΚ = μέσος σταθμικός συντελεστής καθαρών κερδών.

Κατά τον προσδιορισμό των καθαρών κερδών και σε περίπτωση που για ένα επάγγελμα δεν προβλέπεται ΜΣΚΚ λαμβάνεται υπόψη ο συντελεστής του περισσότερο συναφούς ή συγγενούς επαγγέλματος και ελλείψει αυτού ο συντελεστής προσδιορίζεται με βάση τις ιδιαίτερες συνθήκες λειτουργίας της επιχείρησης και τα διαθέσιμα γενικά σχετικά στοιχεία.

Ειδικά στις περιπτώσεις ελευθέριων επαγγελμάτων, που εμπίπτουν στις διατάξεις της απόφασης και δεν προβλέπεται μοναδικός συντελεστής για το συγκεκριμένο επάγγελμα, λαμβάνεται ο μέσος όρος των μοναδικών συντελεστών του οικείου πίνακα (47,75% - 48%).

Άρθρο 4

ΥΠΟΛΟΓΙΣΜΟΣ - ΕΠΙΜΕΡΙΣΜΟΣ ΔΙΑΦΟΡΑΣ

1. Εφόσον τα ακαθάριστα έσοδα που προκύπτουν συνολικά από το άθροισμα των προηγούμενων τεσσάρων προσδιοριστικών παραγόντων μέσα στην τριετία υπερβαίνουν εκείνα που έχουν δηλωθεί από την επιχείρηση, για το ίδιο χρονικό διάστημα, η διαφορά αυτή των ακαθαρίστων εσόδων κατανέμεται ισομερώς μεταξύ των ετών της τριετίας. Σε αυτή τη διαφορά ακαθάριστων εσόδων κάθε έτους θα προσδιοριστεί το αντίστοιχο ποσό καθαρού κέρδους.

Σημειώνεται ότι το καθαρό αυτό κέρδος θα προσδιοριστεί μόνο σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 32 του ν. 2238/1994, δηλαδή εφαρμόζοντας επί των ακαθαρίστων εσόδων τον κατάλληλο συντελεστή καθαρού κέρδους και όχι μετά από προηγούμενη σύγκριση με εκείνο που προκύπτει λογιστικά, δηλαδή εδώ δε θα εφαρμοστεί το άρθρο 33 του ν. 2238/1994.

2. Τα καθαρά κέρδη των υποχρέων της παραγράφου 4 του άρθρου 2 του ν. 2238/1994 (ΟΕ, ΕΕ, κοινωνίες αστικού δικαίου κλπ.) θα φορολογηθούν μόνο στο όνομα του νομικού προσώπου χωρίς να αφαιρείται επιχειρηματική αμοιβή (όπου από τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 10 του ν. 2238/1994, προβλέπεται), με τον προβλεπόμενο για κάθε νομικό πρόσωπο και για κάθε χρήση φορολογικό συντελεστή (π.χ. για τις ΟΕ με 30% το 1999 και 25% το 2000 και 2001).

3. Προκειμένου περί μεικτών επιχειρήσεων η προκύπτουσα σε κάθε διαχειριστική περίοδο διαφορά μερίζεται μεταξύ των κλάδων με βάση τα δηλωθέντα ακαθάριστα έσοδα αυτών.

Παράδειγμα:

`Εστω η προκύπτουσα διαφορά ακαθαρίστων εσόδων ανά χρήση 3.000.000. Η διαφορά αυτή θα μεριστεί μεταξύ των κλάδων ως εξής:

κλάδος εμπορίας (10.000.000 / 15.000.000) Χ 3.000.000 = 2.000.000

κλάδος παροχής υπηρεσίας (5.000.000/15.000.000) Χ 3.000.000 = 1.000.000

Το ίδιο εφαρμόζεται και όταν πρόκειται για αμιγώς εμπορικές, μεταποιητικές ή παροχής υπηρεσιών με διάφορους, όμως, μοναδικούς συντελεστές καθαρών κερδών, λόγω διαφορετικών δραστηριοτήτων π.χ. εμπορία υποδημάτων και δερματίνων ειδών.

Άρθρο 5

Εφόσον προκύψει διαφορά ακαθαρίστων εσόδων κατά τα ανωτέρω, υποβάλλονται προαιρετικά στην αρμόδια δημόσια οικονομική υπηρεσία συμπληρωματικές δηλώσεις των φυσικών προσώπων (έντυπο Ε1), των υποχρέων της παραγράφου 4 του άρθρου 2 του ν. 2238/1994, (έντυπο Ε5) καθώς και των δημόσιων, δημοτικών, κοινοτικών επιχειρήσεων καθώς και συνεταιρισμών (έντυπο Φ 010), με συνημμένο το Ειδικό σημείωμα υπολογισμού ΦΕ. Στις δηλώσεις αυτές, φυσικά, δεν υπολογίζεται προκαταβολή φόρου.

