ΘΕΜΑ: Παροχή οδηγιών για την εφαρμογή των διατάξεων του άρθρου 43 του ν.4111/2013, όπως αυτές ισχύουν μετά την αντικατάστασή τους με το άρθρο 53 του ν.4607/2019.

Αναφορικά με το πιο πάνω θέμα και σε συνέχεια της Ε.2071/2019 εγκυκλίου, με την οποία κοινοποιήθηκαν, μεταξύ άλλων, οι διατάξεις του άρθρου 53 του ν.4607/2019, με τις οποίες αντικαταστάθηκε το άρθρο 43 του ν.4111/2013, σας παρέχουμε τις ακόλουθες οδηγίες για την ορθή και ομοιόμορφη εφαρμογή τους:

1. Με βάση τις διατάξεις της παρ.1 του άρθρου 43 του ν.4111/2013, όπως ισχύει, στα γραφεία ή υποκαταστήματα αλλοδαπών επιχειρήσεων οποιουδήποτε τύπου ή μορφής, σύμφωνα με τις παραγράφους 1 και 2 του άρθρου 25 του ν. 27/1975, καθώς και στις ημεδαπές επιχειρήσεις που έχουν υπαχθεί στο άρθρο 25 του ν. 27/1975, σύμφωνα με την παράγραφο 5 του άρθρου αυτού, επιβάλλεται εισφορά, αορίστου χρόνου, επί του ετήσιου ποσού του συνολικού εισαγόμενου και μετατρεπόμενου σε ευρώ συναλλάγματος και του συνολικού εισαγόμενου ποσού σε ευρώ. Ειδικότερα, η εν λόγω εισφορά επιβάλλεται στις πιο πάνω επιχειρήσεις με αντικείμενο εργασιών τη ναύλωση, ασφάλιση, διακανονισμό αβαριών, μεσιτεία αγοραπωλησιών ή ναυπηγήσεων ή ναυλώσεων ή ασφαλίσεων πλοίων με ελληνική ή ξένη σημαία, πάνω από πεντακόσιους (500) κόρους ολικής χωρητικότητας, εξαιρούμενων των επιβατηγών ακτοπλοϊκών πλοίων και των εμπορικών πλοίων που εκτελούν εσωτερικούς πλόες, καθώς και με την αντιπροσώπευση πλοιοκτητριών εταιρειών, ως και επιχειρήσεων που έχουν σαν αντικείμενο εργασιών τις ίδιες με τις παραπάνω αναφερόμενες δραστηριότητες για το εισαγόμενο και μετατρεπόμενο σε ευρώ συνάλλαγμα και το συνολικό εισαγόμενο ποσό σε ευρώ.

Συγκεκριμένα, η εισφορά αυτή επιβάλλεται στα πιο πάνω γραφεία ή υποκαταστήματα αλλοδαπών επιχειρήσεων για το εισαγόμενο και μετατρεπόμενο σε ευρώ συνάλλαγμα και το συνολικό εισαγόμενο ποσό σε ευρώ κατά τα έτη 2012 και μετά, ενώ στις πιο πάνω ημεδαπές επιχειρήσεις για τo εισαγόμενο ως άνω ποσό κατά τα έτη 2019 και μετά.

2α. Η εν λόγω εισφορά για τα ετήσια ποσά του συνολικού εισαγόμενου και μετατρεπόμενου σε ευρώ συναλλάγματος και εισαγόμενου ποσού σε ευρώ κατά την τετραετία 2012-2015 υπολογίζεται με την παρακάτω κλίμακα:

Κλίμακα υπολογισμού της εισφοράς (σε δολάρια Η.Π.Α.) για το συνολικό εισαγόμενο και μετατρεπόμενο σε ευρώ συνάλλαγμα και το εισαγόμενο ποσό σε ευρώ κατά τα έτη 2012-2015.

β. Η εισφορά αυτή για τα ετήσια ποσά του συνολικού εισαγόμενου και μετατρεπόμενου σε ευρώ συναλλάγματος και εισαγόμενου ποσού σε ευρώ κατά τα έτη 2016 και μετά, υπολογίζεται με την παρακάτω κλίμακα:

Κλίμακα υπολογισμού της εισφοράς (σε δολάρια Η.Π.Α.) για το συνολικό εισαγόμενο και μετατρεπόμενο σε ευρώ συνάλλαγμα και το εισαγόμενο ποσό σε ευρώ κατά τα έτη 2016 και μετά.

