Θέμα: Φορολογική μεταχείριση του εισοδήματος που προκύπτει κατά τη λήξη ομολόγων χωρίς τοκομερίδια (zero coupon) ημεδαπής και αλλοδαπής προέλευσης.

Με αφορμή ερωτήματα που έχουν υποβληθεί στην υπηρεσία μας, αναφορικά με το πιο πάνω θέμα, σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα:

1. Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 37 του ν.4172/2013, ο όρος «τόκοι» σημαίνει το εισόδημα που προκύπτει από απαιτήσεις κάθε είδους, είτε εξασφαλίζονται με υποθήκη είτε όχι, και είτε παρέχουν δικαίωμα συμμετοχής στα κέρδη του οφειλέτη είτε όχι, και ιδιαίτερα εισόδημα από καταθέσεις, κρατικά χρεόγραφα, τίτλους και ομολογίες, με ή χωρίς ασφάλεια, και κάθε είδους δανειακή σχέση, συμπεριλαμβανομένων των πρόσθετων ωφελημάτων (premiums), των συμφωνιών επαναγοράς (repos/reverse repos) και ανταμοιβών τα οποία απορρέουν από τίτλους, ομολογίες ή χρεόγραφα.

2. Με την ΠΟΛ. 1042/2015 εγκύκλιό μας, με την οποία δόθηκαν οδηγίες για την εφαρμογή, μεταξύ άλλων, των πιο πάνω διατάξεων, διευκρινίστηκε ότι στην έννοια των τόκων εμπίπτουν κάθε είδους τόκοι, ημεδαπής ή αλλοδαπής προέλευσης.

3. Τα ομόλογα, είτε πρόκειται για κρατικά είτε για εταιρικά, εμπίπτουν στη γενική κατηγορία των ανώνυμων χρεογράφων του Αστικού Κώδικα (άρθρα 888 και επόμενα) και περιέχουν υπόσχεση του εκδότη έντοκης χρηματικής παροχής (κεφάλαιο πλέον τόκοι) προς τον κομιστή. Στην κατηγορία των ομολόγων υπάγονται και τα ομόλογα χωρίς τοκομερίδια (zero coupon bonds), άλλως εκπτωτικά ομόλογα, τα οποία εκδίδονται και κατά συνέπεια αποκτώνται σε τιμή χαμηλότερη της ονομαστικής αξίας τους και δεν προβλέπουν ενδιάμεσες πληρωμές κουπονιών, με αποτέλεσμα να υπάρχει μια αρχική πληρωμή από τον αγοραστή προς τον εκδότη και μια τελική πληρωμή προς τον κομιστή του τίτλου. Η απόδοση για τον επενδυτή σε αυτήν την κατηγορία των ομολόγων προκύπτει ακριβώς από την πιο πάνω διαφορά, δεδομένου ότι εξοφλούνται στην ονομαστική τους αξία.

4. Περαιτέρω, με το άρθρο 2 της ΠΟΛ. 1011/2014 Απόφασης του Γενικού Γραμματέα Δημοσίων Εσόδων, με την οποία καθορίστηκε ο τρόπος υποβολής, καθώς και ο τύπος και περιεχόμενο της δήλωσης απόδοσης του παρακρατούμενου φόρου στα εισοδήματα από μερίσματα, τόκους και δικαιώματα με βάση τις διατάξεις του άρθρου 64 του ν.4172/2013, ορίζεται ότι για το εισόδημα από τόκους των έντοκων γραμματίων του Ελληνικού Δημοσίου, η καταβολή της υποκείμενης σε παρακράτηση πληρωμής θεωρείται ότι έχει διενεργηθεί κατά την έκδοσή τους, ενώ για τα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου, όταν δεν έχει μεσολαβήσει μεταβίβασή τους ή των τοκομεριδίων τους, κατά το χρόνο της εξαργύρωσης των τοκομεριδίων τους ή κατά τη λήξη τους, όταν πρόκειται για ομόλογα χωρίς τοκομερίδια (ZERO COUPON).