Η καταβολή του φόρου γίνεται χωρίς την επιβολή πρόσθετων φόρων και προστίμων.

Σημειώνεται ότι, εφόσον δεν υπάρχουν άλλοι λόγοι (π.χ. εφόσον δεν έχουν διαπραχθεί παραβάσεις του Κώδικα Βιβλίων και Στοιχείων), με την προαιρετική υποβολή του ειδικού Σημειώματος Υπολογισμού του ΦΠΑ και των οικείων δηλώσεων φόρου εισοδήματος, οι υποθέσεις των υπόχρεων αυτών για το διάστημα της τριετίας στο οποίο αναφέρονται, θεωρείται ότι ουσιαστικά περαιώνονται οριστικά για τις αιτίες αυτές.

Άρθρο 6

Το οφειλόμενο ποσό που προκύπτει καταβάλλεται σε έξι (6) μηνιαίες δόσεις με τον περιορισμό ότι κάθε δόση δεν μπορεί να είναι μικρότερη των τριακοσίων (300) ΕΥΡΩ, εκτός από την τελευταία, για κάθε διαχειριστική περίοδο.

Η πρώτη δόση καταβάλλεται:

α) Για τα φυσικά πρόσωπα μέχρι την τελευταία εργάσιμη, για τις δημόσιες υπηρεσίες, ημέρα του επόμενου μήνα από τη βεβαίωση του φόρου και καθεμία από τις πέντε επόμενες την τελευταία εργάσιμη, για τις δημόσιες υπηρεσίες, ημέρα των επομένων μηνών από την καταβολή της πρώτης δόσης.

β) Για τα μη φυσικά πρόσωπα, με την υποβολή της δήλωσης και η καθεμιά από τις πέντε επόμενες την τελευταία εργάσιμη, για τις δημόσιες υπηρεσίες, ημέρα των επομένων μηνών από την εκκαθάριση της δήλωσης.

Άρθρο 7

Οι συμπληρωματικές δηλώσεις (Ε1-Ε5-Φ010) πρέπει να φέρουν χειρόγραφα στην πρώτη σελίδα, την ένδειξη Δήλωση της παραγράφου 2 άρθρου 6 ν. 2753/1999, υποβάλλονται σε δύο αντίτυπα, από τα οποία το ένα θεωρείται από την αρμόδια ΔΟΥ και επιστρέφεται στο φορολογούμενο ως αποδεικτικό παραλαβής.

Το ίδιο γίνεται και όταν υποβληθούν μηδενικές δηλώσεις.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ Β

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

Για καλύτερη κατανόηση των ανωτέρω παραθέτουμε τα ακόλουθα παραδείγματα:

Α) Η ετερόρρυθμη εταιρεία Α με αντικείμενο εργασιών την εμπορία ελαστικών ειδών τηρεί βιβλία Β` κατηγορίας του ΚΒΣ. Από τα τηρούμενα βιβλία της προκύπτουν τα εξής δεδομένα:

Ο Μοναδικός Συντελεστής Καθαρού Κέρδους (ΜΣΚΚ) που προβλέπεται από την Ε. 17418/1985 απόφαση του Υπουργού Οικονομικών (Κ.Α. 4205) για το επάγγελμα αυτό είναι 13%.

Τα καθαρά κέρδη της εταιρίας αυτής για κάθε διαχειριστική περίοδο θα προσδιοριστούν ως εξής:

Το ειδικό σημείωμα υπολογισμού ΦΕ συμπληρώνεται ως εξής:

Β) Ατομική επιχείρηση με αντικείμενο εργασιών σχολή οδηγών αυτοκινήτων (εκπαιδευτής) τηρεί βιβλία και στοιχεία Β` κατηγορίας του ΚΒΣ.

Από τα τηρούμενα βιβλία της κατά διαχειριστική περίοδο προκύπτουν τα εξής δεδομένα:

Ο Μοναδικός Συντελεστής Καθαρού Κέρδους που προβλέπεται για το επάγγελμα αυτό από την Ε 17418/1985 απόφαση του Υπουργού Οικονομικών (Κ.α. 8023) είναι 48%.

Τα καθαρά κέρδη αυτής της επιχείρησης κατά διαχειριστική περίοδο θα προσδιοριστούν ως εξής:

Το ειδικό σημείωμα υπολογισμού ΦΕ συμπληρώνεται ως εξής:

Παραλείπονται πίνακες.

