1008141/339/61/Ε0014/ΠΟΛ.1009/25.1.1999 Φορολογική αντιμετώπιση από πλευράς ΦΠΑ της μεταφοράς οικοσκευών ιδιωτών, οι οποίοι μετακινούνται από την Ελλάδα προς το εξωτερικό ή αντίστροφα

Μετά τη διαπίστωση προβλημάτων στην πράξη, όσον αφορά την ορθή εφαρμογή των διατάξεων του ΦΠΑ στις μεταφορές οικοσκευών από την Ελλάδα προς το εξωτερικό και αντίστροφα και με σκοπό την ομοιόμορφη εφαρμογή, παρέχουμε τις παρακάτω διευκρινίσεις.

Ι. Μεταφορά από την Ελλάδα προς τρίτη χώρα και αντίστροφα

Σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 12, παρ. 2, περ. β` του Ν.1642/1986, οι μεταφορές αγαθών από την Ελλάδα προς τρίτη χώρα και αντίστροφα φορολογούνται στην Ελλάδα, κατά το μέρος του διανυόμενου εντός της χώρας τμήματος της ολικής διαδρομής.

Επίσης, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 16, παρ. 1, περ. γ`, τα παρεπόμενα της εισαγωγής έξοδα μεταφοράς των αγαθών μέχρι τον πρώτο τόπο προορισμού τους στο εσωτερικό της χώρας, προσαυξάνουν τη φορολογητέα αξία στην εισαγωγή αγαθών, εφόσον και κατά το μέρος που δεν έχουν συμπεριληφθεί στη δασμολογητέα αξία.

Παράλληλα, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 20, παρ. 1, περ. ε`, οι υπηρεσίες μεταφοράς αγαθών, οι οποίες συνδέονται άμεσα με εξαγωγή αγαθών, απαλλάσσονται από το φόρο.

Από το συνδυασμό των ανωτέρω διατάξεων προκύπτει ότι για τις ανωτέρω μεταφορές δεν οφείλεται φόρος στο εσωτερικό της χώρας, είτε διότι πρόκειται για εξαγωγή οικοσκευών, είτε διότι κατά την εισαγωγή οι υπηρεσίες αυτές αποτελούν διαμορφωτικό στοιχείο της φορολογητέας αξίας κατά την εισαγωγή των οικοσκευών.

ΙΙ. Μεταφορά από την Ελλάδα προς άλλο κράτος - μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης και αντίστροφα 

Μετά την 1.1.1993, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 12, παρ. 2, περ. γ`, οι ενδοκοινοτικές μεταφορές οικοσκευών (μεταξύ κρατών - μελών) φορολογούνται στο κράτος - μέλος αναχώρησης της μεταφοράς, εφόσον ο λήπτης της υπηρεσίας δεν είναι υποκείμενος στο φόρο εγκατεστημένος σε άλλο κράτος - μέλος, ήτοι:

- Οι μεταφορές οικοσκευών από την Ελλάδα προς άλλο κράτος - μέλος φορολογούνται στην Ελλάδα.

- Οι μεταφορές οικοσκευών από άλλο κράτος - μέλος προς την Ελλάδα φορολογούνται στο άλλο κράτος - μέλος, οπότε το Ελληνικό Δημόσιο δεν μπορεί να απαιτήσει φόρο για τις πράξεις αυτές.

Παράλληλα, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 22, παρ. 1, περ. στ` του ίδιου νόμου, απαλλάσσεται η παροχή υπηρεσιών, που πραγματοποιείται:

- Στα πλαίσια ρυθμίσεων διπλωματικών και προξενικών σχέσεων.

- Για τις ανάγκες αναγνωρισμένων από την Ελλάδα Διεθνών Οργανισμών ή των μελών τους, σύμφωνα με τις συμβάσεις ή τις συμφωνίες για την εγκατάστασή τους στην Ελλάδα.

- Στα πλαίσια του ΝΑΤΟ.

