«Απάντηση της Υφυπουργού Οικονομικών Κ. Παπανάτσιου σε επίκαιρη ερώτηση του βουλευτή Η. Καματερού σχετικά με τον υπολογισμό του ΕΝΦΙΑ με βάση την παλαιότητα του κτιρίου»

Αθήνα, σήμερα στις 11 Σεπτεμβρίου ημέρα Δευτέρα και ώρα 18.10΄ συνήλθε στην Αίθουσα των συνεδριάσεων του Βουλευτηρίου η Βουλή σε ολομέλεια για να συνεδριάσει υπό την προεδρία του Ζ΄ Αντιπροέδρου αυτής κ. ΣΠΥΡΙΔΩΝΑ ΛΥΚΟΥΔΗ.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Σπυρίδων Λυκούδης): Κυρίες και κύριοι συνάδελφοι, αρχίζει η συνεδρίαση.

Εισερχόμεθα στη συζήτηση των

ΕΠΙΚΑΙΡΩΝ ΕΡΩΤΗΣΕΩΝ

Ξεκινάμε με την πρώτη επίκαιρη ερώτηση του πρώτου κύκλου με αριθμό 1390/5-9-2017 του Βουλευτή Δωδεκανήσου του Συνασπισμού Ριζοσπαστικής Αριστεράς κ. Ηλία Καματερού προς τον Υπουργό Οικονομικών, με θέμα: «Υπολογισμός ΕΝΦΙΑ με βάση την παλαιότητα ενός κτιρίου». Θα απαντήσει η Υφυπουργός Οικονομικών κ. Αικατερίνη Παπανάτσιου.

Τον λόγο έχει ο κ. Καματερός.

ΗΛΙΑΣ ΚΑΜΑΤΕΡΟΣ: Κυρία Υπουργέ, είμαι σίγουρος ότι εκτιμάτε την αξία αυτής της συζήτησης πολύ περισσότερο που το θέμα του ΕΝΦΙΑ είναι και επίκαιρο, αλλά έχει καταστεί εμβληματικό στοιχείο της επιβάρυνσης των πολιτών ίσως και πέρα από τις διαστάσεις που έπρεπε γιατί έχει και πολύ χειρότερους φόρους. Σίγουρα για αυτό φταίνε αυτοί που τον επέβαλαν, όταν τον επέβαλαν με τον τρόπο που τον επέβαλαν. Θυμόμαστε χαρακτηριστικά πώς εξαρτήθηκε από τους λογαριασμούς της ΔΕΗ και έφθαναν στο σημείο νοικοκυριά να μένουν χωρίς ρεύμα όταν δεν είχαν να πληρώσουν τον ΕΝΦΙΑ.

Δυστυχώς, κάτω από τις συνθήκες που όλοι ξέρουμε, αναγκαστήκαμε και εμείς να τον δεχθούμε. Δεν καταφέραμε να τον καταργήσουμε ή τον αντικαταστήσουμε, όπως είναι η πρόθεσή μας, με πιο δίκαιο φόρο υπέρ της μεγάλης ακίνητης περιουσίας. Όμως, παρ’ όλα αυτά είναι γνωστό ότι προσπαθήσαμε να κάνουμε βελτιώσεις. Υπήρξαν αρκετές μειώσεις, το 35% πληρώνει λιγότερο, το 30% περίπου το ίδιο, το βάλαμε σαν αντίμετρο στη δεύτερη αξιολόγηση που ψηφίσαμε. Όπως, επίσης, με τη ρύθμιση των αντικειμενικών που θα πλησιάσουν τις εμπορικές όπου και εκεί πάλι θα υπάρχει μείωση ιδιαίτερα στα χαμηλά εισοδήματα.

Όμως, για να έρθω στο θέμα της συγκεκριμένης ερώτησης, εξακολουθούν να υπάρχουν στρεβλώσεις, τις οποίες πρέπει συνέχεια να παρακολουθούμε και να διορθώνουμε υπέρ των αδυνάμων. Μία από αυτές είναι και ο χρόνος κατασκευής των οικοδομών. Ενώ αναφέρεται στον ν. 4223/2013, στο άρθρο 4, πώς επιβάλλεται ο φόρος και αναφέρει σε οικοδομές που έχουν χτιστεί, έχουν οικοδομηθεί, σε διαφορετικές οικονομικές περιόδους, υπάρχει η στήλη 14, στην οποία αναγκάζεται κανείς, όπως λέει, σε περιπτώσεις που υπάρχουν τμήματα κτίσματος με διαφορετική παλαιότητα αναγράφεται το κτίσμα σε μία γραμμή και ως έτος κατασκευής το έτος της νεότερης οικοδομικής άδειας.