Σε περίπτωση που το συνολικό ετήσιο εισαγόμενο και μετατρεπόμενο σε ευρώ συνάλλαγμα και συνολικό εισαγόμενο ποσό σε ευρώ μίας επιχείρησης κατά τα έτη 2012-2018, συμπεριλαμβανομένου του έτους έναρξης ή λήξης της δραστηριότητας της επιχείρησης ανεξαρτήτως χρονικής διάρκειας αυτού, είναι μικρότερο του ποσού των πενήντα χιλιάδων (50.000) δολαρίων Η.Π.Α., η εισφορά του παρόντος υπολογίζεται επί του ποσού των πενήντα χιλιάδων (50.000) δολαρίων Η.Π.Α.

Επομένως, σύμφωνα με τα ανωτέρω, στα έτη 2012-2015 το ελάχιστο ποσό εισφοράς υπολογίζεται σε δυόμισι χιλιάδες πεντακόσια (2.500) δολάρια Η.Π.Α. ετησίως (50.000 Χ 5%). Αντίστοιχα, στα έτη 2016-2018 υπολογίζεται ελάχιστο ποσό εισφοράς τρεισήμισι χιλιάδες πεντακόσια (3.500) δολάρια Η.Π.Α. ετησίως (50.000 Χ 7%). Για τη διετία 2019-2020 σε περίπτωση που το ποσό της ετήσιας εισφοράς για το συνολικό εισαγόμενο και μετατρεπόμενο σε ευρώ συνάλλαγμα και το συνολικό εισαγόμενο ποσό σε ευρώ είναι μικρότερο των πέντε χιλιάδων (5.000) δολαρίων Η.Π.Α., βεβαιώνεται ελάχιστο ποσό εισφοράς ίσο με πέντε χιλιάδες (5.000) δολάρια Η.Π.Α. ετησίως, ενώ στα έτη 2021 και μετά, το ελάχιστο ποσό εισφοράς που βεβαιώνεται είναι ίσο με έξι χιλιάδες (6.000) δολάρια Η.Π.Α. ετησίως. Τα ίδια ισχύουν και για τα έτη έναρξης και λήξης της δραστηριότητας της επιχείρησης, ανεξάρτητα της χρονικής διάρκειας αυτών.

3. Με βάση τις διατάξεις της παραγράφου 2 του άρθρου 43 του ν.4111/2013, η εισφορά αυτή δεν επιβάλλεται σε ημεδαπές, καθώς και σε αλλοδαπές επιχειρήσεις που έχουν εγκαταστήσει γραφείο ή υποκατάστημα του άρθρου 25 του ν. 27/1975 και ασχολούνται με τη διαχείριση ή εκμετάλλευση πλοίων υπό ελληνική ή ξένη σημαία παράλληλα με τις λοιπές υπαγόμενες δευτερεύουσες εργασίες τους, όπως αυτές ορίζονται περιοριστικά στην άδεια εγκατάστασής τους.

Επιπλέον, θεσπίζονται κανόνες για την αποφυγή καταστρατήγησης των διατάξεων του άρθρου 43 του ν.4111/2013 ως προς τους υπόχρεους σε αυτές. Συγκεκριμένα, οι επιχειρήσεις του άρθρου 25 του ν.27/1975, που παράλληλα με την κύρια δραστηριότητα των ναυλομεσιτικών και λοιπών ναυτιλιακών εργασιών δηλώνουν με την άδεια εγκατάστασής τους ως δευτερεύουσα δραστηριότητα και τη διαχείριση ή εκμετάλλευση πλοίων, υποχρεούνται να αποδεικνύουν την πραγματική άσκηση της διαχείρισης ή εκμετάλλευσης πλοίων κατά τη διάρκεια της πενταετούς ισχύος άδειας λειτουργίας τους στην Ελλάδα, προκειμένου να απαλλαχθούν από την επιβολή της εν λόγω εισφοράς. Σε περίπτωση απόδειξης μη άσκησης της δευτερεύουσας αυτής δραστηριότητας (διαχείριση ή εκμετάλλευση πλοίων) στην πενταετία, η εισφορά αυτή επιβάλλεται για το εισαγόμενο συνάλλαγμα του έτους που ακολουθεί την εν λόγω πενταετία και για τα επόμενα έτη που δεν ασκείται η δραστηριότητα αυτή.