Η ανωτέρω απαλλαγή αφορά και τη μεταφορά οικοσκευών, εφόσον καλύπτεται από τις ιδιαίτερες συμφωνίες, γεγονός που πιστοποιείται πάντα από τις αρμόδιες Υπηρεσίες του κράτους - μέλους στο οποίο είναι εγκατεστημένα τα ανωτέρω πρόσωπα.

Η ανωτέρω απαλλαγή είναι σύμφωνη με τις διατάξεις της 6ης Οδηγίας ΦΠΑ (77/388/ΕΟΚ), με τις οποίες διατάξεις το δικαίωμα απαλλαγής ισχύει και για τα ανωτέρω πρόσωπα που είναι εγκατεστημένα σε άλλο κράτος - μέλος της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Για την ομοιόμορφη εφαρμογή της απαλλαγής αυτής εντός Κοινότητας, καθορίστηκε ενιαία διαδικασία με τη χρησιμοποίηση ενιαίου κοινοτικού εντύπου απαλλαγής (επισυνάπτεται στην παρούσα), στο οποίο πιστοποιείται από το κράτος - μέλος υποδοχής (εγκατάστασης των δικαιούχων της απαλλαγής προσώπων) το δικαίωμα απαλλαγής.

Η ενιαία αυτή κοινοτική διαδικασία απαλλαγής εφαρμόζεται στη χώρα μας με βάση την υπ` αριθ. 1143550/12177/0014/ΠΟΛ.1285/22.12.1994 απόφαση.

Κατά συνέπεια των ανωτέρω, οι μεταφορικές επιχειρήσεις έχουν δικαίωμα απαλλαγής της μεταφοράς οικοσκευών από την Ελλάδα προς άλλο κράτος - μέλος, μόνο εφόσον κατέχουν το ανωτέρω κοινοτικό έντυπο απαλλαγής, υπογεγραμμένο από το κράτος - μέλος το οποίο χορηγεί την απαλλαγή πριν από την έκδοση του Τιμολογίου.

Στην περίπτωση κατά την οποία η αμοιβή της μεταφοράς καταβάλλεται από το Δημόσιο, οι αρμόδιες Υπηρεσίες υποχρεούνται να απαιτούν από τους υπαλλήλους του Δημοσίου την προσκόμιση του εντύπου αυτού απαλλαγής στη μεταφορική επιχείρηση και, σε περίπτωση μη προσκόμισης, υποχρεούνται στην καταβολή του αναλογούντος ΦΠΑ.

Η αρμόδια ειδική Επιτροπή για την έγκριση της δαπάνης μεταφοράς οικοσκευών που λειτουργεί στο Υπουργείο Οικονομικών, σύμφωνα με την υπ` αριθ. 2034329/3393/0022/25.5.1998 κοινή απόφαση των Υπουργών Εξωτερικών και Οικονομικών, θα πρέπει, κατά τον προσδιορισμό της αμοιβής, να διευκρινίζει αν περιλαμβάνεται ΦΠΑ ή όχι. Στην περίπτωση που, κατά την έγκριση της δαπάνης αυτής, δεν είναι δυνατό να προσδιοριστεί αν η μεταφορά απαλλάσσεται από το φόρο, δεδομένου ότι, ενδεχομένως, ο υπάλληλος δεν έχει ακόμη διαπιστευθεί στο άλλο κράτος - μέλος, θα πρέπει να προσδιορίζεται αξία χωρίς ΦΠΑ και να γίνεται μνεία στην απόφαση ότι, στην περίπτωση που δεν προσκομιστεί δικαιολογητικό απαλλαγής, το Δημόσιο υποχρεούται στην καταβολή του αναλογούντος ΦΠΑ.