Έτσι, παρουσιάζεται η αδικία μία οικοδομή, που μπορεί να είναι και τα περισσότερα τετραγωνικά της –υπάρχουν τέτοιες περιπτώσεις- πολύ παλαιότερης δόμησης να φορολογείται σαν νεότερη, επειδή έτυχε να έχει κάνει πρόσφατα μία μικρή προσθήκη. Αυτό επιτείνεται και στην περίπτωση των αυθαίρετων. Γιατί και στα αυθαίρετα ισχύει αυτό, το ότι δηλαδή αν κάποιος έχει κάνει ακόμα και ένα μικρό δωματιάκι και πάει να το νομιμοποιήσει, τότε λογίζεται ότι ολόκληρη η οικοδομή είχε έτος κατασκευής το έτος νομιμοποίησης-δημιουργίας του αυθαιρέτου.

Αυτό, στο νομοσχέδιο που έρχεται για το δομημένο περιβάλλον, που συμπεριλαμβάνεται και η περίπτωση των αυθαιρέτων, διορθώνεται. Θα παρακαλούσα να δείτε κι εσείς το θέμα της διόρθωσης του συγκεκριμένου προβλήματος.

Ευχαριστώ.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Σπυρίδων Λυκούδης): Ευχαριστώ, κύριε συνάδελφε.

Τον λόγο έχει η Υφυπουργός Οικονομικών κ. Παπανάτσιου.

ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΠΑΠΑΝΑΤΣΙΟΥ (Υφυπουργός Οικονομικών): 

Ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.

Κύριε Καματερέ, για το ζήτημα που θίγετε στην ερώτησή σας θα σας αναφέρω το εξής. Ο νόμος του ΕΝΦΙΑ αποτελεί έναν ειδικό νόμο φορολογίας της κατοχής ακινήτου, που όπως κι εσείς είπατε ψηφίστηκε με συγκεκριμένο δημοσιονομικό στόχο και θέτει συγκεκριμένους όρους, προϋποθέσεις και σχετικές διαδικασίες.

Για το θέμα στο οποίο αναφέρεστε -που πραγματικά δεν είναι κι η μοναδική στρέβλωση του συγκεκριμένου νόμου- δηλαδή αυτό της παλαιότητας των ακινήτων στον ανωτέρω νόμο, προβλέπεται ότι η παλαιότητα του κτίσματος προκύπτει από τη διαφορά μεταξύ του έτους φορολογίας και του έτους έκδοσης της νεότερης οικοδομικής άδειας. Αν δεν υπάρχει οικοδομική άδεια, ως έτος έκδοσης λαμβάνεται το έτος κατασκευής, το οποίο προκύπτει από δημόσιο έγγραφο, που μπορεί να είναι προγενέστερος τίτλος κτήσης, βεβαίως η έναρξη ηλεκτροδότησης από τη ΔΕΗ ή η νομιμοποίηση αυθαιρέτου. Αν το έτος κατασκευής δεν προκύπτει από δημόσιο έγγραφο ή από τη δήλωση στοιχείων ακινήτων, ως έτος έκδοσης της άδειας λαμβάνεται το έτος κατά το οποίο δηλώθηκε το κτίσμα με την υποβολή του Ε9. Άδεια αλλαγής χρήσης του κτηρίου ή άδειες μη ουσιώδους ανακαίνισης, που δεν θίγουν τον φέροντα οργανισμό του κτηρίου, όπως για παράδειγμα είναι η άδεια ελαιοχρωματισμού, άδεια επισκευής πατωμάτων, άδεια πέργκολας κ.λπ. δεν λαμβάνονται υπόψη.

Τώρα, σε περιπτώσεις που υπάρχουν τμήματα κτίσματος με διαφορετική παλαιότητα για οποιονδήποτε λόγο, δηλαδή εξαιτίας νεότερης οικοδομικής άδειας για επέκταση ή μεταγενέστερης τακτοποίησης ή νομιμοποίησης τμήματος του ακινήτου, το κτίσμα γράφεται ενιαία σε μία γραμμή του Ε9 και σαν έτος κατασκευής αναγράφεται το έτος της νεότερης οικοδομικής άδειας ή το έτος στο οποίο συντελέστηκε η τακτοποίηση ή νομιμοποίηση του αυθαιρέτου κτίσματος.