Η πρώτη εφαρμογή των διατάξεων της παραγράφου αυτής καταλαμβάνει τη χρονική περίοδο ισχύος της άδειας εγκατάστασής τους για την πενταετία 2014-2018 και εφόσον προκύψει υποχρέωση για επιβολή εισφοράς, υπολογίζεται με βάση το εισαγόμενο συνάλλαγμα του έτους 2019 και το αναλογούν ποσό καταβάλλεται στο έτος 2020. Για την ορθή και αποτελεσματική εφαρμογή των διατάξεων της παραγράφου αυτής, με βάση τις διατάξεις του άρθρου 15 του ν.4174/2013, οι υπηρεσίες της Α.Α.Δ.Ε., νομιμοποιούνται να ζητούν πληροφορίες από συναρμόδια υπουργεία, άλλες κρατικές υπηρεσίες, καθώς και από λοιπά τρίτα πρόσωπα όπως επιμελητήρια, οικονομικούς ή επαγγελματικούς φορείς κ.λπ., για τις δραστηριότητες των υπόχρεων επιχειρήσεων, αναφορικά με την εξέταση τυχόν υποχρέωσης καταβολής της εν λόγω εισφοράς ανά πενταετία.

4. Με τις παρ. 3 και 4 του άρθρου 43 του ν.4111/2013 καθορίζονται οι προθεσμίες υποβολής της δήλωσης υπολογισμού της εισφοράς, ο τρόπος υπολογισμού της εισφοράς, καθώς και ο χρόνος απόδοσης και καταβολής αυτής. Ειδικότερα:

4.1) Η δήλωση υπολογισμού της εισφοράς των ετών 2012-2018 υποβάλλεται μέχρι το τέλος Μαρτίου κάθε έτους για το συνολικό εισαγόμενο και μετατρεπόμενο σε ευρώ συνάλλαγμα και το συνολικό εισαγόμενο ποσό σε ευρώ του προηγούμενου έτους για τις επιχειρήσεις της περ α΄ της παρ. 1 του άρθρου 43 του ν.4111/2013 (γραφεία ή υποκαταστήματα αλλοδαπών επιχειρήσεων), με εξαίρεση τη δήλωση υπολογισμού εισφοράς του έτους 2016 η οποία υποβάλλεται μέχρι τα τέλη του Ιουνίου του 2017. Η εισφορά υπολογίζεται σε δολάρια Η.Π.Α., με βάση την επίσημη ισοτιμία μεταξύ των νομισμάτων αυτών κατά τον χρόνο υποβολής της δήλωσης.

Με την υποβολή της δήλωσης, γίνεται άμεσος προσδιορισμός της εισφοράς εκδίδεται «Ταυτότητα Οφειλής» (Τ.Ο) με βάση την οποία καταβάλλεται η εισφορά. Η πρώτη δόση της εισφοράς (το ένα τέταρτο (1/4) αυτής) καταβάλλεται σε ευρώ μέχρι το τέλος του μηνός Μαρτίου και οι υπόλοιπες τρεις (3) ισόποσες δόσεις καταβάλλονται κατά τους μήνες Ιούνιο, Σεπτέμβριο και Δεκέμβριο του έτους υποβολής της δήλωσης.

4.2) Η δήλωση υπολογισμού της εν λόγω εισφοράς για τα έτη 2019 και εφεξής υποβάλλεται μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του μηνός Μαρτίου κάθε έτους για το συνολικό εισαγόμενο και μετατρεπόμενο σε ευρώ συνάλλαγμα και το συνολικό εισαγόμενο ποσό σε ευρώ του προηγούμενου έτους, για όλες τις επιχειρήσεις της παρ. 1 του άρθρου 43 του ν.4111/2013 (περιπτώσεις α΄ και β΄).