Θεωρούμε σκόπιμο να επισημάνουμε ότι οι μεταφορικές επιχειρήσεις θα πρέπει να ακολουθούν τη διαδικασία που καθορίζεται ανωτέρω (απαίτηση προσκόμισης ενιαίου κοινοτικού εντύπου απαλλαγής) και για τις μεταφορές οικοσκευών που πραγματοποιούν από άλλο κράτος - μέλος προς την Ελλάδα, ανεξάρτητα αν δεν οφείλεται φόρος στην Ελλάδα, καθόσον υπάρχει υποχρέωση καταβολής ΦΠΑ στο άλλο κράτος - μέλος στο οποίο γίνεται η αναχώρηση της μεταφοράς. Για τις υποχρεώσεις που έχουν στα άλλα κράτη - μέλη, οφείλουν να ενημερωθούν από τις αρμόδιες Φορολογικές Διοικήσεις των άλλων κρατών - μελών για τον τρόπο υποβολής δηλώσεων και καταβολής του φόρου.

ΙΙΙ. Δικαίωμα έκπτωσης 

Οι επιχειρήσεις που διενεργούν απαλλασσόμενες πράξεις, σύμφωνα με τα σημεία Ι και ΙΙ ανωτέρω, έχουν δικαίωμα έκπτωσης του φόρου εισροών που είναι αναγκαίες για την πραγματοποίηση των πράξεων αυτών, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 23, παρ. 2, περ. α` και γ` του προαναφερόμενου νόμου.

Σε περίπτωση αδυναμίας συμψηφισμού του φόρου εισροών με αντίστοιχο φόρο εκροών, υπάρχει δικαίωμα επιστροφής, σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 27, παρ. 1, περ. γ` του ίδιου νόμου. Η επιστροφή αυτή διενεργείται με τη διαδικασία που καθορίζεται στην υπ` αριθ. 1031790/2051/575/Α0014/ΠΟΛ.1078/2.4.1991 απόφαση του Υπουργού Οικονομικών.

IV. Μεταβατικές ρυθμίσεις 

Η διαδικασία απαλλαγής που προβλέπεται στο σημείο ΙΙ ανωτέρω, ισχύει από 1 Ιανουαρίου 1999.

Για τις πράξεις που έχουν πραγματοποιηθεί από 1 Ιανουαρίου 1993 μέχρι 31 Δεκεμβρίου 1998, γίνεται δεκτό να μην αναζητηθεί φόρος, εφόσον η αμοιβή για τη μεταφορά οικοσκευής έχει καταβληθεί από το Δημόσιο, κατ` εφαρμογή των διατάξεων του Ν.2594/1998 και των προγενέστερων αυτού διατάξεων, καθώς και του Ν.2346/1995.

Η μη αναζήτηση φόρου ισχύει με την προϋπόθεση ότι, από τα σχετικά έγγραφα έγκρισης και καταβολής της δαπάνης, προκύπτει ότι το Δημόσιο δεν κατέβαλε στις μεταφορικές επιχειρήσεις τον αναλογούντα ΦΠΑ.

Σε κάθε αντίθετη περίπτωση, δηλαδή στις περιπτώσεις που προκύπτει ότι το Δημόσιο έχει καταβάλει τον αναλογούντα ΦΠΑ, υπάρχει υποχρέωση καταβολής στο Δημόσιο του ΦΠΑ αυτού από τις μεταφορικές επιχειρήσεις.

Διευκρινίζεται, επίσης, ότι στην περίπτωση που έχει καταβληθεί ΦΠΑ από το Δημόσιο στις μεταφορικές επιχειρήσεις, η υποχρέωση καταβολής στο Δημόσιο από τις επιχειρήσεις αυτές υπάρχει ακόμη και στην περίπτωση που για ορισμένες πράξεις δεν έπρεπε, σύμφωνα με τις διατάξεις που ισχύουν, να καταβληθεί, καθόσον ο ΦΠΑ είναι επιρριπτόμενος φόρος που βαρύνει το λήπτη της υπηρεσίας, σε καμία δε περίπτωση δεν υπάρχει δικαίωμα επιστροφής του φόρου αυτού στις μεταφορικές επιχειρήσεις.