YΠOIK 1000025/2304/A0012/ΠOΛ. 1343/30.12.1997

Προσδιορισμός καθαρών κερδών μεικτών επιχειρήσεων

Με αφορμή ερωτήματα που μας έχουν υποβληθεί, σχετικά με το παραπάνω θέμα και ενόψει αντικρουόμενων κατά καιρούς ερμηνευτικών θέσεων, σας παρέχουμε τις ακόλουθες οδηγίες, και παρακαλούμε για την πιστή εφαρμογή τους, ανακαλουμένης, από την κοινοποίηση της παρούσας, κάθε αντίθετης διαταγής μας:

1. Σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 31 του ν. 2238/ 1994, το καθαρό εισόδημα των επιχειρήσεων που τηρούν επαρκή και ακριβή βιβλία και στοιχεία τρίτης κατηγορίας του KBΣ, καθώς και των επιχειρήσεων που τηρούν επαρκή και ακριβή βιβλία και στοιχεία δεύτερης κατηγορίας του KBΣ εφόσον αυτές παρέχουν αποκλειστικά υπηρεσίες και στερούνται αξιόλογων αποθεμάτων κατά τη λήξη της διαχειριστικής περιόδου, εξευρίσκεται λογιστικώς με έκπτωση από τα ακαθάριστα έσοδα των εξόδων όπως ορίζονται σ` αυτό το άρθρο.

Διευκρινίζεται ότι ο όρος "αποκλειστικά υπηρεσίες" αναφέρεται στην έννοια της επιχείρησης γενικά και όχι, προκειμένου περί μεικτών επιχειρήσεων, σε κάποια δραστηριότητα αυτής.

2. Εξάλλου σύμφωνα με τις διατάξεις της παραγράφου 1 του άρθρου 32 του ν. 2238/1994, το καθαρό εισόδημα των επιχειρήσεων που τηρούν βιβλία και στοιχεία πρώτης ή δεύτερης κατηγορίας του K.B.Σ., καθώς και των επιχειρήσεων που δεν τηρούν βιβλία και στοιχεία ή τηρούν βιβλία και στοιχεία κατώτερης κατηγορίας από την προσήκουσα ή τηρούν ανακριβή ή ανεπαρκή βιβλία και στοιχεία __ προσδιορίζεται εξωλογιστικώς με πολλαπλασιασμό των ακαθάριστων εσόδων της επιχείρησης με ειδικούς κατά γενικές κατηγορίες επιχειρήσεων συντελεστές καθαρού κέρδους.

3. Με βάση τις παραπάνω διατάξεις προκειμένου για επιχειρήσεις που πραγματικά είναι μεικτές επιχειρήσεις (πώλησης αγαθών ή βιοτεχνική και παροχής υπηρεσιών), δηλαδή στην περίπτωση που η άσκηση δεύτερης δραστηριότητας είναι πραγματική και δεν γίνεται για καταστρατήγηση των φορολογικών διατάξεων, τα καθαρά κέρδη όλων των κλάδων της δραστηριότητάς τους θα προσδιορισθούν εξωλογιστικά με τη χρησιμοποίηση συντελεστών καθαρού κέρδους επί των ακαθάριστων εσόδων κάθε κλάδου.

Σημειώνεται ότι, σε περίπτωση που για κάποιο κλάδο δραστηριότητας παροχής υπηρεσιών δεν προβλέπεται μοναδικός συντελεστής καθαρού κέρδους από τους σχετικούς πίνακες του Υπουργείου Oικονομικών, τότε για τον προσδιορισμό των καθαρών κερδών του κλάδου αυτού θα χρησιμοποιείται ο μέσος όρος των συντελεστών καθαρού κέρδους της 8ης κατηγορίας επαγγελμάτων (Υπηρεσίες γενικά. Τεχνικά έργα) ο οποίος ανέρχεται στο ποσοστό 32%.

4. Σε αντίθετη περίπτωση κατά την οποία κάποια επιχείρηση με δραστηριότητες τόσο πώλησης αγαθών ή βιοτεχνική, όσο και παροχής υπηρεσιών δεν μπορεί να χαρακτηρισθεί ως πραγματικά μεικτή, τότε τα καθαρά κέρδη της θα προσδιοριστούν ως εξής:

α) Για τον κλάδο που ασχολείται με την πώληση αγαθών εξωλογιστικά με εφαρμογή του προβλεπόμενου από τους πίνακες μοναδικού συντελεστή καθαρών κερδών επί των ακαθάριστων εσόδων αυτού.

