Θέμα: «Οι διατάξεις του άρθρου 1 του ν.δ. 1195/1942 δεν εφαρμόζονται σε παραγεγραμμένες απαιτήσεις από δικαιώματα συμμετοχής σε κέρδη προσωπικών εταιρειών ή από διανομή κερδών Ε.Π.Ε».

Με αφορμή ερωτήματα που έχουν υποβληθεί στη υπηρεσία μας, αναφορικά με το πιο πάνω θέμα, σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα:

1. Με τις διατάξεις του άρθρου 1 του ν.δ. 1195/1942 ορίζεται ότι οι απαιτήσεις εκ τόκων, τοκομεριδίων, μερισματαποδείξεων και μερισμάτων διαπραγματεύσιμων μετοχών, ιδρυτικών τίτλων, ομολογιών και κινητών εν γένει αξιών, εκδεδομένων υπό ημεδαπών αστικών ή εμπορικών εταιριών πάσης φύσεως, Συνεταιρισμών, Σωματείων, Συλλόγων και παντός εν γένει Νομικού προσώπου δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου, παραγραφόμεναι μετά 5ετίαν αφ' ης κατέστησαν απαιτηταί κατά τας διατάξεις του άρθρου 3 του Νόμου ΑΣΜΔ' της 26/30 Ιουλίου 1885 «περί των πληρωτέρων τω κομιστή ανωνύμων χρεογράφων» και του άρθρου 2 του Νόμου ΓΎΛΓ' της 27/30 Νοεμβρίου 1909 «περί βραχυπροθέσμων παραγραφών» ή εντός βραχυτέρας συμβατικής αποσβεστικής προθεσμίας περιέχονται οριστικώς εις το Ελληνικόν Δημόσιον.

2. Με το άρθρο 8 του ίδιου ως άνω νομοθετικού διατάγματος ορίζεται ότι για τις πιο πάνω απαιτήσεις που παραγράφονται υπέρ του Δημοσίου υπάρχει υποχρέωση εντός του μηνός Απριλίου εκάστου οικονομικού έτους για απόδοση στον προϊστάμενο της Δ.Ο.Υ. της έδρας του υπόχρεου, των δηλούμενων ως περιερχόμενα στο Δημόσιο ποσών και παράδοση των τίτλων.

3. Με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 18 του ν. 3943/2011 ορίζεται ότι αν υποβληθεί εκπρόθεσμη ή ανακριβής δήλωση ή δεν υποβληθεί δήλωση για την καταβολή ποσών που ορίζονται στο άρθρο 1 του ν.δ. 1195/1942 και έχουν παραγραφεί υπέρ του Δημοσίου, εφαρμόζονται οι διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 1 και της παραγράφου 4 του άρθρου 2 του ν. 2523/1997 (σχετ. η ΠΟΛ 1161/2011 εγκύκλιος). Για την παραγραφή αξιώσεων από τόκους και μερίσματα εφαρμόζονται οι διατάξεις της περ. 15 του άρθρου 250 ΑΚ, σε συνδυασμό με αυτές του άρθρου 253 ΑΚ.

4. Επίσης, κινητές αξίες, σύμφωνα με το εμπορικό δίκαιο, είναι τα αξιόγραφα, δηλαδή τα έγγραφα τα οποία ενσωματώνουν ορισμένο ιδιωτικό δικαίωμα για την ενάσκηση του οποίου απαιτείται η κατοχή τους, μεταξύ των οποίων αναφέρονται και οι μετοχές. Με τις διατάξεις της περ. α' της παρ. 1 του άρθρου 24 του ν. 2238/1994, όπως αυτές ίσχυαν πριν από την κατάργησή τους με τον ν. 4172/2013 και εφαρμόζονταν για φορολογικά έτη που άρχισαν πριν από την 1-1-2014, ορίζετο ότι εισόδημα από κινητές αξίες είναι αυτό που αποκτάται κάθε οικονομικό έτος από κάθε δικαιούχο κινητών αξιών, το οποίο προκύπτει, μεταξύ άλλων, από μερίσματα και τόκους ιδρυτικών τίτλων και μετοχών των ημεδαπών ανωνύμων εταιριών.

