Αγροτικό εισόδημα. Συντελεστής φορολογίας γενικά 13%. Αγρότες με πωλήσεις στις λαϊκές ή από δικό τους κατάστημα 13%. Μίσθωση μηχανημάτων ή προσφορά υπηρεσιών 26% και 33%. Πώληση μετά από επεξεργασία 26% και 33%. Επιδοτήσεις και ενισχύσεις. Αποζημιώσεις. Προκαταβολή. Ιδιοχρησιμοποίηση.

Του Δημήτρη Σταματόπουλου

Συγγραφέα Φορολογικού Δικαίου

τ. Γεν. Διευθυντή Φορολογίας Υπ. Οικονομικών

Σε σχέση με τα αναφερόμενα θέματα και προς ενημέρωση σας, παραθέτουμε τα ακόλουθα:

Α. Συντελεστής φορολογίας από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα.

Από 1.1.2014 τα αποτελέσματα των γεωργικών επιχειρήσεων υπολογίζονται λογιστικά (έσοδα μείον έξοδα) και καταργήθηκε ο τεκμαρτός τρόπος υπολογισμού των εισοδημάτων.

Τα κέρδη από ατομική αγροτική επιχείρηση φορολογούνται με συντελεστή 13%. (Άρθρο 29 παρ. 3 ΚΦΕ).

Το ίδιο ισχύει και για τα κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα που αποκτούν οι αγροτικοί συνεταιρισμοί και οι ομάδες παραγωγών: φορολογούνται με συντελεστή δεκατρία τοις εκατό (13%). (Άρθρο 58 § 2 ΚΦΕ).

Για τον προσδιορισμό του εισοδήματος από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα στα έσοδα από επιχειρηματικές συναλλαγές περιλαμβάνονται τα έσοδα από την παραγωγή γεωργικών, πτηνοτροφικών, κτηνοτροφικών, δασοκομικών, υλοτομικών και αλιευτικών προϊόντων.

Β. Επιδοτήσεις, ενισχύσεις και αποζημιώσεις σε ατομική αγροτική δραστηριότητα

Με το άρθρο 2 του Ν.4328/2015 προστέθηκε στο τέλος της πρώτης παραγράφου του άρθρου 21 του Κ.Φ.Ε. νέο εδάφιο ως εξής:

«Ειδικά, για τους ασκούντες ατομική αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα, οι αγροτικές ενισχύσεις και επιδοτήσεις που χορηγούνται στα πλαίσια της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής, περιλαμβάνονται στον προσδιορισμό του κέρδους από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα μόνο κατά το μέρος των ενισχύσεων και επιδοτήσεων που υπερβαίνει τα δώδεκα χιλιάδες (12.000) ευρώ, οι δε αγροτικές αποζημιώσεις στο σύνολό τους, δεν συνυπολογίζονται.»

Από τις διατάξεις αυτές προκύπτουν τα ακόλουθα:

• Αφορά μόνο τους ασκούντες ατομική αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα.
• Δεν φορολογούνται οι αγροτικές αποζημιώσεις, ανεξάρτητα από το ύψος τους.
• Οι επιδοτήσεις και ενισχύσεις στα πλαίσια της Κοινής Γεωργικής Πολιτικής, μέχρι 12.000 δεν περιλαμβάνονται στον προσδιορισμό των κερδών. Περιλαμβάνεται μόνο το τμήμα άνω των 12.000 ευρώ.

Σημειώνουμε ότι τα έντυπα των δηλώσεων θα προσαρμοστούν στο ηλεκτρονικό περιβάλλον με νέα τα δεδομένα.

Γ. Τα κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα (όχι αγροτική) φορολογούνται:

• Για τους τηρούντες απλογραφικά βιβλία, σύμφωνα με την παρ.1 του άρθρου 29 του ΚΦΕ, για τα πρώτα 50.000 € με συντελεστή 26% και τα κέρδη που υπερβαίνουν το ποσό των 50.000 € με συντελεστή 33%.
• Εάν τηρούνται διπλογραφικά βιβλία το σύνολο των κερδών φορολογείται με συντελεστή 26% και τα διανεμόμενα μερίσματα με 10%, σύμφωνα με τα άρθρα 58 και 64 του ΚΦΕ.

Δ. Με την Εγκ. ΠΟΛ.1097/28-4-1015 για το προαναφερόμενο θέμα, έγιναν δεκτά τα ακόλουθα:

Ως προς την ορθή απεικόνιση του αποτελέσματος (κέρδος- ζημία) της επιχειρηματικής δραστηριότητας στην οποία εντάσσεται και το αγροτικό εισόδημα με την Εγκ.ΠΟΛ.1097/2015, για τη συμπλήρωση του εντύπου Ε3 έγιναν δεκτά τα εξής:

Δ.1. Ο φορολογικός συντελεστής 13% εφαρμόζεται επί των κερδών από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα ανεξάρτητα από τον τόπο και τον τρόπο (λιανικώς ή χονδρικώς) πώλησης των παραγόμενων αγροτικών προϊόντων. Επομένως, τα έσοδα των παραγωγών γεωργικών, πτηνοτροφικών, κτηνοτροφικών, δασοκομικών, υλοτομικών και αλιευτικών προϊόντων, που προέρχονται είτε από την πώληση των προϊόντων που παράγουν είτε από την εξαγωγή τους, φορολογούνται με φορολογικό συντελεστή 13%.

Ειδικότερα, οι ως άνω παραγωγοί φορολογούνται με συντελεστή 13% μόνο στην περίπτωση πώλησης (χονδρικώς ή λιανικώς) των δικών τους προϊόντων, δηλαδή των προϊόντων που έχουν παράγει οι ίδιοι (και μόνο αυτά) είτε από δικό τους κατάστημα είτε σε λαϊκές αγορές.

Σημείωση: Πρόκειται για αλλαγή θέσης του Υπουργείου Οικονομικών γιατί προηγούμενα το εισόδημα αυτό χαρακτηριζόταν από εμπορικές δραστηριότητες και ως εκ τούτου ο συντελεστής θα ήταν 26%. Αντικαθίσταται το θέμα 10.1 του άρθρου 21 του βιβλίου μας ΚΩΔΙΚΑΣ ΦΟΡΟΛΟΓΙΑΣ ΕΙΣΟΔΗΜΑΤΟΣ ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΡΜΗΝΕΙΑ με τα αναφερόμενα στο άρθρο αυτό.

Μόνη προϋπόθεση για την εφαρμογή του συντελεστή 13% σύμφωνα με τα ανωτέρω, είναι τα πωλούμενα προϊόντα να παράγονται αποκλειστικά από τον παραγωγό και να μην έχουν υποστεί μεταποίηση. Στην έννοια της μεταποίησης δε συμπεριλαμβάνεται η απλή συσκευασία.

Στην περίπτωση που ο παραγωγός των παραπάνω προϊόντων πωλεί (λιανικώς ή χονδρικώς), παράλληλα με τα δικά του, και προϊόντα που έχει προμηθευτεί από άλλους παραγωγούς, τότε θεωρείται ότι ασκείται παράλληλα επιχειρηματική εμπορική δραστηριότητα και για τα έσοδα αυτά (δηλαδή για τα έσοδα που προέρχονται από την πώληση προϊόντων τρίτων, και μόνο για αυτά) εφαρμόζεται ο φορολογικός συντελεστής της παρ. 1 του άρθρου 29 του ν.4172/2013 (26% ή 33%).

Επίσης, ο φορολογικός συντελεστής 13% δεν εφαρμόζεται για δραστηριότητες εκμετάλλευσης του εξοπλισμού των παραπάνω παραγωγών (π.χ. μίσθωση αγροτικών μηχανημάτων κ.λπ.), καθώς η δραστηριότητα αυτή συνιστά παροχή υπηρεσιών σε τρίτους και όχι αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα.

Παρομοίως, η αμοιβή που τυχόν λαμβάνει παραγωγός των παραπάνω προϊόντων για υπηρεσίες που παρέχει ο ίδιος σε άλλους αγρότες δεν αποτελεί αγροτικό εισόδημα.( Σ.Σ. άρα εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα ).

Δ. 2. Η ζημιά που προκύπτει από τους διαφορετικούς κλάδους της εμπορικής ή αγροτικής επιχειρηματικής δραστηριότητας μεταφέρεται για συμψηφισμό με βάση τις οικίες διατάξεις, ωστόσο η ζημιά του ενός κλάδου δεν συμψηφίζεται με κέρδη του άλλου καθόσον το αποτέλεσμα του καθενός φορολογείται με διαφορετικό τρόπο. (Εγκ. ΠΟΛ.1097/ 28-4-2015).

Ε. Μείωση προκαταβολής αγροτών στο μισό για το φορολογικό έτος 2014

Με την παρ. 8 του άρθρου 2 του Ν.4328/2015 προστέθηκε νέα παράγραφος στο τέλος του άρθρου 72 του Κ.Φ.Ε., η οποία έχει ως εξής:

«34. Ειδικά, κατά το φορολογικό έτος 2014 για όσους αποκτούν εισόδημα από ατομική αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα το προς βεβαίωση ποσό φόρου της παραγράφου 1 του άρθρου 69 περιορίζεται στο μισό.»

ΣΤ. Ιδιόχρηση αγροτικών εκτάσεων

Εισόδημα από ακίνητη περιουσία προκύπτει, σύμφωνα με το άρθρο 39 του ΚΦΕ, και από την ιδιοχρησιμοποίηση γης. Το εισόδημα από ιδιοχρησιμοποίηση γαιών τεκμαίρεται, σύμφωνα με την παρ. 2 του άρθρου 39 του ΚΦΕ,ότι συνίσταται στο 3% της αντικειμενικής αξίας.

Ιδιοχρησιμοποίηση στα αγροτεμάχια (και επομένως, τεκμαρτό εισόδημα και υποχρέωση υποβολής Ε2) υφίσταται στην περίπτωση που ασκείται αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα.

Στην περίπτωση που δεν ασκήθηκε επιχειρηματική δραστηριότητα αλλά π.χ. το λάδι που παράχθηκε χρησιμοποιήθηκε αποκλειστικά για προσωπική χρήση, δεν υφίσταται εισόδημα από αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα, ούτε και από ιδιοχρησιμοποίηση (ούτε και υποχρέωση υποβολής Ε2).Τονίζεται ότι στην περίπτωση αυτή, δεν πρέπει να έχουν εισπραχθεί ούτε επιδοτήσεις, είτε επί της παραγωγής, είτε επί των μέσων παραγωγής.

Στην περίπτωση που ασκήθηκε αγροτική επιχειρηματική δραστηριότητα, υφίσταται ιδιοχρησιμοποίηση γαιών και το τεκμαρτό εισόδημα που προκύπτει αναγράφεται στη στήλη 16 της Αναλυτικής Κατάστασης Μισθωμάτων (Ε2) για τα μισθώματα ακίνητης περιουσίας. Αντίστοιχα το ποσό αυτό αποτελεί δαπάνη της αγροτικής επιχειρηματικής δραστηριότητας και πρέπει να αναγραφεί στα βιβλία, εάν τηρούνται, και αντίστοιχα στο Ε3.

Δηλαδή, το εισόδημα από ιδιοχρησιμοποίηση γης αποτελεί τεκμαρτό εισόδημα για τον κύριο του ακινήτου και ταυτόχρονα εκπιπτόμενη δαπάνη όταν χρησιμοποιείται για την άσκηση της επιχειρηματικής δραστηριότητας, με τις προϋποθέσεις του άρθρου του ΚΦΕ. Σχετ. και Εγκ.ΠΟΛ. 1069/23-3-2015.

Πρακτικά υπάρχει δυσκολία υπολογισμού του τεκμαρτού εισοδήματος στα αγροτεμάχια, αφού η αντικειμενική τους τιμή δεν είναι εύκολο να προσδιοριστεί, πλην όμως το Υπουργείο Οικονομικών δεν έχει δώσει κάποια ειδική οδηγία.

Η άποψη μας είναι πως θα μπορούσε το Υπουργείο να δώσει την ευχέρεια σε όσους επιθυμούν να μην υπολογίσουν το τεκμαρτό μίσθωμα της ιδιοχρησιμοποίησης των αγροτικών εκτάσεων και ταυτόχρονα να μην το συμπεριλάβουν ως έξοδο. Για το Δημόσιο θα προκύψει κατά κανόνα ωφέλεια αφού το τεκμαρτό μίσθωμα θα φορολογηθεί στη συντριπτική πλειοψηφία με 11% και θα εκπέσει από κέρδη που θα φορολογηθούν με 13%.