Πιο συγκεκριμένα, εάν το έτος κατασκευής δεν προκύπτει από δημόσιο έγγραφο ή από τη δήλωση στοιχείων ακινήτων, σαν έτος κατασκευής λαμβάνεται το έτος κατά το οποίο δηλώθηκε το κτίσμα με την υποβολή της δήλωσης του Ε9. Στις αυθαίρετες κατασκευές οι προσθήκες, οι οποίες νομιμοποιήθηκαν ή τακτοποιήθηκαν σαν έτος κατασκευής λαμβάνεται το έτος κατασκευής, όπως αυτό αναγράφεται στην έκθεση του μηχανικού, στα έγγραφα της τακτοποίησης. Εάν ο μηχανικός αναγράφει εύρος ετών στην έκθεσή του, όπως για παράδειγμα μπορεί να αναφέρει από το 2008 έως το 2011, τότε σαν έτος κατασκευής λαμβάνεται η πιο πρόσφατη χρονολογία και σε περίπτωση που δεν αναγράφεται έτος κατασκευής στην έκθεση του μηχανικού σαν έτος κατασκευής λαμβάνεται αυτό της τακτοποίησης, το οποίο δεν μπορεί να είναι μεταγενέστερο του 2011, δεδομένου ότι δεν επιτρέπεται τακτοποίηση κτισμάτων μεταγενέστερης κατασκευής.

Όσον αφορά τη δεύτερη ερώτησή σας, σας γνωρίζουμε ότι σε περίπτωση που τα αρμόδια κτηματολογικά γραφεία Ρόδου, Κω και Λέρου διαθέτουν στο αρχείο τους τα σχετικά στοιχεία, από τα οποία να προκύπτουν τα απαραίτητα για την απόδειξη παλαιότητας συγκεκριμένου ακινήτου στοιχεία και τα κτηματολογικά γραφεία τα βεβαιώσουν, οι υπηρεσίες του Υπουργείου Οικονομικών δέχονται αυτές τις βεβαιώσεις, καθόσον αποτελούν εκ του νόμου δημόσια έγγραφα. Θα σας καταθέσω και έγγραφο της αρμόδιας διεύθυνσης ανεξάρτητης αρχής.

(Στο σημείο αυτό χτυπάει το κουδούνι λήξεως του χρόνου ομιλίας της κυρίας Υφυπουργού)

Τα υπόλοιπα στη δευτερολογία μου, για να μην καταχραστώ τον χρόνο, αφού ακούσω και τη δευτερολογία του συναδέλφου.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Σπυρίδων Λυκούδης): Ευχαριστώ, κυρία Υφυπουργέ.

Κύριε συνάδελφε, έχετε τον λόγο.

ΗΛΙΑΣ ΚΑΜΑΤΕΡΟΣ: Κυρία Υπουργέ, δυστυχώς επιβεβαιώνεται αυτό που είπα. Θα περιμένω να ακούσω στη δευτερολογία σας κάποια πρόθεση τουλάχιστον για διόρθωση, γιατί αυτό είναι μία αδικία, μία στρέβλωση.

Έχουμε πολλά τέτοια παραδείγματα και γι’ αυτό αναφέρθηκα στα κτηματολόγια αυτών των περιοχών, επειδή είναι πολύ παλιά και έχουμε οικοδομές του 1930 και του 1940. Να το επαναλάβω. Εάν υπάρχει μία οικοδομή που είναι τετρακόσια τετραγωνικά μέτρα και έχει κάνει στην πορεία μια μεταγενέστερη προσθήκη δέκα τετραγωνικών πρόσφατα ή νομιμοποίησε ένα παρόμοιο αυθαίρετο των δέκα τετραγωνικών, καταλαβαίνετε πόσο άδικο είναι να λογίζεται σαν έτος κατασκευής και να μην έχει μειωτικό συντελεστή όλη η οικοδομή, τα τετρακόσια τετραγωνικά. Πρέπει να το δείτε, γιατί είναι μια από τις σοβαρές στρεβλώσεις.

Επίσης, ίσως να μην το αναφέρω στην ερώτησή μου –ζητώ συγγνώμη για αυτά- και δεν είστε υποχρεωμένη να απαντήσετε, επειδή όμως αναφέρατε και εσείς ότι υπάρχουν πολλές στρεβλώσεις, επιτρέψτε μου να σας πω άλλες μια-δυο ακόμη, μιας και ο διάλογος που κάνουμε έχει την έννοια να τα λάβετε υπόψη σας αυτά τα θέματα στην κατεύθυνση της διόρθωσης. Αφού αναγνωρίζετε, λοιπόν, ότι είναι στρέβλωση, δείτε το.