5. Περαιτέρω, το Β' Τμήμα του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους με την με αριθ. 319/2014 γνωμοδότησή του η οποία έγινε αποδεκτή από τον Αν. Υπουργό Οικονομικών αποφάνθηκε ότι οι διατάξεις του άρθρου 1 του ν.δ. 1195/1942 εφαρμόζονται σε απαιτήσεις από παραγραφέντα μερίσματα τόσο των εισηγμένων (διαπραγματεύσιμων) μετοχών όσο και των μη εισηγμένων στο Χρηματιστήριο Αθηνών.

Για να καταλήξει στην πιο πάνω παραδοχή του το ΝΣΚ προσέγγισε τον όρο «κινητή αξία» διαχρονικά και αναφέρθηκε σε ορισμούς του εισοδήματος από κινητές αξίες υπό το καθεστώς του ν.2238/1994 (εισόδημα που προκύπτει μεταξύ άλλων από μερίσματα και τόκους ιδρυτικούς τίτλων και μετοχών των ημεδαπών ανωνύμων εταιριών) ή στη χρήση του όρου κινητές αξίες υπό το καθεστώς των διατάξεων της αριθ. 93/6 ΕΟΚ Οδηγίας τους Συμβουλίου Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων η οποία ενσωματώθηκε στο άρθρο 2 εδ.6 και 7 του ν.2396/1996 (μετοχές και λοιπές αξίες με χαρακτηριστικά μετοχών, ΑΠ 533/2011).

6. Εξάλλου, με τις διατάξεις της παρ.2 του άρθρου 1 του ν. 3190/1955 «Περί εταιρειών Περιορισμένης Ευθύνης» - οι οποίες είναι άλλωστε και μεταγενέστερες αυτών του ν. δ. 1195/1942 - ορίζεται ότι τα εταιρικά μερίδια δεν δύνανται να παρασταθώσι διά μετοχών.

7. Από τη συνολική γραμματική διατύπωση της διάταξης του άρθρου 1 του ν.δ. 1195/1942, στην οποία γίνεται ρητή αναφορά σε κινητές αξίες οι οποίες «εκδίδονται» από τις εταιρείες, σε συνδυασμό με τη ρητή παραπομπή στις ειδικότερες διατάξεις του άρθρου 3 του Νόμου ΑΣΜΔ' της 26/30 Ιουλίου 1885 περί παραγραφής μερισμάτων ανωνύμων χρεογράφων, συνάγεται η βούληση του νομοθέτη να εντάξει στο ρυθμιστικό πεδίο των απαιτήσεων του άρθρου 1 του ν.δ. 1195/1942 που παραγράφονται υπέρ του Δημοσίου μόνο τις απαιτήσεις από μερίσματα μετοχών ή κινητών αξιών που φέρουν τα χαρακτηριστικά μετοχών όπως είναι οι απαιτήσεις από ιδρυτικούς τίτλους και ομολογίες.

8. Κατόπιν των ανωτέρω, διευκρινίζεται ότι οι διατάξεις του άρθρου 1 του ν.δ. 1195/1942 περί παραγραφής υπέρ του Δημοσίου απαιτήσεων από μερίσματα κινητών αξιών δεν εφαρμόζονται σε απαιτήσεις από δικαιώματα συμμετοχής σε κέρδη προσωπικών εταιρειών καθώς και σε απαιτήσεις από διανομή από εταιρικά μερίδια εταιρειών περιορισμένης ευθύνης.

Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΗΣ ΑΡΧΗΣ ΔΗΜΟΣΙΩΝ ΕΣΟΔΩΝ ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΙΤΣΙΛΗΣ