του Δημ. Σταματόπουλου,

τ. Γενικού Διευθυντή Φορολογίας του Υπουργείου Οικονομικών,

Διδάκτορα του Παντείου Πανεπιστημίου,

Συγγραφέα Φορολογικού Δικαίου

Η οικονομία είναι δυναμική και εξελίσσεται με γρήγορους ρυθμούς. Το ίδιο και η φορολογία, η οποία επιβάλλεται να παρακολουθεί την οικονομία στο σύνολό της, όπως επίσης την αγορά, τους ρυθμούς ανάπτυξης, την κοινωνία και τα προβλήματά της, με στόχο την εξυπηρέτηση των αναγκών του κράτους αλλά και την ανάπτυξη της χώρας.

Ο προσδιορισμός του εισοδήματος μέσω των τεκμηρίων, όπως συνηθίζουμε να λέμε συνοπτικά τον εναλλακτικό τρόπο υπολογισμού της ελάχιστης φορολογίας, δεν μπορεί να καταργηθεί με επίπεδα φοροδιαφυγής τόσο υψηλά και τόσο μεγάλο ποσοστό «αδήλωτης οικονομίας» που υπάρχει στη χώρα. Ας σκεφτούμε απλά τα εισοδήματα που διαφεύγουν σε συναλλαγές "χέρι το χέρι" σε χαμηλό επίπεδο όπου όλοι μας συναλλασσόμαστε χωρίς να εκδίδονται αποδείξεις.

Τα τεκμήρια καλύπτουν τη χαμηλού επιπέδου φοροδιαφυγή, η οποία όμως υπάρχει σε μεγάλη έκταση ως ποσοστό στο σύνολο των φορολογουμένων. Η μεγάλη φοροδιαφυγή πρέπει να αντιμετωπίζεται με άλλους τρόπους και μεθόδους.

Τα τεκμήρια δαπανών διαβίωσης, όπως ισχύουν σήμερα, σχεδιάστηκαν με τα οικονομικά δεδομένα αρχές του 2010. Τότε στον ίδιο νόμο που καθιερώθηκαν τα ισχύοντα τεκμήρια (ν.3842/23-4-2010) είχαμε αφορολόγητο 12.000 ευρώ για όλα τα φυσικά πρόσωπα.

Το σύστημα των τεκμηρίων και οι συγκεκριμένες διατάξεις που ισχύουν τα οκτώ (8) τελευταία χρόνια θεωρείται ότι εξυπηρετούν το στόχο για τα οικονομικά και πραγματικά δεδομένα της Ελλάδος, πλην όμως λόγω της αρνητικής μεγάλης μεταβολής των οικονομικών της χώρας, επιβάλλεται να επανεξεταστεί.

Με την πρόταση της επανεξέτασης δεν εννοούμε την κατάργηση των τεκμηρίων δαπανών διαβίωσης, αλλά τη μείωσή τους με νέους υπολογισμούς, αφού το ΑΕΠ της χώρας είναι πλέον περίπου στο 75% του ΑΕΠ του χρόνου σχεδίασης του προσδιορισμού του ελάχιστου εισοδήματος με βάση τις δαπάνες διαβίωσης. Αναλυτικότερα το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) του 2009 ήταν 237,7 δις και από τα προσωρινά στοιχεία το ΑΕΠ του 2017 είναι 177,7 δις, δηλαδή έχει μειωθεί περίπου 25%.

Με δεδομένη την ως άνω κατεύθυνση, έχουμε επίσης την άποψη ότι βοηθητικά σωστό θα ήταν να ανασταλεί για δύο χρόνια και το «τεκμήριο απόκτησης» αλλά συγκεκριμένα για «αγορά επιχειρήσεων ή σύσταση ή αύξηση του κεφαλαίου επιχειρήσεων ή αγορά εταιρικών μερίδων ή χρεογράφων», γιατί μέσω αυτής της αναστολής θα δοθεί ένα μεγάλο κίνητρο να εισέλθουν νέα χρήματα (κεφάλαια) στην επιχειρηματική δραστηριότητα και θα υπάρξει υποβοήθηση της αγοράς εργασίας.

Σημειώνουμε ότι γνωρίζουμε πως με την πρόταση αυτή επέρχεται ρήγμα στο αντικειμενικό σύστημα και στο πόθεν έσχες, αλλά γνωρίζουμε επίσης ότι απαιτείται να δοθεί ώθηση στην Ελληνική οικονομία και στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, γιατί, όπως και στη ζωή, έτσι και στο φορολογικό σύστημα, που επιβάλλεται να υπηρετεί την ανάπτυξη, καλούμεθα να επιλέξουμε το μεγαλύτερο καλό ή το μικρότερο κακό.

Με το ίδιο σκεπτικό ότι χωρίς την δημιουργία νέων θέσεων εργασίας δεν μπορεί να επανεκκινήσει δυναμικά η χώρα είχαμε γράψει και σχετικό σημείωμα, εδώ σε αυτή τη στήλη των "Μικρών Σημειωμάτων Φορολογίας", με πρόταση για αυξημένη έκπτωση των δαπανών μισθοδοσίας στις επιπλέον δημιουργούμενες θέσεις εργασίας κατά 30%. Βλέπετε το σχετικό άρθρο με θέμα "Η φορολογία ως εργαλείο ανάπτυξης. Μέτρα δημιουργίας θέσεων εργασίας".