ΘΕΜΑ: «Φορολογική μεταχείριση του εισοδήματος που αποκτούν οι σχολικές επιτροπές και οι σχολικές εφορείες μειονοτικών σχολείων». 

Με αφορμή ερωτήματα που υποβλήθηκαν στην υπηρεσία μας, αναφορικά με το πιο πάνω θέμα, σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα: 

1. Με τις διατάξεις της περ. γ’ του άρθρου 45 του ν.4172/2013, οι οποίες εφαρμόζονται για τα φορολογικά έτη που αρχίζουν από την 01.01.2014 και μετά, ορίζεται ότι σε φόρο εισοδήματος νομικών προσώπων και νομικών οντοτήτων υπόκεινται τα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου που συστήθηκαν στην ημεδαπή ή την αλλοδαπή και στα οποία περιλαμβάνονται και τα κάθε είδους σωματεία και ιδρύματα, με εξαίρεση μόνο τα κάθε είδους έσοδα που πραγματοποιούνται κατά την επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού τους, τα οποία δεν αποτελούν αντικείμενο φόρου. 

2. Με την ΠΟΛ.1044/2015 εγκύκλιό μας διευκρινίσθηκε, μεταξύ άλλων, ότι περιπτώσεις εσόδων που αποκτούν τα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα νομικά πρόσωπα δημοσίου ή ιδιωτικού δικαίου και τα οποία πραγματοποιούνται κατά την επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού τους, είναι οι εισφορές (συνδρομές) και τα δικαιώματα εγγραφής των μελών τους, τα έσοδα από εράνους, κρατικές επιχορηγήσεις, χορηγίες ιδιωτών ή επιχειρήσεων, δωρεές τρίτων, λαχειοφόρους κληρώσεις, από διαφημίσεις που καταχωρούνται σε περιοδικά που εκδίδονται και διανέμονται μόνο στα μέλη τους δωρεάν, καθώς και τα έσοδα από τη διάθεση φυλλαδίων και λοιπών εντύπων πνευματικού περιεχομένου των Ιερών Μονών (σχετική η αριθ.389/2000 Γνωμοδότηση του ΝΣΚ). 

Αντίθετα, τα έσοδα που αποκτούν τα πιο πάνω πρόσωπα από δραστηριότητα η οποία δεν συνιστά άσκηση της μη κερδοσκοπικής αποστολής τους αποτελούν αντικείμενο φορολογίας, έστω και αν διατίθενται για την εκπλήρωση του μη κερδοσκοπικού σκοπού τους, δεδομένου ότι σύμφωνα με τις διατάξεις της περ. γ’ του άρθρου 45 του ν. 4172/2013, μόνο τα έσοδα που πραγματοποιούνται κατά την επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού τους δεν αποτελούν αντικείμενο φορολογίας (σχετ. η αριθ. 383/1973 γνωμοδότηση του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους). Έσοδα που αποτελούν αντικείμενο φορολογίας είναι μεταξύ άλλων αυτά που προέρχονται από κεφάλαιο (τόκοι, εισόδημα από ακίνητη περιουσία, κ.λπ.) και υπεραξία μεταβίβασης κεφαλαίου. 

Επισημαίνεται ότι σε κάθε περίπτωση η διαπίστωση της πραγματοποίησης εσόδων κατά την επιδίωξη της εκπλήρωσης του σκοπού των πιο πάνω προσώπων ανάγεται, ως θέμα πραγματικό, στην ελεγκτική αρμοδιότητα της φορολογικής αρχής, η οποία κρίνει επί του τεταγμένου σκοπού τους και για τον τρόπο κτήσης και διάθεσης των εσόδων τους. 

3. Με το αριθ. ΔΕΑΦΒ 1071868 ΕΞ2015/26-05-2016 έγγραφό μας διευκρινίστηκε ότι στα πιο πάνω νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα δεν περιλαμβάνονται περιοριστικά μόνο τα σωματεία ή τα ιδρύματα, αλλά μπορεί να περιλαμβάνονται και λοιπά νομικά πρόσωπα ή νομικές οντότητες ιδιωτικού δικαίου που αποδεδειγμένα επιδιώκουν μη κερδοσκοπικό σκοπό και με την προϋπόθεση ότι δεν εντάσσονται σε κάποια άλλα κατηγορία προσώπων του άρθρου 45 του ν. 4172/2013 (π.χ. αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία, κοινωνία, συνεταιρισμός, κ.λπ.). 