Με την υποβολή της δήλωσης, γίνεται άμεσος προσδιορισμός της εισφοράς εκδίδεται «Ταυτότητα Οφειλής» (Τ.Ο) με βάση την οποία καταβάλλεται η εισφορά σε δύο (2) ισόποσες δόσεις μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα των μηνών Απριλίου και Σεπτεμβρίου του έτους υποβολής της δήλωσης.

Το ποσό της εισφοράς στα έτη αυτά υπολογίζεται σε δολάρια Η.Π.Α. και μετατρέπεται σε ευρώ με βάση την τιμή αναφοράς του δολαρίου Η.Π.Α. έναντι του ευρώ της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (Ε.Κ.Τ.) κατά τον χρόνο υποβολής της δήλωσης.

Για τον υπολογισμό της εισφοράς λαμβάνεται η τιμή αναφοράς των παραπάνω νομισμάτων, κατά περίπτωση, ως ακολούθως:

α) σε υποβολή εκπρόθεσμης αρχικής δήλωσης, η τιμή αναφοράς της καταληκτικής ημερομηνίας υποβολής της εμπρόθεσμης αρχικής δήλωσης, δηλαδή της τελευταίας εργάσιμης ημέρας του μηνός Μαρτίου του έτους που υπήρξε υποχρέωση υποβολής αρχικής δήλωσης.

β) σε υποβολή τροποποιητικής δήλωσης, η τιμή αναφοράς που έχει ληφθεί με την αρχική δήλωση και

γ) σε υποβολή εκπρόθεσμης τροποποιητικής δήλωσης, της οποίας η αρχική της είχε υποβληθεί εκπρόθεσμα, η τιμή αναφοράς της καταληκτικής ημερομηνίας υποβολής της αρχικής δήλωσης (δηλαδή της τελευταίας εργάσιμης ημέρας μηνός Μαρτίου του έτους που υπήρξε υποχρέωση υποβολής αρχικής δήλωσης).

Την ευθύνη για την καταβολή της εισφοράς έχουν αλληλέγγυα και εις ολόκληρον οι διευθυντές, διαχειριστές και γενικά οι εκπρόσωποι των επιχειρήσεων της παραγράφου 1, βάσει του τίτλου που έχει αποκτηθεί έστω για έναν από τους υπόχρεους, ο οποίος ισχύει και ως προς τους άλλους υπόχρεους για τη λήψη των αναγκαίων μέτρων για την είσπραξη της εισφοράς.

5. Με βάση τις διατάξεις της παρ.5 του άρθρου 43 του ν.4111/2013, στα μερίσματα που λαμβάνει φυσικό πρόσωπο φορολογικός κάτοικος Ελλάδας από αλλοδαπές επιχειρήσεις της περ. α΄ της παρ. 1 του ίδιου άρθρου και νόμου από το έτος 2012 και μετά, καθώς και από ημεδαπές επιχειρήσεις της περ. β΄ της ίδιας παραγράφου από το έτος 2019 και μετά, επιβάλλεται φόρος με συντελεστή δέκα τοις εκατό (10%). Ο φόρος αυτός δεν επιβάλλεται στα μερίσματα που διανέμονται από τις επιχειρήσεις που, σύμφωνα με την άδεια εγκατάστασής τους, ασχολούνται και με τη διαχείριση πλοίων με ελληνική ή ξένη σημαία.

Ο παραπάνω φόρος βαρύνει τον δικαιούχο των μερισμάτων και αποδίδεται από αυτόν για τα έτη 2012-2019 εφάπαξ με την υποβολή σχετικής δήλωσης μέσα στον επόμενο μήνα από αυτόν εντός του οποίου έγινε στην αλλοδαπή ή ημεδαπή η καταβολή ή η πίστωση του μερίσματος. Για τα έτη 2020 και μετά υποβάλλεται σχετική δήλωση προσδιορισμού του φόρου μερισμάτων μέχρι την τελευταία εργάσιμη ημέρα του επόμενου μήνα από αυτόν εντός του οποίου έγινε στην αλλοδαπή ή ημεδαπή η καταβολή ή η πίστωση του μερίσματος και καταβάλλεται εφάπαξ μέσα σε πέντε (5) εργάσιμες ημέρες από την ημερομηνία υποβολής της δήλωσης.