Γ) Ατομική επιχείρηση με αντικείμενο εργασιών, στην ίδια εγκατάσταση , την πώληση ωρολογίων γενικά καθώς και την επισκευή ωρολογίων, τηρεί βιβλία και στοιχεία Β` κατηγορίας του ΚΒΣ.

Από τα τηρούμενα βιβλία της επιχείρησης προκύπτουν τα ακόλουθα δεδομένα:

Οι Μοναδικοί Συντελεστές Καθαρού Κέρδους που προβλέπονται από την Ε.17418/1985 απόφαση του Υπουργού Οικονομικών είναι 16% (Κ.Α. 2338) για την εμπορία ρολογιών και 43% (Κ.Α. 8205) για την επισκευή αυτών.

Τα καθαρά κέρδη αυτής της επιχείρησης ανά διαχειριστική περίοδο θα προσδιοριστούν ως εξής:

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ:

α) Επειδή τα καθαρά κέρδη του κλάδου εμπορίας που προκύπτουν λογιστικά είναι μεγαλύτερα από αυτά που προκύπτουν εξωλογιστικά για τον κλάδο αυτόν, αλλά δεν υπερβαίνουν τα εξωλογιστικά προσαυξημένα κατά 50% (4.520.000 < 4.224.000 Χ 1,50 = 6.636.000) θα ληφθούν υπόψη αυτά τα λογιστικά κέρδη των 4.520.000

β) Επειδή τα καθαρά κέρδη της επιχείρησης (συνολικά και από τους δύο κλάδους) που προσδιορίσθηκαν λογιστικά (5.738.298) είναι μεγαλύτερα από αυτά που προσδιορίσθηκαν εξωλογιστικά (4.998.000), τα καθαρά κέρδη επί των οποίων θα υπολογισθεί ο φόρος είναι 5.738.298 (ΚΑ 588 εντύπου Ε3)

Επειδή τα καθαρά κέρδη της επιχείρησης (συνολικά και από τους δύο κλάδους) που προσδιορίστηκαν εξωλογιστικά (4.430.000) είναι μεγαλύτερα από αυτά που προσδιορίστηκαν λογιστικά (3.300.000), τα καθαρά κέρδη επί των οποίων θα υπολογισθεί ο φόρος είναι 4.430.000 (Κ.Α. 588 εντύπου Ε3)

Επειδή τα καθαρά κέρδη της επιχείρησης (συνολικά και από τους δύο κλάδους) που προσδιορίστηκαν εξωλογιστικά (4.505.000) είναι μεγαλύτερα από αυτά που προσδιορίστηκαν λογιστικά (428.137), τα καθαρά κέρδη επί των οποίων θα υπολογισθεί ο φόρος είναι 4.505.000 (Κ.Α. 588 εντύπου Ε3)

Προσδιορισμός Μεσοσταθμικού Συντελεστή Καθαρού Κέρδους

(σύμφωνα με την παραγρ. δ του άρθρου 3 της ΠΟΛ 1109/2002)

Χρήση 1999 :

26.400.000 Χ 16% = 4.224.000

1.800.000 Χ 43% = 774.000

(4.998.000/28.200.000) Χ 100 = 17,72

λόγω στρογγυλοποίησης 18

Χρήση 2000 :

25.000.000 Χ 16% = 4.000.000

1.000.000 Χ 43% = 430.000

(4.430.000/26.000.000) Χ 100 = 17,03

λόγω στρογγυλοποίησης 17

Χρήση 2001 :

25.200.000 Χ 16% = 4.032.000

1.100.000 Χ 43% = 473.000

(4.505.000/26.300.000) Χ 100 = 17,12

λόγω στρογγυλοποίησης 17

Το ειδικό σημείωμα υπολογισμού ΦΕ συμπληρώνεται ως εξής:

Οι πίνακες παραλείπονται.

Μερισμός κατά κλάδο (εμπορίας και παροχής υπηρεσιών) της ετήσιας κατανομής της συνολικής διαφοράς ακαθ. εσόδων κατά 1/3

Χρήση 1999 : (26.400.000/28.200.000) Χ 2.021.292=1.892.273(εμπορία)

2.021.292-1.892.273 = 129.019 (παροχή υπηρεσιών)

Χρήση 2000 : (25.000.000/26.000.000) Χ 2.021.292=1.943.550(εμπορία)

2.021.292-1.943.550 = 77.742 (παροχή υπηρεσιών)

Χρήση 2001 : (25.200.000/26.300.000) Χ 2.021.292=1.936.751(εμπορία)

2.021.292-1.936.751 = 84.541 (παροχή υπηρεσιών)

Ακριβές Αντίγραφο Ο ΥΦΥΠΟΥΡΓΟΣ

Η Προϊσταμένη της Γραμματείας ΑΠ. ΦΩΤΙΑΔΗΣ