β) Για τον κλάδο που ασχολείται με την παροχή υπηρεσιών και εφόσον δεν έχει αξιόλογα αποθέματα κατά τη λήξη της διαχειριστικής περιόδου, τα καθαρά κέρδη του προσδιορίζονται λογιστικώς με την αφαίρεση από τα ακαθάριστα έσοδα των αντίστοιχων δαπανών. Ειδικότερα, εκπίπτονται κατ` αρχήν οι δαπάνες που σύμφωνα με τα βιβλία της επιχείρησης ή από τη φύση τους, ανήκουν αποκλειστικά στον κλάδο της παροχής υπηρεσιών και από τις υπόλοιπες δαπάνες, εκείνες δηλαδή που είναι κοινές για τους δύο κλάδους και που δεν είναι δυνατό να διαχωριστούν βάσει των βιβλίων ή από τη φύση τους, επιμερίζονται μεταξύ των δύο κλάδων, κατά την αναλογία των επιμέρους ακαθάριστων εσόδων. Το τμήμα των δαπανών αυτών, που αναλογεί στον κλάδο παροχής υπηρεσιών, εκπίπτει και τούτο, από τα ακαθάριστα έσοδα του κλάδου αυτού, το δε ποσό που απομένει μετά την έκπτωση αυτή, αποτελεί το καθαρό κέρδος του κλάδου παροχής υπηρεσιών.

Τονίζεται ότι ο διαχωρισμός των δαπανών στους επιμέρους κλάδους αυτής της μεικτής επιχείρησης είναι θέμα πραγματικό, όσον αφορά τις κοινές δαπάνες οι οποίες δεν μπορούν να διαχωριστούν από τα βιβλία ή από τη φύση των δαπανών αυτών και σαν τέτοιο ανάγεται στην εξελεγκτική εξουσία του προϊσταμένου της αρμόδιας για τη φορολογία της επιχείρησης δημόσιας οικονομικής υπηρεσίας.

5. Οσον αφορά το χαρακτηρισμό επιχείρησης ως πραγματικά μεικτής (π.χ. κλάδος πώλησης ή παραγωγής αγαθών και κλάδος παροχής υπηρεσιών) ή όχι κριτήριο αποτελεί η σχέση εσόδων που προέρχονται από τον κλάδο της πώλησης ή παραγωγής αγαθών προς τα έσοδα του κλάδου της παροχής υπηρεσιών. Δηλαδή, για να χαρακτηρισθεί μία τέτοια επιχείρηση ως μεικτή θα πρέπει να πρόκειται για επιχείρηση κατά κύριο λόγο εμπορίας ή παραγωγής αγαθών της οποίας τα περισσότερα ακαθάριστα έσοδα προέρχονται από τον κλάδο της πώλησης ή παραγωγής αγαθών.

Περαιτέρω, ειδικά για τις επιχειρήσεις με αντικείμενο εργασιών την έκθλιψη ελαιών (ελαιοτριβεία) λόγω της φύσης του αντικειμένου των εργασιών τους, δηλαδή της υποχρεωτικής ρευστοποίησης του σε είδος εκθλιπτικού δικαιώματός τους, είναι φανερό ότι δεν τίθεται θέμα εικονικότητας του κλάδου της εμπορίας και κατά συνέπεια εφόσον μέσα στο έτος υπάρχουν έσοδα από τον κλάδο της εμπορίας λαδιού, που προέρχεται από το εκθλιπτικό δικαίωμα σε είδος, τα καθαρά κέρδη και των δύο αυτών κλάδων θα προσδιορισθούν εξωλογιστικά. Στις περιπτώσεις που το εκθλιπτικό δικαίωμα συμφωνείται αποκλειστικά σε χρήμα και όχι σε είδος, τα καθαρά κέρδη που προέρχονται από τον κλάδο της παροχής υπηρεσιών (εκθλιπτικό δικαίωμα) θα προσδιορισθούν λογιστικά, ενώ τα καθαρά κέρδη που προέρχονται από πώληση ελαιοπυρήνα θα προσδιορισθούν εξωλογιστικά.

6. Τέλος, διευκρινίζεται ότι όταν η δραστηριότητα της πώλησης αγαθών ή βιοτεχνίας διεξάγεται σε άλλη επαγγελματική εγκατάσταση από την επαγγελματική εγκατάσταση της παροχής υπηρεσιών, τότε τα καθαρά κέρδη από την πώληση αγαθών ή βιοτεχνίας θα προσδιορισθούν εξωλογιστικά με τη χρήση συντελεστή καθαρού κέρδους, ενώ τα καθαρά κέρδη της δραστηριότητας της παροχής υπηρεσιών θα προσδιορισθούν λογιστικά με την έκπτωση δαπανών από τα ακαθάριστα έσοδα της δραστηριότητας αυτής.