Ένα άλλο παράδειγμα είναι τα αδόμητα οικόπεδα. Υπάρχουν οικόπεδα εντός σχεδίου πόλεως, τα οποία δεν έχουν πρόσοψη σε δρόμο. Προβλέπει το Διάταγμα ότι όταν δεν έχουν πρόσοψη, υπάρχει ένας μειωτικός συντελεστής, αλλά όταν δεν οικοδομούνται, δεν προβλέπεται κανένας μειωτικός συντελεστής. Έχουμε περιπτώσεις οικόπεδα εντός σχεδίου να πληρώνουν υπερβολικά ΕΝΦΙΑ, ενώ δεν μπορούν να κτίσουν ούτε ένα τετραγωνικό.

Τελειώνοντας, επιτρέψτε μου και πάλι εκτός ημερήσιας διάταξης, αφού έχω λίγο χρόνο, να πω ότι περιμένουμε από εσάς μια κίνηση για τον ΕΝΦΙΑ στα μικρά νησιά κάτω από τριακόσιους κατοίκους. Το λέω, επειδή έχουμε πρόσφατη εμπειρία. Ήμασταν πριν από λίγες ημέρες περιοδεία με τους Υπουργούς, τον κ. Παππά και τον κ. Σαντορινιό, τον Υφυπουργό της Νησιωτικής Πολιτικής, στα μικρά νησιά. Είναι τραγικό στους Αρκιούς των είκοσι πέντε κατοίκων να μας βάζουν πρόβλημα και να λένε ο «ΕΝΦΙΑ», που όπως είπα και πριν έχει γίνει εμβληματικό στοιχείο η επιβάρυνση των πολιτών και έτσι τον λένε. Μας το είπαν σε νησί των είκοσι πέντε κατοίκων και προσέξτε, χωρίς να έχουν τίτλους ιδιοκτησίας, γιατί διεκδικούνται από το Δημόσιο τα ακίνητά τους. Δηλαδή, έχουμε και τέτοια προβλήματα. Νομίζω ότι ήρθε ο καιρός να δούμε μια τέτοια ελάφρυνση, που δεν κοστίζει πάρα πολύ. Είναι ελάχιστη η επιβάρυνση.

Τελειώνω με ένα αίτημα που σας έχει φτάσει για έκπτωση στον ΕΝΦΙΑ στις περιοχές που επλήγησαν από σεισμό, όπως ήταν η Κως. Δεν ξέρω σε ποιο βαθμό μπορούμε να το ικανοποιήσουμε. Ας είναι έστω και ένα μικρό ποσοστό έκπτωσης του ΕΝΦΙΑ. Γιατί πέρα από τις αποζημιώσεις στα κτήρια που έχουν χαρακτηριστεί κόκκινα ή κίτρινα, που έχουν ζημιές και μπορούν να ζητήσουν αποζημίωση, υπάρχουν ζημιές σε πάρα πολλά κτήρια, που δεν έχουν χαρακτηριστεί ούτε κόκκινα ούτε κίτρινα. Είναι πράσινα αλλά έχουν ζημιές. Είναι βέβαια τέτοιες οι ζημιές, που δεν μπορούν να τα καταστήσουν ακατοίκητα ή άμεσων παρεμβάσεων, αλλά νομίζω ότι δικαιούνται έστω ενός μικρού ποσοστού έκπτωσης.

Ευχαριστώ.

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Σπυρίδων Λυκούδης): Κυρία Υπουργέ, έχετε τον λόγο.

ΑΙΚΑΤΕΡΙΝΗ ΠΑΠΑΝΑΤΣΙΟΥ (Υφυπουργός Οικονομικών): Θα τονίσω για άλλη μια φορά ότι ο νόμος του ΕΝΦΙΑ ψηφίστηκε το 2013 και η χώρα μας, στο πλαίσιο της δημοσιονομικής πολιτικής, έχει δεσμευθεί για συγκεκριμένο ποσό εισπράξεων ανά έτος από τον φόρο αυτό. Το γεγονός αυτό καθορίζει το πλαίσιο μέσα στο οποίο μπορούμε να κινηθούμε για την άσκηση της οικονομικής και κοινωνικής μας πολιτικής.

Πάρα ταύτα, έχουμε κάνει προσπάθειες μείωσης των φορολογικών βαρών. Για παράδειγμα, λύσαμε τα προβλήματα που είχαν ανακύψει από την έναρξη ισχύος του ΕΝΦΙΑ και αφορούσαν τον σύνδικο της πτώχευσης, ο οποίος έπαψε να είναι υποκείμενος του φόρου, αλλά υπόχρεος μόνο για την υποβολή της δήλωσης στο όνομα του πτωχού.