Ο φόρος που παρακρατείται στις πιο πάνω πληρωμές πιστώνεται στον τηρούμενο οικείο λογαριασμό του Ελληνικού Δημοσίου στην Τράπεζα της Ελλάδος και δεν αποδίδεται με την υποβολή της δήλωσης που αναφέρεται στο άρθρο 3 της Απόφασης αυτής.

5. Σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 37 του ν.4172/2013, στην έννοια των τόκων περιλαμβάνονται και τα πρόσθετα ωφελήματα τα οποία απορρέουν από τίτλους, ομολογίες ή χρεόγραφα. Εξάλλου, από την ΠΟΛ. 1011/2014 Απόφαση ΓΓΔΕ προκύπτει σαφώς ότι η απόδοση που αποκομίζει ο κομιστής από ομόλογα που εκδίδονται από το Ελληνικό Δημόσιο χωρίς τοκομερίδια αποτελεί εισόδημα από τόκους, ο δε παρακρατούμενος επί του εισοδήματος αυτού φόρος, όταν δεν έχει μεσολαβήσει μεταβίβαση του ομολόγου, πιστώνει απευθείας τον λογαριασμό του Ελληνικού Δημοσίου στην Τράπεζα της Ελλάδος και δεν αποδίδεται με τη συνημμένη στην πιο πάνω Απόφαση δήλωση.

6. Τα αναφερόμενα πιο πάνω σχετικά με τον χαρακτηρισμό την απόδοσης που προκύπτει κατά τη λήξη των ομολόγων χωρίς τοκομερίδια ως τόκων έχουν εφαρμογή, πέραν των ομολόγων του Ελληνικού Δημοσίου, και στα ημεδαπά εταιρικά ομόλογα, καθώς και στα αλλοδαπά κρατικά και εταιρικά ομόλογα χωρίς τοκομερίδια, δεδομένου ότι αυτά δεν διαφοροποιούνται ως προς τα βασικά χαρακτηριστικά τους (έλλειψη τοκομεριδίων και απουσία ενδιάμεσων πληρωμών) από τα ομόλογα του Ελληνικού Δημοσίου, και περαιτέρω ο χαρακτηρισμός αυτός είναι ανεξάρτητος από τον τρόπο απόκτησης των πιο πάνω τίτλων, ήτοι στην πρωτογενή ή τη δευτερογενή αγορά.

7. Κατόπιν των ανωτέρω, η απόδοση που προκύπτει κατά τη λήξη των πιο πάνω τίτλων υπόκειται σε παρακράτηση φόρου, σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 62 και 64 του ν.4172/2013 και όσα ειδικότερα έχουν ορισθεί στην ΠΟΛ. 1011/2014 απόφαση ΓΓΔΕ και διευκρινισθεί με την ΠΟΛ. 1042/2015 εγκύκλιό μας, με την επιφύλαξη των όσων ισχύουν ειδικά για τους τόκους που προκύπτουν κατά τη λήξη των ομολόγων χωρίς τοκομερίδια που εκδίδονται από το Ελληνικό Δημόσιο, για την απόδοση του φόρου επί των οποίων εφαρμόζεται η διαδικασία που ειδικότερα ορίζεται στην ΠΟΛ. 1011/2014 Απόφαση.

8. Τέλος, επισημαίνεται ότι οι ειδικότερες διατάξεις του άρθρου 12 του ν.2768/1999 και όσα έχουν διευκρινισθεί για τις διατάξεις αυτές εφαρμόζονται ανάλογα και στους τόκους που προκύπτουν, κατά τα ανωτέρω, από ομόλογα χωρίς τοκομερίδια αλλοδαπής προέλευσης και οι οποίοι προέρχονται από τη διαχείριση του Ειδικού Κεφαλαίου του ΙΚΑ -ΕΤΑΜ.

Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ Α.Α.Δ.Ε. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΙΤΣΙΛΗΣ