ΘΕΜΑ: Παρακράτηση φόρου στις αμοιβές αλλοδαπών αξιωματικών και κατώτερου πληρώματος που υπηρετούν σε εμπορικά πλοία.

Αναφορικά με το παραπάνω θέμα, σας πληροφορούμε τα εξής:

1. Με τις διατάξεις του πρώτου εδαφίου της παρ.1 του άρθρου 3 του ν.4172/2013 ορίζεται, ότι ο φορολογούμενος που έχει τη φορολογική κατοικία του στην Ελλάδα υπόκειται σε φόρο για το φορολογητέο εισόδημά του που προκύπτει στην ημεδαπή και την αλλοδαπή, ήτοι το παγκόσμιο εισόδημά του που αποκτάται μέσα σε ορισμένο φορολογικό έτος. Περαιτέρω, με τις διατάξεις της παρ.2 του ίδιου άρθρου και νόμου ορίζεται, ότι ο φορολογούμενος που δεν έχει τη φορολογική κατοικία του στην Ελλάδα υπόκειται σε φόρο για το φορολογητέο εισόδημά του που προκύπτει στην Ελλάδα και αποκτάται μέσα σε ορισμένο φορολογικό έτος. 

2. Με τις διατάξεις της περίπτωσης α΄ της παρ.1 του άρθρου 5 του ν.4172/2013 ορίζεται, ότι εισόδημα που προκύπτει στην ημεδαπή είναι κάθε εισόδημα πηγής Ελλάδας και ιδίως το εισόδημα από μισθωτή εργασία και συντάξεις που παρέχεται στην ημεδαπή. 

3. Με τις διατάξεις της παρ.2 του άρθρου 15 του ν.4172/2013 ορίζεται, ότι το εισόδημα από μισθωτή εργασία που αποκτούν οι αξιωματικοί και το κατώτερο πλήρωμα που υπηρετούν σε πλοία του εμπορικού ναυτικού, φορολογείται με τους φορολογικούς συντελεστές 15% και 10% αντίστοιχα. Περαιτέρω, σύμφωνα με όσα ορίζονται από τις διατάξεις της παρ.2 του άρθρου 60 του ίδιου νόμου, στις αποδοχές που λαμβάνουν οι αξιωματικοί και το κατώτερο πλήρωμα εξαιτίας των υπηρεσιών τους σε πλοία του εμπορικού ναυτικού, διενεργείται παρακράτηση φόρου σύμφωνα με τους αναλογικούς συντελεστές που προβλέπονται από τις διατάξεις της παρ.2 του άρθρου 15 του νόμου αυτού, δηλαδή 15% για τους αξιωματικούς και 10% για το κατώτερο πλήρωμα.

4. Με τις διατάξεις της περίπτωσης α΄ της παρ.1 του άρθρου 59 του ν.4172/2013 ορίζεται, ότι τα ακόλουθα πρόσωπα υποχρεούνται να παρακρατούν φόρο σύμφωνα με το σύστημα φορολόγησης στην πηγή: α) κάθε φυσικό πρόσωπο που αποκτά κέρδη από επιχειρηματική δραστηριότητα ή νομικό πρόσωπο ή νομική οντότητα που διενεργεί πληρωμές ή δίνει παροχές σε είδος στους εργαζομένους τους ή υπαλλήλους τους. 

5. Με τις διατάξεις της παρ.1 του άρθρου 67 του ν.4172/2013 ορίζεται, ότι ο φορολογούμενος που έχει συμπληρώσει το 18ο έτος της ηλικίας του υποχρεούται να δηλώνει όλα τα εισοδήματά του, τα φορολογούμενα με οποιοδήποτε τρόπο ή απαλλασσόμενα, στη Φορολογική Διοίκηση ηλεκτρονικά. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, η δήλωση αυτή μπορεί να υποβάλλεται στη Φορολογική Διοίκηση σε έγχαρτη μορφή. Περαιτέρω, με τις διατάξεις της παρ.2 του ίδιου άρθρου και νόμου ορίζεται, ότι για όλα τα αυτοτελώς φορολογούμενα εισοδήματα της παραγράφου 1 δηλώνεται και ο παρακρατηθείς ή αποδοθείς, κατά περίπτωση, φόρος. 

6. Με τις διατάξεις της παρ.1 του άρθρου 29 του ν.3986/2011 ορίζεται, ότι επιβάλλεται ειδική εισφορά αλληλεγγύης στα εισοδήματα άνω των δώδεκα χιλιάδων (12.000) ευρώ των φυσικών προσώπων, που προέκυψαν κατά τις διαχειριστικές χρήσεις 2010 έως και 2014 και δηλώνονται με τις δηλώσεις των αντίστοιχων οικονομικών ετών 2011-2014 και του φορολογικού έτους 2014. Περαιτέρω, με τις διατάξεις της παρ.2 του άρθρου 52 του ν.4305/2014 ορίζεται, ότι η ειδική εισφορά αλληλεγγύης στα φυσικά πρόσωπα του άρθρου 29 του ν.3986/2011 επιβάλλεται και στα εισοδήματα που αποκτώνται στα φορολογικά έτη 2015 και 2016  με μειωμένους τους συντελεστές των περιπτώσεων α΄, β΄, γ΄, δ΄ και ε΄ της παραγράφου 3 του άρθρου αυτού κατά τριάντα τοις εκατό (30%). 

7. Με τις διατάξεις της παρ.1 του άρθρου 10 του ν.4174/2013 ορίζεται, ότι κάθε πρόσωπο που πρόκειται να ασκήσει δραστηριότητες επιχειρηματικού περιεχομένου ή να καταστεί υπόχρεο σε καταβολή ή παρακράτηση φόρου, σύμφωνα με τη φορολογική νομοθεσία ή σε υποβολή οποιασδήποτε δήλωσης που εμπίπτει στο πεδίο εφαρμογής του Κώδικα υποβάλλει δήλωση εγγραφής στο φορολογικό μητρώο κατά τον τρόπο και το χρόνο που ορίζεται με Απόφαση του Γενικού Γραμματέα. Με όμοια απόφαση είναι δυνατόν να ορίζονται άλλες κατηγορίες προσώπων, για τις οποίες απαιτείται εγγραφή στο φορολογικό μητρώο.

Περαιτέρω, σύμφωνα με την παρ.1 του άρθρου 2 της ΠΟΛ.1006/31.12.2013 Απόφασης ΓΓΔΕ, ο ΑΦΜ αναγράφεται υποχρεωτικά σε όλες τις δηλώσεις, τα φορολογικά στοιχεία, στις συγκεντρωτικές καταστάσεις και στα ισοζύγια όπως αυτά ορίζονται από τις κατ’ ιδίαν διατάξεις των φορολογιών, που εμπίπτουν στον ΚΦΔ καθώς και στις δηλώσεις απόδοσης φόρων, τελών και εισφορών. 

8. Με την ΠΟΛ.1072/31.3.2015 εγκύκλιο με την οποία δόθηκαν οδηγίες περί της εφαρμογής των διατάξεων του άρθρου 60 του ν.4172/2013 αναφορικά με την παρακράτηση φόρου στο εισόδημα από μισθωτή εργασία και συντάξεις, διευκρινίστηκε, ότι:

i) Σε πλοία με ελληνική σημαία που εκτελούν διεθνείς μεταφορές η ως άνω παρακράτηση διενεργείται τόσο σε φορολογικούς κατοίκους Ελλάδας όσο και σε φορολογικούς κατοίκους εξωτερικού. Η παρακράτηση αυτή διενεργείται από την ημεδαπή πλοιοκτήτρια ή διαχειρίστρια εταιρεία, ενώ σε περίπτωση αλλοδαπής πλοιοκτήτριας, η παρακράτηση διενεργείται από τη διαχειρίστρια εταιρεία στην Ελλάδα.

ii) Σε πλοία με ξένη σημαία που εκτελούν διεθνείς μεταφορές και η διαχείρισή τους γίνεται από την Ελλάδα, η ως άνω παρακράτηση διενεργείται μόνο σε φορολογικούς κατοίκους Ελλάδας. Η παρακράτηση αυτή διενεργείται από την ημεδαπή πλοιοκτήτρια ή διαχειρίστρια εταιρεία, ενώ σε περίπτωση αλλοδαπής πλοιοκτήτριας, η παρακράτηση διενεργείται από τη διαχειρίστρια εταιρεία στην Ελλάδα.

iii) Σε πλοία που εκτελούν εσωτερικούς πλόες είτε με ελληνική είτε με ξένη σημαία, η ως άνω παρακράτηση διενεργείται τόσο σε φορολογικούς κατοίκους Ελλάδας όσο και σε φορολογικούς κατοίκους εξωτερικού. Η παρακράτηση διενεργείται από τις ημεδαπές ή αλλοδαπές πλοιοκτήτριες ή διαχειρίστριες εταιρείες. 

9. Από τα οριζόμενα στις παρ.5 και 6 του παρόντος προκύπτει, ότι αλλοδαπά πληρώματα εμπορικών πλοίων που δεν έχουν τη φορολογική τους κατοικία στην Ελλάδα (περιπτώσεις i και iii της παρ.8 του παρόντος), υποχρεούνται να δηλώσουν στη Φορολογική Διοίκηση τις αποδοχές αυτές που προκύπτουν στην Ελλάδα ως πληρώματα εμπορικών πλοίων των προαναφερόμενων περιπτώσεων (i και iii της παρ.8 του παρόντος). Συνεπώς, βάσει των όσων αναφέρονται στην παρ.7 του παρόντος, τα πρόσωπα αυτά υποχρεούνται να αποκτήσουν ΑΦΜ στην Ελλάδα, σύμφωνα με τα οριζόμενα στην ΠΟΛ.1283/30.12.2013 Απόφαση ΓΓΔΕ (ΦΕΚ 3367Β/2013). 

10. Ειδικά για το φορολογικό έτος 2014 και για σκοπούς του υποβαλλόμενου αρχείου βεβαίωσης αποδοχών με τη χρήση ηλεκτρονικής μεθόδου επικοινωνίας μέσω διαδικτύου (ΠΟΛ.1051/19.2.2015) και μόνο για τα πρόσωπα της προηγούμενης παραγράφου στα οποία δεν έχει χορηγηθεί ΑΦΜ και ως εκ τούτου δεν παρακρατήθηκε και δεν αποδόθηκε ΦΜΥ, γίνεται δεκτό να υποβάλλεται η σχετική βεβαίωση με μαγνητικό μέσο στην αρμόδια δημόσια οικονομική υπηρεσία, το οποίο όμως να περιέχει το σύνολο των στοιχείων που προβλέπεται να περιλαμβάνονται στο έντυπο Φ-01.042 της ΠΟΛ.1051/19.2.2015 και αντί του ΑΦΜ να αναγράφεται ο αριθμός διαβατηρίου. 

11. Οι αποδοχές που αποκτούν φορολογικοί κάτοικοι Ελλάδας (αξιωματικοί και κατώτερο πλήρωμα) οι οποίοι εργάζονται σε πλοία με ξένη σημαία που εκτελούν διεθνείς μεταφορές, αποτελούν εισόδημα αλλοδαπής προέλευσης στο οποίο δεν διενεργείται παρακράτηση φόρου. Κατόπιν της αποσαφήνισης αυτής, τα αναφερόμενα περί παρακράτησης στην περίπτωση ii της παραγράφου 2 του Κεφαλαίου V της εγκυκλίου ΠΟΛ.1072/31.3.2015 παύουν να ισχύουν και συνεπώς η περίπτωση αυτή διαγράφεται από την προαναφερόμενη εγκύκλιο. 

12. Τέλος, διευκρινίζεται, ότι o όρος «εσωτερικοί πλόες» που αναγράφεται στην περίπτωση iii της παραγράφου 2 του Κεφαλαίου V της εγκυκλίου ΠΟΛ.1072/31.3.2015, αναφέρεται σε πλοία είτε με ελληνική είτε με ξένη σημαία δρομολογημένα σε τακτικές γραμμές της ημεδαπής.