Ένα δεύτερο είναι ότι παρατείναμε για δύο χρόνια, το 2017 και το 2018, την αναστολή επιβολής συμπληρωματικού φόρου για τα αγροτεμάχια των φυσικών προσώπων.

Τρίτον, δώσαμε τη δυνατότητα, σε περίπτωση μεταβίβασης του συνόλου της ακίνητης περιουσίας φυσικού ή νομικού προσώπου, εφόσον το συνολικά οφειλόμενο ποσό κύριων και πρόσθετων φόρων και προσαυξήσεων αποδίδεται από τον συμβολαιογράφο μέσα στην προθεσμία των τριών εργάσιμων ημερών, να χορηγείται ένα ενιαίο πιστοποιητικό ΕΝΦΙΑ, χωρίς να απαιτείται να έχει προηγηθεί ρύθμιση των ληξιπρόθεσμων οφειλών από ΕΝΦΙΑ ή και φόρο μεγάλης ακίνητης περιουσίας.

Τέταρτον, λύσαμε ένα σοβαρότατο θέμα που ταλαιπωρούσε ένα μεγάλο αριθμό πολιτών, καθώς προβλέψαμε τη δυνατότητα συζήτησης ενώπιον δικαστηρίου εμπράγματης αγωγής επί ακινήτου, χωρίς να απαιτείται η καταβολή του ΕΝΦΙΑ ή του ΦΑΠ του συγκεκριμένου ακίνητου, ούτε η ρύθμιση των υπόλοιπων χρεών ΕΝΦΙΑ ή ΦΑΠ.

Όπως αναφερθήκατε και εσείς, λόγω των σεισμών της 12ης Ιουνίου 2017 στη Λέσβο και της 21ης Ιουλίου 2017 στην Κω, θεσμοθετήσαμε την απαλλαγή από τον ΕΝΦΙΑ για τα έτη 2017 και 2018 για κτίσματα μετά του αναλογούντος σε αυτά οικόπεδα που αποδεδειγμένα υπέστησαν ζημιές.

Αυτό το ερώτημα που θέσατε ίσως είναι κάποιο καινούριο αίτημα. Θα το εξετάσουμε. Θα δούμε αν μπορεί να σταθεί νομικά και τι μπορούμε να κάνουμε για ένα ποσοστό σε κάποια άλλα ακίνητα. Δεν έχει φτάσει ακόμα το συγκεκριμένο αίτημα στο Υπουργείο μας.

Το 2016 μειώσαμε τις αντικειμενικές αξίες στις περιοχές με μεσαίες τιμές, με αποτέλεσμα να ευνοηθούν οι μικρές περιουσίες, μετατοπίζοντας στο βάρος στις μεγαλύτερες. Όπως είπατε και εσείς πριν, στη δευτερολογία σας, ο φόρος έγινε πιο προοδευτικός, αλλά και πιο αναλογικός.

Σε κάθε περίπτωση, όμως, θα επανεξεταστεί ο τρόπος υπολογισμού της παλαιότητας των κτισμάτων, αλλά και γενικότερα ολόκληρος ο νόμος, καθώς βρισκόμαστε σε μια διαδικασία εξίσωσης των αντικειμενικών και εμπορικών αξιών, με σκοπό να θεσμοθετήσουμε ένα νέο νόμο φορολογίας κατοχής ακινήτων, πιο δίκαιο, πιο αντιπροσωπευτικό, διορθώνοντας στρεβλώσεις που υπάρχουν και προβλήματα που ανέκυψαν κατά την εφαρμογή του ΕΝΦΙΑ και αποκαθιστώντας την κοινωνική δικαιοσύνη και ισότητα. 

Τα προβλήματα που θέσαμε πιστεύουμε ότι, όταν θα έχουμε ολοκληρώσει το κομμάτι της εξίσωσης των εμπορικών και των αντικειμενικών αξιών, θα είναι ένα από τα ζητήματα που θα δούμε.

Καταθέτω και σχετικό έγγραφο της αρμόδιας Διεύθυνσης του Υπουργείου Οικονομικών.
(Στο σημείο αυτό η Υφυπουργός Οικονομικών κυρία Αικατερίνη Παπανάτσιου καταθέτει για τα Πρακτικά τα προαναφερθέντα έγγραφα, τα οποία βρίσκονται στο αρχείο του Τμήματος Γραμματείας της Διεύθυνσης Στενογραφίας και  Πρακτικών της Βουλής)

ΠΡΟΕΔΡΕΥΩΝ (Σπυρίδων Λυκούδης): Ευχαριστώ, κυρία Υπουργέ.