Με την απόδοση του φόρου αυτού εξαντλείται κάθε φορολογική υποχρέωση του δικαιούχου, μετόχου ή εταίρου των ανωτέρω επιχειρήσεων, φυσικού προσώπου, για το εισόδημα που αποκτά με τη μορφή διανομής καθαρών κερδών ή μερισμάτων, από κάθε φόρο, τέλος, εισφορά ή κράτηση, είτε απευθείας είτε από επιχειρήσεις χαρτοφυλακίου, ανεξαρτήτως του αριθμού των επιχειρήσεων χαρτοφυλακίου που παρεμβάλλονται μεταξύ της επιχείρησης και του τελικού μετόχου ή εταίρου, συμπεριλαμβανομένης και της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης του άρθρου 43Α του ν. 4172/2013.

Τα αναφερόμενα ανωτέρω καταλαμβάνουν και τις έκτακτες αμοιβές και ποσοστά (bonus) που διανέμουν επιπλέον των μισθών, σε μέλη του Δ.Σ. ή σε διευθυντές και στελέχη αυτών οι επιχειρήσεις της περ. α΄ της παρ.1 του άρθρου 43 του ν.4111/2013 (γραφεία αλλοδαπών επιχειρήσεων) από το έτος 2012 και μετά, καθώς επίσης και οι επιχειρήσεις της περ. β΄ της ίδιας παραγράφου (ημεδαπές επιχειρήσεις) από το έτος 2019 και μετά.

Περαιτέρω, από το έτος 2019 και μετά τα παραπάνω εφαρμόζονται και στις έκτακτες αμοιβές και ποσοστά (bonus) επιπλέον των μισθών, που διανέμονται στους υπαλλήλους των παραπάνω αλλοδαπών και ημεδαπών επιχειρήσεων. Επιπρόσθετα, από το έτος 2019 και μετά τα ανωτέρω καταλαμβάνουν και τις έκτακτες αμοιβές και ποσοστά (bonus) που διανέμουν επιπλέον των μισθών οι διαχειρίστριες εταιρείες ή επιχειρήσεις που είναι εγκατεστημένες στην Ελλάδα σύμφωνα με το άρθρο 25 του ν. 27/1975 σε μέλη του Δ.Σ. ή σε διευθυντές, στελέχη και υπαλλήλους αυτών. Σημειώνεται ότι οι επιχειρήσεις αυτές δεν είναι υπόχρεες σε απόδοση εισφοράς του παρόντος άρθρου για το ποσό συναλλάγματος και το ποσό σε ευρώ που εισάγουν για τις ανάγκες λειτουργίας των γραφείων τους στην Ελλάδα.

6. Τα μερίσματα, καθώς και οι έκτακτες αμοιβές και ποσοστά (bonus) επιπλέον των μισθών (αφαιρουμένου του φόρου) που λαμβάνουν τα φυσικά πρόσωπα, φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδος από τις πιο πάνω εταιρείες δηλώνονται στους κωδικούς 657-658 του Πίνακα 6 του εντύπου Ε1, στην επιλογή με τίτλο «Μερίσματα ναυτιλιακών εταιρειών που φορολογούνται με την παρ. 5 του άρθρου 43 του ν. 4111/2013» (σχετ. Α.1201/2019 Απόφαση Διοικητή Α.Α.Δ.Ε.) και χρησιμοποιούνται για κάλυψη τεκμαρτών δαπανών από κάθε πηγή, ενώ το ποσό φόρου (10%) δεν δηλώνεται σε κανέναν κωδικό (σχετ. ΠΟΛ.1186/2013 εγκύκλιος).

7. Τέλος, με την παράγραφο 6 του άρθρου 43 του ν.4111/2013 ορίζεται ότι για τη μη υποβολή δήλωσης υπολογισμού της εισφοράς και δήλωσης φόρου μερισμάτων ή για την εκπρόθεσμη ή ανακριβή υποβολή των ως άνω δηλώσεων επιβάλλονται οι προσαυξήσεις και τα πρόστιμα του ν. 2523/1997 για φορολογικές υποχρεώσεις μέχρι την 31.12.2013, καθώς και ο τόκος και τα πρόστιμα του ν. 4174/2013 για φορολογικές υποχρεώσεις από τις 1.1.2014 και μετά.

Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ Γ. ΠΙΤΣΙΛΗΣ