4. Εξάλλου, με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 243 του ν.3463/2006 (Κώδικας Δήμων και Κοινοτήτων) ορίζεται ότι σε κάθε Δήμο ή Κοινότητα για τη στήριξη της διοικητικής λειτουργίας των σχολικών μονάδων, που βρίσκονται στα διοικητικά τους όρια, συνιστώνται νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου με την επωνυμία «Σχολικές Επιτροπές» οι οποίες διέπονται από τις διατάξεις του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων και τις διατάξεις του άρθρου 5 του ν. 1894/1990. Έργο κάθε σχολικής επιτροπής είναι, σύμφωνα με την παρ. 4 του ίδιου άρθρου, η διαχείριση των πιστώσεων που της διατίθενται για την κάλυψη των δαπανών λειτουργίας των αντίστοιχων σχολείων (θέρμανσης, φωτισμού, ύδρευσης, τηλεφώνου, αποχέτευσης, αγοράς αναλώσιμων υλικών κ.λπ.), η αμοιβή καθαριστριών, η εκτέλεση έργων για την επισκευή και συντήρηση των αντίστοιχων σχολείων και του κάθε είδους εξοπλισμού τους, η εισήγηση προς τις αντίστοιχες διευθύνσεις Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης για τον εφοδιασμό από τον Οργανισμό Σχολικών Κτιρίων των αντίστοιχων σχολείων με έπιπλα και εξοπλιστικά είδη και από το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων με βιβλία για τις αντίστοιχες σχολικές βιβλιοθήκες, η διαχείριση των εσόδων από την ενδεχόμενη εκμετάλλευση των σχολικών κυλικείων, καθώς και η λήψη κάθε άλλου μέτρου που κρίνεται αναγκαίο για τη στήριξη της διοικητικής λειτουργίας των σχολικών μονάδων. Τέλος, πόροι των δημοτικών ιδρυμάτων σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 235 του Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων είναι ιδίως: α) η ετήσια τακτική ή τυχόν έκτακτη επιχορήγηση του Δήμου ή της Κοινότητας, β) κάθε είδους εισφορές, επιχορηγήσεις, δωρεές, κληρονομίες και κληροδοσίες, γ) εισπράξεις από το αντίτιμο των πραγμάτων ή υπηρεσιών, που παρέχουν τα ιδρύματα, δ) πρόσοδοι από τη δική τους περιουσία, καθώς και από τη συμμετοχή τους σε προγράμματα (άρθρο 235 Κώδικα Δήμων και Κοινοτήτων). 

5. Όσον αφορά στις σχολικές εφορείες των μειονοτικών σχολείων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης, αυτές είναι τριμελείς και συγκροτούνται με απόφαση του Γενικού Γραμματέα Περιφέρειας ενώ σε ειδικές περιπτώσεις μπορεί να επιχορηγούνται από πιστώσεις του τακτικού προϋπολογισμού και του προϋπολογισμού δημοσίων επενδύσεων του Υπουργείου Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων για την κάλυψη αντίστοιχων δαπανών κατά τα οριζόμενα με αποφάσεις των Υπουργών Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων και Οικονομικών (άρθρο 9 παρ. 19 του ν. 2986/2002). Τέλος οι διατάξεις που ισχύουν για την επιχορήγηση των σχολικών επιτροπών των δημόσιων σχολείων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης για την κάλυψη των αντίστοιχων δαπανών εφαρμόζονται και για την επιχορήγηση των σχολικών εφορειών των μειονοτικών σχολείων (άρθρο 4 παρ.3 ν.3194/2003). 

6. Επίσης, με τις διατάξεις των άρθρων 1 και 25 της με αριθ.64321/Δ4/16.05.2008 Κοινής Απόφασης των Υπουργών Εσωτερικών και Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων (ΦΕΚ 1003 Β'), σχετικά με τη λειτουργία κυλικείων δημοσίων σχολείων ορίζεται, μεταξύ άλλων, ότι η ανάθεση από τη Σχολική Επιτροπή της λειτουργίας και εκμετάλλευσης των κυλικείων των δημοσίων σχολείων Α/θμιας και Β/θμιας Εκπαίδευσης γίνεται μόνο κατόπιν διαγωνισμού με τους όρους και τις προϋποθέσεις που προβλέπονται στην ίδια Κ.Υ.Α και ότι οι εισπράξεις από τη λειτουργία του κυλικείου του κάθε σχολείου αποτελούν έσοδο της αρμόδιας Σχολικής Επιτροπής και θα διατίθενται για την κάλυψη ή συμπλήρωση των δαπανών λειτουργίας του σχολείου. 

7. Επίσης, από τη Διοίκηση έχει γίνει δεκτό ότι το ποσό που εισπράττουν οι σχολικές επιτροπές από την ανάθεση του δικαιώματος λειτουργίας και εκμετάλλευσης κυλικείων σε χώρους των δημοσίων σχολείων αποτελεί εισόδημα από ακίνητη περιουσία, βάσει των διατάξεων του άρθρου 39 του ν.4172/2013, και ως εκ τούτοι οι σχολικές επιτροπές υποχρεούνται σε υποβολή δήλωσης πληροφοριακών στοιχείων μίσθωσης ακίνητης περιουσίας, με βάση τις διατάξεις της ΠΟΛ.1013/2014 Απόφασης του Γ.Γ.Δ.Ε και τα όσα έχουν διευκρινισθεί με την ΠΟΛ.1230/2015 εγκύκλιο του Υπουργείου Οικονομικών (σχετ. το αρ. πρωτ. ΔΕΑΦ Β 1165110 ΕΞ 2015/22.12.2015 έγγραφό μας). 

8. Κατόπιν όλων όσων αναφέρθηκαν πιο πάνω συνάγεται ότι τα έσοδα που αποκτούν οι σχολικές επιτροπές και οι σχολικές εφορείες των μειονοτικών σχολείων πρωτοβάθμιας και δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης από την εκμίσθωση των σχολικών κυλικείων, από την εκμίσθωση ιδιόκτητων ακινήτων τους ή και από τόκους καταθέσεων (πιστωτικούς τόκους), τα οποία και διατίθενται για την εκπλήρωση του μη κερδοσκοπικού σκοπού τους, είναι έσοδα που προέρχονται από κεφάλαιο και ως εκ τούτου αποτελούν αντικείμενο φορολογίας σύμφωνα με τις σχετικές διατάξεις του ν.4172/2013. Επομένως, τα έσοδα αυτά φορολογούνται ως εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα με βάση τις διατάξεις των άρθρων 47 και 58 του ν. 4172/2013 με συντελεστή 29% με έκπτωση του φόρου που τυχόν παρακρατήθηκε σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 3 του άρθρου 68 του ίδιου νόμου. 

Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ ΤΗΣ Α.Α.Δ.Ε. ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΙΤΣΙΛΗΣ