ΘΕΜΑ: Φορολογική μεταχείριση της μεταβίβασης με επαχθή αιτία μετοχών Ναυτιλιακής Εταιρείας Πλοίων Αναψυχής (Ν.Ε.Π.Α.). 

ΣΧΕΤ.: Η από 18.12.2013 αίτηση της εταιρείας 

Απαντώντας στη σχετική αίτηση, αναφορικά με το πιο πάνω θέμα, σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα: 

1. Σύμφωνα με τις διατάξεις της παρ. 2 του άρθρου 13 του ν. 2238/1994, όπως ίσχυαν πριν την κατάργησή τους με τις διατάξεις του άρθρου 72 του ν. 4172/2013 και εφαρμόζονταν για φορολογικά έτη που άρχισαν πριν την 1.1.2014, φορολογείται αυτοτελώς με συντελεστή πέντε τοις εκατό (5%) η πραγματική αξία πώλησης μετοχών ημεδαπών ανωνύμων εταιρειών μη εισηγμένων στο Χρηματιστήριο Αθηνών, οι οποίες μεταβιβάζονται από φυσικά ή νομικά πρόσωπα, ημεδαπά ή αλλοδαπά. 

2. Επίσης, με τις διατάξεις του άρθρου 42 του ν. 4172/2013 (Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος), όπως ισχύουν, ορίζεται ότι κάθε εισόδημα που προκύπτει, μεταξύ άλλων, από υπεραξία μεταβίβασης μετοχών σε εταιρεία μη εισηγμένη σε χρηματιστηριακή αγορά υπόκειται σε φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων. 

3. Περαιτέρω, με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 2 του ν. 27/1975 ορίζεται ότι ο κατά τις διατάξεις του νόμου αυτού επιβαλλόμενος φόρος εξαντλεί κάθε υποχρέωση του πλοιοκτήτη, καθώς και του μετόχου ή εταίρου ημεδαπής ή αλλοδαπής εταιρείας οποιουδήποτε τύπου από φόρο εισοδήματος, καθόσον αφορά στα κέρδη τα οποία προκύπτουν από την εκμετάλλευση πλοίων, ενώ με τις διατάξεις της παρ. 2 του ίδιου πιο πάνω άρθρου και νόμου ορίζεται ότι ως απαλλασσόμενο εισόδημα νοείται και η τυχόν υπεραξία η οποία πραγματοποιείται από την εκποίηση του πλοίου, την είσπραξη ασφαλιστικής αποζημίωσης ή από οποιαδήποτε άλλη αιτία. 

4. Επίσης, το Νομικό Συμβούλιο του Κράτους, με την αρ. 39/1998 γνωμοδότησή του, η οποία έχει γίνει αποδεκτή από τον Υπουργό Οικονομικών, γνωμοδότησε ότι από την ειδική διατύπωση της παραγράφου 2 του άρθρου 2 του ν. 27/1975, η οποία θεωρεί ως απαλλασσόμενο εισόδημα την υπεραξία, όχι μόνο από την εκποίηση του πλοίου, αλλά και την υπεραξία η οποία προκύπτει και «από οποιαδήποτε άλλη αιτία», στα πλαίσια βέβαια της εκμετάλλευσης του πλοίου και σε συνάφεια προς αυτήν την επιχείρηση, προκύπτει ασφαλώς ότι η βούληση του νομοθέτη ήταν και είναι ότι και η υπεραξία από την πώληση της μετοχής, ως της κορυφαίας μορφής επιδίωξης κέρδους - εισοδήματος από το μέτοχο στα πλαίσια εκμετάλλευσης του πλοίου, τυγχάνει της ειδικής φορολογικής μεταχείρισης του νόμου 27/1975 και εξαντλείται η επιβάρυνση και της μορφής αυτής τους εισοδήματος του μετόχου με τα εκ του ν. 27/1975 και μόνο προβλεπόμενα φορολογικά βάρη, ως φορολογίας εισοδήματος.

Κατά συνέπεια, η υπεραξία από την πώληση μετοχών ναυτικής εταιρείας θεωρείται εισόδημα που αποκτάται από το μέτοχο στα πλαίσια εκμετάλλευσης του πλοίου και απαλλάσσεται από το φόρο εισοδήματος (σχετ. η αριθ. 1012084/10088/Β0012/ΠΟΛ.1085/19.3.1998 εγκύκλιός μας). 

5. Με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 1 του ν. 3182/2003 ορίζεται ότι Ναυτιλιακή Εταιρεία Πλοίων Αναψυχής (Ν.Ε.Π.Α.) είναι η εταιρεία που συνιστάται σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου αυτού και έχει ως αποκλειστικό σκοπό την κτήση κυριότητας, την εκμετάλλευση ή τη διαχείριση πλοίων αναψυχής με ελληνική σημαία που χαρακτηρίζονται ως επαγγελματικά σύμφωνα με τις διατάξεις του ν. 2743/1999 και περαιτέρω, με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 6 του ίδιου πιο πάνω νόμου ορίζεται ότι οι μετοχές της Ν.Ε.Π.Α. είναι μόνο ονομαστικές ή μόνο ανώνυμες και ενσωματώνονται σε τίτλο της μιας ή περισσότερων μετοχών. 

6. Με τις διατάξεις της παρ. 1 του άρθρου 37 του ν. 3182/2003 ορίζεται ότι οι διατάξεις των άρθρων 1 και 2 του ν. 27/1975 εφαρμόζονται και για τη Ν.Ε.Π.Α., εφόσον είναι πλοιοκτήτρια, καθώς και τους μετόχους αυτής. 

7. Εξάλλου, με τις διατάξεις της παρ. 14 του άρθρου 72 του ν. 4172/2013 ορίζεται ότι οι διατάξεις που διέπουν τη φορολογία των ναυτιλιακών επιχειρήσεων και των συνδεδεμένων φυσικών προσώπων μόνο σε σχέση με το εισόδημα που απορρέει από τις επιχειρήσεις αυτές δεν θίγονται από τις διατάξεις του Κώδικα αυτού. 

8. Από τη Διοίκηση διευκρινίστηκε, με το αριθ. Δ12Β 1072765 ΕΞ 2014/8.5.2014 έγγραφο, ότι οι πλοιοκτήτριες Ν.Ε.Π.Α., δεδομένου ότι κατά ρητή αναφορά των διατάξεων της παρ. 1 του άρθρου 37 του ν. 3182/2003 υπόκεινται στον ειδικό φόρο για τα πλοία, εξακολουθούν και μετά την ψήφιση των διατάξεων του άρθρου 12 του ν. 3842/2010 να απαλλάσσονται από το φόρο εισοδήματος, σύμφωνα με τις διατάξεις της περ. ζ' της παρ. 1 του άρθρου 103 του ν. 2238/1994.

Περαιτέρω, διευκρινίστηκε ότι τα ανωτέρω έχουν εφαρμογή και μετά την ψήφιση των διατάξεων του ν. 4172/2013, καθόσον με βάσει τις διατάξεις της παρ. 14 του άρθρου 72 του ίδιου νόμου ορίζεται ότι οι διατάξεις που διέπουν τη φορολογία των ναυτιλιακών επιχειρήσεων και των συνδεδεμένων φυσικών προσώπων μόνο σε σχέση με το εισόδημα που απορρέει από τις επιχειρήσεις αυτές δεν θίγονται από τις διατάξεις του Κώδικα αυτού. 

9. Μετά από όλα όσα αναφέρθηκαν πιο πάνω προκύπτει ότι η επιβολή στην πλοιοκτήτρια Ν.Ε.Π.Α. του φόρου σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 1 του ν. 27/1975 εξαντλεί τη φορολογική υποχρέωση από το φόρο εισοδήματος, τόσο για αυτήν όσο και για τους μετόχους της, όσον αφορά στα κέρδη που προκύπτουν από την εκμετάλλευση των πλοίων, και κατά συνέπεια η υπεραξία που προκύπτει από τη μεταβίβαση των μετοχών πλοιοκτήτριας Ν.Ε.Π.Α. απαλλάσσεται από τον προβλεπόμενο με τις διατάξεις του ν. 4172/2013 φόρο εισοδήματος.

Τούτο διότι, όπως προκύπτει και από την αριθ. 39/1998 γνωμοδότηση Ν.Σ.Κ., η πώληση μετοχών συνιστά την κορυφαία μορφή επιδίωξης κέρδους - εισοδήματος από το μέτοχο, στα πλαίσια εκμετάλλευσης του πλοίου.